1 / 17

Språk i endring – frå runer til sms

Språk i endring – frå runer til sms. I verda blir det snakka om lag 6000 språk Nokre språk døyr ut, medan den store språka styrkjer stillinga si Nye ord og uttrykk har vi m.a. frå filmar , musikk, fagspråk frå datateknologi og oljebransje, amerikansk kultur og ungdomsmiljø

page
Download Presentation

Språk i endring – frå runer til sms

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. Språk i endring – frå runer til sms

  2. I verda blir det snakka om lag 6000 språk • Nokre språk døyr ut, medan den store språka styrkjer stillinga si • Nye ord og uttrykk har vi m.a. fråfilmar, musikk, fagspråk frå datateknologi og oljebransje, amerikansk kultur og ungdomsmiljø • Talemålet – det språket vi snakkar • Skriftspråket – det språket vi skriv • Lånord – ord som kjem fråeitframand språk Språket endrar seg

  3. Auka innvandring gjev språkvariasjon frå alle verdsdelar • Tospråkleg = har norsk som sitt andrespråk, morsmålet er ikkje norsk • Språket vert rikare på ord og uttrykk, variasjon av uttale og setningsmelodi • Nye ord i matvegen: nan – brød, taco, sushi, guacamole, tapas • Noreg har eksportert ord til andre land: fjord, ski, slalåm • Gjett kvar desse orda kjem får: Admiral, algebra, alkohol, damask, lilla, madrass, magasin, safran, siffer, siruup, sukker, tariff Fleirkulturelt samfunn

  4. Politikarane bestemmer kva for endringar som skal inn i dei norske ordbøkene • Språkrådet – Norsk språknemnd (1952) • Utfordring å verne om det norske språket, pgapåvirkingfrå andre språk, særleg engelsk • Norvagisering – å fornorske skrivemåten: kaps – caps, breikdans – break dance, skvåsj – squash • Alternativet til norvagisering er å finne eit norsk ord: Brainstorming – idémyldring, snowbord – snøbrett. • Kva med teambuildingog computer? • Det finst stadig enkelte endringar i dialektar, t.d. skarre-r og skj-lyd. • Vert skriftspråket påverka av sms – språk? Språkendringar

  5. Typisk ungdomsspråk, ofte spesielt tilknytta eit miljø • Kebabnorsk – slangspråk blant ungdom i Oslo, prega av innvandrarspråket • Lissom, asså, at, vel, bare, så • Slanguttrykka har kort levetid, men varer dei lenge nok kan dei få plass i ordbøkene. T.d. ålreit, tøff, sporty. • Kan ord endre meining? Kva med ordet respekt? Slang

  6. Språkvanar

  7. Å halde på språket er viktig for identiteten • Tre hovudgrupper samisk: sørsamisk, lulesamisk og nordsamisk • Språk, kultur og identitet høyrer saman • Samane er busette på tvers av landegrensene og språket er viktig for å halde den samiske befolkninga saman • Samiske born og ungdom har rett på opplæring i sitt eige språk, same kvar i Noregdei bur • Seks kommunar høyrer til samisk forvaltningsområde (tospråklege) Samisk språk og kultur

  8. Omsetje ord for ord. • Norske ord og uttrykk kan ikkje alltid omsetjast ord for ord: «Its not onlyonly, butbut», to be apple-handsom, owls in themoss, to be highonthepear • Stor utfordring å omsetje filmspråket • Svenskar, danskar og nordmenn har tradisjonelt klart å forstå kvarandre. • Gjendikting tek meir omsyn til mottakarspråket. Meiniga og uttrykket i teksten må behaldast, det kan vere humor og ordspel, rim og rytme som gjev utfordringar. Temaet skal vere det same Å omsetje språk

  9. Dei fleste språka i Europa stammarfråeit felles urspråk, indo – europeisk. • Trulegfrå området rundt Svartehavet Kvar stammar språket vårt frå?

  10. Runeskrift før ca 750 (omkring 200 innskrifter i Noreg) • Ein form for grafitti eller sms • I samband med magi (funn på våpen og reiskapar) • Norrøntca 750 – 1350 • Det latinske alfabetet kom med kristendommen, det avløyste runene • Vikingane eksporterte ord til utlandet • Aust-nordisk (svensk og dansk) og vest-nordisk (norsk – og seinare islandsk og færøysk) • Norrøn tid fram til svartedauden kring 1350 Språkutviklinga i Noreg

  11. Mellomnorsk tid (1350 – 1550) - nedgongstider etter svartedauden - norsk skriftspråk vert trua frå dansk, svensk og tysk - fellesnordisk union Dansketida (1550 – 1814) - Noreg vert ein del av Danmark - dansk skriftspråk – norske dialektar - overklassa - danna daglegtale • Unionsoppløysing 1814 - Eiga grunnlov - Krav om eige norsk skriftspråk

  12. Talemål: dialektar og danna daglegtale (liknande dansk, med norsk tonefall) • Skriftspråk: dansk • Debatt for alvor i 1830 – åra • Tre språksyn: Halde på dansk, fornorske dansk, eit heilt nytt norsk Språkdebatt

  13. Rådande syn hos embetsmennene • Ville halde tett kontakt med kulturnasjonen Danmark • Johan Sebastian Welhaven (1807 – 1873) Halde på dansk

  14. Henrik Wergeland (1808 – 1845) • Brukte særnorske ord for å skildre natur og kultur i diktinga si • Ville ta i bruk norske ord og uttrykk i det danske språket • Fleire ville ta i bruk skriftspråket dersom det likna meir på talemålet • Knud Knudsen • Asbjørnsen og Moe Fornorske dansk

  15. P.A. Munch (historikar, 1810 – 1863) • Lage eit nytt skriftspråk ut frådialektar og norrøne former der det var naturleg • Ivar Aasen (1813 – 1896) laga landsmålet etter denne modellen rundt 1850 Nytt norsk skriftspråk

  16. Ivar Aasen • Landsmål • Nynorsk • Noregs mållag 1906 • Knud Knudsen • Riksmål • Bokmål • Riksmålsforbundet 1907 To likestilte målformer i 1884

  17. Lånord og påverknad frå utlandet • Bokmål • Nynorsk • Ulovlege og lovlege ord Kjelde: Kontekst basisbok, Gyldendal, 2006 Korleis vil språket endre seg i framtida?

More Related