Wat zal de toekomst Europa brengen?

1. Wat zal de toekomst Europa brengen?

2. Een staatsman heeft vier lampen • De geschiedenis • De logica • Intuitie • creativiteit

3. Staatsman • Idealen (vrede, welvaart) verwezenlijken • Instrument: tijdgeest beter lezen dan rest • structurele mogelijkheden onderkennen

4. Focus op 2 ontwikkelingen • 1. Eurocrisis • 2. Gevolgen machtsverschuivingen in Midden Oosten voor onze energievoorziening

5. Samenhang euro en energie • Positief: Duitsland is in euro te sterk, wordt door Energiewende zwakker • Negatief: Zuidelijke landen eurozone zijn veel kwetsbaarder voor olieprijs stijging dan Noorden. Door aanslag kan prijs stijgen

6. Huidige consensus euro • Eurozone komt goed: grand bargain is steun in ruil voor hervormingen • Politieke unie is onvermijdelijk maar burgers willen niet, dus stiekem • Niet politiek orgaan ECB vangt klappen op

7. Deel I: is consensus over Euro terecht?

8. Komt het goed met de euro? • Dat kan alleen als: • 1. Zuiden convergeert met Noorden • 2. er politieke unie komt • 3. instituties in Zuiden sterker worden • 4. banken gesaneerd worden en geherkapitaliseerd

9. Ad 1. convergentie • Er is wel beetje convergentie • Concurriekracht divergeert nog 25 %

10. Ad 2. komt er politieke unie? • 1. Noorden wil grip op beleid Zuiden en geen onbeperkte steun • 2. Zuiden wil beleidsvrijheid plus onbeperkte steun • 3. grote vraag is of Merkel omgaat

11. Ad 3. worden instituties Zuiden > ? • 1. kapitaal/arbeid is Zuiden gepolariseerd • 2. boete/schuld versus eer/schaamte • 3. meritocratie versus clientelisme • Frankrijk: grandeur/soevereiniteit/etatisme • Spanje: post-Franco orde: decentralisatie! Maar euro vraagt om centralisatie • Italië: etatisme, clientelisme, patronage, corruptie • Griekenland: nog erger Italië

12. Ad 4: Banken saneren • Sterke banken lobby • Merkel durft zelfs Landerbanken niet aan te pakken • Nog steeds geen waarheidsgetrouwe stresstest • Europese bankenunie vereist eerst sanering

13. conclusie • 1. te weinig convergentie • 2. geen consensus politieke unie • 3. instituties Zuiden blijven zwak • 4. banken sanering onduidelijk

14. Ontbinding? • Argumenten tegen ontbinding: • 1. ontbinding is gewoon te kostbaar • 2. crisis maakt burgers offerbereid • 3. neuro is devaluatie: slechts tijdelijke oplossing • 4. Euro succes nodig om EU machtsverval <

15. Of toch ontbinding? • Argumenten voor ontbinding • 1. euro 17 is te heterogeen, historisch, cultureel, politiek, institutioneel • 2. zelfs politieke unie kan zwakke instituties niet versterken • 3. steun vermindert prikkel om hervormen • 4. Zuiden kan devaluatie Zuiden politiek niet missen

16. Conclusie Euro • NL kan niets zonder DTSL • We moeten in ieder geval met DTSL nadenken over alternatieven, bijv. parallel currencies • Deadline 5 jaar Maar wordt een puinhoop!

17. Europese energievoorziening kanzaak op scherp zetten! • Zuiden is nog meer afhankelijk van het Midden Oosten dan Noorden van Europa

18. Deel 2: EU energievoorziening

19. Band VS met MO wordt minder • 2020 -50 %, 2035 VS onafhankelijk van MO olie door: • 1. VS schaliegas • 2. Canada teerzand, schaliegas • 3. Brazilie • 4. duurzameenergie • China en EU blijvenafhankelijkerMO olie/gas

23. Blijft onzeker • Arabische lente in Jemen en Saoedi Arabië kan prijs crudeoil > • Schaliegas is problematisch: aardbevingen, grondwatervervuiling

24. Who is willing to police the Persian Gulf? • VK deed het van 1700 tot 1940 • Na 1945 East of Suez debate • Na WO II USA • Gaat VS dat nu gratis voor EU/ China doen?

25. Straat van Hormuz

26. Fjorden van Oman

30. Hormuz, 20 % wereldolie passeert

31. VS onzeker Perz. Golf, dus pijpleidingen

32. Saoedische olie is in het Oosten

33. Straat van Hormuz

34. Aanslag Abqaiq 24 feb 2006

35. SunniShiaDivide

36. Dus 2 halve manen

37. Snia-Sunnidivide

39. Abqaiq 2/3 Saoedische olie

40. Abqaiq impact • De wereldvraag ca. 86 miljoen vaten olie per dag. • In het ergste geval zou een aanslag op Abqaiq - tijdelijk - 6 miljoen vaten per dag kunnen kosten dat is 7% van de totale wereldwijde dagelijkse olie consumptie! • Gevolg olieprijs > • Pijnlijkste voor Zuid-Europa (Eurocrisis >)

41. Geopolitiek: duurzame energie

43. Olie en vooral gas blijven belangrijk! • groei energievraag zit in non-OECD: Azië en China • groei energievraag vnl kolen en aardgas. • Duurzame energie groeit hard, maar is klein op wereldschaal. Wat Duitsland doet is druppel op gloeiende Chinese plaat. • duurt 30 jaar voordat nieuwe energie technologie doorbreekt. (1000-fold growthneeded) • 30 jaar pilot-plant scale up to 1-2% of the world’stotalprimary energy requires a sustainedgrowthrate of 26% per annum

44. Groei non-OECD

45. Verduurzaming gaat langzaam

46. Conclusies energie • VS steeds minder belang bij rol politie agent • Europa/China geen militaire footprint • Geopolitieke reden voor duurzame energie • Maar dat duurt lang • China koopt steeds meer olie/gas, • regimes MO gaan door met handouts bevolking • Arabische lente?

47. Conclusies euro en energie • 1. eurozone 17 is te heterogeen • 2. energieafh. Zuidenmaakt nog heterogener • 3. Sunni-Shiadivide kan energiestromen belemmeren, probleem Eurozone • 4. herschikking is onvermijdelijk • 5. herschikking is kostbaar • 6. dus geopolitieke reden Energiewende • 7. Energiewende duurt echter EU/China langer dan in VS

48. Conclusie lange termijn: China wint • 1. China met schaliegas zal bloeien • 2. fantastische grondstoffenpolitiek, rare earth etc. • 3. voorlopers duurzame energie • 4. door crisis in Westen: alternatief democratie interessanter • 5. vergrijzing < 2 kindpolitiek