1.27k likes | 2.2k Views
Jacek Arct. Podstawy Wiedzy o Kosmetykach. WSZKiPZ rok akademicki 2008/2009. Rynek kosmetyczny. 2002 rok Unia Europejska (stara) – 247 500 mln zł Polska - 1 850 mln zł Trendy: UE od 1999 spadek 2-4% rocznie Polska od 1995 stały wzrost, aktualnie 2 – 4% rocznie Cechy rynku krajowego
E N D
Jacek Arct Podstawy Wiedzy o Kosmetykach WSZKiPZ rok akademicki 2008/2009
Rynek kosmetyczny • 2002 rok • Unia Europejska (stara) – 247 500 mln zł • Polska - 1 850 mln zł • Trendy: • UE od 1999 spadek 2-4% rocznie • Polska od 1995 stały wzrost, aktualnie 2 – 4% rocznie • Cechy rynku krajowego • brak stabilności – casus Beiersdorfu • nietypowość struktury • duża liczba małych i średnich firm • Polska - około 470 • Niemcy - około 200
Struktura produkcji 2002 -2003 • Kosmetyki do pielęgnacji skóry • około 40% wartości ( 725,4 mln zł) • około 150 mln sztuk • prawdopodobnie 10 – 20 tys. ton • udział firm zagranicznych poniżej 50% • Wyroby higieniczne (bez mydeł i dezodorantów) • około 20 % wartości (ok. 360 mln zł) • około135 mln opakowań • prawdopodobnie 45 tys. ton • udział firm zagranicznych ponad 50% (60% ?) • Kosmetyki kolorowe ok. 11% wartości produkcji • Środki do pielęgnacji włosów 8% wartości produkcji • Dezodoranty i antyperspiranty ok. 8% wartości produkcji • Farby do włosów prawdopodobnie ok. 3% wartości produkcji
Wiedza o kosmetykach (kosmetykologia) • Surowce kosmetyczne, pochodzenie, własności chemiczne i fizyczne, działanie w kosmetykach (fizyczne, chemiczne i biologiczne) • Fizykochemia i metody wytwarzania form kosmetycznych • Recepturowanie (tworzenie nowych) kosmetyków • Metody oceny • bezpieczeństwa stosowania • działania (aplikacja) • jakości • Produkcja kosmetyków • Elementy marketingu produktów kosmetycznych
Rola kosmetyków • funkcje higieniczne • profilaktyka zdrowotna • funkcje kulturowe i cywilizacyjne • zapach ciała • archetypy kulturowe • rytuały • moda • funkcje estetyczne • zaspakajanie próżności • łagodzenie stresów psychicznych • podtrzymywanie pozytywnych złudzeń
Granica kosmetyk – lek • różna w różnych krajach • USA – leki OTC • jednakowa w ustawodawstwie polskim i UE • oparta na definicji kosmetyku
Definicja kosmetyku • „każdy produkt przeznaczony do kontaktu z zewnętrznymi częściami ciała ludzkiego, takimi jak: skóra, włosy, wargi, paznokcie i zewnętrzne narządy płciowe lub z zębami i błonami śluzowymi jamy ustnej, którego wyłącznym lub głównym celem jest utrzymanie ich w czystości oraz w dobrym stanie, ochrona, perfumowanie, upiększanie lub poprawa zapachu ciała”.
Definicja leku • jako lek określa się „substancję chemiczną, która reaguje z żywym organizmem zmieniając jego czynność, tak, że zmiany te mogą być wykorzystane do zapobiegania chorobom lub ich leczenia”.
Podejście formalne • o zaklasyfikowaniu decyduje • cel stosowania • obecność substancji czynnych • czynniki ograniczające • użycie substancji szkodliwych • skutki stosowania innego niż założone • status substancji czynnych, limity stężeń • deklaracja na opakowaniu
Podział kosmetyków • środki higieny osobistej • kosmetyki pielęgnacyjne • kosmetyki upiększające • wyroby perfumeryjne
Środki higieny osobistej • preparaty do mycia i kąpieli, szampony • dezodoranty • preparaty do golenia • preparaty do higieny jamy ustnej • inne
Kosmetyki pielęgnacyjne • pielęgnacja twarzy • nawilżanie, anti-age, cera problemowa • pielęgnacja ciała • ujędrnianie, celulit, rozstępy itp. • ochrona plażowa • pielęgnacja stóp, dłoni, paznokci • pielęgnacja włosów • kosmetyki specjalne – dla dzieci, mężczyzn itp.
Kosmetyki upiększające • kosmetyki kolorowe • podkłady, środki do malowania twarzy, środki do upiększania okolic oczu i tp., szminki do warg • makijaż permanentny • środki do modelowania fryzury i zmieniające kształt włosów • środki zmieniające kolor włosów • lakiery do paznokci, tipsy
Wyroby prefumeryjne • perfumy, wody toaletowe i kolońskie • inne wyroby zapachowe • produkty semiperfumeryjne
Składniki kosmetyków • bazowe - woda, alkohol, ciała tłuszczowe • czystość chemiczna i mikrobiologiczna • kompatybilność z innymi składnikami • podstawa filmu okluzyjnego • pomocnicze • wspomaganie formy fizykochemicznej: emulgatory, składniki konsystencjotwórcze, stabilizujące • konserwanty – zapobieganie zakażeniom wtórnym • barwniki i kompozycje zapachowe • czynne • warunkują działanie i efekty kosmetyczne • dwie grupy: działające bez docierania do receptorów i bezpośrednio czynne biologicznie
Nomenklatura surowców • nazwy chemiczne • numery CAS • numery EINECS i ELINCS • nazwy techniczne (zwyczajowe) • nazwy handlowe • nazwy INCI
Nazwa chemiczna • zgodna z zasadami nazewnictwa ustalanymi przez IUPAC (Union of Pure and Applied Chemistry – Unia Chemii Czystej i stosowanej) • tylko dla indywidualnych związków i monomerów • w przypadku związków organicznych nazwy bardzo złożone
Numer CAS • Chemical Abstracts (CA) • czasopismo zamieszczające skróty wszystkich publikacji naukowych z dziedziny chemii • wersja elektroniczna w formie gigantycznej bazy danych (miliony związków chemicznych, miliony artykułów) • każdy związek chemiczny opisany w CA ma swój numer – jest to numer CAS
Numery EINECS i ELINCS • tylko Europa (UE) • do września 1981 – European Inventory of Existing Chemical Substances • po tej dacie - European List of Notified Chemical Substances
Wzory chemiczne • empiryczne (sumaryczne) • podają listę pierwiastków obecnych w związku w kolejności alfabetycznej w formie symboli chemicznych (dla zw. organicznych C i H poza kolejnością) • podają liczbę atomów danego pierwiastka w cząsteczce związku • wzory strukturalne • rysunki cząsteczek związków, pokazujące połączenia między atomami • mogą pokazywać rozmieszczenie przestrzenne atomów
Inne nazwy • Farmakopealne • Farmakopea Polska VI, inne • np. olej parafinowy = paraffinum liquidum • Colour Index • tylko barwniki i pigmenty • numery, np. CI 77266 = sadza lampowa • kilka wydań • niekiedy mylący (bentonit = CI77002)
Nazwy INCI • International Nomenclature of Cosmetic Ingredients (do 1993 CTFA-Names) • nadawane przez CTFA (Cosmetic, Toiletries and Fragrance Association, USA) w porozumieniu z Colipa (UE) • są pochodną nazw chemicznych i zwyczajowych, z szeregiem regularności • produkty roślinne – nazwa łacińska • barwniki – nr CI • surowce będące mieszaninami „..” and „...”
Nazwy INCI • drobne różnice pomiędzy USA i UE • aqua – water • nazwy botaniczne (UE – Linneusz, USA – ang.) • kompozycje zapachowe (UE – Parfum, USA –Fragrance) • nazwy zharmonizowane: • Peach (PrunusPersica) LeafExtract • Mineral Oil (ParaffinumLiquidum)
Nazwy INCI - znaczenie • uproszczenie nazewnictwa • czystych związków chemicznych (sól sodowa siarczanu dioksyetylenowanego alkoholu laurylowego = Sodium Laureth-2 Sulphate) • mieszanin (dietanoloamidy kwasów tłuszczowych oleju kokosowego = Cocoamide DEA) • produktów o wielu nazwach handlowych (Glyceryl Stearate – ponad 100 nazw handlowych: Arlacel, Cithrol, Cutina, Imwitor, Kessco, Protachem, Tegin ...) • ułatwienie porozumiewania się przez stworzenie języka zrozumiałego dla grupy specjalistów • system ostrzeżeń dla konsumentów i lekarzy
Czytanie składu INCI • zgodność ze składnikami deklarowanymi marketingowo • zgodność z grupą celową • zgodność z deklarowanym działaniem • spójność składu
Podawanie nazw INCI • obowiązuje od dawna w krajach Unii Europejskiej • obowiązuje w Polsce od 12.05.2002 • informuje o kolejności stężeń składników (powyżej 1%)
International Cosmetic Ingredient Dictionary and Handbook • wydawana przez CTFA (1993, 1995, 1997, 2000, 2002, 2004, 2006) • wersja książkowa i elektroniczna • ok.12000 nazw INCI, ok. 50000 zwyczajowych, chemicznych i handlowych • wyszukiwanie krzyżowe • 15 sekcji (w tym encyklopedia, listy w/g różnych systemów nazw, lista dostawców)
Monografia • nazwa INCI • nr CAS • nr EINECS/ELINCS • wzór sumaryczny • wzór strukturalny/opis • źródło informacji • klasa chemiczna • funkcje • kategoria produktu • nazwa techniczna (zwyczajowa) • nazwy handlowe (producenci) • nazwy handlowe mieszanin w których występuje
Inne wydawnictwa • International Buyers Guide (również w Internecie) • coroczne listy nowych surowców publikowane w lit. fachowej • wydawnictwa firm produkujących surowce • skrótowe • monografie produktów • opis działania (wyniki badań) • Safety Data Sheet • pełne katalogi na CD
Literatura kosmetykologiczna I • Książki w języku polskim • nieliczne, niekiedy niski poziom, dużo błędów, • Polecam: • J.Arct i inni, Encyklopedia Kosmetyki , (SPAR 1996) • E.LamerZarawska, Kosmetyka naturalna - nakł. wyczerpany • R.Zieliński, Surfaktanty (AE, Poznań, 1998) • W.Malinka Zarys chemii kosmetycznej , (Volumed 1999) • I.B.Peters i inni, Kosmetyka , (REA 2002) • C.E.Stauffer, Emulgatory, (WNT 2001) • J.Arct i inni, Kosmetyczne zastosowanie witamin A iE, (WSZKiPZ, 2004) • M.C.Martini, Kosmetologia i farmakologia skóry, (PZWL 2007) • Z.D.Draelos, , Kosmeceutyki, (Urban & Partner 2007)
Literatura kosmetykologiczna II • Książki w językach obcych • Dużo, bardzo dobry poziom • Szczególnie polecam: • DFWilliams, W.H.Schmidt, Chemistry and Technology of theCosmetids and Toiletries Industry • K.F.DePolo, A ShortTextbook of Cosmetology • O.Barel, M.Paye, H.I.Maibach, Handbook of Cosmetic Science and Technology • K.Schrader, A.Domsch, Cosmetology – Theory and Practice • A.Margolina, E.Ernandez, NowajaKosmietołogija (rus)
Literatura kosmetykologiczna III • Czasopisma polskie dla kosmetyczek • Nowości w kosmetyce • Beauty Forum • Salon i Elegancja • Czasopisma polskie dla kosmetologów • SOFW – Journal wydanie polskie • Wiadomości Polskiego Towarzystwa Kosmetologów (do 2008 roku) • PolishJournal of Cosmetology
Literatura kosmetykologiczna IV • Czasopisma obcojęzyczne branżowe • Cosmetics & Toiletries • SÖFW-Journal, wydanie niemieckie i angielskie • Parfumes • Kosmietika i medicina (rus) • COSSMA • SPC (SoapPerfumery and Cosmetics) • Eurocosmetics • HAPPI– wersja on line • Czasopisma obcojęzyczne naukowe • IFSCC Magazine • International Journal of Cosmetic Science • Journal of Cosmetic Science • Journal of Applied Cosmetology
Literatura kosmetykologiczna V • Kongresy • Kongresy IFSCC • Konferencje IFSCC „in between” • In Cosmetics • HPCI • SEPAWA • Cosmoprof • Kongresy krajowe SCC • Materiały pokonferencyjne (Proceedings)
Internet • Literatura źródłowa • Bezpłatne wyszukiwanie i abstrakty • Scirrus, Scopus, Scholar Google itp.. • Płatne wyszukiwanie, dostęp płatny do abstraktów i pełnych tekstów • STN, • Kosmet • Płatny dostęp do pełnych tekstów • Strony internetowe wydawnictw
Internet • Czasopisma • Bezpłatne • Happiwww.happi.com • Bezpłatne – firmowe • Skin Care Forum, www.scf-online.com • Płatne • Cosmetics & Toiletries - www.thecosmeticsite.com • International Journal of Cosmetic Science - www.blackwellpublishing.com
Internet • Organizacje międzynarodowe • International Federation of Societies of CosmeticChemists (IFSCC) • PersonalCare Products Council (dawne CTFA) • Colipa, • Organizacje krajowe • Polskie Towarzystwo Kosmetologów • Stowarzyszenie Lekarzy Dermatologów Estetycznych • Sekcja Dermatologii estetycznej PTL • Sekcja Medycyny Estetycznej PTL
Internet • Serwis Biotechnologia • Literatura techniczna – monografie surowców, receptury • Producenci surowców - dostęp do stron i literatury bezpłatny, często wymagana darmowa rejestracja • Strony producentów kosmetyków • Dużo marketingu, mało konkretnych informacji, dają zorientowanie w rynku
Internet • Literatura patentowa • Ep.espacenet.com • Dostęp całkowicie bezpłatny do praktycznie całej światowej literatury patentowej • Ograniczone wyszukiwanie (brak słów kluczowych), pomaga znajomość kodów Międzynarodowej Klasyfikacji Patentowej • Kosmetyki - A61K7/xx
Literatura kosmetykologiczna VII • Wydawnictwa firm surowcowych • Periodyki, np.: • Skin Care Forum (Cognis) • Contact (Haarmann & Reimer) • Monografie ogólne • Monografie surowców • Katalogi surowców • Zbiory receptur kosmetycznych • CD – Romy
Status prawny kosmetyków • Ustawa o kosmetykach z dn. 12.05.2001 i rozporządzenia Ministra Zdrowia • obowiązuje od 12.05.2002 • jest w pełni zgodna z ustawodawstwem UE • ma na celu ochronę konsumentów • obowiązuje • producentów • dystrybutorów (importerów) • dotyczy kosmetyków rynkowych i profesjonalnych
Ustawa • stawia wymóg nieszkodliwości kosmetyku • warunek – użycie zgodne z opisem i instrukcją • podaje co nie może wchodzić w skład kosmetyku • substancje niedozwolone (lista) • składniki pochodzące z ciała ludzkiego • podaje co może wchodzić w skład kosmetyku z ograniczeniem • substancje dozwolone w ograniczonych ilościach • barwniki, konserwanty, substancje promieniochronne tylko dozwolone i w dozwolonych ilościach
Ustawa • Określa informacje które muszą być umieszczone na opakowaniu • nazwa kosmetyku, adres producenta, zawartość kosmetyku, nr serii • termin przydatności (gdy jest krótszy niż 30 mies.) • szczególne ostrzeżenia, zwłaszcza przy produktach profesjonalnych • wykaz składników wg INCI • kolejność zgodnie z malejącą zawartością (do 1%)
Ustawa • zobowiązuje producenta (dystrybutora) • do zgłoszenia kosmetyku do krajowego systemu informowania (IMP w Łodzi) • nazwa i kategoria • dane producenta (importera) • miejsce produkcji • miejsce przechowywania dokumentacji toksykologicznej, aplikacyjnej i innej danego wyrobu
Ustawa • Zobowiązuje producenta (dystrybutora) do posiadania dokumentacji obejmującej • ilościowy i jakościowy skład produktu • specyfikację fizykochemiczną i mikrobiologiczną składników, kryteria chemicznej i mikrobiologicznej czystości produktu • opis metody produkcji i kryteria jakości • ocenę toksykologiczną produktu i charakterystykę toksykologiczną składników • informacje o działaniach niepożądanych • potwierdzenie deklaracji n/t działania
Jak działają kosmetyki ? • Wspomagają i korygują funkcje skóry • Gospodarkę wodną • Ochronę przed czynnikami starzeniowymi • Ochronę przed wiatrem, mrozem, zanieczyszczeniami itp. • Korygują drobne dysfunkcje • Niektóre objawy starzenia • Nadmierną wrażliwość • Pracę gruczołów łojowych • Teleangiektazje • Celulit • Przebarwienia • Inne
Jak działają kosmetyki ? • Pomagają w utrzymaniu higieny • Myciu i kąpieli • Zapobieganiu przykrym zapachom ciała • Usuwaniu zbędnego owłosienia • Pielęgnacji dzieci • Poprawiają wygląd • Kosmetyki „kolorowe”, lakiery do paznokci itp. • Środki kondycjonujące, żele, lakiery i farby do włosów • Nadają zapach • Preparaty perfumeryjne