951 likes | 3.35k Views
QMU sotsial ekonomika fakulteti 1-B ekonomika guruhi tolibi Bozorboyev Quvondiqning iqtisodiy geografiya va ekologiya fanidan taqdimoti . MAVZU: ISHLAB CHIQARISHNI HUDUDIY TASHKIL ETISHNING ASOSIY OMILLARI. REJA :
E N D
QMU sotsialekonomikafakulteti 1-B ekonomikaguruhitolibiBozorboyevQuvondiqningiqtisodiygeografiyavaekologiyafanidantaqdimoti.
MAVZU: ISHLAB CHIQARISHNI HUDUDIY TASHKIL ETISHNING ASOSIY OMILLARI. • REJA : • 1. Ishlabchiqarishtarmoqlarinijoylashtirishhaqidaumumiytushuncha. • 2. Ishlabchiqarishkuchlarinijoylashtirishasosiyomillari. • 3. Sanoatmaxsulotlariningayrimturiniishlabchiqarishdata’siretuvchiomillar. • Foydalanilganadabiyotlar.
İshlab chiqarish jarayoni. İshlab chiqarish - bu jamiyat faoliyatining eng muhim jihatidir. İshlab chiqarish jarayonida iqtisodiy resurslar ishlatiladi, mahsulotlar va xizmatlardan iborat xayotiy nematlar yaratiladi.UZ. Textil
Ishlabchiqarishtarmoqlarinijoylashtirishhaqidaumumiytushuncha.Ishlabchiqarishtarmoqlarinijoylashtirishhaqidaumumiytushuncha. Iqtisodiyottarmoqlario`z-o`zidan, tasodifiyhududiytarqalmaydi, balkima'lumshart-sharoitlarvaomillarnihisobgaolganholdajoylashtiriladiyokihududiytashkiletiladi. Bu omillarniyaxshibilishishlabchiqarishninghududiytarkibivatiziminingrivojlanishqonuniyatlarinio’rganishgaasosbo’ladi.
Ishlabchiqarishkuchlarinijoylashtirishasosiyomillari. Ishlabchiqarishtarmoqlarinijoylashtirishdaxomashyo, yoqilgi, elektrquvvati, suvvaiqlimsharoitlari, mehnatresurslari, iste'mol,transportvaekologikkabiomillare'tiborgaolinadi.
Xom ashyo omili. Tabiiyki, barchamahsulotxomashyosizyaratilmaydi. Ammo ayrimmahsulotlarniolishuchunxomashyoboshqalarigaqaragandako`proqsarflanadi.Shu bois budaymaxsulotlarniishlabchiqarishgaixtisoslashgantamoqlarvakorxonalarmumkinqadarxomashyorayonlarigayaqinjoylashtiriladi.
Yoqilg’iomili . Yoqilg’i – issiqlikelektrstantsiyalari, qorametalurgiyasanoatiningdastlabkibosqichinijoylashtirishdaasosiyrol o’ynaydi. Yoqilg’Iiishlabchiqarish:
Elеktrquvvatiomili. Omilningo’zigaxosxususiyati: Uniyig’ib, to’plabbo’lmaydi, undano’shazaxotifoydalanmoqzarur; uzoqmasofalargaberilishimumkin. Elekterishlabchiqarish:
Suvvaiqlimomili. Suvvaiqlimsharoitihamishlabchiqarishtarmoqlarinijoylashtirishdakattaahamiyatgaega. Suvmabalariayniqsakimyo, yog’och-tsellyuloza, metallurgiyazavodlariningfaoliyatigasezilarlitasirqiladi. Suvvaiqlimsharoitlariboshqasanoatkorxonalariniqurishdahametiborgaolinadi. Buomilningahamiyatiqishloqxo’jaligiuchunkatta. O’zbekistonRespublikasidaananviydexqonchilikuningissiqvaquruqiqlimiysharoitidafaqatsuniysug’orishasosidaolibboriladi.
Istе'molchiomili. istemolomilioziq-ovqatkorxonalarinio’ziga “tortadi”, yanibundayzavodvafabrikalarbevositaaholiyashovchimaskanlardajoylashtiriladi.
Transport omili. Bu omilsizxom-ashyo, tayyormahsulot ham joyidanjilmaydi, hududiymеhnattaqsimotirivojlanmaydi.
Ekologikomil. Yuqoridagibarchaomillariushbuomilbilanhisoblashlarishart. Hozirgiekologiksharoitshunitaqazoetadi.Shutufayliayrimsanoatkorxonalariningfaoliyatito’xtatilgan.
Sanoatmahsulotlariningayrimturlariniishlabchiqarishgata'siretuvchiomillar.Sanoatmahsulotlariningayrimturlariniishlabchiqarishgata'siretuvchiomillar.
Foydalanilganadabiyotlar: • 1.Karimov I.A. O`zbekistoniqtisodiyislohotlarnichuqurlashtirishyo`lida. T.: “O`zbekiston”, 1995. • 2.Karimov I.A. Iqtisodiyotnierkinlashtirish, resurslardantejamkorlikbilanfoydalanish – bosh yo`limiz. O`zbekistonRespublikasiVazirlarMahkamasiningmajlisidaso`zlangannutq. “Xalqso`zi”, 2002 yil, 15-fevral.