1-TEMEL GÖSTERGELER Yüzölçümü(km) : 1.14 milyon KM2 Nüfus : 77 milyon (Etihiopian Central Statist

1. T.C. ADDİS ABABA BÜYÜKELÇİLİĞİ TİCARET MÜŞAVİRLİĞİBİLAL AKKURT -TİCARET MÜŞAVİRİ Tel: 00251 11 552 88 55Fax: 00251 11 552 95 85E-mail: addisababa@dtm.gov.tr 1-TEMEL GÖSTERGELER Yüzölçümü(km) : 1.14 milyon KM2 Nüfus : 77 milyon (Etihiopian Central Statistical Agency)-2010 84 milyon (Birleşmiş Milletler) -2010 Başkent : Addis Ababa Hükümet : Meles Zenawi(Başbakan) 1992 yılından itibaren GSYiH (Millyon USD) : 26,578.5 (2008); 28,686.5(2009);29,739.1 (2010) Kişi başına GSYİH (USD): 339.9(2008); 419.0(2009);377.0(2010) GSYİH Reel Büyüme Oranı : %11.6 (2008); %10.0(2009);%10.4(2010) İşsizlik Oranı : %18.9 (2010) Enflasyon : %15.8 (2007);%25.3 (2008); %36.4 (Haziran 2009); %14.5 (Aralık 2010); %25 (Mart 2011)

2. Doğrudan Yabancı Yatırımlar: 880 milyon USD (2009); 956 milyon USD(2010) İzin Verilen Doğrudan Yabancı Yatırım Projeleri Tutarı: 6.2 milyar USD (2009); 4.6 milyar USD (2010); 45.8 milyar USD (1992-2010); 46.2 milyar USD (1992-28 Nisan 2011) İzin Verilen Doğrudan Yabancı Yatırım Projeleri Tutarı İçerisinde Türkiye’nin Payı: 1.6 milyar USD (%3) (28 Nisan 2011 ) Dış Borç: 4.3 milyar USD (2009); 5.6 milyar USD (2010) İç Borç: 53.7 milyar Birr (2009); 57.9 milyar Birr (2010)Toplam İthalat: 7.6 milyar USD (2009); 8.2 milyar USD (2010); 1.9 milyar USD (Ocak-Mart 2011)Türkiye’den İthalat: 255.3 milyon USD (2009); 236.2 milyon USD (2010); 61 milyon USD (Ocak-Mart 2011) Toplam İthalat İçinde Türkiye’nin Payı %: 3.3 (2009); 2.8 (2010); 3.2 (Ocak-Mart 2011) Toplam İhracat: 1.5 milyar USD (2009); 2.2 milyar USD (2010); 678.7 milyon USD (Ocak-Mart 2011) Toplam İhracat İçinde Türkiye’nin Payı: 29.3 milyon USD %1.9 (2009); 32.1 milyon USD %1.5 (2010); 22.1 milyon USD %3.2 (Ocak-Mart 2011)

3. * İzin verilen doğrudan yabancı yatırım projelerinin toplam tutarı olan 46,290,376,147 ABD Doları ‘nın %78.4'ü Proje Safhasında, %14.7'si Yatırım Safhasında ve %6.9'u İşletme Safhasındadır.

5. *: MakineveAraçKiralama, Danışmanlık, TurOperatörlüğü, Restorant, YatakÜretimi, PompaÜretimi, AmeliyatİpliğiÜretimi, Bio YakıtÜretimi,Yapı Kimyasalları Üretimi, Sakatat İşleme, Motor Yağını Geri Kazanma İşlemi.

8. 2008-2010 Yılları Arasında Mal Gruplarına Göre Etiyopya'nın İthalatı (USD)

10. 2000-2011 Mart Döneminde Etiyopya İle Dış Ticaretimiz (ABD Doları) YIL İHRACAT İTHALAT DENGE HACİM 2000 27,205,000 185,000 27,020,000 27,395,000 2001 32,315,000 450,000 31,865,000 32,765,000 2002 32,317,000 7,677,000 24,640,000 39,994,000 2003 49,657,000 20,129,000 29,528,000 69,786,000 2004 77,687,000 18,017,000 59,670,000 95,704,000 2005 109,378,000 30,293,000 79,085,000 139,671,000 2006 91,932,000 23,678,000 68,254,000 115,610,000 2007 145,963,920 42,745,789 103,218,131 188,709,709 2008 180,135,768 38,790,569 141,345,199 218,926,337 2009 255,381,566 29,384,516 225,997,050 284,766,082 2010236,258,364 32,152,338 204,106,026 268,410,702 2011-Ocak -Mart 61,072,364 22,112,368 38,959,99683,184,732 ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Kaynak: - Dış Ticaret Müsteşarlığı Etiyopya Gümrük ve Gelir İdaresi.

12. 2008-2010 Yılları Arasında Mal Gruplarına Göre Etiyopya'nın İhracatı (USD) Kaynak : Etiyopya Gümrükler ve Gelir İdaresi

14. 2-İKİLİ TİCARETİN YASAL ÇERÇEVESİ - Etiyopya ticaret ve gümrük mevzuatı, -Yabancı yatırımlar mevzuatı, -Türkiye Habeşistan Ticaret Anlaşması, -Ekonomik ve Teknik İşbirliği ve Ticaret Anlaşması, -Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması, -Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Anlaşması, -KEK toplantıları mutabakat zabıtlarından oluşturmaktadır.

15. 3- PAZARAGİRİŞTE ENGELLER- Sektör kısıtlamaları veya yabancıların yapamayacağı işler (sadece yerli yatırımcılar için ayrılmış alanlar): -Toptan ve perakende ticaret (petrol, petrol ürünleri hariç),-Komisyonculuk, -İthalat (LPG,zift ve ihraç edilen malların üretiminde kullanılan girdilerin ithalatı hariç),-Yabancı yatırımcı tarafından yetiştirilmeyen canlı havvanlar ile bu hayvanların pazardan satın alınmış derileri, bakliyat, yağlı tohum, çat (bir çeşit uyuşturucu) ve ham kahve ihracatı,- İnşaat (I. sınıf inşaat şirketleri hariç),- Kabuk bağlama seviyesine kadar deri tabaklama,-Otel (yıldızlı oteller hariç), pansiyon, çayhane, cafe, bar, gece kulübü, restorant işletmeciliği (uluslararası ve özel restorantlar hariç),-Seyahat acentaları ve bilet satış hizmetleri,-Araba kiralama ve taksi ile taşıma hizmetleri,-Karayolu ve suyolu ile ticari taşıma hizmetleri,-Mahalli pazar için ekmek fırını ve pastane ürünleri üretimi,-Değirmencilik, -Konfeksiyon fabrikaları hariç terzi hizmeti, berber dükkanı, güzellik salonu ve demirci atölyesi faaliyeti, -Bina onarımı ve araba tamiri,-Kereste kesme ve biçme (hızar işletmeciliği) faaliyeti,-Gümrük komiyonculuğu hizmeti,-Müze, tiyatro ve sinema salonu işletmeciliği,-Matbaacılık. -Yukarıdaki paragrafta sayılan işlere ilaveten aşağıdaki faaliyetler de sadece Etiyopya vatandaşlarınaaçıktır: -Bankacılık ve sigortacılık, -Mikro kredi ve tasarruf hizmetleri,-Seyahat ve denizyolu taşımacılığı acenta hizmetleri, -Radyo ve televizyon yayın hizmetleri,-20 yolcuya kadar taşıma kapasiteli uçakla hava yolu taşımacılığı hizmetleri.-Yüksek gümrük vergileri ve diğer vergiler pazara girişte başka bir önemli engeli oluşturmaktadır. -Yüksek taşıma maliyetleri.4-PAZARA GİRMENİN YOLLARI-Fuarlara katılarak, -Yatırım ve üretim yaparak, -Yerli bir firmaya distribütörlük vererek,-Ticari temsilcilik açarak,-Açılan ihalelere iştirak ederek,-Teknik danışmanlık hizmeti vermek suretiyle Etiyopya pazarına girilebilir.

16. 5-ÜLKENİN SUNDUĞU FIRSATLAR • Sağlanan kolaylıklar: Yatırımcılara tanınan teşvikler de dahil olmak üzere Etiyopya’nın yatırımcılara sağladığı avantajları aşagıdaki şekilde özetleyebiliriz. • Yatırımcıların ithal ettiği makine ve ekipmanlar ile inşaat malzemeleri gibi tüm sermaye mallarının , ithal edilen sermaye mallarının değerinin %15 ine kadar yedek parçanın %100 gümrük ve diğer vergilerden muaf olması, • Ucuz arsa temini, • Yatırım tutarının %70 ine kadar düşük faizli (%7-%14 arası, ortalama %10.5) ve uzun vadeli kredi sağlanması, • Yeni bir imalat, tarıma dayalı sanayiler ve zirai üretim konularında faaliyet gösteren yatırımcıların, yatırım yapılan bölgeye, ihracat miktarına ve yatırım konusuna bağlı olarak 2 yıldan 7 yıla kadar gelir vergisinden muaf tutulması, • Ucuz ve eğitilebilir iş gücü, ucuz enerji ve ucuz hammadde, • Etiyopya’nın da dahil olduğu 19 üyeli Doğu ve Güney Afrika Ülkeleri Ortak Pazarı (COMESA) üyesi ülkeler arasındaki ticarette tahsil edilen gümrük vergisinde %10 indirim uygulanması, • İhraç edilen tüm malların satış ve tüketim vergilerinden muaf tutulması, • Etiyopya ile Sudan arasında imzalanan Tercihli Ticaret Anlaşması nedeniyle bu iki ülke arasındaki ticarette gümrük vergisi oranının sıfır olması, • Özelleştirme programında geniş fırsatlar sunulması, • Diğer Afrika ülkelerine göre Etiyopya’da güvenliğin, siyasi ve ekonomik istikrarın çok yüksek seviyede sağlanmış olması, • Afrika Birliği üyesi diğer ülkelerin pazarına yakın olması, • Etiyopya’nın çok verimli topraklara, her türlü tarım ürünlerinin yetiştirilmesine çok uygun bir iklime ve kullanılmamış doğal kaynaklara sahip olması, • COMESA üyesi ülkelerin toplam nüfusunun 400 milyona ulaşması, • Afrikanın Büyümesi ve Fırsatlar Kanununa (AGOA) İlişkin ABD Programına göre, Etiyopya’da üretilen malların ABD pazarına gümrüksüz ve kotasız girebilmesi, • Genelleştirilmiş Tercihler Sistemine (GSP) göre, Etiyopya’da üretilmiş çok sayıda ürünün Avrupa Birliği üyesi ülkelerin çoğunda olduğu gibi Japonya’da, Avusturya’da, Finlandiya’da, İsveç’te, Norveç’te, İsviçre’de, Kanada’da ve ABD’de tercihli gümrük vergisine tabi tutulması, • Avrupa Birliğinin “Silahlardan Başka Herşey” girişiminin , silahlar hariç Etiyopya’nın ihraç mallarına imtiyazlı giriş sağlaması, • Etiyopyanın Çok Taraflı Yatırım Garanti Ajansına (MIGA) üye olması (bu Ajans, üye ülkelerde yatırım yapan şirketlerin ticari olmayan risklerine karşı garanti verir), • Etiyopya’nın, Devletler ve Diğer Devletlerin Vatandaşları Arasında Yatırım Anlaşmazlıklarının Çözümü için Uluslararası Merkeze (ICSID) üye olması, • Etiyopya’nın Dünya Fikri Mülkiyet Organizasyonuna üye olmasıdır. • Yukarıda belirtilen teşvik ve avantajlara, Etiyopya ile Türkiye arasında imzalanan Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması ile Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Anlaşmasını da ilave edebiliriz.

17. 6-ÖNE ÇIKAN SEKTÖRLER • Tarım, tarıma dayalı sanayiler, • Gıda, • Tarım alet vemakineleri, • Gıda üreten makineler ve ekipmanlar, • Tekstil, konfeksiyon, iç giyim, çorap, ayakkabı ve terlik üretimi, • İnşaat, inşaat malzemeleri ve ekipmanları üretimi, • Mobilya ve dekorasyon, ev aletleri, mutfak eşyaları üretimi, • Otel ve lokanta işletmeciliği, • Elektrik malzemeleri üretimi, elektronik üretimi, • Demir –çelik üretimi, • Plastik ürünler üretimi, • Kağıt ve karton üretimi.

18. 7- YATIRIM TEŞVİKLERİ • Fabrika, makina ve ekipman gibi tüm sermaye malları ile inşaat malzemeleri gümrük vergileri ve diğer vergilerden %100 muaftır. • Yatırımla ilgili ithal edilen sermaye mallarının toplam değerinin %15’ine kadar yedek parça ithalatı da gümrük vergilerinden muaftır. • Gümrük vergisi muafiyeti tanınan yatırımcıların işletme safhasında ithal ettikleri sermaye malları da gümrük vergisine tabi değildir. • Gümrük vergisi ve diğer vergilerden muaf olarak ithal edilen yatırımla ilgili sermaye malları aynı muafiyetlere sahip diğer bir yatırımcıya devredilebilir. • Yeni bir imalat, tarıma dayalı sanayi, tarım ürünleri üretimi ile bilgi ve iletişim teknolojileri alanlarında yatırım yapan yatırımcı, yatırım yapılan bölgeye, ihracat miktarına ve yatırım konusuna bağlı olarak 2 yıldan 7 yıla kadar gelir vergisinden muaf tutulmaktadır. • Üretiği malların ve hizmetlerin %50 sini ihraç ederse veya mal ve hizmetlerinin %75 ini bir ihracatçıya girdi olarak sağlarsa 5 yıl gelir vergisinden muaftır. • Etiyopya Yatırım Kurulu kararı ile özel durumlarda 7 yıla kadar gelir vergisi muafiyetinden yararlandırılır. Bakanlar Kurulu Kararı ile de 7 yıldan fazla gelir vergisinden muaf tutulur. • Ürettiği malların ve hizmetlerin %50 sinden daha azını ihraç ederse veya ürettiği mal ve hizmetleri iç piyasaya arz ederse 2 yıl gelir vergisinden muaf olur. • Mevcut işletmeyi genişleterek veya daha verimli hale getirmek suretiyle ürettiği malların veya hizmetlerin en az %50 sini ihraç ederse ve mal ve hizmetlerinde %25 in üzerinde değer artışı sağlarsa 2 yıl gelir vergisi muafiyetinden yararlanır. • Az gelişmiş bölgelerde yatırım yaparsa yukarıda belirtilen muafiyet süreleri 1 yıl uzatılabilir. • Ham deri veya kabuk bağlama seviyesinin altında işlenmiş deri ihraç ederse gelir vergisi muafiyetinden yararlanamaz. • Tekstil ve konfeksiyon, deri ürünleri, tarıma dayalı sanayi gibi öncelikli alanlarda çoğunlukla ihraç malı üretmek için yatırım yapanlara gerekli olan arsa düşük fiyatlardan kiralanır. • İhraç malı üretmek için yatırım yapanlara yatırım projleri için gerekli makina ve ekipmanları satıcı kredisi yoluyla ithal etme izni verilir. • Tarım, imalat ve tarıma dayalı sanayi alanlarında yatırım yapanlara yatırımları uygun bulunması halinde yatırım tutarının %70 ine kadar Etiyopya Kalkınma Bankasından uzun vadeli kredi sağlanır. • Etiyopya Hükümeti sanayi bögesinde yatırım yapanların altyapı (yol, su, elektrik, telefon) harcamalarının %30 una kadar olan miktarını karşılamaktadır. • Gelir vergisi muafiyeti döneminde zarar eden işletmeler, muafiyet döneminin bittiği tarihten itibaren vergi muafiyeti döneminin yarısı kadar bir süre için zararlarını ileriye doğru taşıyabilirler.

19. 8-İHRACAT TEŞVİKLERİ • Yarı işlenmiş deri ve ham deri gibi bir kaç ürün hariç, Etiyopyadan ihraç edilen ürünler ihracat sırasında herhangi bir vergiye tabi değildir. • Gümrük Vergisini Geri Çekme Uygulaması: Bu uygulama, iç piyasadan satın alınarak veya ithal edilerek ihraç mallarının üretiminde kullanılan hammaddeden tahsil edilen gümrük vergisi ve diğer vergilerden muafiyet sağlar. • Makbuz Uygulaması: Makbuz, üzerinde parasal bir değer bulunan, hammadde ithalatı sırasında ödenmesi gereken gümrük vergisi ve diğer vergiler yerine kullanılan bir belgedir. Bu uygulamadan yararlananlar da ihracatçılardır. • Gümrük Antreposu Uygulaması: Makbuz Uygulamasından yararlanamayan fakat gümrük antreposu lisansına sahip üreticiler, gümrüksüz hammadde ithalatı sırasında bu antrepoları işletmeye yetkilidirler. • İhracatçıların ihracattan elde edilen döviz gelirlerinin %20 sine kadar olan miktarını gelecekte kullanmaları için bir banka hesabında tutmalarına izin verilir ve Etiyopya Milli Bankası (Merkez Bankası) ihracatta fiyat kontrolü uygulamamaktadır. • İhracat işlemiyle uğraşan işletmelerin” Franco Valuta” ile hammadde ithal etmelerine izin verilir. • İhracatçılar ihracat kredi garantisi uygulamasından yararlanabilirler. Bu uygulama, riski azaltır ve rekabetçi bir fiyatın sürdürülmesini mümkün kılar. • 9- SERMAYE VE GELİR TRANSFERİ • Bir yabancı yatırımcı, aşagıdaki transferleri Etiyopyanın dışına konvertibl döviz olarak gerçekleştirme hakkına sabiptir. • Elde edilen karlar ve kar payları, • Kullanılan dış kredilerle ilgili anapara ve faiz ödemeleri, • Teknoloji transferi anlaşmalarına ilişkin ödemeler, • Bir işletmenin tasfiyesi veya satışından elde edilen gelirler, • Bir işletmenin mülkiyetinin bir kısmının veya hisselerinin yerli bir yatırımcıya devrinden veya satışından elde edilen gelirler.

20. 10-ÜLKENİN SAHİP OLDUĞU POTANSİYEL • 20 adet 14034 MW gücünde inşaatı planlanan hidroelektirik santral projeleri, • 2011 yılında ihale edilecek 15 adet (2378.9 km uzunluğunda, 864.3 milyon USD tutarında) enerji nakil hattı projeleri, • 2011 yılında Kenya- Etiyopya arası enerji sistemini birbirine bağlayan toplam 1100 km uzunluğunda ve 1 milyar USD tutarında Enerji nakil hattı projesi (Etiyopya tarafı 440 km uzunluğunda, 450 milyon USD tutarında, Kenya tarafı 660 km uzunluğunda, 550 milyon USD tutarında) • 2012 yılında ihale edilecek 8 adet (673.61 km uzunluğunda, 111.9 milyon USD tutarında) enerji nakil hattı projeleri, • Yılda 100 000 konut inşaat projesi, • 7 adet 4374 km uzunluğunda demiryolu projeleri, • Önümüzdeki 5 yıllık dönemde ihale edilecek toplam 107 adet (9965 km uzunluğunda, 4.5 milyar USD tutarında) karayolu projeleri, • 19 adet çimento fabrikası inşaatı projeleri, • Çok sayıda altyapı (kanalizasyon, içme suyu) projeleri inşaatı, • Sanayi sitesi projeleri inşaatı, • Sulama projeleri inşaatı, • Altın, tantal, nikel, diğer endüstri madenleri, platin, demir, fosfat, manganez, potasyum, kaya tuzu, sülfür, betonit, bazalt, petrol, kömür, mermer, granit, alçı taşı, kireç taşı, kil ve sünger taşı başlıca yatırım yapılacak doğal kaynak ve madencilik alanlarıdır.

21. İnşaatı Planlanan Hidroelektrik Santral Projeleri Not: Hidroelektrik sanral inşaatı ile ilgilenen firmaların proje için gerekli finansmanı sağlamaları gerekmektedir.

29. İKİ ÜLKE ARASINDAKİ İLİŞKİLERDE KARŞILAŞILAN SORUNLAR • İki ülke arasındaki ekonomik ve ticari ilişkilerde karşılaşılan başlıca sorunlar: • Etiyopya’da Türk firmaları da dahil bütün yabancı firmalara Ticari faaliyetlerin yasak olması, • Konteyner başına taşıma maliyetinin 6 bin Dolar’ın üzerine çıkması, yüksek taşıma maliyetinden dolayı Türk firmalarının pazarda rekabet gücünün azalması, • Elde edilen gelirlerin zamanında bankacılık kanalıyla döviz olarak transfer edilememesi, • Bankalarda yaşanan döviz yetersizliği nedeniyle akreditif açılmasında uzun süre beklenilmesi, • Türk ve Etiyopya bankalarının verdiği teminat mektuplarının karşılıklı olarak kabul edilmemesi, • Bankacılık alanında işbirliği anlaşması olmamasınedeniyle doğrudan akreditif açılamaması, akreditiflerin Avrupa ve Amerika’daki bankalar üzerinden açılması ve bunun sonucu olarak yüksek komisyon ödenmesi, • Etiyopya gümrük idaresi tarafından ithalat sırasında minimum veya referans fiyat uygulaması, • Ticari faaliyet alanında olduğu gibi diğer pek çok alanda da faaliyet göstermenin yabancılara kapatılması, • İnternet de dahil telekomünikasyon alt yapısının ve enerjinin yetersiz olması.