260 likes | 441 Views
Tiltenberg-St. Bonifatius Jaar I-II, major Code VIII.3. (godsdienst)sociologie. Inleiding cursus. Docent. Vrije Universiteit: sociologie Bisdom Haarlem-Amsterdam: diaconie/kerk en samenleving Tiltenberg (zie ook website) aandachtsgebieden esengers@bisdomhaarlem.nl. Opzet cursus.
E N D
Tiltenberg-St. Bonifatius Jaar I-II, major Code VIII.3 (godsdienst)sociologie
Docent • Vrije Universiteit: sociologie • Bisdom Haarlem-Amsterdam: diaconie/kerk en samenleving • Tiltenberg (zie ook website) • aandachtsgebieden • esengers@bisdomhaarlem.nl
Opzet cursus Drie thema’s: • Sociologie/kerk en samenleving • Religieuze organisatievorming • Modernisering van de samenleving Hoorcollege, discussie, video/tekst, flexibele tijdsindeling PowerPoint op website
Literatuur Gerard Dekker en Hijme Stoffels: Godsdienst en samenleving. Een introductie in de godsdienstsociologie. Kampen: Kok (5e druk of hoger) • Bij de receptie Te lezen: 1 juli: hst 1, 2, 4 2 juli: hst 3, 8, 9 3 juli: hst 5, 6, 7, 10
Eindopdracht • Take-home: reageren op drie stellingen • Sociologisch reageren • Gebruik stof boek en college • Elke stelling max. 1 A4 • Je mag samenwerken, maar eigen verhaal • Geen goede of foute antwoorden, kwaliteit argumentatie
Sociologie Verhouding kerk en samenleving Les 1
Sociologie Kunstmatig woord (Comte: 1824/1839): • socius: metgezel, samenleving • Logos: wetmatigheid, regel, inzicht • ‘wetmatigheid van samenleven’ Sociologie ontstaan in sociale crisis Beheersing of verandering?
Definitie(Jager en Mok: Grondbeginselen der sociologie) “sociologie is de wetenschap die het samenleven van mensen in grotere en kleinere verbanden bestudeert” • Het gedrag van mensen voor zover dat beïnvloed wordt door relaties met andere mensen • De uit dat gedrag voortkomende gedragspatronen, opvattingen en verhoudingen • De verklaring daarvoor in ontstaan, voortbestaan en verandering
Wat wel, wat niet? “…het samenleven van mensen…” individu cultuur structuur
Groot en klein “…in grotere en kleinere verbanden…” • Micro • Meso • Macro
Sociologie als wetenschap • Empirisch en objectief • Systematisch en generaliserend • Methodisch • Waardevrij ! Sociologische denkwijze: wat heeft dit te maken met de relaties tussen mensen?
Godsdienstsociologie ‘Bestudering van religie uit sociologisch perspectief’ • Sociologische theorie, methode, begrippen • Micro, meso, macro • Wetenschappelijk
Spanningsvolle relatie • Kunnen godsdiensten bestudeerd worden zonder waarheid of bestaan goden te erkennen (Etsi deus non daretur)? • Is godsdienst iets anders dan willekeurig welke andere menselijke activiteit? • Wat is de opstelling van Dekker en Stoffels? • Wat denken jullie zelf?
Theologie is te mooi om waar te zijn, sociologie is te waar om mooi te zijn Citaat Dekker
Wonderen en sociologie • Hoe kijkt Stoffels tegen wonderen aan? • Doet hij hierdoor het wonder tekort? • Wat vind je van deze manier van kijken?
Wat is religie?(voor een socioloog) • Schema Hijmans/Hilhorst (p.37) Waar zit het onderwerp van de godsdienstsociologie? • Dekker/Stoffels: betrokkenheid op een als transcendent ervaren werkelijkheid • Substantiële en functionele definities (en consequenties)
Substantiële definities • Bruce: Religion consists of beliefs, actions and institutions which assume the existence of supernatural entities with powers of action, or impersonal powers or processes possessed of moral purpose.
Functionele definities • O’Dea: Religion is the manipulation of non-empirical or supra-empirical means for non-empirical or supra-empirical ends.
Religie? • Civil religion • Invisible religion • Politieke ideologie, voetbal? • Officiële en niet-officiële vormen • Mens van nature religieus?
Wat is sociologisch aan religie? • Een groepsfenomeen • Omvat overtuigingen, verhalen, tradities, waarden • Specifieke praktijken, rituelen Vijf aspecten (p.38): ideologisch, ritueel, intellectueel, ervaring, consequenties
Negatief Suppression of protest Block progress No practical action Conflict and disunity Functie van religie voor samenleving(O’Dea 1969) Positief • Consolation and reconciliation • Emotional stability and personal growth • Legitimation of society • Prophetic change • Social and individual identity
Functies van religie(Dekker/Stoffels p.73) • Integratieve functie (Berger) • Legitimatie • Compensatie • Zingevingfunctie • Veranderende functie • Emancipatie
Religie en samenleving • Sociale structuur heeft gevolgen voor (religieus) handelen en opvattingen • Bepaalde sociale kenmerken in bepaalde groepen • Religie heeft gevolgen voor de inrichting van de samenleving ! Geen directe relatie, eerder wisselwerking