Whistleblower / Informatorzy

Whistleblower / Informatorzy • Punkty kontaktowe • przy pozyskiwaniu informacji

Podział • Problematyka czynu karalnego wykrywalnego w drodze kontroli • Pochodzenie postępowań • Skutki • Przyczyny przeszkód dla informatorów • Punkty kontaktowe • Zasady pozyskiwania informacji

Problematykaczynu karalnego wykrywalnego w drodze kontroli • Zachowanie korupcyjnejest znacznie bardziej rozpowszechnioneniż wiadomo do tej pory. • Jedynie ułamek dostaje się na powierzchnięi uwidacznia się. • Szkody materialne sązadziwiająco duże. • Szkody w zaufaniu doadministracji, sektora gospodarczego i polityki są nie do oszacowania.

Problematykaczynu karalnego wykrywalnego w drodze kontroli • Korupcja rozgrywa się głównie po kryjomu. • Oznaki są rzadkie, ponieważkorumpujący i korumpowanyto w każdym przypadku sprawcy, których łączy wspólny interes. • Świadkowie się nie ujawniają z obawy przed represjami, przed ew. utratą pracy czy swojej ekonomicznej egzystencji albo zostali już zmuszeni do milczenia przez sprawców.

Problematykaczynu karalnego wykrywalnego w drodze kontroli • Korupcja unika w dużej mierze ścigania karnego i dalej może się krzewić. • Świadkowie i informatorzy cały czas doświadczają presji moralnej, • Pozostają bez ochrony i obawiają się niekorzyści osobistych i ekonomicznych.

Skutki • Administracja publiczna stanowi główny cel • Korupcja to “sprawa szefostwa” • Przeważa korupcja strukturalna • Powiązania korupcyjnesą raczej długotrwałe (3 - 5 lat) • Ze wzrostemokresu przebywania zwiększa się ryzyko korupcji • Przypadki korupcjiujawniane są w głównej mierze w drodze kontroli państwowych lub przy okazji innych czynów karalnych

Pochodzenie postępowań z urzędu pozostałe Źródło: BKA – Raport sytuacyjny 2004

Pochodzenie postępowań Quelle: BKA – Lagebericht 2004

Okres zajmowania się tymi samymi zadaniami do 1 roku 1 - 2 lata 3 - 5 lat 6 - 10 lat ponad 10 lat

Trwanie powiązań korupcyjnych Liczba „biorących“ do 1 miesiąca 1 – 2 lata 6 – 10 lat 2 – 11 mies. 3 – 5 lat ponad 10 lat Okres

Docelowe obszary korupcji Ogólna admin. publ. Organy ścigania/ Organy wymiaru sprawiedliwości Gospodarka Polityka

Przykład konfliktu • Hipotetyczny przykład konfliktu pochodzący ze wspólnego projektu badawczego Federalnego Urzędu Kryminalnego i Akademii Policyjnej: „ Młodego funkcjonariusza policji/służb celnych/urzędnika wymiaru sprawiedliwościprzydzielono do służby po zakończeniu przez niego edukacji. Niedługo potem stwierdził on, że jego nowi koledzy przyjmują systematycznie dotacje i różnego rodzaju korzyści od miejscowych przedsiębiorców. Wezwano go do milczenia i uczestniczenia w tym procederze. W jaki sposób, Państwa zdaniem, zareaguje większość „nowicjuszy” w takiej sytuacji?“ ...

Przykład konfliktu

Motywacja dla informatorów • Motywy etyczne/ moralne • Interes ogółu • Wierność prawu • Wykrycienieusprawiedliwionego faworyzowania • Poczucie sprawiedliwości • Zobowiązanie do działania (obowiązki służbowe)

Motywacja dla informatorów • Motywy osobiste • Uznanie przez urząd / współpracowników • Własne przywileje w procesie karnym • Myślenie konkurencyjne • Zazdrość • Zemsta • Szkodzenie konkurencji • Psychiczna / finansowa presja do wystąpienia z powiązań korupcyjnych

Przyczyny przeszkód / Zagrożenia • Subiektywne odczucia brane na poważnie • Nie oczerniać kolegów • Poczucie / duch wspólnoty • Strach przed ostracyzmem w kręgu kolegów • Strach przedostracyzmem zawodowym / niekorzyściami • Znajomość koterii / kumoterstwa • Mobbing • Represje (prawnokarne, cywilnoprawne)

Przyczyny przeszkód / Zagrożenia • Nieznajomość przebiegu procedur • Strach przed represjami / zemstąpodejrzanych o popełnienie czynu • Strach przed utratą zleceń / odcięciem od przetargów • Strach przed represjami ekonomicznymi • Strach przed ściganiem karnym / wypowiedzeniem • (obiektywnie rzecz ujmując, konkretne niebezpieczeństwa dla ciała i życia stanowią duży wyjątek)

Systemy przekazywania informacji • Doniesienie o przestępstwie jednostkom ścigania • Obowiązki informowania • Pełnomocnik ds. antykorupcji / Biura doradcze • Adwokaci zaufania (ombudsman) • Biura zaufania • Telefony społeczne / Gorące linie • Internetowe skrzynki pocztowedo anonimowego odbioru informacji • Regulacja świadka koronnego

Pozyskiwanie informatorów • Strukturalna poprawa sytuacjiświadka przed sądem • Zaoferowanie informatorowi opieki po zakończeniu postępowania • Osobista dyspozycyjność kontaktowa • Poufne, proste nawiązanie kontaktu • Włączenie propozycji prewencyjnychdo propozycji zakładowych / urzędowych • Osoba kontaktowa znana osobiście

Pozyskiwanie informatorów • Fazy pozyskiwania • Oferty informacyjne (infolinie, ulotki, Internet, wykłady etc.) • Pierwszy kontakt • Doradztwo i ocena zasadności i wiarygodności

Pozyskiwanie informacji • Adwokaci zaufania (ombudsman) • Generalnie z polecenia administracji • Podział / Rozgraniczenie regionalne (nie merytoryczne) • Prawo odmowy złożenia zeznań • Możliwe zastąpienie dowodu osobowegoprzez dowód rzeczowy • Brak obowiązku wyjaśnianiawobecorganu władzy • Nie jest częściąorganu ścigania

Pozyskiwanie informacji • Biura zaufania • Zewnętrzny adwokat • We właściwości sektora gospodarczego • Prawo odmowy złożenia zeznań • Możliwe zastąpienie dowodu osobowegoprzez dowód rzeczowy • Brak obowiązku wyjaśnianiawobecorganu władzy • Nie jest częściąorganu ścigania

Biuro zaufania • Sektor gospodarczy • przejmujeodpowiedzialność • oferuje osobę kontaktową • chroni informatora przednieuzasadnionymi atakami • rozwija sieć ekspertów • oferuje gwarancję miejsca pracy • oferuje ochronę osobistą i anonimowość • pomaga małym firmom po rezygnacji

Biuro zaufania • bezpłatne dla świadków czy informatorów, • prowadzone przez uznanego eksperta od prawa karnego i adwokata, • oferuje anonimowość na życzenie, • gromadzi wskazówki i informacje, • zarządza, po uzgodnieniu, poinformowanie organów ściganiaoraz • gwarantuje ochronęinformatoraaż po sądową rozprawę główną.

Pozyskiwanie informacji • Przepis administracyjny o „Krokach zwalczania korupcji (w szczególnościzapobieganie korupcji)“ • Osobiste usprawiedliwianie • Skonkretyzowanie powszechnego obowiązku doradztwa i wsparciaw związku ze zobowiązaniem do dobra ogólnego • Wyznaczenie pełnomocników ds. antykorupcji

Pozyskiwanie informacji • Pełnomocnik ds. antykorupcji • Prawnicza wiedzao przebiegu procedury • Zasadnicza wiedzao przebiegupostępowania dochodzeniowego • Brak własnych dochodzeń (wysłuchanie zainteresowanego) • Obowiązek zgłoszeniakierownictwu organuwładzy • Obowiązek zgłoszeniaorganom ścigania • Powiązanie organizacyjne pozbawione konfliktu interesów

Pozyskiwanie informacji • Telefon społeczny / Gorąca linia • bezpłatne połączenia • ograniczona komunikacja • intensywność używania zależna od reklamy • duża liczba bezsensownych wskazówek • ALE: nawet nieznaczna liczbapoważnych wskazówekusprawiedliwia istnienie telefonuinformacyjnego

Pozyskiwanie informacji • Anonimowy odbiór informacjiprzez Internet / Intranet • Kontakt online / “Virtual Letter Box” • Osiągalny całą dobę • Anonimowa komunikacjaprzez “system skrzynki pocztowej” • całodobowa • brak protokołowania danychzwiązanych z dostępem • swobodny wybór identyfikacji przezhasło • możliwość zadania celowychpytań zwrotnych

Zasady pozyskiwania informacji • Proste, jasne drogi zgłaszania • Stworzenie specjalnej, bezpośredniej drogi służbowej • Anonimowy pierwszy kontakt • Zaoferowanie osoby zaufaniabez obowiązku ścigania karnego • Opieka psychologiczna • Zabezpieczenie prawne (karnoprawne, cywilnoprawne, w zakresie prawa pracy) • Strukturalne polepszenie sytuacji świadka przed sądem

Zasady pozyskiwania informacji • Zaoferowanie informatorowi opieki po zakończeniu postępowania • Osobista dyspozycyjność kontaktowa • Poufne, proste nawiązanie kontaktu • Osoba kontaktowa znana osobiście • Systemy pozyskiwania informacji powinny się nawzajem uzupełniać / bazować na sobie.

Opieka / Zabezpieczenie • Przydzielenieświadkomadwokata • Dyskusja modelowa • Regulacja dot. świadka koronnego w prawie karnym • „Regulacja dot. świadka koronnego“ w prawie dyscyplinarnym / pracy • Zabezpieczenie danych osobowych • Opieka nad świadkiem po zakończeniu postępowania • Objaśnienie procedur procesowych

Opieka / Zabezpieczenie prawne • Opieka psychosocjalna (superwizja) • Rozmowy kontaktowe z byłymi świadkami za pośrednictwem biura prowadzącego dochodzenie • Wyczulenie przełożonychprzez kierownictwo organu władzy / pełnomocnika ds. antykorupcji • Opieka przezpełnomocnika ds. antykorupcji • Udokumentowana na zewnątrz ochrona kierownictwa organu władzyprzed ewentualnymi zarzutami

Opieka / Zabezpieczenie prawne • Zagwarantowanie ochrony dóbr osobistych wobec / za pośrednictwem mediów • Żądanie neutralności od przełożonych • Wydać wytyczne dot. mobbingu • Brak skrzywdzenia – ale także brakpoprawy położenia • Apel do związków sektora gospodarki o niedyskryminowanietych, którzy zrezygnowali • Zniesienie / Skróceniewykluczenia konkurencyjnego (rejestr korupcyjny, Czarna Lista)

Bardzo dziękuję ... • … Państwu za uwagę

Whistleblower / Informatorzy