کاشف های حرارتی

1. انواع سیستم های اعلام حریق- سیستم های موضعی - سیستم های متعارف - سیستم های آدرس پذیر- سیستم های هوشمند سیستم های موضعی ( آژیر سرخود) این سیستم ها به آشکارسازهای خانگی معروفند و با باطری یا برق شبکه تغذیه می شوند . این وسایل شامل قسمت احساسگر دود و آژیر کوچکی هستند .

2. سیستم های اعلام حریق معمولیاین سیستم از یک تابلوی مرکزی کنترل و اعلام حریق تشکیل شده است که دو یا چند کارانداز یا آژیر به آن متصل است . که توسط هر یک از کاراندازها اعم از شستی ها یا آشکارسازهای حرارتی هنگام مواجهه با آتش باعث تغییر در مدار الکتریکی مربوط خواهد شد سپس مرکز کنترل مداری را که اعلام حریق کرده را تشخیص می دهد و کلیه آژیرهای مدارهای وابسته را به کار می اندازد . سیستم آدرس پذیراین سیستم ها قادرند پیام را از محل از هر یک از آشکارسازها تشخیص دهد و مرکز دقیقتر آتش را شناسایی کرده و فقط آژیر مرکزی در محل تابلوی کنترل را به صدا در آورد و آژیر دیگر بخش ها یا مدارها به کار نمی افتد .

3. سیستم اعلام حریق هوشمنددر این سیستم شرایط موجود در فضای مختلف توسط آشکارساز های هوشمند به صورت مرتب تست شده و تغییرات حرارت و دود براساس برنامه ریزی های صورت گرفته اندازه گیری و مقایسه می شود . اگر حریقی صورت بگیرد ابتدا در سطح فضایی که آشکارساز در آن نصب شده اعلام حریق نموده و بلافاصله به مرکز کنترل اعلام می شود . اجزای سیستم های اعلام حریقتجهیزات اعلام حریق مرکز کنترل یا پانل مرکزی تجهیزات تکمیلی

4. تجهیزات تشخیص حریق- آژیر یا زنگ - چراغهای نشانگر مرکز کنترل و اعلام حریق (پانل مرکزی)به سیستم سخت افزاری و نرم افزاری اطلاق می شود که اعلام حریق ابتدا با آن مرکز ارسال و مرکز مربوطه توانایی تصمیم گیری برای اعلام و هدایت عملیات اطفاء را داشته باشد تجهیزات تکمیلی- تکرار کننده اعلام حریق - تلفن کننده اتوماتیک

5. روش های کشف و اعلام حریقالف) روش های دستی ب) روش های اتوماتیک روش های دستی شامل :- اعلام دستی از طریق آژیر دستی - اعلام توسط سیستم الکتریکی - اعلام توسط بلندگو - استفاده از تلفن روش های اتوماتیک- کاشف های حرارتی - کاشف های دودی - کاشف های شعله ای - کاشف های گازیاب

6. کاشف های حرارتی این نوع معمولاً با افزایش درجه حرارت فعال شده و همزمان با فعال سازی دستگاه اسپرینکلر , سیستم های اعلام حریق را نیز فعال می سازند . انواع کاشف های حرارتی 1- دتکتورهای حرارتی ثابت 2- دتکتورهای حرارتی متغیر دتکتور حرارتی ثابت طور طراحی شده است که با رسیدن درجه حرارت به یک حد از قبل تعیین شده فعال می شوند مثلاًدر 60 درجه سانتیگراد که در دو نوع فیوزی و بی متال موجود می باشند

7. الف) نوع فیوزیاین نوع دتکتور حرارتی دارای یک فیوز از جنس آلیاژهای مختلف نظیر سرب , قلع , کادیوم و بیسموت هستند که در موقع عمل فیوز یاد شده که به صورت یک سیم ظریف است قطع شده و سیستم فعال می شود .ب ) نوع بی متالاین نوع کاشفها از متفاوت بودن ضریب انبساط دو فلز مختلف قطع یا وصل یک مدار الکتریکی استفاده م شود . بدین شکل که دو فلز از جنس مختلف به همدیگر متصل شده اند که در موقع افزایش حرارت به دلیل متفاوت بودن ضریب انبساطشان به شکل محدب یا مقعر در آمده و مدار را قطع یا وصل می کنند .

8. دتکتورهای حرارتی متغییراین نوع کاشف ها طور طراحی شده اند که به یک افزایش حرارت در واحد زمان عکس العمل نشان می دهند به طور مثال در صورتی که درجه حرارت محیط به ازای هر دقیقه 5 الی 12 درجه افزایش پیدا نماید عمل می نماید . که در دو نوع نقطه ای و لوله ای وجود دارند . هر دو نوع دتکتور حرارتی متغیر متشکل از یک لوله معمولاً مسی هستند که یک سر آن مسدود و سر دیگر آن توسط یک دیافراگم پوشیده شده است وقتی درجه حرارت افزایش پیدا می کند دیافراگم بالا آمده و دتکتور عمل می نماید .مکانهای مناسب برای نصب کاشفهای حرارتی اتاق بولیر – اتاق خشک کن یا لندری – آشپزخانه ها – مکانهایی که تولید دود می نمایند .

9. کاشف های دودی lonizing Detectors-کاشف یونیزه0.01 این کاشف ها می توانند حضور ذرات تا یک میکرون را براحتی تشخیص دهد و محفظه نیمه هادی دستگاه به طور مرتب هوای عبوری را یونیزه میکند و هوای داخل محوطه توسط پرتو الفا از منبع رادیواکتیو امکان پذیر می شود و همواره ولتاژ کوچکی همواره برقرار است . ورود دود و ذرات به داخل محفظه باعث افت ولتاژ می گردد این تغییر توسط کاشف بعنوان حریق درک شده و باعث برقراری جریان در مدار اعلام حریق می گردد .

10. درصورتی که محل قرار گیری این کاشفها حاوی هوای مرطوب یا حاوی ذرات روغنی باشد روی عملکرد دستگاه اثر نامطلوب می گذارد و ممکن است پیامهای اشتباهی مخابره کند . مزیت اصلی این دسته سرعت بالای آنها در کشف حریق می باشد . معایب آنها شامل - عدم حساسیت در فاز اول حریق -حساسیت به رطوبت و حرارت - نیاز به تنظیم دوره ای و عدم استفاده در مکانهایی که اصولاً انتشار ذرات دارند - عدم حساسیت کافی در مقابل ذرات نسبتاً بزرگ , ذرات پی وی سی .- نیاز به تنظیم پس از هر بار اعلام آتش سوزی

11. Photoelectric Detectoes- کاشف فتوالکتریکدر محفظه این کاشف یک منبع تولید نور مرئی یا لیزر که بطور مستقیم یا تحت زاویه 90 درجه با انعکاس از روی آینه برچشم الکترونیک می تابد قراردارد . در صورت وجود تیرگی ناشی از ذرات با توجه به محدوده تشخیص تعریف شده برای کاشف جریان نور کاهش پیدا نموده و باعث تحریک آن و اعلام حریق می گردد . مزایا -عکس العمل سریع در مقابل ذرات حتی در تراکم ناچیز - عکس العمل سریع در مقابل آتش سوزی های بدون شعله - عدم عکس العمل به جریان شدید هوا - عدم وجود چشمه های رادیواکتیو و خطرات ناشی از مواد پرتوزا - عدم حساسیت به رطوبت و الکتریسیته ساکن و تغییرات فشار هوا - عدم نیاز به تنظیم مجدد

12. معایب -کاهش شدید حساسیت در ذرات با قطر کمتر از طول موج نور مرئی -حساسیت بالا به ذرات تیره نسبت به ذرات خاکستری - امکان سوختن لامپ -امکان کثیفی سطحی لامپ ، آینه و سلول فتوالکتریک بیم دتکتوراین دتکتور تشکیل شده است از دو محفظه غیرقابل نفوذ گرد و غبار که یکی فرستنده و دومی گیرنده میباشد . اینگونه دتکتور ها قادرند مساحت زیادی را تحت پوشش قراردهند این مساحت می تواند تا 1400 مترمربع باشد . (طول 100متر و عرض 14 متر)این سیستم به صورت متقابل روی دیوار ساختمان نصب می شوند . در زمان نصب باید دقت گردد مانعی بین فرستنده و گیرنده قرارنداشته باشد . لازم به توضیح است که شیب بام با زاویه زیادتر از 5/3 درجه که تقریباًٌ به نسبت 1 به 8 می باشد باید بعنوان یک سقف شیدار محافظت شود .

13. وقتی که سقف شیبدار را در نظر می گیریم فواصل منظورشده برای سقفهای مسطح می توان به میزان 1% به ازای هر درجه شیب اضافه شود (حداکثر تا 25%)کاشفهای شعله ایاین گروه شبیه نوع فتوالکتریک ولی با حساسیت بالا می باشد . در این نوع بجای لامپ از منبع نور عمل کننده پرتوهای نور مرئی ناشی از حریق توسط عدسی هایی متمرکز و به سلول فتوالکتریک تابانیده می شود . شش مدل دتکتور شعله ای وجود دارد . IR – UV –UV/RI –IR2 – IR3 – CCTV (UV)دتکتور ماورای بنفشاشعه ماورای بنفش دارای طول موج 1000 تا 4000 آنگستروم می باشد .معمولاًٌ تمامی حریق ها تشعشع ماورای بنفشی بین 1800 تا 2500 آنگستروم تولید می کنند . دتکتور ساخته شده اشعه ماورای بنفش نسبت به شعله پایه هیدروکربن – هیدوژن – فلزات بسیار حساس بوده و در سرعت حداکثر 10 میلی ثانیه شعله را کشف می نماید . این دتکتور نسبت به اشعه ماورای بنفش خورشید غیر حساس است .

14. سرعت بالاو عکس العمل نسبتاً خوب در فاصله زیاد از مزایای این دتکتور است این , جوشکاری X.RAYدتکتور نسبت به جوشکاری با طول موج بلند حساس نیست امابا نور مرئی , جرقه و وجود بعضی از گازها در عملکردش اخلال بوجود می اورند . همچنین معمولاً نورلامپهای جیوه ای فشار پایین و لامپهای خورشیدی ممکن است ایجاد آلارم کاذب نمایند . این دتکتور مخصوص نصب درسایت ها می باشد اما به علت وجود شرایط آلارم کاذب در سایتها نصب آن در داخل سایتهای مسقف بهتراست دتکتور مادون قرمزاین دتکتورطول موج تشعشعی تمامی سوختهای هیدروکربن را جذب می کند . سرعت زیاد 30 میلی ثانیه نسبت به حریق , مقاومت درمقابل گرفتگی مانند گرد و غبار و روغن , غیرحساس بودن در مقابل نور خورشید و عدم حساسیت در مقابل جوشکاری , جرقه از مزایای این دتکتور است .

15. این دتکتور برای حریق با پایه غیر هیدرو کربن مناسب نمیباشد. نسبت به رطوبت , آب , یخ زدگی و منابع گرم حساس میباشد و درعملکرد آن احتمال خطا وجود دارد . سنسورهای مادون قرمز معمولاً از جنس باریم – استرانسیوم – تیتانیوم ساخته می شوند و دریافتی را تبدیل به جریان و پس از عبور از فیلترهای الکترونیکی جریان یا فرکانسIRخاص عبور نموده و وارد سیستم تشخیص می شود . بررسی حداکثر فاصله کشف دتکتور های مادون قرمز- فاصله 15 متر در دمای 1300 درجه کلوین و سطح شعله 1 فوت مربع - فاصله 5 متر در دمای 700 درجه کلوین و سطح شعله 1 فوت مربع ممکن است دتکتور با رنج های مختلف وجود نداشته باشند بنابرای به نکات زیر توجه کنید :- باند فرکانس : هرچه باند فرکانس وسیعتر باشد خطا بیشتر است - رنج : در چه فاصله ای شعله کشف می شود - زاویه دید : در چه فاصله ای و چه زاویه ای دتکتور شعله را می بیند - مخروط دید : تقریباً تمامی دتکتورها زاویه مخروطی حداقل 90 درجه را دارا هستند

16. کاشف های گازیابکاشف های گازیاب نوع ویژه ای هستند که برای تشخیص گازهای قابل انفجار یا گازهای ناشی از حریق به کار می روند . این وسایل در واقع نوعی از وسایل اندازه گیری گازها می باشند که کاربرد ویژه داشته و در تراکم خاصی برای جلوگیری از انفجار گاز اعلام خطر می کنند.به عنوان مثال می توان به انواعی مانند حساس به اکسیژن ، مونواکسید کربن اشاره کردانتخاب و نصب کاشف ها1- نوع و حساسیت کاشف ها با توجه به ریسک حریق وارزشی که کالاهای محیط دارند انتخاب می گردد .2- کاشف ها معمولاً در سقف یا در شرایط ویژه ای روی دیوارها در ارتفاع بالا نصب می گردند و نبایستی آنها را درمجاورت منابع گول زننده نصب نمود3- برای افزایش ضریب اطمینان کارایی سیستم بهتراست در هر محدوده از دو نوع کاشف استفاده شود که یکی از آنها حرارتی خواهد بود .4- برای کاشفهای دودی باید جریان طبیعی هوا مد نظر قرار گیرد به طوری که جهت جریان هوا بتواند ذرات را به سمت کاشف هدایت کند

17. 5- فاصه کاشف ها از هم براساس تعداد مورد نیاز و مساحت محدوده حریق تعیین می گردد .6-ارتفاع قرارگیری کاشف در نوع حرارتی حداکثر برای درجه یک 9 متر و درجه 3 حداکثر 6 متر و در نوع دودی حداکثر 10 متر می باشد . 7- لازم است سیستم کاشف توسط علایم نوری چشمک زن یا علایم صوتی متناوت لااقل هر 15 ثانیه به مدت 5/0 ثانیه آماده بکار بودن سیستم را اعلام نماید . ISIR-3706یا BS-5839 8- کلیه کاشف ها بایستی تابع یکی از استانداردهای باشد . 9- مسیرهای عبور کابل های برق باید ایمن ترین مسیر باشند .10- در هر ناحیه از منطقه بندی حریق بایستی حداقل دو کاشف وجود داشته باشد .

18. منطقه حریق (زون)زون به معنی قسمت ، قسمت بندی یا بخش بندی می باشد . بهترین و موثرترین راه برای محدود کردن حریق در یک ساختمان تقسیم بندی آن به قسمتهای کوچکتر می باشد که هر بخش کوچکتر را یک زون می نامند .زون کشف حریق به بخش گفته می شود که در آن بخش مدار کشف حریق نصب می گردد . زون اعلام حریق به بخشی گفته می شود که در آن بخش یک مدار اعلام حریق نصب می گردد . هر زون کشف حداقل به یک زون اعلام متصل می باشد ولی می توان از یک زون اعلام برای پوشش چند زون کشف حریق استفاده کرد . اصول زون بندی- حداکثر مساحت هر زون نباید از 1600 متر مربع بیشتر باشد .-حداکثر فاصله رسیدن به زون آتش نباید از 30 متر بیشتر باشد . -یک زون ممکن است چند منطقه آتش را بپوشاند . -ساختمانهای با زیربنای کمتر از 300 متر مربع را می توان یک زون در نظر گرفت .

19. انواع اسپرینکلر Wet pipe system1- سیستم های تر این سیستم ها دارای فشار لازم به صورت دائم می باشد و افشانه های اتوماتیک در موقع حریق مسیر را برای پاشش باز می کنند . در دهانه افشانه ها در این شبکه حباب شیشه ای وجود دارد که هنگام بالا رفتن دما در اطراف آن , بش از حد تحمل جباب می کشند و باعث ازاد شدن مسیر جریان آب می شود . Dry pipe system2- سیستم خشک یا نیتروژن بسته CO2در این سیستم در حالت عادی شیر جریان آب توسط فشار هوا , است وعمل کردن یک یا چند افشانه اتوماتیک که حساس به دما می باشند باعث باز شدن شیر آب می شود .

20. 3- سیستم جریان آزاد این سیستم از یک سری افشانه هایی با دهانه باز تشکیل شده است که شیر اصلی در هنگام نیاز توسط سیستم کاشف یا به صورت دستی باز شده و جریان برقرار می شود به این روش راه اندازی نمیه اتوماتیک می گویند . 4- سیستم نیمه آزاد دری این سیستم که شبیه نوع جریان آزاد است ولی از افشانه های اتوماتیک استفاده شده است . پشت افشانه ها مقدار محدودی فشار نیز وجود دارد وهنگامی که سیستم کشف حریق شیر اصلی جریان را باز می کند فقط افشانه هایی عمل می کنند که قبلاً توسط گرما فعال شده اند .

21. سیستم های تر و خشک

22. محاسبه شبکه براساس دانسیته پاشش آبهر افشانه درهنگام عمل پاشش آب محدوده ای به صورت چتری در زیر خود را آب پاشی خواهد نمود . هرچه ارتفاع افشانه بالاتر باشد , قائده این محدوده بزرگتر و دانسیته پاشش آب کمتر می گردد . برای حفظ کارایی افشانه ها محدوده 180 فوت مربع تعیین شده است . این معیار یک عدد کلی است و با توجه به ویژگی های محیطی و نوع ماده آتشگیر می تواند تغییر کند لذا معیار دقیق تری می توان استفاده نمود و آن هم ترکیب در درجه خطر و مساحت است .

24. Sprinklerافشانه آب این سیستم مبتنی برآب افشانه ای که در واقع یک نوع سرلوله ثابت است می تواند بطور اتوماتیک یا نیمه اتوماتیک آب را بر روی حریق می پاشد . که می تواند با دبی ثابت مواد اطفایی را بر روی حریق بپاشد . نحوه پاشش مواد در اسپرینکلر ها بگونه ای است که بیشتر مواد به سمت پایین (حدود 60% برای آب) و بخشی در اثر برخورد به صفحه مقابل روزنه به بالا پاشیده می شود ولی نهایتاً همه مواد بدلیل نیروی ثقل خود روی حریق می نشینند . انواع اسپرینکلر-فلزی - شیشه ای - لحیمی

27. قطر دهانه افشانه نباید از 3/5 میلیمتر کمتر باشد . قطر داخلی لوله انتهایی که افشانه به آن متصل است نیز نباید از 20 میلیمتر کمتر باشد . افشانه ها می توانند با دهانه باز یا دهانه بسته مورد استفاده قرار گیرند . در نوع شیشه ای افشانه با یک حباب شیشه ای که حساسیت به حرارت دارند مسدود شده است با بالارفتن حرارت و رسیدن آن به یک دمای از قبل تعریف شده در اثر انبساط مایع درون و شکستن آن خروج ماده اطفایی امکان پذیر می گردد .محل قرار گیری افشانه ها در بالای محل احتمای حریق و معمولاً نزدیک به سقف یا بین طبقات قفسه بندی مواد می باشد. .

28. رنگ حباب شیشه ای افشانه وابسته به درجه حرارت تعریف شده برای عمل آن به شرح جدول زیر است .که سازنده , حداقل درجه حرارتی که افشانه عمل می کند را بر روی بدنه آن حک می نماید .