Historia Współczesna Izraela w ujęciu Biblijnym

1. Historia Współczesna Izraelaw ujęciu Biblijnym Wojciech Apel wojtek@pik-net.pl Gliwice, styczeń 2001

2. Plan prezentacji • Zamiast wstępu: po co komu historia? • Dzielenie historii Izraela na kawałki • Słowo o Czasie Rozproszenia • Syjonizm • Wojny bliskowschodnie • Dziś

3. Zamiast wstępu:Po co komu historia? • Wspomnijcie rzeczy minione od wieków! • Tak, Ja jestem Bogiem i nie ma innego,Bogiem, i nikogo nie ma jak Ja. • Obwieszczam od początku to, co ma przyjść,i naprzód to, co się jeszcze nie stało. • Mówię: Mój zamiar się spełni i uczynię wszystko,co zechcę. • (Izajasz 46.9-10)

4. Zamiast wstępu:Po co komu historia Izraela? Wyrocznia Pana: • Wy jesteście moimi świadkami (...) i moimi sługami, których wybrałem, abyście mogli poznać i uwierzyć Mi, oraz zrozumieć, że tylko Ja istnieję. • Boga utworzonego przede Mną nie było ani po Mnie nie będzie. Ja, Pan, tylko Ja istnieję i poza Mną nie ma żadnego zbawcy. • To Ja (1) zapowiedziałem, (2) wyzwoliłem i (3) obwieściłem, a nie ktoś obcy wśród was. Wy jesteście świadkami moimi (...) że Ja jestem Bogiem, owszem, od wieczności Nim jestem. • I nikt się nie wymknie z mej ręki. Któż może zmienić to, co Ja zdziałam? • (Izajasz 43.10-13)

5. Dzielimy historię Izraelana kawałki.

6. Okresy w dziejach Izraela • Czas Patriarchów • Państwowość - Starożytność • Rozproszenie - Historia kościoła • Syjonizm - Nowożytność, współczesność • Ucisk i Tysiącletnie Królestwo

7. Okresy w dziejach Izraela 3. Syjonizm 1. Państwowość Patriarchowie 2. Rozproszenie Wyjście i wejście Sędziowie 5. TK Królestwa Kościół Niewola Czasy Helleńskie -3700 -2000 -1000 0 1000 2000 Y 0 Y U 5760  Abraham Mojżesz Dawid Jezus Herzl

8. Państwowość • Granice okresu • od Mojżesza (1500 p.n.e.) • do Bar-Korby (135 n.e) • Z wyjątkiem krótkiego okresu przed i po czasach opisywanych przez Nowy Testament dość dobrze udokumentowane w Biblii, więc ... • ... nie będziemy się tym tu zajmować.

9. Rozproszenie (1/2) • Początek okresu to upadek Jerozolimy w 70r. lub klęska powstania Bar-Korby w 135r. • Obszary powstawiania i zamierania subkultur • Diaspora w Cesarstwie • Żydzi w świecie Islamu – kultura Orientalna i Serfardyjska • Żydzi w Europie • Kultura Aszkenazyjska • Język Idisz (język Żydowski) • Problem pogromów • Polska wobec pogromów – „Polim” – tu mieszka Bóg • Dzień smutku – 9 Aw (okolice przełomu lipiec/sierpień) • Holokaust

10. Rozproszenie (2/2)Proroctwo • Jeśli nie będziesz wypełniał wszystkich słów tego Prawa - zapisanych w tej księdze - bojąc się chwalebnego i straszliwego tego Imienia: Pana, Boga swego, Pan nadzwyczajnymi plagami dotknie ciebie i twoje potomstwo, plagami ogromnymi i nieustępliwymi: ciężkimi i długotrwałymi chorobami. Sprawi, że przylgną do ciebie wszystkie zarazy Egiptu: drżałeś przed nimi, a one spadną na ciebie. Także wszystkie choroby i plagi, nie zapisane w księdze tego Prawa, ześle Pan na ciebie, aż cię wytępi. Mała tylko ilość ludzi pozostanie z was, którzyście liczni jak gwiazdy na niebie za to, że nie słuchaliście głosu Pana, Boga swego. • Jak podobało się Panu dobrze czynić wam, rozmnażając was, tak będzie się Panu podobało zniszczyć i wytępić was, i usunąć z powierzchni ziemi, którą idziecie posiąść. Pan cię rozproszy pomiędzy wszystkie narody, od krańca do krańca ziemi, tam będziesz służył obcym bogom drewnianym i kamiennym, których nie znałeś ani ty, ani twoi przodkowie. • Nie zaznasz pokoju u tych narodów ani stopa twej nogi tam nie odpocznie. Da ci tam Pan serce drżące ze strachu, oczy wypłakane z tęsknoty i duszę utrapioną. Życie twe będzie u ciebie jakby w zawieszeniu: będziesz drżał dniem i nocą ze strachu, nie będziesz pewny życia. Rano powiesz: Któż sprawi, by nadszedł wieczór, a wieczorem: Któż sprawi, by nadszedł poranek - a to ze strachu, który twe serce będzie odczuwać na widok, jaki stanie przed twymi oczami. • Pan cię odprowadzi okrętami i drogą do Egiptu, o którym ci powiedziałem: Nie będziesz go już oglądać. A kiedy zostaniesz sprzedany twoim wrogom jako niewolnik i niewolnica, nikt cię nie wykupi. (Piąta Księga Mojżeszowa 28.58-68)

11. Historia współczesna:Syjonizm • Początek: • 1896 - Artykuł Teodora Herzla pt. „Państwo Żydowskie”. • 1897 – Kongres Syjonistyczny w Bazylei. • Okresy: • pierwsza emigracja 1890 - 1935 • walka o państwo 1936 - 1948 • tworzenie państwa 1948 - 1956 • mała stabilizacja 1956 - 1987 • poszukiwanie pokoju 1987 - ...

12. Przyszłość Izraelawg premillenialisty • Pochwycenie Kościoła, a więc koniec pewnej epoki. • Odbudowa Świątyni Jerozolimskiej. • Antychryst na ziemi (a wesele Baranka w niebie). • Prześladowania Izraela - Wielki Ucisk. • Powtórne przyjście Mesjasza. • Tysiącletnie Królestwo. • Ostatni bunt ludzkości i ostatni sąd. • THE END. Y

13. Okresy w historiiwspółczesnej Izraela 5. ??? 4. Postmodernizm 3. Rozwój i stabilizacja 2. Tworzenie państwa 1. Walka o niepodległość 1900 1920 1940 1960 1980 2000 Y 48 56 67 73 82 Turcy Anglicy Palestyńczycy Intyfada I Wojna Św. II Wojna Św. Holokaust

14. Presyjonizm • Ciągła, Żydowska obecność z Palestynie • dwa żydowskie światy – Żydzi europejscy i Żydzi orientalni • „Za rok w Jeruzalem” • Wyprawy Krzyżowe.

15. Syjonizm (1/2) • Podstawy: • 1896 - Artykuł Teodora Herzla pt. „Państwo Żydowskie”. • 1897 - Kongres Syjonistyczny w Bazylei. • 1949 - „Prawo powrotu” - pierwsza ustawa Knesetu. • Fale powrotów: • pierwsza alija: 1982-1903 – Miłośnicy Syjonu i problem baron Rodszilda; • druga alija: 1904-1914 socyjalizm pionierów; • trzecia alija: 1914-1923 – powtórka z drugiej; • czwarta alija: 1924-1931 – klasa średnia ze wschodu i środka Europy • piąta alija: 1932-1938 – uciekający przez prześladowaniami w Niemczech i Polsce; kadra techniczna, inteligencja • szósta alija: 1939-1948 - ocaleni z zagłady.

16. Syjonizm (2/2) • Napięcia w społeczności żydowskiej • orientalni - napływowi • aszkenazyjscy - sefardyjscy • idisz - hebrajski - arabski • komunizm - socjalizm - klasa średnia – posiadacze • religijni - zeświedczenie - • Napięcia w kraju • Żydzi - Brytyjczycy • Żydzi - Arabowie • Rola języka hebrajskiego - Eliezer ben Jehuda • Rola instytucji kibucu i moszawu

17. Proroctwa o powrocie (1/2) Owego dnia to się stanie: Pan podniesie po raz drugi rękę, aby wykupić Resztę swego ludu, która ocaleje, z Asyrii i z Egiptu, z Patros i z Kusz, z Elamu i Szinearu, z Chamat i z wysp na morzu. Podniesie znak dla pogan i zgromadzi wygnańców Izraela; pozbiera rozproszonych z Judy z czterech stron świata.(Izajasz 11:11-12) Zabiorę was spośród ludów, zbiorę was ze wszystkich krajów i przyprowadzę was z powrotem do waszego kraju.Ezechiel 36:24 Nie lękaj się, bo jestem z tobą. Przywiodę ze Wschodu twe plemię i z Zachodu cię pozbieram. Północy powiem: Oddaj! i Południowi: Nie zatrzymuj! Przywiedź moich synów z daleka i córki moje z krańców ziemi. (Izajasz 43.5-6)

18. Proroctwa o powrocie (2/2) • To bowiem mówi Pan: Wykrzykujcie radośnie na cześć Jakuba, weselcie się pierwszym wśród narodów! Głoście, wychwalajcie i mówcie: Pan wybawił swój lud, Resztę Izraela! Oto sprowadzę ich z ziemi północnej i zgromadzę ich z krańców ziemi. Są wśród nich niewidomi i dotknięci kalectwem, kobieta brzemienna wraz z położnicą: powracają wielką gromadą. • Oto wyszli z płaczem, lecz wśród pociech ich przyprowadzę. Przywiodę ich do strumienia wody równą drogą - nie potkną się na niej. Jestem bowiem ojcem dla Izraela, a Efraim jest moim synem pierworodnym. Słuchajcie, narody, słowa Pańskiego, głoście na dalekich wyspach, mówiąc: Ten, co rozproszył Izraela, zgromadzi go i będzie czuwał nad nim jak pasterz nad swą trzodą. Pan bowiem uwolni Jakuba, wybawi go z ręki silniejszego od niego. Przyjdą i będą wykrzykiwać radośnie na wyżynie Syjonu i rozradują się błogosławieństwem Pana: zbożem, winem, oliwą, owcami i wołami. Życie ich będzie podobne do zroszonego ogrodu i nigdy już sił im nie zbraknie.(Prorok Jeremiasz 31.7-12)

19. Inne proroctwa • Państwowość: Iż 66:7n; Za 12:3-60 • Urodzaj w kraju: Iż 35:1-7; Jl 2:21nn; Ez 36:35 • Jerozolima: Łk 21:24 • Potęga wojskowa: Za 12:6

20. Wojny Bliskowschodnie • 1948 – Wojna Obronna • 1956 – Kampania Synajska • 1967 – Wojna 6-dniowa • 1975 – Wojna „Jom Kippur” • 1982 – Wojna w Libanie

21. 1948 – Wojna Obronna • 14 maja 1947 - Zakończenie Mandatu Brytyjskiego i ogłoszenie Deklaracji Niepodległości Izraela. • Państwa Arabskie nie uznają Państwowości Izraela i 15 maja atakują tereny przyznane Żydom przez ONZ. • Zawieszenie broni z 13 stycznia 1949 – linia demarkacyjna staje się granicą Izraela, Egipt i Tansjordania zajmują tereny przyznane przez ONZ Arabom.

22. 1956 – Kampania Synajska • W 1995 egipska blokada zatoki Akaba. • Naser po dojściu do władzy (lipiec 56) w Egipcie nacjonalizuje Kanał Sueski. • Izrael atakuje w sojuszu z Francją i Anglią broniącymi swych interesów w strefie Kanału Sueskiego. • Wojska izraelskie zajmują Synaj. • W wyniku rozejmu na Synaj wkraczają wojska ONZ chroniące granice Izraela przez atakami fedainów ze strefy gazy.

23. 1967 – Wojna 6-dniowa • w maju Egipt żąda wycofania wojsk ONZ, wkracza na Synaj i blokuje żeglugę w zatoce Akaba. • 5 czerwca Izrael wykonuje prezencyjny atak na wojska egipskie zgromadzone na Synaju • Równocześnie wojska Jordani i Syrii atakują Izrael. • 7 czerwca zdobycie Jerozolimy, 9 i 10 czerwca zajęcie Wzgórz Golan. • 10 czerwca zawieszenie broni: Izrael zajmuje Synaj, Strefe Gazy, Judee i Samarie oraz Wzgórza Golan.

24. Jerozolima • Jezus powiedział: A Jerozolima będzie deptana przez pogan, aż czasy pogan przeminą. (Łukasz 21:24b) • 7 czerwca 1967 – zajęcie wschodniej, historycznej części Jerozolimy przez wojska Izraelskie. Żydzi pod Ścianą Płaczu. ?

25. 1973 – Wojna „Jom Kippur” • Saddat chcąc pokoju dla Egiptu musi wywołać wojnę („wojna o pokój”). • W świąteczny dzień „Jom Kippur” Egip atakuje pozycje izraelskie na Synaju. • Kontratak Izraela i zatrzymanie wojsk na 100km od Kairu i 23km od Damaszku. • Wizyta Sadata w Jerozolimie, rozmowy pokojowe w Camp David. • Traktat Sadat-Begin, Izrael wycofuje się z Synaju, stabilizacja na granicy z Egiptem.

26. 1982 – Wojna w Libanie • Pierwotny plan – stworzenie strefy buforowej w Południowym Libanie. • Ariel Szaron: zmiana planów – wypędzenie OWP z całego Libanu, zaangażowanie w wojnie domowej. • Problem obozów Sabra i Szatila. • Ucieczka OWP do Tunezji. • Umocnienie wpływów Syryjskich w Libanie. • 1985 wycofanie wojsk i pozostawienie Strefy Buforowej.

27. Struktura religijna • ortodoksi i chasydzi • konserwatyści • reformowani • ateiści • mesjańscy (1967)

28. Problem Palestyński • Naród-nieNaród. • OWP i problem Karty Palestyńskiej zakładającej zniszczenie Izraela. • Granie na nieszczęściu uchodźców – rola propagandy. • Terroryzm.

29. Proces pokojowy • Przesłanki: • zmiany w społeczeństwie: globalizacjai McDonaldyzacja społeczności; • ciśnienie Palestyńczyków. • Czym jest: • Postmodernizm w polityce? • Rezygnacja z pryncypiów? • Szukaniem rozwiązania tam gdzie go nie ma? A może nie ma tu tylko ludzkiego rozwiązania za to jest boże?

30. Dziś • 6 mln obywateli (81% to Żydzi). • 20% populacji z wyższym wykształceniem. • 7% przyrost naturalny. • Bardzo wykosi PKB (90 mld$). • Jedyne demokratyczne państwo w okolicy (sposób sprawowania władzy i swobody obywatelskie).