WŁĄCZwiek – publiczne debaty o potrzebach seniorów SENAT RP – 29 kwietnia 2009 r.

1. WŁĄCZwiek – publiczne debaty o potrzebach seniorówSENAT RP – 29 kwietnia 2009 r. TOOLKIT – zestaw narzędzi do organizacji spotkań z osobami starszymi Wstępne wyniki spotkań Hanna Nowakowska

2. Zestaw narzędzi został zaprojektowany aby dostarczyć organizacjom starszych osób oraz innym zainteresowanym uczestnikom informacje, pomysły, sugestie i wskazówki niezbędne do planowania, organizacji i prowadzenia niewielkich spotkań ze starszymi osobami.

3. Europejski Proces Integracji Społecznej Proces, znany jako Otwarta Metoda Koordynacji, oparty jest na zasadzie, że chociaż formułowanie zasad polityki w obszarze ubóstwa leży w gestii Państw Członkowskich UE, możliwe są znacznie szybsze i efektywniejsze postępy poprzez dzielenie się pomysłami, doświadczeniami oraz wzajemne uczenie się. Stwarza to możliwość nacisku, aby głos starszych osób doświadczających ubóstwa uwzględniono w debatach na temat zasad polityki na poziomie krajowym.

4. Dlaczego taki zestaw narzędzi? Toolkit - zestaw narzędzi został napisany w celu zwiększenia roli starszych ludzi doświadczających ubóstwa i wykluczenia społecznego przy opracowaniu i następnie wdrożeniu krajowych strategii przeciwko ubóstwu i wykluczeniu społecznemu.

5. Skąd taki pomysł? Zawartość i zasady Toolkit’u w znacznej mierze Oparto na pracach przeprowadzonych przez Brytyjską Koalicję Przeciwko Ubóstwu (UKCoalition Against Poverty) w 2004 roku w kontekście Kampanii „Aby zostać usłyszanym”, którą opisuje się jako „demokratyczny proces zaprojektowany, aby umożliwić ludziom doświadczonym wykluczeniem społecznym wyrażanie swoich poglądów na temat rządowych inicjatyw i polityk przeciwko ubóstwu”. (www.ukcap.org/getheard

6. Toolkit – zestaw narzędzi - zawartość Toolkit to przewodnik, w jaki sposób należy organizować spotkania ze starszymi osobami doświadczającymi ubóstwa i/lub wykluczenia. Nie jest to instrukcja, której należy bezwzględnie przestrzegać. To tylko wskazówka.

7. Filozofia uczestnictwa • Poprzez swoje własne doświadczenia osoby starsze i żyjące w ubóstwie znają się na sprawach, które oddziałują na ich sytuację. Stają się ekspertami życia. • Doświadczeń takich należy wysłuchać w ramach debaty politycznej, aby uniknąć pomyłek oraz położyć odpowiedni nacisk na godność ludzką i prawa człowieka.

8. Motywacja do organizacji demokratycznych spotkań Chociaż zasady uczestnictwa znajdują silne poparcie rzeczywistość wielokrotnie rozczarowuje. • Organizacje pozarządowe często są krytycznie nastawione do sposobów, w jaki rządy radzą sobie z głosem grup zagrożonych. • Jednak nawet w ramach organizacji pozarządowych słuchanie opinii ludzi doświadczających ubóstwa i uwzględniane ich poglądów w politycznej debacie nie zawsze jest tak proste, jak może się wydawać.

9. Jakie są cele takich spotkań? • umożliwienie starszym ludziom oraz osobom z nimi współpracującym zastanowienie się nad sposobem, w jaki rozumieją swoje ubóstwo i wykluczenie społeczne; • identyfikacjai zbadanie metod oddziaływania polityki, programów i inicjatyw na osoby starsze; • określenie, w jaki sposób polityka rządowa może efektywniej radzić sobie z ubóstwem doświadczanym przez ludzi starszych; • zbadanie różnych sposobów, w jakie ubóstwo szczególnie oddziałuje na osoby starsze; • zaproponowanie efektywniejszych rozwiązań w ramach narodowych planów integracji społecznej odnoszących się do radzenia sobie z ubóstwem doświadczanym przez starszych ludzi.

10. SCENARIUSZ Prosty scenariusz: • Faza przygotowawcza • Scenariusz spotkania– rozpisanie przykładowego spotkania • Prowadzenie spotkanie • Działania podejmowane po spotkaniu

11. Podstawowe korzyści ze spotkań • Słuchanie bezradnych starszych osób i gromadzenie informacji, jakie sprawy naprawdę wpływają na ich życie; • Zachęcanie organizacji i instytucji, aby rozpoczęły współpracę z osobami starszymi często bezradnymi; • Stworzenie uczestnikom szansy na dzielenie się swoimi doświadczeniami oraz budowanie poczucia solidarności;.

12. Podstawowe korzyści ze spotkań • Przekazanie uczestnikom pozytywnych doświadczeń – często jest to pierwszy raz, gdy osoby takie czują się wysłuchane; • Uczestnicy odkrywają, że ktoś pracuje po to, aby usprawnić ich życie; • Stworzenie dobrej okazji do informowania poszczególnych osób o ich prawach; • Zwrócenie uwagi na problemy starszych ludzi i podkreślenie możliwych rozwiązań dla zidentyfikowanych problemów

13. Wstępne podsumowanie polskich spotkań

14. Wstępne wyniki spotkań • Na potrzeby projektu – 2 ankiety: dla os starszych i dla decydentów • Odbyło się 5 spotkań: Tczew, Pruszków, Lublin, Olsztyn, Warszawa • Uczestnicy spotkań: osoby starsze, osoby starsze biedne i wykluczone (44), decydenci (14) • Zebraliśmy 46 ankiet od os. starszych i 20 od decydentów

15. Ankieta Starsze osoby Starsze osoby ubogie i/lub wykluczone

16. Wstępne wyniki spotkań z osobami starszymi Największe przeszkody, bariery i problemy dnia codziennego wg pytanych osób(od najważniejszego): • Zdrowie (zdecydowana większość) • Utrudniony dostęp do zabiegów medycznych • Samotność/osamotnienie • Brak środków na zakup leków • Brak poczucia bezpieczeństwa (ulica, parki, klatka schodowa) • Instytucje/urzędy – brak zrozumienia ze strony urzędników • Bariery architektoniczne • Komunikacja miejska

17. Wstępne wyniki spotkań z osobami starszymi Czym spowodowane jest wykluczenie społeczne (wg. osób starszych)? • Brakiem pieniędzy (zdecydowana większość) • Brakiem życzliwości i zrozumienia • Brakiem usług dla osób starszych • Problemem w uzyskaniu porady lekarskiej • Brakiem bliskich/przyjaciół • Brakiem możliwości uczestnictwa w życiu społecznym i kulturalnym • Trudnościami w korzystaniu ze swoich praw obywatelskich

18. Wstępne wyniki spotkań z osobami starszymi • Osoby starsze nie mają wpływu na kształtowanie lokalnej polityki (zdecydowana większość) • Osoby starsze powinny uczestniczyć w tworzeniu polityki społecznej na szczeblu lokalnym (prawie wszyscy respondenci) • 75% pytanych zadeklarowało chęć aktywnego uczestnictwa w konsultacjach dla władz lokalnych • Obecnie nie uczestniczą. A dlaczego nie uczestniczą?

19. Wstępne wyniki spotkań z osobami starszymi Nie uczestniczą ponieważ (od najważniejszych): • Nikt ich o to nie prosi (zdecydowana większość) • Władze nie są zainteresowane • Brak informacji na ten temat • Osoby starsze nie mają……………nic do powiedzenia • Osoby starsze nie są zainteresowane

20. Wstępne wyniki spotkań z decydentami Ankieta Co mówią lokalni decydenci?

21. Wstępne wyniki spotkań z decydentami 50% ankietowanych twierdzi, że w ich gminie realizowana jest polityka społeczna uwzględniająca potrzeby os. starszych. Gminy, które tworzą taką politykę konsultują swoją politykę z: • org. pozarządowymi działającymi na rzecz osób starszych • osobami starszymi • specjalistami • dostawcami usług socjalno-społecznych

22. Wstępne wyniki spotkań z decydentami Wszyscy pytani decydenci uważają, że w gminach powinno funkcjonować ciało doradcze, w skład którego powinny wejść osoby starsze. Większość jest zdania, iż w skład takiego ciała doradczego powinni, przed wszystkim, wjeść specjaliści, organizacje pozarządowe i osoby indywidualne.

23. Wstępne wyniki spotkań z decydentami Jak zachęcić os. starsze do aktywnego udziału w tworzenie lokalnej polityki społecznej gminy (cytaty z ankiet): • należy stworzyć warunki do uczestnictwa • pokazywać, że głos os. starszych jest ważny • propagować modę na aktywność • podmiotowy stosunek do każdej osoby starszej • dać głos i SŁUCHAĆ • wzmacniać autorytet os. starszych • organizować debaty w środowisku lokalnym

24. Wstępne wyniki spotkań z decydentami • opracować mapę zasobów i potrzeb • uświadamiać o równych prawach • pomagać w samoorganizowaniu się • ZAPROSIĆ os. Starsze do współpracy, np. z Radami Osiedli • każdorazowo docenić wkład pracy, tak by osoby starsze czuły się potrzebne • w samorządzie tworzyć „ciało” doradcze • wpierać org. pozarządowe os. starszych i współpracować

25. DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ Fundacja na Rzecz Kobiet JA KOBIETA • FORUM 50+ Seniorzy XXI wieku ! • ul.Szpitalna 5/5 • 00-031 Warszawa • Tel. 0-22 828 91 28 wew.140 • Kom. +48 694 451 604 • E-mail: fundacja-jakobieta@o2.pl • E-mail: forum50plus@free.ngo.pl