Skuteczna interwencja wobec agresji i przemocy w szkole Szkolenie rady pedagogicznej

1. Skuteczna interwencja wobec agresji i przemocy w szkoleSzkolenie rady pedagogicznej

2. Cele szkolenia • zapoznanie nauczycieli z rodzajami interwencji wobec sprawców aktów agresji i przemocy • przedstawienie możliwości prawnych postępowania w sytuacjach kryzysowych • pokazanie sposobów pracy wychowawczej (i częściowo również terapeutycznej) z uczestnikami aktów agresji i przemocy • zachęcenie zespołu do doskonalenia kompetencji i umiejętności psychopedagogicznych

3. Przyczyny agresji i przemocy w szkole • szkoły są słabo strzeżone – brak dorosłych (nauczycieli) w „miejscach przemocy” (szatniach, toaletach, przy wejściu do szkoły) • szkoły są często otwarte dla obcych – brak ochrony czy monitoringu przy drzwiach wejściowych • nauczyciele bywają lekkomyślni – pozostawianie uczniów bez opieki w salach lekcyjnych i na korytarzach • istnieje przyzwolenie na agresywne zachowania – brak reakcji dorosłych na przejawy agresji, stosowanie przez nich agresji wobec uczniów • przemoc jest dostrzegana, ale nauczyciele i uczniowie nie wiedzą, jak się wobec niej zachować (brak strategii) • zachowania destrukcyjne pozostają nieujawnione – strach uczestników zdarzeń • system sankcji jest zbyt pobłażliwy lub stosowany niekonsekwentnie – brak lub zbyt niskie kary dla sprawców

4. Co zapewnia skuteczną interwencję wobec zachowań agresywnych i przemocowych? • system norm szkolnych i sankcji za ich naruszanie • kodeks postępowania wobec sprawców • odpowiednie przygotowanie kadry • współpraca z instytucjami pozaszkolnymi

5. Agresja i przemoc – rodzaje interwencji • interwencja w szkole – np. rozmowa wyjaśniająca, sankcje, rozmowa z rodzicami uczniów, praca z grupą klasową • powiadomienie policji lub innych instytucji

6. Postępowanie wobec uczestników aktów agresji i przemocy • przerwanie aktu agresji lub przemocy • zatrzymanie sprawcy • udzielenie pomocy ofierze • przeprowadzenie rozmowy wyjaśniającej • zastosowanie wobec sprawcy sankcji • naprawienie szkody przez sprawcę • zdiagnozowanie sprawcy i ofiary • zaplanowanie z nimi pracy indywidualnej • przeprowadzenie zajęć warsztatowych z grupą klasową • podjęcie współpracy z rodzinami sprawcy i ofiary

7. Ćwiczenie sprawdzające – Jak radzicie sobie w sytuacjach ryzykownych?

8. Różnice między agresją a przemocą Agresja Przemoc zachowanie stale się powtarza sprawca ma przewagę nad ofiarą ofiara jest starannie wybrana, zawsze ta sama zachowanie utrwala się sprawca i ofiara są usztywnione w swoich rolach i ciągle je odgrywają • zachowanie jest jednorazowe • układ sił sprawcy i ofiary jest zbliżony • ofiara jest często przypadkowa • zachowanie ustaje, gdy emocje zostaną rozładowane lub cel osiągnięty • sprawca może stać się ofiarą innego sprawcy

9. Cechy ofiar przemocy Ofiara pasywna Ofiara prowokująca rozkojarzona niespokojna nadaktywna irytująca otoczenie konfliktowa • wrażliwa • nieśmiała • niepopularna wśród rówieśników • bez przyjaciół • niepewna siebie • oodmiennym wyglądzie lub cechach • blisko dorosłych

10. Cechy sprawców Agresja instrumentalna Agresja emocjonalna ma niskie poczucie własnej wartości przeżywa głębokie frustracje i silny stres nie potrafi się sprawnie komunikować z otoczeniem, rozładowywać negatywnych emocji ani konstruktywnie rozwiązywać problemów • jest pozbawiony skrupułów • ma zablokowane emocje • ma niskie poczucie własnej wartości • wierzy, że dzięki stosowaniu agresji osiągnie sukces • nie zna innych sposobów samorealizacji

11. Ćwiczenie – Jak dokonać poprawnej diagnozy ucznia-ofiary lub ucznia-sprawcy

12. Przerwa15 minut

13. Postępowanie wobec sprawcy Agresja instrumentalna Agresja emocjonalna trening kontrolowania złości ćwiczenie empatii uczenie społecznie akceptowanych form radzenia sobie z napięciem • konsekwentne karanie przejawów agresji • konsekwentne wynagradzanie prospołecznych zachowań, • trening umiejętności społecznych (grupy, które się tworzy, aby uwrażliwiać na innych)

14. Jak pracować z uczniem-ofiarą? • skonfrontować go ze sprawcami i doprowadzić do zadośćuczynienia z ich strony • uświadomić mu, że przyjął rolę ofiary i pomóc przełamać schematy myślowe sprzyjające tej postawie • pomóc mu wzmocnić poczucie własnej wartości oraz poczucie bezpieczeństwa • uczyć go zaspokajania własnych potrzeb • uczyć go, jak powinien zachowywać się w sytuacjach zagrożenia, bronić przed aktami przemocy i gdzie może szukać pomocy • rozwijać u niego asertywność

15. Umiejętności pomagające przeciwstawiać się przejawom agresji i przemocy • komunikacja interpersonalna • asertywność • odpowiedzialność • wrażliwość • empatia • radzenie sobie z trudnymi emocjami • odporność na stres • odwaga • współpraca

16. Zawieranie kontraktów z uczniem-sprawcą – wskazówki Określ i zapisz w kontrakcie: • jakie zachowania ucznia-sprawcy są niedozwolone • do czego zobowiązuje się uczeń (forma zadośćuczynienia, zmiana postępowania, praca nad wybranymi aspektami swojej osobowości) • jak ma wyglądać jego relacja z uczniem-ofiarą • do czego zobowiązują się rodzice ucznia-sprawcy (poświęcenie mu większej ilości czasu, rozmawianie z nim o jego problemach, systematyczny kontakt z wychowawcą)

17. Działania interwencyjne wobec sprawców – instytucje pozaszkolne • powiadomienie policji (lub sądu rodzinnego) • ustalenie okoliczności zdarzenia • decyzja sądu o zastosowaniu działań korekcyjnych

18. Działania korekcyjne wobec sprawców – instytucje pozaszkolne • upomnienie • zobowiązanie do określonego postępowania (np. przeproszenia ofiary) - uczestnictwo w zajęciach wychowawczych lub terapeutycznych, - powstrzymanie się od przebywania w pewnych środowiskach/miejscach • ustanowienie nadzoru odpowiedzialnego rodziców/opiekunów lub kuratora • skierowanie do instytucji o charakterze wychowawczym, terapeutycznym lub szkoleniowym • umieszczenie w rodzinie zastępczej, ośrodku (np. wychowawczym, socjoterapii) lub zakładzie poprawczym • zastosowanie innych środków, np. przewidzianych w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym

19. Jakie umiejętności i kompetencje powinni posiadać nauczyciele, aby skutecznie interweniować wobec przejawów agresji i przemocy?

20. Kompetencje i umiejętności psychopedagogiczne nauczycieli • umiejętność identyfikacji problemu i uczestników aktu agresji lub przemocy • znajomość przepisów (norm szkolnych, statutu szkoły, przepisów oświatowych i karnych) • podstawowa wiedza z zakresu psychologii • odporność na stres • opanowanie • umiejętności interpersonalne • konsekwencja w postępowaniu • samokształcenie (obserwacja, analiza, zmiana) • dokształcanie (warsztaty, kursy, studia podyplomowe)

21. Podsumowanie – Czy wszystkie cele szkolenia zostały osiągnięte? (Które nie?) – Co dały wam zajęcia? Dlaczego? – Czego w nich zabrakło?