1 / 30

HAZIRLAYANLAR

HAZIRLAYANLAR. NERMİN TUNALI. NESLİHAN SUİÇMEZ. AROMATİKLER. Aromatik Bileşik Nedir? Benzen halkasının kararlılığı Aromatiklik İçin Gerekli Koşullar Hückel kuralı Aromatik Hidrokarbonların Fiziksel Özellikleri Sübstitüe Benzenlerin Adlandırılması Elektrofilik Aromatik Yerdeğiştirme.

Gabriel
Download Presentation

HAZIRLAYANLAR

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. HAZIRLAYANLAR NERMİN TUNALI NESLİHAN SUİÇMEZ

  2. AROMATİKLER • Aromatik Bileşik Nedir? • Benzen halkasının kararlılığı • Aromatiklik İçin Gerekli Koşullar • Hückel kuralı • Aromatik Hidrokarbonların Fiziksel Özellikleri • Sübstitüe Benzenlerin Adlandırılması • Elektrofilik Aromatik Yerdeğiştirme çıkış

  3. Aromatik Bileşik Nedir? Bütün pi elektronlarını ortaklaşa kullanan ve bütün bağlayıcı orbitalleri dolu olan moleküllerden oluşur. Böylece bileşikte aromatik kararlılık için gerekli tam ve maximum örtüşmeyi sağlar. Benzen aromatik bileişklerin en basiti ve en çok karşılaşılarıdır.

  4. Benzen Aromatik Bileşik Nedir? Benzen ilk kez 1825 te Michael Faraday tarafından Londra’daki gaz borularında biriken yağ kalıntılarından elde edilmiştir. Günümüzde benzen, sübstitüe benzen ve diğer aromatik bileşiklerin ana kaynağı petroldür.

  5. Benzen Halkasının Kararlılığı Benzenin hidrojenlenme enerjisi hayali siklohegzatirenin hidrojenlenme enerjisinden 36 kcal/mol daha azdır. Bu nedenle delokalize elektronlu benzen bu delokalizasyona sahip olamdığı varsayılan bileşikten 36 kcal/mol daha az enerjilidir. Bu enerji farkına rezonans enerjisi denir. Pi sitemindeki elektron delokalizasyonu ile yitirilen enerji kazanılan kararlılık demektir.

  6. Aromatiklik İçin Gerekli Koşullar • Molekül halkalı ve düzlemsel olmalıdır. • Halkalı yapıda her bir atomun halka düzleminde dik p orbitali bulunmalıdır. • Hückel Kuralına uymalıdır.

  7. Hückel Kuralı Tek halkalı düzlemsel bir bileşiğin aromatik (4n+2) pi elektronlarına sahip olması gerektiğini ileri sürmüştür. Benzenin 6 pi elektronu ve 3 tane bağlayıcı pi orbitali vardır. 3 pi orbitali tam doludur. Bütün pi elektronları ortaklaşa kullanılmıştır ve benzen aromatiktir.

  8. Bunları biliyormuydunuz Aromatik Hidrokarbonların Fiziksel Özellikleri Benzen ve diğer hidrokarbonlarda polar değildir. Organik çözücülerde çözünürler. p-disübstitüe benzenler yüksek erime noktasına sahiptir. p-izomeri ve o- yada m-izomerlerinden dahad simetriktir.

  9. Bunları Biliyor muydunuz? Kömür ve sigara katranlarında bulunan, kaynaşık 4 yada 5 benzen halkası içeren pek çok madde kanserojendir. Benzenin kendiside toksik ve kanserojeniktir. Çoğu kez yerine daha az toksik toluen kullanılır.

  10. Sübstitüe Benzenlerinin Adlandırılması Bilinen pek çok benzen bileşiklerinin sistematik olmayan özel adları vardır. Disübsititüe benzenler sayılar verilerek yada orto, meta, para örnekleri kullanılarak adlandırılır. Orto-öneki sübstitüentlerin 1,2- kounumunda olduğunu belirtir. Meta- 1,3- konumu, para- 1,4- konumunu gösterir. Örnek

  11. Orto yada o- Meta yada m- Para yada p- Sübstitüe Benzenlerinin Adlandırılması Otro- meta- ve para- sözcükleri yalnızca disübstitüe benzenlerde bağlı grupların birbirine göre konumlarını belitmekte kullanılır. Bu adlandırma siklohekzan ve diğer halka sistemlerinde kesinlikle kullanılmaz.

  12. CH3 CH3 CH3 CH=CH2 Yaygın Bazı Sübstitüe Benzenleri Yapı ve Adları Yapısı Adı Toluen p-ksilen stiren

  13. O NHCCH3 NH3 OH CO2H Yapısı Adı anilin asetanilid fenol benzoik asit

  14. CO2OH SO2Cl O CCH3 O C Yapısı Adı benzil alkol Tosil klorür (p- toluen sülfonil klorür) asetofenon benzofenon

  15. Br Cl Br NH2 O-dibrombenzen M-kloranilin Cl OH p-klorfenol Bazı disübstitüe benzenlerde ön eklerin kullanımı aşağıda verilmiştir.

  16. Elektrofilik Aromatik Yerdeğiştirme Benzenin aromatikliği pi sisitemine kendine özgü kararlılık veririr. Bu yüzden, benzen tipik alken tepkimelerinin pek çoğunu vermez. Ancak benzen soy değildir. Benzen uygun koşullarda aromatik halkadaki bir hidrojenin yerine bir elektrofilin geçtiği elektrofilik aromatik yer değiştirme tepkimelerini verir.

  17. Birinci Yer Değiştirme • Halojenlenme • Aromatik halojenlenmeye benzenin bromlanması örnek olarak verilebilir. Aromatik bromlamada katalizör FeBr3’dür. Katalizörün işlevi elektrofil Br+ yı oluşturmaktır. Elektrofilin oluşumu doğrudan doğruya Br-Br bağının kırılması ile gerçekleşebilir. Daha olası bir yol da Br2 nin FeBr3 katalizörü ile tamamen kırılmayıp, polarlaşmasıdır. Basit olsun diye biz Br+’yı elektrofil olarak göstereceğiz. Mekanizması

  18. Br Br- Br -H+ yavaş hızlı H + Benzen brombenzen ara ürün Halojenleme Mekanizması

  19. B.) Nitrolama Benzen derişik HNO3 ile tepkimeye sokulursa nitrolanır. Bu tepkimenin katalizörü H2SO4’tür. Halojenlenmede olduğu gibi aromatik nitrolama iki basamaklı bir tepkimedeir. Nitrolamada elektrofil NO2+ dır. Saldırının sonucu, ikinci basamakta H+ kaybına uğrayan karbokatyondur. Bu H+ da, H2SO4 ü oluşturmak üzere HSO4- ile birleşir. Mekanizması

  20. NO2 -NO2 NO2 -H+ yavaş hızlı H + Benzen nitrobenzen Nitrolama Mekanizması

  21. C.) Alkilleme Benzenin alkillenmesi halkadaki hidrojenin yerine alkil grubunun geçmesidir. Alkil halojenür ve çok az miktarda AlCl3 ün katalizör olarak kullanıldığı bu alkilleme tepkimesine, tepkimeyi 1877’de geliştiren Fransız kimyacı Charles Fiedel ve Amerikalı kimyacı James Crafts onuruna Fiedel- Crafts tepkimesi adı verilmiştir. Mekanizması

  22. R R- Cl + AlCl3 R+ R -H+ yavaş hızlı H + alkilbenzen Alkilleme Mekanizması R+ + AlCl4-

  23. O O RC- ya da ArC- grubu açil grubu olarak bilinişr. Aromatik halkaya açil grubunun asit klörürleri üzerinden bağlanması aromatik açilleme tepkimesi ya da Friedel-Crafts Açillemesi olarak adlandırılır. D.) Açilleme Mekanizması

  24. O O AlCl3 + CH3CCl CCH3 + HCl Asetil klorür Asetofenon Alçilleme Mekanizması

  25. NO2 H + SO3H H2SO4 + SO3 Benzen sülfonik asit E.) Sülfolama Benzenin dumanlı sülfirik asit (H2SO4+SO3) ile sülfolanması benzen sülfonik asiti verir. Sülfolama Mekanizması

  26. -m yönlendirici • -o , -p yönlendirici • NH2 , - NHR , - NR2 • OH • OR O • CR • CO2R • SO3H • CHO • CO2H • CN • NO2 • NR3+ Etkinlik Azalması Etkinlik Artması O • NHCR • C6H5 (aril) • R (alkil) • X ( etkinlik azaltan) İkinci Yer Değiştirme İkinci sübstitüyona birinci sübstitüentin etkisi

  27. -o , -p Yönlendirme Mekanizması Anilinin amino grubu benzen halkasını o kadar etkinleştirir ki ; (1) yer değiştirmenin olabilmesi için Lewis katalizörüne gerek kalmaz. (2) monobromanilin elde etmek çok olur. Anilin hızla tepkimeye girerek 2,4,6-tribrom anilin verir. (Her iki o- konumu ve p- konumu bromlanır.) Mekanizması

  28. NH2 Br Br- -H+ NH2 Br NH2 H + anilin -p bromanilin -p Yönlendirmeye Örnek

  29. Br CO2H + H Br2 -H+ CO2H CO2H FeBr3 -HBr Br -m Yönlendirme Bir –m yönlendirici meta- konumunu elektrofilik yer değiştirmeye karşı etkin kılmaz, halkadaki bütün konumları etkinliğini azaltır, ancak meta konumunu diğerlerinden daha az azaltır.

  30. Bizi izlediğiniz için teşekkür ederiz NERMİN TUNALI NESLİHAN SUİÇMEZ son

More Related