Tunnel A2 Maastricht

1. Ir. J.W. Huijben Tunnel A2 Maastricht Voertuig emissie Luchtkwaliteit Tunnelvorm Voorzieningen

2. Ir. J.W. Huijben Verkeer en luchtkwaliteit Verkeer is bron van vervuilende stoffen Uitlaatgassen Stof door contact band/wegdek Opwaaiend stof door luchtverplaatsing

3. Ir. J.W. Huijben Verkeers emissie: uitlaatgassen Koolmonoxide (CO) Stikstof oxiden (NOx) NO, NO2, N2O, � Meer dan 90% is NO Chemische reactie NO + O3 ? NO2 + O2 als er veel O3 in de lucht zit (veel zon) Fijn stof (PM10) stofdeeltjes < 10 micrometer PM2,5 is meest schadelijke deel

4. Ir. J.W. Huijben Verkeers emissie: uitlaatgassen Benzeen (C6H6) Zwaveldioxide (SO2) Met water zwavelzuur Benzapreen (BaP) Lood

5. Ir. J.W. Huijben Verkeers emissie: uitlaatgassen Effecten op gezondheid NO2 ademweerstand, verhoogde allergie, bevordering astma, bronchitis, afneming weerstand tegen infecties longeweefsel (mogelijk inleiding tot andere ziekten) PM10 blijft in longen (PM2,5 in lichaam), verminderde longcapaciteit, astmatische reacties, mogelijk aanleiding tot carcinogene reacties Statistisch kortere levensduur

6. Ir. J.W. Huijben Verkeers emissie: non-engine Slijtage banden/wegdek 5mm = 3,3 liter rubber bij 4 banden Bij 90.000 mvt/dag en 60.000 km levensduur: Ca. 5 liter rubber per km omgezet in stofdeeltjes Veelvoud van fijn stof uit de uitlaat Opwaaiend stof Op open weg weinig In tunnel veel

7. Ir. J.W. Huijben Verkeers emissie: ontwikkeling

8. Ir. J.W. Huijben Verkeers emissie: ontwikkeling Pers.auto�s: benzine

9. Ir. J.W. Huijben Verkeers emissie: ontwikkeling Vrachtauto�s: diesel

10. Ir. J.W. Huijben Emissieconcentratie in de tunnel Concentratie = emissie / luchtstroom Toegestane concentraties in tunnel NO2 : 1-2 min: max 1 ppm (1880 microgr/m3) 2-5 min: max 0,6 ppm (1100 microgr/m3) 5-10 min: max 0,4 ppm (750 microgr/m3) PM10 : 1-5 min : geen eisen 5-10 min : 5000 microgr/m3

11. Ir. J.W. Huijben Concentratie verloop Bij natuurlijke en bij langsventilatie

12. Ir. J.W. Huijben Concentratie A2 Maastricht 90.000 vtg/etm (45.000 per rijrichting) Ochtendspits 8% van etmaal intensiteit Gemiddeld 25% vrachtverkeer Tunnellengte 1,3 km Snelheid 80 km/h Tunneldoorsnede ca. 60 m2 Gemiddelde luchtsnelheid 5 m/s

13. Ir. J.W. Huijben Concentratie A2 Maastricht

14. Ir. J.W. Huijben Concentratie A2 Maastricht Buiten de tunnel Eis NO2 jaargemiddeld < 40 microgr/m3 Max 18 maal boven 200 microgr/m3 PM10 jaargemiddeld < 40 microgr/m3 Uitstroom uit tunnel (eerste schatting) NO2 spits 400 microgr/m3 PM10 spits 1700 microgr/m3 Conclusie: er is fors luchtkwaliteitsprobleem in directe nabijheid tunnelportalen Dat zegt nog niets over grotere afstanden

15. Ir. J.W. Huijben Oplossingsrichtingen Niet technisch maar juridisch Zorgen voor Juiste kader Juiste richtlijnen toepassen (op dit moment vaag) Goede afspraken over uitgangspunten en wat wel en niet acceptabel is Combinatie van techniek en jurisdictie

16. Ir. J.W. Huijben Oplossingsrichtingen Verkeersmaatregelen Aangepaste verkeerssnelheid Toelatingsbeleid zwaar vrachtverkeer Grootste aandeel in NO2 en PM10 Boven gewichtklasse via andere route sturen Aken, Heerlen ? Alleen buiten spitstijden toelaten Vermijden piekwaarden emissie concentraties ? Lokaal vrachtverkeer andere routering

17. Ir. J.W. Huijben Oplossingsrichtingen Technisch: Natuurlijke ventilatie Altijd als eerste nagaan (kosten, betrouwbaarheid) Mechanische ventilatie Extra langsventilatie Speciale voorzieningen

18. Ir. J.W. Huijben Natuurlijke ventilatie Plaats van de tunnelportalen Waar dicht en waar open Openingen in het dak Gaten Sleuven

19. Ir. J.W. Huijben Natuurlijke ventilatie Plaats van de tunnelportalen

20. Ir. J.W. Huijben Natuurlijke ventilatie Plaats van de tunnelportalen Vb Roermond A73

21. Ir. J.W. Huijben Natuurlijke ventilatie Plaats van de tunnelportalen Relatie met verkeersveiligheid Wegvakken voor en na tunnel Probeer voor de tunnel een gelijkmatige verkeersstroom te behalen (=veiligheid) Probeer na de tunnel voldoende doorstroming en/of opvangcapaciteit te maken = voorkomen van de tunnel in groeiende file (=veiligheid)

22. Ir. J.W. Huijben Natuurlijke ventilatie Openingen in het dak Gaten Sleuven

23. Ir. J.W. Huijben Natuurlijke ventilatie Openingen in het dak Gaten Sleuven

24. Ir. J.W. Huijben Natuurlijke ventilatie Plaats van de tunnelportalen Openingen Beide hebben: Relatie met externe veiligheid Relatie met interne veiligheid

25. Ir. J.W. Huijben Mechanische ventilatie Extra langsventilatie

26. Ir. J.W. Huijben Mechanische ventilatie Afzuiging met schoorsteen Hoog genoeg voor verspreiding in de omgeving aan eind vd tunnelbuis (=2 schoorstenen) Schoorsteen in midden van de tunnelbuis Afzuigkanaal naar schoorsteen elders Schoorsteen uitlaat niet hinderlijk / schadelijk in de omgeving

27. Ir. J.W. Huijben Mechanische ventilatie Afzuiging met schoorsteen

28. Ir. J.W. Huijben Mechanische ventilatie Afzuiging met schoorsteen Omkering ventilatierichting van 1 buis + 1 schoorsteen aan eind 2e buis

29. Ir. J.W. Huijben Mechanische ventilatie Kosten: Extra langsventilatie : geen 2 Schoorstenen (beide portalen) : 10-15 milj Omkering + schoorsteen : 15-20 milj

30. Ir. J.W. Huijben Reiniging tunnellucht Niet voor NO2 Grootste deel van de omzetting gebeurt buiten de tunnel Zeer duur in bouw, gebruik en onderhoud In principe niet voor PM10 Achtergrondniveau is veel hoger dan bijdrage vd tunnel Lokaal heel misschien wel een oplossing Werking voor deeltjes kleiner dan 10 micrometer matig

31. Ir. J.W. Huijben Reiniging tunnellucht Systemen voor NO2 Katalytische werking Biologisch of met Edelmetalen NO ? NO2 en dan NO2 ? N2 + O2 Altijd samen met stoffiltering Nemen zeer veel ruimte in Zeer duur in aanleg, gebruik en onderhoud In buitenland veelal buiten werking (veronderstelde noodzaak is 10-15 jr later bij opening tunnel geen noodzaak meer door lagere emissies)

32. Ir. J.W. Huijben Reiniging tunnellucht Systemen voor stoffiltering Veelal met elektrostatische filters Deeltjes elektrostatisch gemaakt Slaan neer op raster Raster periodiek schoonmaken

33. Ir. J.W. Huijben Reiniging tunnellucht Systemen voor stoffiltering In nissen in tunnelplafond Zeer beperkt deel lucht gereinigd

34. Ir. J.W. Huijben Reiniging tunnellucht Systemen voor stoffiltering By-pass systeem Beperkt deel lucht gereinigd

35. Ir. J.W. Huijben Reiniging tunnellucht Systemen voor stoffiltering In afzuigkanaal, nagenoeg alle tunnellucht

36. Ir. J.W. Huijben Reiniging tunnellucht Japan: Stedelijk gebied Doorgaande weg midden in stadswijk Huizen op 20 - 30 m afstand van de weg afzuiging in plint langs de open weg vervuilde lucht door biologisch filter (ziet er bovenop uit als parkje) Werkt lokaal goed (gemeten)

37. Ir. J.W. Huijben Reiniging tunnellucht Systemen voor stoffiltering Niet zeer duur = matige werking Optimale werking = zeer duur �Optimale werking� = de tunnellucht zelf wordt goed gereinigd, maar�� �� levert het per saldo genoeg in de omgeving op ?

38. Ir. J.W. Huijben Monitoring Achteraf meten: Niet erg zinvol, want Metingen over veel jaren nodig Intussen verandering in verkeer en emissieuitstoot Verandering in achtergrond concentraties Ontwerp baseren op goed gekozen veronderstellingen Leg ze goed vast !

39. Ir. J.W. Huijben Monitoring Meetstation nabij de tunnel Nuttig voor publiek Informatie openbaar toegankelijk maken Direct zichtbaar Internet Etc..

40. Ir. J.W. Huijben

41. Ir. J.W. Huijben Advisering Luchtkwaliteit algemeen Dienst Weg & Waterbouwkunde (DWW) Luchtkwaliteit tunnels Bouwdienst (BWD)

42. Ir. J.W. Huijben Project aanpak Luchtkwaliteit is geen zaak voor de aannemer Teveel relaties met Stedelijke omgeving en leefkwaliteit Provincie Limburg (routes, inpassing, planologie) Verkeersmaatregelen kan hij niet regelen Vage regelgeving = hoge project kosten

43. Ir. J.W. Huijben Dank u