PROMIENIOWANIE ULTRAFIOLETOWE

1. PROMIENIOWANIE ULTRAFIOLETOWE

2. Promieniowanie ultrafioletowe to promieniowanie elektromagnetyczne o fali długości 10 - 400 nm, które nie wywołuje wrażeń wzrokowych. Rodzaje promieniowania UV • UVC – dł. fali 200 – 280 nm; prawie całkowicie pochłaniane przez warstwę ozonową, tak więc nie dociera do Ziemi wraz ze światłem słonecznym; • UVB – dł. fali 280 – 315 nm; większość jest pochłaniana przez warstwy atmosfery, ale część dociera do Ziemi • UVA – dł. fali 315 – 400 nm; stanowi ok. 95% promieniowania UV.

3. 4. Nadfiolet próżniowy – dł. fali 10 – 200 nm; fale te są bardzo silnie pochłaniane przez powietrze, tak więc może być on badany wyłącznie w próżni. • Człowiek jest narażony przede wszystkim na działanie dwóch rodzajów promieniowania UV: • UVA • UVB

4. UVA / UVB • Najdłuższa fala i mniejsza energia • Natężenie stałe bez względu na porę dnia, roku czy pogodę • Przenika przez chmury, szyby okienne, aż do głębokich warstw skóry • Nie wywołuje rumienia • Efekty działania kumulują się, są zauważalne po latach • Skutki: reakcje fotouczulające i starzenie się skóry • Krótsza fala i większa energia • Najwyższe natężenie w okresie letnim, w godzinach 10.00 -15.00 • Jest częściowo filtrowane przez chmury, szyby; działa głównie na naskórek • Wywołuje rumień i poparzenia słoneczne • Skutki widoczne niemal natychmiast • Skutki: zmiany nowotworowe skóry i uszkodzenie wzroku

5. ŹRÓDŁA PROMIENIOWANIA UV • Słońce – najsilniejsze naturalneźródło promieniowania UV. Do Ziemi dociera jego niewielka część, reszta jest pochłaniana przez atmosferę. Udział promieniowania UV w świetle słonecznym zależy między innymi od: • szerokości geograficznej, • położenia Słońca na niebie, • wysokości n.p.m., • stopnia czystości powietrza, • ilości promieniowania odbitego (od wody, śniegu, piasku) • ciała ogrzane co najmniej do temperatury 3000 K • lampy np. rtęciowe, ultrafioletowe

6. WYKORZYSTANIE PROMIENIOWANIA UV Dzięki swym właściwościom, promieniowanie ultrafioletowe wykorzystywane jest przez człowieka w tak różnych dziedzinach, jak: • technika oświetleniowa - świetlówki, żarówki uvb, montowane np. w terrariach, jako imitujące światło naturalne • sterylizacja pomieszczeń • badania mikroskopowe komórek i tkanek • przemysł spożywczy – konserwowanie żywności • medycyna - światłolecznictwo • kryminalistyka • muzealnictwo.

7. KORZYSTNE DZIAŁANIEPROMIENIOWANIA UVNA ZDROWIE CZŁOWIEKA • Istotna rola w wytwarzaniu witaminy D, całkowite unikanie słońca prowadzi do jej niedoborów, a w konsekwencji do osłabienia kości • Dobroczynny wpływ w niektórych chorobach skóry • Pomaga zwalczać bóle mięśniowe UWAGA ! Tylko NIEWIELKIE ilości promieniowania UV są korzystne dla zdrowia.

8. KONSEKWENCJE ZDROWOTNE • Choroby oczu : uszkodzenie spojówki i rogówki, trwałe zmiany w oku prowadzące do zaćmy, a w konsekwencji do całkowitej ślepoty • Przedwczesne starzenie się skóry • Przebarwienia skóry, zaskórniki

9. KONSEKWENCJE ZDROWOTNE • Nowotwory skóry, • np.: czerniak złośliwy Osłabienie układu odpornościowego, co może powodować na przykład nawroty wirusa opryszczki • Rumień i oparzenia słoneczne

10. GRUPY RYZYKA • Dzieci i młodzież – skóra jest bardziej narażona na szkodliwe skutki promieniowania UV u osób w wieku rozwojowym • Osoby regularnie korzystające z solarium – prawdopodobieństwo wystąpienia czerniaka złośliwego zwiększa się o 50% u osób poniżej 18 roku życia – aż o 150 %. • Osoby z fenotypem skóry I i II * • Osoby z licznymi znamionami na skórze lub uszkodzeniami skóry • Osoby z dużą ilością piegów – długotrwała ekspozycja na promieniowanie UV powoduje ciemnienie i zwiększenie ilości piegów • Osoby, które już miały oparzenie słoneczne. • Fenotyp I – skóra, która nigdy się nie opala, zawsze ulega oparzeniom : osoby o rudych włosach i bladej karnacji • Fenotyp II – skóra, która czasami się opala, często ulega oparzeniom : osoby z jasnymi blond włosami i jasną karnacją

11. NAJLEPSZA OCHRONA • ograniczenie czasu przebywania na słońcu, zwłaszcza w godz. 10.00-14.00 • częstsze przebywanie w cieniu; przerwy w opalaniu się • nie eksponować całego ciała – noszenie lekkich, bawełnianych ubrań; szczególna ochrona oczu, twarzy, szyi • używanie okularów słonecznych z panelami bocznymi • stosowanie kremów ochronnych z wysokim filtrem • jak najrzadsze korzystanie z solariów – WHO zaleca wprowadzenie zakazu dla młodzieży w wieku szkolnym • bezwzględna ochrona niemowląt i dzieci.

12. SOLARIUM – TAK CZY NIE ? Wieloletnie badania naukowe dowodzą, że sztuczne światło imitujące światło słoneczne jest prawdopodobnie rakotwórcze. Najnowsze analizy potwierdzają, że KORZYSTANIE Z SOLARIUM JEST GŁÓWNYM CZYNNIKIEM RAKOTWÓRCZYM. • Skóra, pod wpływem zwiększonej dawki promieniowania UVA, ulega procesowi fotostarzenia • W czasie jednorazowej krótkiej wizyty w solarium, skóra otrzymuje 25-krotnie większą dawkę promieniowania niż w czasie powolnego opalania się na słońcu • Skumulowane dawki promieniowania UVA są równie szkodliwe jak UVB • Korzystanie z solarium raz w tygodniu zwiększa ryzyko zachorowania na czerniaka złośliwego aż o 70% zwłaszcza u osób ze znamionami skóry • Powoduje TANOREKSJĘ, czyli uzależnienie młodzieży od korzystania z solarium

13. SOLARIA W POLSCE W sierpniu 2009 r., w związku ze stwierdzonymi przypadkami poparzeń na skutek korzystania z urządzeń opalających, Państwowa Inspekcja Sanitarna przeprowadziła kontrolę działających solariów. * • Skontrolowano 1857 salonów. Stwierdzono nieprawidłowości w 160 przypadkach, co stanowi ok. 9%. • Najczęstsze nieprawidłowości to: brak etykiet z nazwą i datą przydatności na pojemnikach z kosmetykami lub środkami dezynfekcyjnymi; brak wentylacji w pomieszczeniu solarium; niewłaściwy stan sanitarno-techniczny pomieszczeń i sprzętu • Dane na przykładzie 5 województw: lubelskiego, łódzkiego, mazowieckiego, śląskiego i świętokrzyskiego

15. Prezentacje przygotowała: Joanna Aksamit