900 likes | 1.38k Views
TRAKEOBRONŞİYAL YARALANMALAR. Doç. Dr. Ali ÖZDÜLGER Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Cerrahisi Anabilim Dalı. !!DİKKAT!!. Trakea özellikle aort kavsi tarafından anteroposterior düzlemde hareket edemeyecek derecede kuşatılmıştır.
E N D
TRAKEOBRONŞİYAL YARALANMALAR Doç. Dr. Ali ÖZDÜLGER Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Cerrahisi Anabilim Dalı
!!DİKKAT!! • Trakea özellikle aort kavsi tarafından anteroposterior düzlemde hareket edemeyecek derecede kuşatılmıştır. • Her iki ana bronşun hemen hemen tamamı mediastinal plevra altındadır.
TRAKEOBRONŞİYAL YARALANMA TANIMI Krikoid kıkırdak ile her iki ana bronşun lobar bronşlara ayrıldıkları noktalar arasında kalan trakea ve her iki ana bronştaki künt ve/veya penetran travmalara bağlı hasarlara trakeobronşiyal yaralanma adı verilmektedir.
TARİHÇE • 1848 Webb İlk olgu • 1871 Winslow İlk sağkalım • 1873 Seuvre • 1913 Hotz • 1927 Krinitzki İnsanda sağkalım • 1931 Nissen İlk rezeksiyon • 1947 Kinsella ve Johnstrud • 1949 Griffith • 1959 Hood ve Sloan • 1961 Shaw İlk primer tamir
KÜNT TRAVMALARA BAĞLI YARALANMALARDA ETYOLOJİK FAKTÖRLER 1 TRAFİK KAZALARI %59
KÜNT TRAVMALARA BAĞLI YARALANMALARDA ETYOLOJİK FAKTÖRLER 2 TRAFİK KAZALARI 1950 ÖNCESİ % 341970 SONRASI % 67
KÜNT TRAVMALARA BAĞLI YARALANMALARDA ETYOLOJİK FAKTÖRLER 3 DÜŞÜK HIZLI SIKIŞMA VE EZİLMELER%27
KÜNT TRAVMALARA BAĞLI YARALANMALARDA ETYOLOJİK FAKTÖRLER 4 YÜKSEKTEN DÜŞME %12
KÜNT TRAVMALARA BAĞLI YARALANMALARDA ETYOLOJİK FAKTÖRLER 5 KONTÜZYON, PATLAMA vs %2
TRAKEOBRONŞİYAL YARALANMALARDA İNSİDANS 1 • Gerçek insidanslarının belirlenmesi zordur çünkü, • Trakeobronşiyal yaralanma gözden kaçabilir. • Trakeobronşiyal yaralanma gözden kaçabilir. • Ancak, travma sonrası nadir görülen yaralanma tipleridir.
TRAKEOBRONŞİYAL YARALANMALARDA İNSİDANS 2 Bertelsen S. ve Howitz P. Injuries of the trachea and bronchi Thorax 1972; 27, 188-194
TRAKEOBRONŞİYAL YARALANMALARDA İNSİDANS 3 Toraks travması sonucu ölen 1178 kaza kurbanının otopsileri sonunda 33 tanesinde trakeobronşiyal yaralanma saptanmış. %2.8
TRAKEOBRONŞİYAL YARALANMALARDA İNSİDANS 4 Tüm travma olguları dikkate alındığında Künt travma sonrası trakeobronşiyal yaralanma oranı % 0.5-2 Penetran travma sonrası trakeobronşiyal yaralanma oranı % 0.5-2
TRAKEOBRONŞİYAL YARALANMALARDASINIFLAMA • Servikal trakea • Künt travmaya bağlı yaralanma • Penetran travmaya bağlı yaralanma • Mediastinal trakea ve ana bronşlar • Künt travmaya bağlı yaralanma • Penetran travmaya bağlı yaralanma
TRAVMANIN TİPİ VE RÜPTÜR LOKALİZASYONUSadece trakeobronşiyal yaralanmalar dikkate alındığında GRILLO HC. SURGERY OF THE TRACHEA AND BRONCHI.. LONDON:BC DECKER 2004: :272
KÜNT TRAVMALARDA YARALANMA LOKALİZASYONLARI GRILLO HC. SURGERY OF THE TRACHEA AND BRONCHI.. LONDON:BC DECKER 2004: :275 değiştirilerek
Ani intratrakeal basınç artışı Schönberg 1912 Lloyd ve ark. 1958
TRAKEOBRONŞİYAL YARALANMALARDA SEMPTOMATOLOJİ 1 • Erken bulgular • Geç bulgular
TRAKEOBRONŞİYAL YARALANMALARDA SEMPTOMATOLOJİ 2 !!!!! Erken dönem fizik muayene ve radyolojik tetkik bulgularının şiddeti, büyük oranda rüptüre sebep olan travmanın peribronşiyal bağ dokuları ve özellikle mediastinal plevrayı da yırtıp yırtmadığına göre değişmektedir. Kirsch ve ark 1976 !!!!!
TRAKEOBRONŞİYAL YARALANMALARDA SEMPTOMATOLOJİ 3 • Erken dönem bulgular • Fizik muayene bulguları • Radyolojik bulgular
TRAKEOBRONŞİYAL YARALANMALARDA SEMPTOMATOLOJİ 4 • Erken dönem fizik muayene bulguları • Travmaya ait izler !!! • Solunum yetmezliği %76-100 • Ciltaltı amfizemi %35-85 • Hemoptizi %14-25 • Cilt kesisinden hava çıkışı %27-60 • Ses kısıklığı, disfoni %30-46
TRAKEOBRONŞİYAL YARALANMALARDA SEMPTOMATOLOJİ 5 • Genel durumu uygun olan hastalarda ilk yapılması gereken tetkikler iki yönlü akciğer ve servikal bölge grafileridir. • Ancak; trakeobronşiyal yaralanmaların % 10 kadarında akut dönemde hiçbir radyolojik bulguya rastlanmamakta ve olanların da % 30’u gözden kaçmaktadır.
Erken dönem radyolojik bulgular Pnömotoraks %20-70 Pnömomediastinum %40-60 Cilaltı ve derin servikal amfizem %70-85 Nadir radyolojik bulgular Düşmüş akciğer bulgusu Süngü bulgusu Entübasyon tüpünde balonlaşma bulgusu TRAKEOBRONŞİYAL YARALANMALARDA SEMPTOMATOLOJİ 6
DÜŞMÜŞ AKCİĞER BULGUSU (Fallen Lung Sign) Özellikle sağ ana bronşun total kopmalarında, akciğerin hilustan uzaklaşıp diafragma üzerine doğru düşmesi ve hilusun boş kalması şeklinde görülen bulgudur.
ENTÜBASYON TÜPÜ BALONUNDA AŞIRI GENİŞLEME BULGUSU Hasta entübe edilmişse ve entübasyon tüpünün balonu defekt hizasında ise, balonun aşırı genişleyerek defektten dışarı fıtıklaşmış bir halde gözlenmesidir.
SÜNGÜ BULGUSU (Bayonet Sign) Rüptür gelişmiş bronşun, içi hava dolu olan ve gittikçe incelen bir oluşum olarak görülmesidir.
TRAKEOBRONŞİYAL YARALANMALARDA SEMPTOMATOLOJİ 7 Erken dönem fizik muayene ve radyolojik bulguların sayısı ve şiddeti mediastinal plevranın travma sonrasındaki durumuna bağlıdır.
Mediastinal plevranın yırtıldığı durumlarda • Pnömotoraks • Tansiyon pnömotoraks • Dispne bulguları daha ön planda olabilir, çünkü....
Mediastinal plevranın yırtılmayıp sağlam kaldığı durumlarda ise pnömotoraks ve dispne şaşırtıcı düzeyde hafif olabilir. • Pnömotoraks minimal düzeyde kalabilir ve tüp drenaja çok iyi cevap verir.
Mediastinal plevranın sağlam kaldığı bu grup hastalarda daha ziyade • mediastinal amfizem • ciltaltı amfizemi ön plana çıkabilir, çünkü...
TRAKEOBRONŞİYAL YARALANMALARDA EŞLİK EDEN PATOLOJİLER 1 • Yok mudur? • Var mıdır?
TRAKEOBRONŞİYAL YARALANMALARDA EŞLİK EDEN PATOLOJİLER 2 Bu sorunun cevabı çalışmaya alınan hastaların travma sonrası sağkalım sürelerine bağlı olarak değişmektedir.
TRAKEOBRONŞİYAL YARALANMALARDA EŞLİK EDEN PATOLOJİLER 3 Hood Eşlik eden yaralanmalar Olgu Sayısı (80) Yok 42 Çeşitli kırıklar 35 Kafa travması 3 M. Spinalis yaralanması 2 Özofagus rüptürü 2
TRAKEOBRONŞİYAL YARALANMALARDA EŞLİK EDEN PATOLOJİLER 4 Bertelsen&Howitz Eşlik eden yaralanmalar Olgu Sayısı (33) Kot fraktürleri 30 Kalp ve büyük damar y. 34 Akciğer laserasyonu 3 Abdominal org+büyük damar y. 15 Santral sinir sistemi 14
TRAKEOBRONŞİYAL YARALANMALARDA EŞLİK EDEN PATOLOJİLER 5 • Sonuç: Bir trakeobronşiyal yaralanmaya yol açan travma kolaylıkla başka hayati organların da yaralanmasına yol açabilir. Ani deselerasyon ve kompresyon özellikle majör vasküler organlar için de ciddi tehlike oluşturur.
TRAKEOBRONŞİYAL YARALANMALARDA EŞLİK EDEN PATOLOJİLER 6 Kaza kurbanlarının %30’u bu tür yaralanmalar nedeniyle olay mahallinde veya transport esnasında hayatlarını kaybederler. Bu ölümlerin %50’si ilk bir saat içinde gerçekleşir. Hastaneye ulaşabilen ve ilk 2-3 saat içinde hayatta kalabilen kimselerde ise eşlik eden hayati patoloji oranı nispeten düşüktür.
TRAKEOBRONŞİYAL YARALANMALARDA EŞLİK EDEN PATOLOJİLER 7 • Penetran servikal trakea yaralanmaları • Özofagus % 28 • Hemopnömotoraks % 24 • Majör vasküler % 13 • Rekürren sinir % 8 • Spinal kord %3
TRAKEOBRONŞİYAL YARALANMALARDA EŞLİK EDEN PATOLOJİLER 8 • Penetran mediastinal trakea yaralanmaları • Hemopnömotoraks % 32 • Majör vasküler % 18 • Özofagus % 11 • Kardiyak % 5 • Spinal kord % 7
TRAKEOBRONŞİYAL YARALANMALARDA EŞLİK EDEN PATOLOJİLER 9 • Künt servikal trakea yaralanmaları • N. Recurrens % 49 • Özofagus % 21 • Larenks* %1 • Servikal vertebra* %1 *Tüm künt boyun travmaları içinde
TRAKEOBRONŞİYAL YARALANMALARDA EŞLİK EDEN PATOLOJİLER 10 • Künt mediastinal trakea yaralanmaları • Kot fraktürü+Ortopedik % 57-70 • Yüz % 22 • Pulmoner kontüzyon % 33 • İntraabdominal % 20-45 • Özofagus % 3-21 • Kafa % 4-20 • Spinal kord % 4-10
TRAKEOBRONŞİYAL YARALANMALARDA TANI 2 • Trakeobronşiyal yaralanmaların sadece % 47’si ilk 48 saatte tanınabilmektedir. Roxburgh JC. Rupture of the tracheobronchial tree. Thorax 1987;42:681-688 • Trakeobronşiyal rüptür olgularının % 25-68 kadarı teşhis edilmeden taburcu edilmektedirler. Kiser AC ve ark. Blunt tracheobronchial injuries:treatment and outcomes. Ann Thorac Surg. 2001;71:2059-65 • İlk 24 saatte, sağ ana bronş yaralanmalarının %52; trakea yaralanmalarının % 43 ve sol ana bronş yaralanmalarının % 14’ü teşhis edilebilmektedir. Kiser AC ve ark. Blunt tracheobronchial injuries:treatment and outcomes. Ann Thorac Surg. 2001;71:2059-65
TRAKEOBRONŞİYAL YARALANMALARDA TANI 4 • Travmanın şekli • Bedendeki izler • Travma sonrası hemoptizi, konuşma güçlüğü, nefes darlığı • Hava giriş çıkışı olan yara • Ciltaltı amfizemi • Tüp drenaja rağmen pnömotoraksın ve hava kaçağının devam etmesi • Eşlik eden patolojiler, ör: üst kotlarda fraktür • Radyolojik bulgular • Ve diğerleri
TRAKEOBRONŞİYAL YARALANMALARDA TANI 5 Genel durumu uygun olan tüm toraks travmalı hastalarda ilk tanısal tetkikler iki yönlü akciğer ve servikal bölge grafileri olmalıdır. Böylelikle eşlik eden ek patolojiler yakalanabileceği gibi yukarıda belirtilen trakeobronşiyal yaralanmaya ait radyolojik bulgular da saptanabilir.
TRAKEOBRONŞİYAL YARALANMALARDA TANI 6 Genel durumu uygun hastalarda bilgisayarlı toraks tomografisi tetkiki yukarıda sayılan radyolojik bulguların daha bariz şekilde ortaya konulmasında çok yardımcı olacaktır. Ancak trakeobronşiyal veya ek yaralanmaları nedeniyle; acil entübasyon, acil tüp torakostomi, acil solunum desteği vs gerektiren durumlarda ertelenmelidir.