200 likes | 475 Views
UNIVERZITET U ZENICI MAŠINSKI FAKULTET U ZENICI PREDMET: Ispitivanje proizvoda. SEMINARSKI RAD:. RADIOGRAFSKA ISPITIVANJA. Student: Ćatić Haris. Mentor: doc.dr.sc. Samir Lemeš. Uvod. Radiografija ima široku primjenu u industriji
E N D
UNIVERZITET U ZENICI MAŠINSKI FAKULTET U ZENICIPREDMET: Ispitivanje proizvoda SEMINARSKI RAD: RADIOGRAFSKA ISPITIVANJA Student: Ćatić Haris Mentor: doc.dr.sc. Samir Lemeš
Uvod • Radiografija ima široku primjenu u industriji • Upotreba X i γ zraka kako bi se ispitalo oštećenje materijala • Radijacija prestavlja opasnost po operatora i okolinu • Budućnost je snimanje fotografije u digitalnom obliku i predstavljanje operatoru trodimenzionalnu fotografiju, otkrivajući defekt unutar dijela.
Pojam zračenja • Radijacija je tok energije kroz prostor i materiju. • Sunčevo zračenje • Jonizirajuće zračenje
Izvori zračenja • Prirodni izvori zračenja • Umjetni izvori zračenja
Izvori zračenja • Postoje četiri vrste jonizirajućeg zračenja: ‣ Alfa zrake ‣ Βeta zrake ‣ Gama zrake ‣ Neuron • Karakteristike X i γ zraka
Ispitivanje X- zrakama (Rendgensko zračenje) • X-zrake su nalik na svjetlosne zrake, ali mnogo kraće valne dužine (10-11m do 10-9 m) • X-zrake koje nastaju kao rezultat sudara elektrona s metalnom pločom • x-zrake nastaju na 2 načina: 1.Fluorescencija x-zraka 2.Bremsstrahlung ("kočiona radijacija")
Rendgenska cijev za rendgensku defektoskopiju • Rendgenska defektoskopija služi za prozračivanje materijala Za prozračavanje lahkih dijelova, jačina el.struje je manja. Za čelike debljine veće od 100 mm,upotrebljva se gama zračenje.
Rendgenska cijev za strukturnu analizu materijala • Za strukturne analize materijala upotrebljava se mehko rendgensko zračenje (anode ne rotiraju) 2 d sin δ = n λ (ako se poznaje d, može se odredit valna dužina) • Ispitivanjem kristalne strukture materijala može se odrediti raspored atoma i molekula u materijalu. • Upotrebljavaju se anode od raznih materijala. • Rendgenske cijevi se mogu rastaviti. • Vrijeme djelovanja zračenja može trajat ›1sata
Uređaji za ispitivanje x-zrakama • ERESCO MF4 prijenosni rentgenski uređaji generiraju visoke doze X-zraka • Osobine ERESCO generatora: • -velika izlazna snaga • -visoka doza X-zraka • (povećava produktivnost i • kvalitet slike) • -duga izdržljivost baterije • -kompaktan dizajn - velik izbor dodatne opreme
Ispitivanje γ-zrakama • Gama zrake su najenergičniji oblik elektromagnetnog zračenja, sa veoma kratkom talasnom dužinom manjom od jedne desetine nanometra. • Vještački izvori radioaktivnosti proizvode se uvođenjem dodatnog neutrona u atome. • Dva najčešća izvora gama zraka za industrijsku radiografiju su iridijum-192 i kobalt-60 • Izvori gama zraka za industrijsku radiografiju su iridijum-192 i kobalt-60
Gamagrafija • Gama zračenje, nastaje spontanom radijacionom emisijom posebnih materijala: prirodnih (radijum, radon, mezotorijum) ili veštačkih (veštački radioelementi) • Zahvaljujući maloj talasnoj dužini zraci imaju svojstvo da prodiru kroz sve materijale u znatno većoj mjeri od rendgenskih zraka. • Kompaktni mobilni spremnici sa radioaktivnim izotopom,pogodni za terenska ispitivanja.
Radiografski film • Glavni medij za snimanje u radiologiji je radiografski film • Osnovne karakteristike industrijskih filmova su kontrasnost, zrnatost i osjetljivost filma. • Da bi se povećala osjetljivost filma,filmovi se stavljaju između pojačavajućih folija koje mogu biti slane i olovne. • Od vremena prozračavanja zavisi kvalitet radiograma
Radiografski film • Hemijska obrada filma sastoji se od sljedećih faza: • razvijanje • pranje • fiksiranje • pranje • sušenje. -Indikator kvaliteta radiograma
Zaštite od zračenja • Trajanje izloženosti • Udaljenost - intenzitet zračenja smanjuje se povećavanjem udaljenosti od izvora zračenja • Štitovi - barijere od olova, betona i vode pružaju dobru zaštitu od prodirućeg zračenja kao što je gama zračenje. • Zatvaranje - radioaktivni materijali zatvaraju se u što je moguće manji prostor i drže se izvan okoliša
Primjeri radiografskog ispitivanja • X-zrake se najčešće koriste za ispitivanje zavarenih spojeva i odlivaka na pojavu pukotina, poroznosti ili neželjenih uključaka u materijalu, debljine stijenke i sl.
Primjeri radiografskog ispitivanja • Skeniranje vozila gama zračenjem • Radiogram uključaka troske