Creatief probleem oplossen november 2010 Jacqueline Segers

1. Creatief probleem oplossennovember 2010Jacqueline Segers

2. EEN kleine verandering heeft een sterke doorwerking op de kansgerichtemindset

3. Creativiteit • Het mentale proces waardoor mensen tot nieuwe ideeën komen. Het hoeft daarbij niet om volstrekt nieuwe gedachten te gaan. • Soms ontstaat een idee door het combineren van reeds bestaande suggesties. • Het maken van zulke nieuwe combinaties is een belangrijke creatieve daad.

4. Creatief denken is niets anders dan nieuwe combinaties maken van bestaande mogelijkheden:… … Of bestaande combinaties verbreken…

5. Innovatie • Innovatie is het realisatieproces van ideeën met een vernieuwingswaarde. • Creativiteit en innovatie zijn onafscheidelijke partners. • Zonder creativiteit kan innovatie geen voeding krijgen. • Zonder innovatie blijft men zitten met een grote hoeveelheid waardevolle maar onuitgevoerde ideeën.

7. Wanneer meest creatief? • lezen markt trainingen vakantie • wandelenweekend zien • auto avond bed beurzenbuiten • collega douchenacht • natuur ochtend onderweg • ontspanning overleg rust • samenwerken spontaansport • bezoek brainstorm thuis vrije tijd • contact discussie drank druk • fietsen file gesprek hond informeel • inslapen internet klant

12. SENSIBILISATIE GEELBLAUW ORANJE ZWARTROOD    GROEN LILAGEELROOD ORANJE    GROEN   ZWART BLAUW ROOD      LILA GROEN BLAUWORANJE

13. GEELBLAUW ORANJE Conflict Links Rechts De rechtercortex wil wel de KLEUR zeggenmaar de linkercortex staat erop het WOORD te zeggen … BLAUW ROOD      LILA GROEN BLAUWORANJE

14. Linkercortex Rechtercortex 2 Lineair Cijfers Taal Serieel Details Serieus Rationeel Logica Analyse Ruimtelijk Symbolen, beeld Muziek Parallel Verbanden Intuïtie Humor Fantasie Synthese Lineair paRallel keRn anaLyse Linguistiek kleuR beeld

15. Het model • Creatief probleem oplossen is een proces dat begint bij een probleem en eindigt bij een werkbare oplossing die geaccepteerd wordt • Het model bestaat uit 4 fasen: • Probleem definiëren • Idee genereren • Oplossing kiezen • Acceptatie vinden

16. model Creatief probleem oplossen • Probleemdefinitie • In deze fase loop je om het probleemgebied heen en formuleer je zoveel mogelijk definities van het probleem. Je dompelt zich onder in de materie. • Ideeëngenereren • In de tweede fase worden veel alternatieven en mogelijke ideeën verzameld bij de gekozen probleemdefinitie. Je gaat nu iets doen met de probleemstelling en je zoekt nieuwe patronen die verborgen liggen in de verzamelde informatie

18. Vervolg Model • Oplossing kiezen • Eén manier is om een idee uit te voeren en te kijken wat er gebeurt. Vaak is hier geen tijd voor. Er zijn creatievere manieren, bijv. COCD-box. • Acceptatie vinden • (The only person who likes changes is a wet baby (R.Blitzer) • In deze fase onderzoekt u mogelijke bronnen van weerstand en bijstand en bekijkt u de implementatie. • De meest belovende oplossing vat u daarna samen in een specifiek actieplan

19. Barrières • Barrières komen steeds terug en maken dat je geblokkeerd raakt en niet tot vernieuwende ideeën komt • Mogelijke barrières: • Patroondenken • Stoppen na 1 oplossing • Beperkingen • Evaluatie in een te vroeg stadium • Angst • Ideakillers

20. brainwrite Wat kan ik doen om mijn creativiteit te vergroten?Ofwat kan ik doen voor mijn innovatieopdracht?

21. technieken • 5 technieken om ideeën te genereren: • Eigenschappen combineren: morfologie • Kruip in de huid van • Assumpties kraken • Vreemde prikkels gebruiken • Systematic Inventive Thinking

22. techniek 1: EIGENSCHAPPEN COMBINEREN • Een simpele en goede manier is het maken van lijstjes. Mensen stellen vaak lijstjes op als geheugensteun, maar zelden als ‘denksteun’ • We gaan een stap verder en combineren de kenmerken van het probleem met elkaar • De techniek is met name geschikt in situaties waarin een nieuw product of een nieuwe markt bedacht moet worden • Zo kan bijvoorbeeld een fabrikant van elektronische producten op zoek gaan naar een nieuw soort elektronische agenda

23. Techniek1 bestaat uit vijf stappen: • Formuleer de gekozen probleemdefinitie • Een nieuw soort ‘organisers’ ontwerpen • Onderscheid 2 (matrix)of 3 (kubus)probleemdimensies • Soort informatie • Invoermodus • Vorm • Bedenk per dimensie varianten en zet die naast elkaar • Soort informatie: agenda, weersvoorspelling, bio-ritme, wordprocessor, adressen, financiën • Invoermodus: toetsen, gesproken, geschreven,draadloos • Vorm: traditioneel, bol, penvorm, in telefoon, in portemonnaie • Combineer van elke dimensie 1 variant en genereer ideeën: Een pratende organiser in penvorm, die draadloos kan worden ge-update • Loop dus de cellen van de kubus langs en kijk welke ideeën dat oplevert. Kies het voorlopig meest belovende idee

24. Oefening eigenschappen combineren • Doorloop de volgende stappen voor het door uw gekozen probleem: • Stap 1:Formuleer het probleem • Stap 2 Benoem de dimensies (2 of 3) • Stap 3: Vul de gekozen dimensies in en bedenk per dimensie varianten • Stap 4: Combineer nu van elke dimensie de varianten en schrijf al je ideeën op • Stap 5: Kies het voorlopige meest belovende idee • ....

25. Techniek 2: Kruip in de huid van2 • Kies je doelgroep • Leef je in in een echt mens van vlees en bloed • Welke ‘typen’ of ‘karikaturen’ zijn in de doelgroep te onderscheiden. • Voor consumentenmarkten, bijvoorbeeld: de (ogenschijnlijk) onverschillige tiener, de linkse Greenpeace-idealiste, de bierzuipende brommerrijder uit Doetinchem • Of voor business-to-businessmarkten: de radeloze inkoper die risico’s loopt bij stijgende energieprijzen, de fabrieksmanager voor wie alleen continuïteit belangrijk is, de directeur/eigenaar die geen cent te veel aan energie wil uitgeven.

26. Kruip in de huid van een concreet persoon, compleet met naam, woonplaats, dagelijkse activiteiten, werk, hobby’s et cetera. • Doe dat in groepjes van drie à vier personen. • Neem je kans om ook het ‘typetje’ imiteren. • Gebruikmaken van karikaturen vergemakkelijkt het inleven enorm, levert veel plezier op en is – door de overdrijving – vaak een zeer effectieve invalshoek voor nieuwe ideeën. • Kijk door de bril van deze persoon en bedenk dan nieuwe productideeën • Schrijf elk idee op een geeltje.

27. techniek 3: Assumpties kraken • Dit betekent het openen van grenzen van de ‘probleemruimte’. De probleemruimte is een term die staat voor het aantal criteria dat aan de oplossing gesteld wordt. • Bekijk nu de volgende hersenbreker en los deze op: Verdeel een taart door 3 keer te snijden in 8 gelijke stukken • Het doorbreken van regels en assumpties kan systematisch gebeuren. Hiervoor kan men de 5 stappen doorlopen

28. Stappen van techniek ‘Assumpties kraken’ • Formuleer de gekozen herdefinitie • Hoe kunnen wij als adviesbureau een exclusief, nieuw product op de markt brengen, waardoor bij een klant een besef van ‘partner in business’ ontstaat • Onderstreep de kernbegrippen • Hoe kunnen wij als adviesbureau een exclusief, nieuw product op de markt brengen, waardoor bij een klant een besef van ‘partner in business’ ontstaat • Zoek de assumpties die achter deze begrippen schuilgaan • Adviesbureau = er moet dus winst gemaakt worden met het product

29. De • 4. Kraak een assumptie • U kunt een assumptie kraken met behulp van de zin ‘stel dat vooronderstelling X niet toepasselijk zou zijn • Stel dat het product geen winst hoeft te maken, dan kunnen we aanbieden gratis mee te denken over een probleem dat zijdelings tot onze expertise hoort • 5. Kies het voorlopige meest belovende idee • Het gebruik van paradoxen helpt ook vaak. Als bijv een product een zwakte heeft, gaat men niet de zwakte proberen te verhelpen, maar juist uitvergroten (bijv. voedsel met lage voedingswaarde blijkt een uitkomst te zijn voor dieetpatiënten)

30. Doorloop de volgende stappen voor het door uw gekozen probleem: • Stap 1:Formuleer het probleem • Stap 2: Schrijf de kernbegrippen op • Stap 3: Vul de benoemde kernbegrippen in de tabellen en schrijf de assumpties die achter deze begrippen schuilgaan op • Stap 4: Kraak nu 1 voor 1 de assumpties en schrijf al je ideeën op • Stap 5: Kies het voorlopige meest belovende idee

31. techniek 4: Vreemde prikkels gebruiken • Deze techniek is gebaseerd op het introduceren van ‘vreemde elementen’ waardoor nieuwe ideeën ontstaan • De techniek van de ‘niet-logische prikkels’ kun je uitvoeren met allerlei hulpmiddel, zoals woordenboeken, dia’s en geluidseffecten • De meest gebruikte variant is die van ‘prikkelwoorden’. Deze woorden zijn: • Simpel: iedereen kent ze en kan ze in het denken gebruiken • Visueel: iedereen kan ze makkelijk voor de geest halen • Rijk aan verbindingen: ze zijn makkelijk aan andere zaken te koppelen

32. VOORBEELD · Hoe kunnen we de wachtrijen aan de kassa’s in de supermarkt verkorten? Vooronderstellingen (bijvoorbeeld): · Waarom staan de klanten staan in een rij? Kunnen ze ook anders op hun beurt wachten? · Waarom betalen ze aan de kassa? Kun je niet op een andere manier afrekenen? · Waar staan de kassa’s? > kun je niet ergens anders afrekenen? · Waarom is wachten een probleem? > kunnen we de tijd nuttig invullen? Nieuwe ideeën na uitschakelen vooronderstellingen: · De klanten sluiten pas aan bij een kassa als deze vrij komt. Zo heeft niemand het gevoel in de verkeerde rij te staan. · · Hoe langer ze in de wachtrij staan, hoe meer korting ze krijgen. · In de producten zit een op afstand uitleesbare chip, die automatisch de rekening opmaakt als de klant door de uitgang loopt. De rekening wordt thuisgestuurd. · Mobiel afrekenen op het parkeerterrein

33. Vreemde prikkels • skelet • vallei • doolhof • diamant • algebra • menu • peper • regenboog • ijs • woestijn • touw • insect • nagel • kamer • bad • liniaal • meer • viool • pomp • schip • vrouw • ei • vlag • seks • parasiet • vodden • huis • hek • fruit • water • alfabet • glas • index • molen • boeken • computer • petje • kind • monster • maan • plant • zadel • oven • beurs • aarde • zak • ballon • lamp • spier • maag • saus • vis • robot • wortel • batterij • vloeistof

34. Doorloop de volgende stappen voor het door uw gekozen probleem: • Stap 1:Formuleer het probleem: Hoe kan …..? Of: Op welke wijze kan …? • Stap 2: Prik een prikkelwoord en schrijf deze op • Stap 3: Koppel het gevonden prikkelwoord aan het probleem en schrijf alle ideeën die dat oplevert op: • Stap 4: Kies het voorlopige meest belovende idee

35. Techniek 5: S.I.T. • Systematic Inventive Thinking methode • Zeven creatieve templates(zie bijlage) • Verwijderen (displacement): cup-a-soup • Vervangen (replacement): touch screen • Kopiëren (multiplication): Calvé duo-flip-cap • Verbreken van symmetrie (breaking symmetry): reservewiel in auto • Creëren van afhankelijkheden (attribute dependency): Tefal pannen met rode stip • Opdelen en herschikken (division): Bijenkorf (klantenkaarthouders) • Verbinden (component control): Becel proactive

36. http://www.flandersdc.be/view/nl/25938585-Teamscan.htmlHet online tool geeft je inzichten in: • de innovatiefase waarin je team zich bevindt • de competenties die jouw team nodig heeft voor een succesvolle innovatie • het proces tijdens het teamwerk Boeken/blogs • Bob Sutton: Weird ideas that work • Blog Bob Sutton: Work matters http://bobsutton.typepad.com/my_weblog/2006/08/twelve_weird_id.html