320 likes | 567 Views
Cynulliad Masnach Deg Uwchradd. Arnold Smith. AMLINELLIAD. Cyflwyno cynnyrch i chi ei enwi Sut mae e’n ein cyrraedd, a phwy sydd ynghlwm Sut y rhennir yr hyn ‘rydym yn ei dalu amdano Sut y mae’n cael ei newid. MAE’N UN O’R 4 CNWD BWYD MWYAF GWERTHFAWR YN Y BYD.
E N D
Cynulliad Masnach Deg Uwchradd Arnold Smith
AMLINELLIAD • Cyflwyno cynnyrch i chi ei enwi • Sut mae e’n ein cyrraedd, a phwy sydd ynghlwm • Sut y rhennir yr hyn ‘rydym yn ei dalu amdano • Sut y mae’n cael ei newid
MAE’N UN O’R 4 CNWD BWYD MWYAF GWERTHFAWR YN Y BYD • Wedi’i gynhyrchu gan LYSIEUYN mwyaf y byd
MAE’N UN O’R 4 CNWD BWYD MWYAF GWERTHFAWR YN Y BYD • Wedi’i gynhyrchu gan LYSIEUYN mwyaf y byd • Fe’i gynhyrchir trwy’r flwyddyn
MAE’N UN O’R 4 CNWD BWYD MWYAF GWERTHFAWR YN Y BYD • Wedi’i gynhyrchu gan LYSIEUYN mwyaf y byd • Fe’i gynhyrchir trwy’r flwyddyn • Cynhyrchir ef gyda: Ffeibr am bapur a brethyn Blawd am goginio Dail am blatiau, lapio a gwneud toeau Sudd a ddefnyddir fel glud
Hwn yw’r ffrwyth mwyaf poblogaiddd yn Ewrop a Gogledd America – wedi’i fwyta’n amrwd neu’i goginio (wedi’i bobi neu’i ffrio). YCHYDIG YN FWY O GLIWIAU
Hwn yw’r ffrwyth mwyaf poblogaiddd yn Ewrop a Gogledd America – wedi’i fwyta’n amrwd neu’i goginio (wedi’i bobi neu’i ffrio). Tyfir ef mewn mwy na 100 o wledydd trofannol ledled y byd. YCHYDIG YN FWY O GLIWIAU
Hwn yw’r ffrwyth mwyaf poblogaiddd yn Ewrop a Gogledd America – wedi’i fwyta’n amrwd neu’i goginio (wedi’i bobi neu’i ffrio). Tyfir ef mewn mwy na 100 o wledydd trofannol ledled y byd. Daeth yn wreiddiol o Dde-ddwyrain Asia (Malaysia Papua, Guinea Newydd). YCHYDIG YN FWY O GLIWIAU
Hwn yw’r ffrwyth mwyaf poblogaiddd yn Ewrop a Gogledd America – wedi’i fwyta’n amrwd neu’i goginio (wedi’i bobi neu’i ffrio). Tyfir ef mewn mwy na 100 o wledydd trofannol ledled y byd. Daeth yn wreiddiol o Dde-ddwyrain Asia (Malaysia Papua, Guinea Newydd). Daw ei enw o’r gair Arabeg am FYS. YCHYDIG YN FWY O GLIWIAU
Banana gwyllt gyda llawer o hadau caled. Bananas coginio a bananas pwdin.
TEITHIAU BANANA Y 1000 o flynyddoedd nesaf
Y FASNACH FANANA • Bob blwyddyn allforir 2.5 biliwn o dunnelli sef 10 – 15% o gynhaeaf yr holl fyd. • Mae 10 miliwn o bobl mewn 25 o wledydd yn dibynnu ar fasnach mewn bananas am eu bywoliaeth. • Mae tri chwmni pwerus - Chiquita, Dole a Del Monte - yn tra-arglwyddiaethu, gyda 66% o’r fasnach allforio.
BANANA SPLIT Dechreuwch gyda phlanhigyn banana ar ystâd yn Ecuador yn Ne-America a dilyn y daith a wneir gan y ffrwyth i siop gyfagos. Sut y mae e’n cyrraedd pen ei daith? Pwy sydd ynghlwm? Beth yw rôl pob un? Beth sydd ynghlwm?
BANANA SPLIT • Gweithiwr ystâd • Perchennog ystâd • Allforiwr/Anfonwr • Mewnforwr, Aeddfedwr/Cyfanwerthwr • Siop/Archfarchnad
PWY SY’N CAEL BETH?Gweithiwch gydag un banana sy’n costi 30c. • Gweithiwr ystâd • Perchennog ystâd • Allforiwr/Anfonwr • Mewnforwr, Aeddfedwr/Cyfanwerthwr • Siop/Archfarchnad CYFANSWM: Pa faint?
PWY SY’N CAEL BETH?Gweithiwch gydag un banana sy’n costi 30c. • Gweithiwr ystâd 1c. • Perchennog ystâd 5c. • Allforiwr/Anfonwr 4c. • Mewnforwr, Aeddfedwr/Cyfanwerthwr 7c. • Siop/Archfarchnad 13c. CYFANSWM: 30c. Pa faint?
PRISIAU BANANAS • Tra-arglwyddiaeth y 3 chwmni mawr • Cystadleuaeth rhwng archfarchnadoedd • Cynhyrchwyr bychain (Ynysoedd y Gwynt) ac ystadau mawr (Canolbarth a De America) • ‘Rhyfel y Bananas’ – 1993 – 2001 • Prisiau mor isel â ½ c.y pwys (4 banana) ar yr ystâd
EICH SYLWADAU CHI AM Y RHANIAD YSBAIL • Beth yr ydych chi’n ei feddwl am sut y rhennir y 30c ‘rydym yn ei dalu?
EICH SYLWADAU CHI AM Y RHANIAD YSBAIL • Beth yr ydych chi’n ei feddwl am sut y rhennir y 30c ‘rydym yn ei dalu? • Pwy sy’n elwa y mwyaf/y lleiaf?
EICH SYLWADAU CHI AM Y RHANIAD YSBAIL • Beth yr ydych chi’n ei feddwl am sut y rhennir y 30c ‘rydym yn ei dalu? • Pwy sy’n elwa y mwyaf/y lleiaf? • Pam mae pethau fel hyn?
EICH SYLWADAU CHI AM Y RHANIAD YSBAIL • Beth yr ydych chi’n ei feddwl am sut y rhennir y 30c ‘rydym yn ei dalu? • Pwy sy’n elwa y mwyaf/y lleiaf? • Pam mae pethau fel hyn? • Pa beth y mae angen ei wneud i helpu’r lleiaf pwerus?
TELERAU MASNACH DEG • Talu i ffermwyr pris gwarantiedig sy’n cwrdd â chostau cynhyrchu a chostau byw • Llofnodi cytnundebau tymor hir. • Mynnu amodau gwaith da a gofal am yr amgylchedd. • Talu rhywbeth ychwanegol – ‘Y Wobrdal Masnach Deg’ – er mwyn lles yr holl gymuned. (ateb i broblemau cynhyrchwyr Ynysoedd y Gwynt)
Flwyddyn ar ôl blwyddyn, mae mwy a mwy o brynwyr yn dymuno bod yn siwr bod cynhyrchwyr yn y gwledydd sy’n datblygu yn cael eu trin yn deg. Bydd llwyddiant parhaol Masnach Deg wrth wella lles mwy na 5 miliwn o gynhyrchwyr a’u teuluoedd ledled y byd yn dibynnu ar y dewisiadau ‘rydych CHI yn eu gwneud.