Arbeidsveiligheid

1. Arbeidsveiligheid Onderluitenant, module brandbestrijding en hulpverlening, PBO, 2008 Lt. J. Adriaensens

2. Inleiding Enkele voorbeelden Gevaar - risico Waarom veiligheid Wettelijk kader Preventieprincipes Betrokken diensten Veiligheidsfilosofie Taken hiërarchische lijn Onderzoek arbeidsongevallen en incidenten

3. Wat is arbeidsveiligheid?

4. Inleiding • Brandweer moet een aantal taken uitvoeren, veiligheid daarbij is belangrijk • Arbeidsveiligheid = geheel van te nemen maatregelen die ervoor zorgen dat het Welzijn van de mensen die arbeid verrichten gegarandeerd wordt • 0 riscio bestaat niet, zeker niet tijdens interventies • Doel: iedereen weer veilig naar huis • Risco‘s-analyseren via bepaalde technieken • Praktisch blijven • Oefeningen-interventie • Gevaar-risico

5. Doel: iedereen weer veilig naar huis

6. Is dit een risico?

9. Veilig gebruik van ladders?

10. Valbeveiliging?

11. Risico‘s?

12. Risico’s bij de brandweer?

16. Risico‘s bij de brandweer?

17. Carfire

18. Smoke inhalation

19. Gevaar - risico • Gevaar = de intrinsieke eigenschap van een voorwerp, product, methode, gewoonte, ... om tot nadelige gevolgen te leiden (de mogelijkheid) • Risico = de kans op een ongewenste gebeurtenis • Een getal (waarde) kleven op het risico is moeilijk, daarom worden ze vaak relatief bepaald • Risico-bepaling met technieken • Risico = product van de kans dat zich iets voordoet X ernst van de gevolgen • Risicogrootte = product van kans X gevolg • Groot risico: als kans groot is en gevolg groot • Bij grote risico‘s maatregelen nemen om ze te verkleinen • Brandweer = praktisch blijven

20. Waarom veiligheid? • Menselijke motieven: eigen leed • Sociale motieven: gedeelde leed van familie, vrienden, collega‘s, ... • Wettelijke motieven: naleven van bestaande wetgeving (Codex, Arab, Vlarem, AREI,...) • Economische motieven: materiële schade, productieverlies, vervangingskosten, imagoschade,... • Juridische motieven: • Strafrechterlijke aansprakelijkheid, men kan gestraft worden • Burgerlijke aansprakelijkheid: aangebrachte schade moet men vergoeden

21. Veiligheidsmentaliteit • Eigen veiligheid = zeer belangrijk • Risico‘s willen zien, gevaar inzien • Officier = lid van de hiërarchische lijn en dus verantwoordelijk en voorbeeldfunctie

22. Wettelijk kader • Vroeger ARAB (algemeen reglement op de arbeidsbescherming) • Wordt nu vervangen door „Codex over het Welzijn op het werk“ • Codex verzamelt alle nieuwe uitvoeringsbelsuiten • Kaderwet „Welzijn op het werk“ dd 4.08.1996 (BS 18.09.1996) • Uitvoeringsbesluiten oa 27.03.1998

23. Welzijnswet • Toepassingsgebied • Art 2§1 toepasselijk op werknemers en werkgevers • Ook gelijkgesteld: personen die anders dan via arbeidsovereenkomst arbeid verrichten (bv vrijwillige brandweerlui, stage ) • Altijd geldig: dus tijdens oefeningen en interventies!

24. Domeinen Welzijnswet • Arbeidsveiligheid • Bescherming van de gezondheid van de werknemer • Psychosociale belasting veroorzaakt door het werk • Ergonomie • Arbeidshygiëne • Verfraaiing van de werkplaatsen • Maatregelen inzake leefmilieu met invloed op de eerder genoemde punten

25. Welzijnswet • Vroeger diensthoofd VGV (veiligheidschef) • Nu preventie-adviseur • Meer nadruk op preventie en adviserend karakter • Werkgever samen met HL is verantwoordelijk • Meer dan enkele de technische arbeidsveiligheid • Koning kan speciale maatregelen treffen voor de burgerbescherming (brandweer, Rode Kruis, civiele bescherming,..) • Dwz principe van wet is van toepassing, maar kan op andere wijze gebeuren • Wel: principe van gelijkwaardig beschermingsniveau

26. Welzijnswet: preventieprincipes • Riscio‘s voorkomen of vermijden • Evaluatie van de risico‘s die niet voorkomen kunnen worden • Bestrijding risico‘s bij de bron • Vervangen van gevaarlijk door minder gevaarlijk • Voorrang collectieve bescherming op individuele bescherming • Aanpassen van het werk aan de mens • Materiële maatregelen voorop ipv van andere (bv organisatorische) • Planning van de preventie in een geheel benaderen, dus ook toetsen aan stand van techniek, organisatie, sociale betrekkingen, omgevingsfactoren,... • Werknemers voorlichten over de aard van de werkzaamheden, de riscico‘s en de getroffen maatregelen • Bij indienststreding • Wanneer nodig • Verschaffen van de passende instructies/opleiding en garanderen dat ze begrepen zijn en gevolgd worden (dus bij voorkeur schriftelijk en eventueel testen)

27. Welzijnswet: verantwoordelijkheid werknemer • Art 6: werkenmer moet naar eigen vermogen volgens de instructies: • Zorg dragen voor eigen veiligheid en die van anderen • Op juiste manier gebruik maken van de machines, gereedschappen, vervoersmiddelen,... • Op de juiste manier gebruik maken van gevaarlijke stoffen • Op de juiste wijze gebruik maken van de PBM‘s • Specifieke veiligheidsvoorzieningen op machines, toestellen, gereedschappen,.. niet uitschakelen, veranderen of verplaatsen • Instructies volgen • Bij gevaar WG of IDPB verwittigen

28. Risico’s?

29. Veilig gebruik van ladders?

30. Firewalk

31. Belangrijke Uitvoeringsbesluiten • KB dd 27.03.1998 betreffende het beleid inzake welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk • KB dd 27.03.1998 betreffende de interne dienst voor preventie en bescherming op het werk • KB dd 27.03.1998 betreffende de externe dienst voor preventie en bescherming op het werk

34. KB dd 27.03.1998 betreffende het beleid inzake welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk • Principes van het welzijnsbeleid gevoerd door werkgever • Dynamisch risico-beheersysteem (plan-do-check-act) • Basis = de risico-analyse • Opstellen globaal preventieplan en jaarlijksactieplan • Onderzoek van arbeidsongevallen

36. KB dd 27.03.1998 betreffende de interne dienst voor preventie en bescherming op het werk • Organisatie en taken van de dienst • Aanstelling van preventie-adviseur, vorming en hun taken

37. KB dd 27.03.1998 betreffende de externe dienst voor preventie en bescherming op het werk • Voorwaarden externe dienst • Oa dienst met medisch toezicht • Aanduiding preventie adviseur-geneesheer • Externe diensten voor technische controle

38. Gevaarsinschatting?

39. Risico’s?

40. Andere betrokken diensten • IDPB • EDPB/IDPB belast met medisch toezicht • EDTC • Arbeidsinspectie

41. IDPB • Interne dienst voor preventie en bescherming op het werk • Vroeger dienst VGV, nu IDPB • Interne dienst moet aantal taken doen afhankelijk van grootte van bedrijf en kennis van preventie-adviseurs, desnoods laten bijstaan door externe dienst • Taken: oa • regelmatige controles en rondgangen in het bedrijf, • risico‘s en arbeidsongevallen onderzoeken • advies geven bij aankoop van machines, arbeidsmiddelen en PBM‘s, • administratieve taken oa: maand- en jaarverslag opstellen, ongevallensteekkaart opstellen, actieplannen, secretariaat van het CPBW, bijhouden van documentatie,... • Preventie-advisieur: heeft geen directe lijnverantwoordelijkheid

42. EDPB/IDPB afdeling geneeskundig toezicht • Vroeger: arbeidsgeneeskundige dienst • Nu door afdeling van IDPB/EPBW belast met medisch toezicht en geneesheer • Taken: • Medisch toezicht • Toezicht op organisatie Eerste Hulp • Onderzoeken van wisselwerking tussen arbeid en mens

43. EDTC • Vroeger: erkend organisme • Nu: Externe Dienst voor Technische Controle • Taken: technisch controle van bepaalde toestellen/machines/installaties met bepaalde frequentie • Leveren een verslag af dat moet bijgehouden worden • Aanpakken van de gesignaleerde tekortkomingen / problemen • Komen enkel op vraag van klant/werkgever • HS jaarlijks • LS 5 jaarlijks • Hefwerktuigen: 3 maandelijks • Valbeveiliging: jaarlijks of na val • Overzicht periodieke keuringen

44. Arbeidsinspectie • FOD Werkgelegenheid, Arbeid en sociaal overleg • Externe Directies toezicht op het Welzijn op het werk • Taken: • controle uitvoering van welzijnsbeleid, • bevorderen van veiligheid, • contact met bedrijven, • adviseren bij problemen, • onderzoek van arbeidsongevallen,... • = partner in veiligheid en geen boeman • Bij ongevallen op de hoogte te brengen • Bij ernstige ongevallen: onmiddellijk

47. Veiligheidsfilosofie • Riscio‘s : identificeren, inventariseren, analyseren • Reglementering toepassen: Arab, Codex,... • Alle risico‘s uitsluiten: vraag stellen of iets wel nodig is bv dekzeilen leggen bij zware storm? • Risico verminderen: zoeken naar veilig manier om werk uit te voeren • Restrisico signaleren: dwz weten wat de nog resterende rico‘s zijn en er voor opgeleid zijn en ook enkel dit doen (niets meer) • Instructies geven: procedures, goede verkenning, extra maatregelen vragen,... • Collectief beschermen: krijgt voorrang bv leuning ipv valharnas, gebruik van hoogtewerker • Persoonlijk beschermen: vb interventiekledij, antivalharnas • Remediëring: maatregelen die men neemt als het toch verkeerd gaat

48. Taken Hierarchische Lijn HL • HL: iedere graad vanaf korporaal (alle leidinggevenden) • Taken • Meewerken aan dynamisch risicobeheersingssysteem • Ongevallen/incidenten onderzoeken, maatregelen voorstellen • Controle op arbeidsmiddelen, de collectieve en persoonlijke beschermingsmiddelen, de gebruikte stoffen en preparaten • Advies vragen aan IDPB • Controleren of iedere taak door de juiste man uitgevoerd wordt (met de juiste competenties, instructies en opleiding) • Waken over naleveing van de gegeven instructies • Zich ervan gewissen dat de gegeven instructies begrepen zijn en in praktijk worden gebracht

49. Risico‘s?

50. Werken op hoogte?