1 / 16

HOLLIMI I SHTRESES SE OZONIT Pergatitur nga Figali Hila ...

Rita
Download Presentation

HOLLIMI I SHTRESES SE OZONIT Pergatitur nga Figali Hila ...

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

    1. Workshop nderkombetar Ndergjegjesimi per mosperdorimin e bromurit te metilit ne Shqiperi. Hollimi i shtreses se Ozonit pergatitur nga Figali Hila , Instituti I Mjedisit, Tirane Hotel “ Mondial ” Tirane 26-27 korrik 2004

    2. HOLLIMI I SHTRESES SE OZONIT Formimi i ozonit Ozoni O3 eshte forme e oksigjenit me tre atome ne vend te dy qe ka oksigjeni Rrezatimi ultraviolet i diellit i ndan molekulat e oksigjenit ne atome, te cilat duke u kombinuar me molekula te tjera oksigjeni formojne ozonin. Molekulat e ozonit krijohen dhe shkaterrohen ne vazhdimesi. Ozoni eshte gaz veçanerisht ndjeshem ndaj komponimeve natyrore qe permbajne: hidrogjen ,azot ,klor, gje qe çon ne shkaterrimin e tij.

    3. FAKTE LIDHUR ME OZONIN 1839 Ozoni u zbulua nga C. F. Schönbein gjate observimit te shkarkesave elektrike. 1850 U arrit ne konkluzionin qe ozoni eshte nje prej perberesve te atmosferes. 1880 Eksperimentet e kryera treguan qe ozoni ka aftesi te madhe absorbuese te rrezatimit ultraviolet . 1913 U deshmua qe pjesa me madhe e ozonit ne atmosfere ndodhet ne stratosfere. Ne vitin 1974 James Lovelock zbuloi pranine e CFC- ve ne atmosfere ne te gjithe gjeresine gjeografike Sherwood Rowland dhe te Mario Molina , zbuluan mekanizmin e proçesit te konsumit te shtreses se ozonit. Ata u vleresuan me çmimin Nobel per kimine si dhe çmimin e ozonit nga UNEP

    4. SHPERNDARJA E OZONIT NE STRATOSFERE

    5. Troposfera : Toke-11km Stratosfera: 11-48 km Jonosfera : 48-480 km Ne stratosfere 11-48 km larg tokes, ozoni formon nje shtrese delikate, por shume efektive. Kjo shtrese pengon me efiçence pothuajse te gjitha rrezet e demshme ultraviolet te diellit. Çdo dem qe i behet shtreses se ozonit do te çoje ne rritje te radiacionit UV-B. Çdo rritje e UV-B qe arrin siperfaqen e tokes ka rrezik te shkaktoje deme te konsiderueshme per mjedisin dhe jeten ne toke.

    6. SHKAQET E KONSUMIT TE OZONIT Klori – i CFC-ve – eshte evidentuar si shkaku kryesor ne lidhje me konsumimin e shtreses se ozonit. Me te rrezikshmet ne keto kimikate jane ato me jete-gjatesi te madhe . Per kete aresye ato influencojne ne konsumimin e ozonit per nje periudhe te gjate kohe ne vazhdim. Çdo molekule CFC shkaterron mijra e mijra molekula ozoni. Besohet se 1 atom klor mund te shkateroje me shume se 100.000 molekula ozoni.

    7. Pamje e Çarjes se Ozonit ne HemisferenJugore

    8. PSE DUHET TA MBROJME SHTRESEN E OZONIT Hollimi i shtreses se ozonit sjell shtimin e rrezatimit ultraviolet Per çdo rritje te konsumit te ozonit me 1% kemi nje rritje me mbi 2 % te ekspozimit kundrejt rrezatimit ultraviolet. Rrezatimi i shtuar ultraviolet shkakton : Efekte ne shendetin e njeriut: Rritje te kancerit te lekures,kataraktet e syve dhe Dobesim te sistemit imunitar Kanceri i Lekures Rritja e rrezatimit UV-B ndikon ne tre tipe te kancerit te lekures qe prek qeniet njerezore: Basal, Squamous dhe Malignat Melanoma Dy te parat jane me te perhapurit dhe ka prekur rreth gjysem milion njerez ne SH.B.A

    9. Kataraktet e syve jane re qe formohen ne lentet e syve, duke kufizuar shikimin. Nje nga faktoret eshte dhe rritja e ekspozimit ndaj rrezatimit ultraviolet Sistemi Imunitar Rritja e ekspozimit ndaj rrezatimit ultraviolet dobeson aftesin e sistemit imunitar per te luftuar disa semundje. Herpes simplex dhe leishmaniasis,semundje parazitare te perhapura ne tropic, mendohet se avancojne si rezultat i rritjes se rrezatimit ultraviolet.

    10. EFEKTE NE MJEDIS Rritja e rrezatimit UV-B ndikon ne boten bimore dhe ujore Testet kane treguar ulje te prodhimit te sojes mbi 29% per nivel te konsumimit te ozonit nen 25%. Me te prekshmet jane bizelet, bathet, pjeprat dhe lakra. Redukton cilesine e disa lloje perimesh si domate, patate ,panxhar sheqeri . Deme ne organizmat ujore deri ne thellesi 20 m ne ujrat e paster. Veçanerisht i demshem per krijesat e vogla si plankton, larvat e peshqve dhe bimet ujore. Ulja e numrit te tyre mund te çoje ne ulje te prodhimit te peshkut.

    11. PERDORIMI I CFC-ve Rreth 70 % e CFC-ve te prodhuara perdoreshin si : solvente, aerosole dhe ne poliuretane Ato jane perdorur si fluide ne shume sisteme ftohese, pompa ngrohese dhe kondicioneret e ajrit. NDIKIMI I CFC- ve NE NGROHJEN GLOBALE Produktet e CFC-ve kane nje kapacitet shume te larte per absorbimin e rrezatimit infrared, pra jane komponime qe shkaktojne efektin sere. Ato kane ndikim direkt dhe indirekt

    12. MASAT PER SHPETIMIN E SHTRESES SE OZONIT Ne Stokolm me 1972 UNEP, analizoi çeshtjen e varferimit te shtrese se ozonit. Ne mars te vitit 1977 eksperte nga 32 vende u mblodhen ne Uashington, dhe paraqiten planin e veprimi per mbrojtjen e shtreses se ozonit. Me 1980 Kouniteti Europian vendosi te ndalonte prodhimin e CFC-11 dhe CFC-12

    13. KONVENTA E VJENES Me1985 ne Viene u nenshkrua Konventa e Vienes per Mbrojtjen e Shtreses se Ozonit. Moren pjese 43 vende dhe fillimisht u nenshkrua nga 20 vende. Konventa beri thirrje per te marre “masat e duhura” per te mbrojtur shtresen e ozonit dhe per te krijuar nje tjeter mekanizem nderkombetar per kerkim, monitorim dhe shkembim informacioni. Tekstit te Konventes ju bashkengjit nje liste me kimikate qe u konsideruan si “potencialisht te demshme per shtresen e ozonit”. PROTOKOLLI I MONTREALIT Ne negociatat e Protokollit te Montrealit moren pjese rreth 60 vende. Protokolli i perfundoi negociatat me 16 shtator 1987 dhe u nenshkrua nga 46 vende. Protokolli sanksionoi ngrirjen e prodhimit dhe te konsumit te 5 klorofluorokarboneve me te rendesishem (CFC-te 11,12,113,114,115) per vendet e zhvilluara qe prej dates 1 Korrik 1989, dhe te haloneve (halonet 1211, 1301, 2402) vetem tre vjet me vone. Protokolli vendosi qe brenda vitit 1998 nje reduktimin te CFC-ve ne masen 50% ne vendet e zhvilluara. Per vendet ne zhvillim me perdorim te ulet te LOH-ve per fryme (me pak se 0.3 kg per fryme) u dha nje periudhe kohore dhjetevjecare me vone se sa vendet e zhvilluara per zbatimin e tij.

    14. Amendamente te Protokollit te Montrealit Amendamenti i Londres ( 1990) percaktoi listen e substancave qe duhen eleminuar Amendamenti i Kopenhages (1992) parashikoi eleminimin hidroklorfluorkarboneve ( HCFC),te hidrobromfluorkarboneve (HBFC) dhe te bromuri te metilit Amendamenti i Montrealit ( 1997) vendosi : sistemin e liçencimit per importet dhe eksportet e substancave qe ndikojne ne konsumimin e shtreses se ozonit Amendamenti i Pekinit ( 1999) parashikoi : afate per eleminimin e metanit te bromkloruruar, prodhimin ne sasi te caktuar te HCFC Konventa e Vienes per Mbrojtjen e Shtreses se Ozonit (1985) dhe Protokolli pasardhes i Montrealit mbi Substancat Ozonholluese (1987) formojne bazen per bashkepunimin nderkombetar per mbrojtjen e shtreses se ozonit.

    15. Mekanizmat financiare 1991 :U krijua Fondi i perbashket me UNDP, UNEP, UNIDO dhe Banken Boterore ,per te siguruar asistence financare dhe teknike per vendet ne zhvillim.Ky fond ne periudhen 1991-2000,ka levruar rreth 813 milion USD per 100 vende ne zhvillim Arritjet Prodhimi dhe Konsumi i CFC-ve dhe Haloneve ka rene rreth 87% midis 1986 dhe 1999. Perqendrimi atmosferik i klorureve arriti maksimumin ne 1994 dhe tani eshte ne renie. Rimbushja e shtreses se ozonit pritet rreth vitit 2050, gjithmone vetem nese Protokolli i Montrealit zbatohet nga te gjitha Palet.

    16. Shqiperia dhe Konventa e Vienes & Protokolli i Montrealit Shqiperia ka ratifikuar dokumentat e Konventes se Vienes dhe Protokollit te Montrealit ne 8 Tetor 1999, dhe duke filluar prej 7 Janarit 2000 eshte pale ne to. Nga qenia pale Shqiperia duhet te raportoje konsumin ne vite te substancave ozon-holluese, si edhe te zbatoje kuotat e caktuara te importit . Gjithashtu ajo duhet te vendosi sistemin e licensave per LHO.

    17. FALEMINDERIT

More Related