Schaarste, grondrente en armoede

1. Schaarste, grondrente en armoede Smith, Malthus, Ricardo, Marx

2. Opbouw Schaarste, grondrente en reëel loon Wet van de afnemende meeropbrengst IJzeren loonwet van Ricardo Waarom de armoede niet is opgetreden Relevantie voor de moderne tijd Nieuwe schaarste Moderne ‘rent’ Eventueel: Marx

3. Schaarste, grondrente en loon Blokboek, p. 26: “De belangrijkste economische gevolgen van al die ellende waren een gevoelige stijging van de waarde van menselijke arbeidskracht (wegens verminderd aanbod) en een daling van de grondrente (wegens gebrek aan mensen om grond te bewonen en te bewerken).”

4. Wet van de Afnemende Meeropbrengst Ec. Denken, par 5.2 Gegeven hoeveelheid grond Eerst meest vruchtbare grond gebruikt Daarna: Minder vruchtbare grond Intensiever gebruik vruchtbare grond Dit betekent: minder opbrengst per arbeidsuur

5. Wet van de Afnemende Meeropbrengst

6. Loon en Afnemende Meeropbrengst

7. Grondrente en afnemende meeropbrengst

8. Grondrente (herhaling) Blokboek, p. 26: “De belangrijkste economische gevolgen van al die ellende waren een gevoelige stijging van de waarde van menselijke arbeidskracht (wegens verminderd aanbod) en een daling van de grondrente (wegens gebrek aan mensen om grond te bewonen en te bewerken),”

9. Grondrente, vervolg “met als verdere gevolgen een verarming van de landadel en dus een verzwakking van de voornaamste politieke rivalen van de grote West-Europese vorsten… Zij waren de eerste architecten van de staten die wij ook vandaag nog bewonen”

10. Aanbod arbeid daalt impliceert loon stijgt en grondrente daalt

11. Malthus: bevolkingswet Als loon hoger is dan bestaansminimum, dan groeit de bevolking Minder kindersterfte Voeding en gezondheid worden beter, waardoor langer leven Jonger trouwen

12. Bevolkingsgroei leidt tot armoede

13. De pest en de bevolkingswet Armoede leidt tot slechtere voeding, slechte huisvesting, zwervers Dit maakt de vatbaarheid voor ziekten groter en de arme zwervers vergroten de kans op verspreiding van epidemieën Dit verklaart mede de pest in de 14e eeuw De bevolkingsdaling als gevolg van de pest leidde tot stijging reële lonen en daarmee welvaart O.a. oorlogen verklaren uiteraard ook een deel van de sterfte en de verzwakking. Deze oorlogen worden overigens ten dele ook verklaard door grondschaarste als gevolg van de bevolkingsgroei; grond wordt waardevol. O.a. oorlogen verklaren uiteraard ook een deel van de sterfte en de verzwakking. Deze oorlogen worden overigens ten dele ook verklaard door grondschaarste als gevolg van de bevolkingsgroei; grond wordt waardevol.

14. Opmerking: gevolg daling grondrente Daling grondrente verlaagt macht van landadel en geeft daarmee ruimte voor ontstaan van staten.

15. IJzeren loonwet van Ricardo Op de lange duur tendeert het reële loon naar het bestaansminimum Is zelfde verhaal als van Malthus Economie als de “dismal science”, de sombere wetenschap

16. Oplossingen Smith Malthus Ricardo

17. Adam Smith (1723-1790)

18. Oplossing Smith Arbeidsdeling (verhoogt de marginale productiviteit voor elke hoeveelheid arbeid). Investeren (idem) Vrije markt is vaak beste mechanisme om dit voor elkaar te krijgen . Zie bijvoorbeeld: Armenwetten Protectie Problemen rationalisatie van overheidsingrijpen, zoals in taak 7 spottend beschreven . Zie bijvoorbeeld: Armenwetten Protectie Problemen rationalisatie van overheidsingrijpen, zoals in taak 7 spottend beschreven

19. Thomas Robert Malthus (1766-1836)

20. Oplossing Malthus Geboortebeperking Moraal (zie Neo-Malthusiaanse bond) Onderwijs Welvaart

21. David Ricardo(1772-1823)

22. Oplossing Ricardo Vrijhandel: comparatieve voordelen (zie Economieboek, H3) Technologische ontwikkeling Op korte termijn gaat werkgelegenheid verloren Op lange termijn productiviteitsverhogend en daarmee welvaartsverhogend.

23. Verklaring uitblijven armoede in de Westerse landen in de 20e eeuw Alle bovengenoemde verklaringen in meerdere of mindere mate

24. Moderne relevantie armoede-theorie Malthus en Ricardo Ontwikkelingslanden Bevolkingsproblemen op wereldschaal Nieuwe schaarste: Grondstoffen Schoon milieu Water

25. Uitstapje: Belasting op “rent” is efficiënt Belasting op arbeid leidt tot welvaartsverliezen O.a”.: Doe-het-zelf in plaats van de schilder Belasting op ‘rent’ verstoort economisch leven niet

26. Uitstapje: Moderne toepassingen “rent”-theorie Huizenprijzen Olieprijzen Frequentieveilingen EcoTax

27. Een andere verklaring van armoede: Marx Via de vraag van arbeid in plaats van via het aanbod Ingebed in theorie waarin de onderbouw (technologische en de daarvan afgeleide economische ontwikkeling) de bovenbouw (moraal, recht, eigendomsverhoudingen, e.d.) verklaart

28. Karl Marx (1818-1883)

29. Marx “Korte” termijn cyclus Lange termijn: ontwikkeling naar klassenloze samenleving

30. Marx: arbeidsbesparende technologische ontwikkeling Verklaring ijzeren loonwet via vraagzijde arbeidsmarkt in plaats van de aanbodzijde van de arbeidsmarkt Technologische ontwikkeling leidt tot daling arbeidsvraag Hierdoor dalen de reële lonen en stijgen de winsten

31. Marx: daling arbeidsvraag

32. Marx: lage lonen, hoge winsten Hoge winsten leiden tot hoge investeringen Deze kunnen niet allemaal arbeidsbesparend zijn, en leiden dus tot stijging arbeidsvraag Hierdoor gaan de lonen weer stijgen en dalen dus de winsten

33. Marx: hoge lonen, lage winsten Hoge lonen geven stimulans tot arbeidsbesparende investeringen Lage winsten leiden tot lagere investeringen Gevolg: vraag naar arbeid gaat weer dalen en de lonen dalen weer tot het bestaansminimum, met de bijbehorende armoede

34. Marx: lange termijn Telkens wordt de productie verder arbeidsbesparend Totale winst stijgt, maar het rendement daalt: wet van de afnemende meeropbrengst op kapitaal Investeringsmogelijkheden vallen weg, vraag valt weg en systeem zakt in elkaar: de revolutie die leidt tot een samenleving zonder schaarste en een klassenloze samenleving.

35. Marx: moderne toepassing Angst voor technologische ontwikkeling die leidt tot werkloosheid

36. Conclusie Theorie van vraag en aanbod is nuttig bij het analyseren van lange termijn ontwikkelingen in de wereld De theorie van lonen en “rent” zijn belangrijk voor het begrijpen van veel moderne problemen De theorieën van Smith, Malthus en Ricardo zijn relevant om te begrijpen waarom wij zo welvarend geworden zijn en verklaren ten dele armoede elders