290 likes | 899 Views
BÜTÜN BOYUTLARI İLE SURİYE KRİZİ. Ali Semin BİLGESAM Orta Doğu Uzmanı. Suriye Halkının Talep Ettiği Reformlar. Üç Düzeyde Suriye Krizi. Suriye Krizinin Seyrini Belirleyen Şartlar. SURİYE ULUSAL KONSEYİ.
E N D
BÜTÜN BOYUTLARI İLE SURİYE KRİZİ Ali Semin BİLGESAM Orta Doğu Uzmanı
SURİYE ULUSAL KONSEYİ • 2 Ekim 2011’de Burhan Galyon başkanlığında Suriye muhalefetini tek çatı altından toplamak hedefiyle teşkil edilmiştir. • Esed rejimini devirerek Suriye halkını temsil eden bir yönetim kurmayı amaçlamaktadır.
SURİYE halkININ DOSTLARI TOPLANTILARI • Grubun amacı Esed’in iktidarı terk etmesi için uluslararası kamuoyunu harekete geçirmektir. • Yaklaşık 80 ülkeden oluşan grup bugüne kadar dört kez toplanmıştır. • İstanbul’daki 2. toplantıda grup, Suriye Ulusal Konseyi’ni Suriye’nin meşru temsilcisi olarak tanımıştır.
SURİYE KÜRT ULUSAL KONSEYİ • Dr. Abdulhekim Beşar başkanlığında 26 Ekim 2011 tarihinde Erbil'de Mesud Barzani'nin desteği ile kurulmuştur. • Kürtler, Esed sonrası Suriye’nin kuzeyinde özerklik ve Kürt milli kimliğinin anayasal olarak tanınması taleplerini ileri sürerek Suriye Ulusal Konseyi çatısına dâhil olmamaktadır.
ÖZGÜR SURİYE ORDUSU • Özgür Suriye Ordusu, Suriye Hava Kuvvetleri’nden albay rütbesinde istifa eden Riyad El-Esad ve ordudan ayrılan bir grup asker tarafından 29 Temmuz 2011 tarihinde kurulmuştur.
DİNİ EĞİLİMLİ SURİYELİ MUHALİFLER • Şam Kurtuluş Tugayları (Ahrar El-Şam Tugayları) • Şam Kartalları Tugayı (Sukurul Şam Tugayı) • Diğer gruplar
KÖRFEZ ÜLKELERİNİN TUTUMU İkinci Aşamada
ARAP BİRLİĞİNİN ÇÖZÜM PLANI • Taraflar arasında derhal ateşkes ilan edilmeli, Suriye ordusu kentlerden çekilmelidir. • Tutuklular serbest bırakılmalıdır. • Anayasa düzenlemelerini kapsayan siyasi reformlar yapılmalıdır. • Arap Birliği, çözüm planı sürecini incelemek üzere Şam’da temsilci bulundurmalıdır. • Esed rejimi ile muhalifler arasında ulusal diyalog görüşmeleri başlatılmalıdır.
ARAP BİRLİĞİ GİRİŞİMLERİNİN SONUÇLARI Çözüm getirme arayışları krizin bölgesel düzeyden küresel düzeye taşınmasına zemin hazırlamış, kriz BM’ye intikal etmiştir. Esed iktidarı, Arap Birliği’nin çözüm girişimleri sırasında önerilere müspet cevap vererek zaman kazanmıştır.
KRİZİN KÜRESEL ETKİLERİ Annan Barış Planı • Herkesi kapsayacak bir siyasi süreç için özel temsilciyle çalışmayı taahhüt etmek, • Saldırıları bırakıp, BM tarafından gözetilecek ateşkesin derhal sağlanması • İnsani yardımın ulaşabilmesi için günde iki saat çatışmaların durdurulması • Keyfi olarak tutuklanan ve gözaltına alınanların serbest bırakılması • Gazetecilerin ülke içinde serbestçe dolaşmalarının sağlanması • Barışçıl toplanma ve protesto hakkına saygı duyulması
Dünya kamuoyundakİ kararsIzlIk Askeri Müdahale İnsani Yardım Koridoru & Tampon Bölge Muhalefete Silah Desteği
ABD VE SURİYE KRİZİ • ABD’nin kaygıları: -Selefilerin iktidara gelme ihtimali -İsrail’in güvenliği -Suriye’nin bölünmesi -Krize müdahalenin insani ve mali kaybı • ABD,18 Ağustos 2011 tarihinde Esed’in istifa etmesi gerektiğini beyan etmiştir.
RUSYA’NIN SURİYE KRİZİNDEKİ TUTUMU • İkili siyasi, ekonomik ve askeri ilişkiler • Rusya’nın Suriye’deki askeri üssü Rusya, Esed rejimi aleyhindeki Güvenlik Konseyi karar tasarılarını veto etmektedir.
KRİZİN TÜRKİYE’YE ETKİLERİ • Mülteciler sorunu • Esed rejiminin PKK’ya sağladığı himaye • Suriye’nin kuzeydoğusundaki ayrılıkçı eğilimler • İkili ekonomik ilişkilerin kesintiye uğraması
KRİZİN TÜRKİYE’YE ETKİLERİ • Türkiye, Suriye’deki krizin Tunus, Mısır, Libya ve Yemen'deki süreçlerden farklı seyredebileceğini öngörememiş, • Türkiye, krizde sorunun tarafı haline gelmeye başlamıştır. • Ankara, Suriye’deki krizin bölgesel ve küresel bir anlaşmazlığa dönüşebileceğini değerlendirememiştir.
4 MUHTEMEL SENARYO • Suriye’de kurulabilecek bir geçiş hükümeti ile kriz aşılabilir. • Esed rejimi ağır silah sistemleriyle takviye edilecek Özgür Suriye Ordusu veya uluslararası bir müdahale ile devrilebilir. • Kriz sürüncemede kalabilir ve Suriye parçalanma sürecine girebilir. • İç çatışmaların devam etmesine rağmen Baas rejimi mukavemetini sürdürebilir ve konumunu muhafaza edebilir.
KRİZİN 6 parametreSİ • Türkiye/Suriye ekseni-tarihi ve akrabalık bağları, komşuluk münasebetleri, ekonomik ilişkileri ve PKK-PYD sorunu • Türkiye/Suriye/ABD-İsrail ekseni siyasi ve askeri boyutludur. • Türkiye/Suriye/NATO-ABD-Fransa ekseni siyasidir. • Türkiye/Suriye/Rusya ekseni siyasi ve güvenlik boyutları vardır. • Türkiye/Suriye/Birleşmiş Milletler (Rusya ve Çin) ekseni siyasidir. • Türkiye/Suriye/İran ekseni siyasi, güvenlik ve ekonomi boyutludur.
SONUÇ:TÜRKİYE NASIL HAREKET ETMELİDİR? • Suriye’de sıcak çatışmaya girmemelidir. • Suriye’ye müdahale durumunda lojistik destek ve insani yardımlar noktasında devreye girmelidir. • Dikkat ve enerjisini Suriye’nin yeniden yapılanma sürecine teksif etmelidir. • Batılı müttefikleri ve NATO ile birlikte hareket etmelidir.