Nazwa szkoły: Publiczne Gimnazjum nr 1 im. PCK w Grajewie ID grupy: 96/26_MP_G1

2. Nazwa szkoły: • Publiczne Gimnazjum nr 1 im. PCK w Grajewie • ID grupy: 96/26_MP_G1 • Opiekun: Mariola Pijanowska • Kompetencja: • matematyczno - przyrodnicza • Temat projektowy: • Odżywiaj się zdrowo - zapobiegaj chorobom • Semestr/rok szkolny: • I/2010/2011

3. Cel projektu • Podjęcie działań służących tworzeniu zdrowych postaw żywienia człowieka. • Propagowania zdrowego stylu życia oraz zdobywanie wiedzy i rozwijanie umiejętności związanych z prawidłowym odżywianiem się.

4. Plan prezentacji 1. Definicja zdrowia i choroby. 2. Składniki pokarmowe. 3. Zasady prawidłowego Żywienia. 4. Choroby na tle wadliwego żywienia. 5. Zaburzenia odżywiania. 6. Wpływ alkoholu, narkotyków i dopalaczy na zdrowie człowieka - ulotka 7. Chemiczne środki żywnościowe. 8. Właściwe odżywianie się. 9. Głód i Niedożywienie. 10. Album fotograficzny.

5. Definicja zdrowia i choroby Zdrowie to stan pełnego dobrostanu fizycznego, psychicznego i społecznego, a nie tylko brak choroby lub kalectwa. CHOROBA - jest takim stanem organizmu, kiedy to czujemy się źle, a owego złego samopoczucia nie można jednak powiązać z krótkotrwałym, przejściowym uwarunkowaniem psychologicznym lub bytowym, lecz z dolegliwościami wywołanymi przez zmiany strukturalne lub zmienioną czynność organizmu.

6. Odżywianie • Odżywianie polega na dostarczaniu do każdej żywej komórki organizmu takich substancji, jakich potrzebuje organizm do wzrostu i rozwoju.

7. Składniki pokarmowe • Ze względu funkcję, jaką pełnią składniki pokarmowe w organizmie, dzielimy je na kilka grup: • budulcowe - służą jako materiał do budowy nowych komórek i tkanek, • energetyczne - dostarczają energii niezbędnej do wykonywania pracy, m.in. do skurczu mięśni, • regulujące - regulują przebieg wielu procesów w organizmie. Do składników pokarmowych zaliczamy: białka, cukry, tłuszcze, witaminy i sole mineralne.

8. BIAŁKa - budulce ciała • Białka są najważniejszym składnikiem pokarmowym i są niezbędne do utrzymania życia. Nie mogą być zastąpione żadnym innym składnikiem. Stanowią zasadniczy element budowy wszystkich tkanek, a odpowiedni ich dowóz decyduje o stanie zdrowia. Białka najlepszej jakości występują w produktach pochodzenia zwierzęcego (w mięsie zwierząt, ryb, drobiu, w mleku i jego przetworach, w jajach). Białka pochodzenia roślinnego zalicza się do białek niepełnowartościowych.

9. Przy spożywaniu białka w zbyt małych ilościach lub o niskiej jakości, czynność komórek ulega upośledzeniu, manifestującym się zwiększeniem podatności na zakażenia i choroby. Stosowanie diety niskobiałkowej przez dłuższy czas hamuje wzrost, powoduje rozpad i zużycie własnych tkanek ustroju bez możliwości ich odnowy. Zastosowanie natomiast zbyt dużej ilości białka w diecie może być przyczyną gromadzenia się w nadmiarze produktów ich rozpadu (np. kwasu moczowego), wzrostu stężenia mocznika, potasu, fosforu we krwi, a jeśli nerki są niewydolne - zakwaszenia ustroju.

10. tłuszcze • Tłuszcze pełnią w organizmie wiele istotnych funkcji, m.in.: • są źródłem i nośnikiem wielu substancji biologicznych, np. niektórych witamin, • chronią ciało przed utratą ciepła, • umożliwiają utrzymywanie narządów wewnętrznych w prawidłowym położeniu, • ochraniają narządy przed urazami mechanicznymi • zapewniają energię powstającą w wyniku spalenia tkanki tłuszczowej (bez uszczerbku na zdrowiu) przy niedoborze innych składników energetycznych. Jedząc tłuste produkty prędzej osiągamy uczucie sytości i trawa ona dłużej. Jednak zbyt duża ilość tłuszczów nasyconych (zwłaszcza pochodzenia zwierzęcego) w spożywanym pokarmie prowadzi do otyłości oraz zwiększa ryzyko wystąpienia chorób serca i nowotworów.

11. Produkty bogate w tłuszcze zawierają również cholesterol, który w niewielkich ilościach jest korzystny dla zdrowia, lecz spożywany w nadmiarze może się przyczyniać do zwężenia naczyń krwionośnych i prowadzić do zawału serca. Spożywanie dużej ilości tłustych potraw może być niebezpieczne dla zdrowia.

12. Węglowodany • Węglowodany - (inaczej sacharydy lub potocznie cukry) to związki organiczne - wielowodorotlenowe alkohole składające się z węgla, wodoru i tlenu, w których stosunek wodoru do tlenu jest taki sam jak w wodzie (H2O), czyli 2:1. Znajdują się we wszystkich powszechnie występujących roślinach: zbożach, ziemniakach, roślinach strączkowych, owocach, a także w organizmach zwierzęcych.

13. Funkcje węglowodanów • są głównym, najtańszym i najłatwiej dostępnym źródłem energii, służącej przede wszystkim do utrzymywania stałej ciepłoty ciała, pracy narządów wewnętrznych oraz do wykonywania pracy fizycznej. Z 1 g węglowodanów wyzwalają się 4 kcal, • glukoza jest prawie wyłącznym źródłem energii dla mózgu i mięśni, • węglowodany pozwalają na oszczędną gospodarkę białkami i tłuszczami, • węglowodany dostarczane w pożywieniu lub syntetyzowane w ustroju, stanowią materiał budulcowy dla wytwarzania elementów strukturalnych komórek lub substancji biologicznie czynnych, • węglowodany nie przetworzone (całościowe) odgrywają dużą rolę w gospodarce wodno-mineralnej, zmniejszając wydalanie tych składników, • biorą udział w budowie błon komórkowych.

14. Sole mineralne • Sole mineralne są ważnym składnikiem diety człowieka, spełniają bowiem rolę budulcową oraz regulatorową. Stanowią około 4% organizmu człowieka (przy czym najważniejsze to chlorek sodu, a także sole wapnia i magnezu). Niedostateczna ilość soli mineralnych w diecie może prowadzić do poważnych zaburzeń w organizmie człowieka.

15. W skład soli mineralnych wchodzą: • Makroelementy – występują w większych ilościach w organizmie. Spełniają funkcję budulcową dla tkanek zębów, kości, skóry, włosów. • Mikroelementy – występują w mniejszych ilościach w organizmie, są jednak niezbędne do jego prawidłowego funkcjonowania. Regulują wiele procesów zachodzących w komórkach. Należą do nich m.in. żelazo, mangan, jod, miedź, cynk, fluor i kobalt.

16. MAKROELEMENTY

18. MIKROELEMENTY

20. Witaminy • Są składnikami niezbędnymi w żywieniu człowieka dla normalnego przebiegu szeregu procesów zachodzących w jego tkankach. • Nie mogą być wytwarzane przez organizm i muszą być dostarczane z pożywieniem lub w razie potrzeby w postaci preparatów farmaceutycznych. • Nie są ani źródłem energii, ani materiałem budulcowym.

21. Witaminy dzieli się na dwie grupy: • rozpuszczalne w wodzie (B, C); • rozpuszczalne w tłuszczach (A, D, E, K). • Te ostatnie, obecne są w większości produktów tłuszczowych, nie są uszkadzane lub niszczone w trakcie gotowania i mogą być gromadzone w tkankach. • Zbyt mała ilość witaminy w organizmie jest nazywana niedoborem, a brak - awitaminozą.

22. WITAMINY ROZPUSZCZALNE W TŁUSZCZACH

24. Witaminy rozpuszczalne w wodzie

28. WODA • Zawartość wody w organizmie decyduje o przebiegu procesów życiowych i zmienia się w zależności od wieku i kondycji człowieka. U osoby dorosłej stanowi ok. 70% masy ciała. • Woda – jeden z najważniejszych związków organizmu: • jest rozpuszczalnikiem większości związków chemicznych, • umożliwia rozprowadzanie ciepła w obrębie organizmu oraz zapobiega jego gromadzeniu, chroniąc w ten sposób ciało przed przegrzaniem, • jest środowiskiem licznych reakcji chemicznych, • zapewnia transport różnych substancji w organizmie, a tym samym pośredniczy w zaopatrywaniu komórek w substancje odżywcze oraz usuwanie zbędnych produktów przemiany materii.

29. ZASADY PRAWIDŁOWEGO ŻYWIENIA

30. W diecie człowieka powinny się znajdować białka, cukry, tłuszcze, witaminy oraz woda i sole mineralne. Dostarczenie organizmowi wszystkich składników odżywczych w odpowiedniej ilości i właściwych proporcjach jest warunkiem jego prawidłowego wzrostu, rozwoju i funkcjonowania.

31. ZAPOTRZEBOWANIE POKARMOWE ZALEŻY OD: - wieku, - płci, - wykonywanej pracy, - stanu zdrowia, - pory roku, - przemiany materii. Dzienne zapotrzebowanie na energię :

32. Body Mass Index(ang. wskaźnik masy ciała, w skrócie BMI) • współczynnik powstały przez podzielenie masy ciała podanej • w kilogramach przez kwadrat wysokości podanej w metrach. • Wskaźnik BMI oblicza się według wzoru:

33. Oznaczanie wskaźnika masy ciała ma znaczenie w ocenie zagrożenia chorobami związanymi z nadwagą i otyłością, np. cukrzycą, chorobą niedokrwienną serca, miażdżycą. Podwyższona wartość BMI związana jest ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia takich chorób.

35. BMI uczestników projektu „Rozwój przez kompetencje”

36. Na zdrowie mają wpływ:styl życia – 50%środowisko – 20%czynniki genetyczne – 20%opieka zdrowotna - 10%WHO

37. CHOROBY NA TLE WADLIWEGO ŻYWIENIA • Otyłość • Miażdżyca • Zawały mięśnia sercowego • Udary mózgu • Niektóre choroby przewodu pokarmowego • Choroby nowotworowe • Osteoporoza • Wole endemiczne • Cukrzyca • Niedokrwistość • Opóźnienie wzrostu i dojrzewania • Subkliniczne stany niedoboru witamin • Obniżenie odporności ogólnoustrojowej

38. CHOROBY ZWIĄZANE Z NIEPRAWIDŁOWYM SPOSOBEM ŻYWIENIA - OTYŁOŚĆ - Otyłość typu "gruszka" Otyłość typu "jabłko"

39. CHOROBY ZWIĄZANE Z NIEPRAWIDŁOWYM SPOSOBEM ŻYWIENIA - MIAŻDŻYCA -

40. CHOROBY ZWIĄZANE Z NIEPRAWIDŁOWYM SPOSOBEM ŻYWIENIA - OSTEOPOROZA - Normalna kość beleczkowa zbudowana jest ze wzajemnie ze sobą powiązanych beleczek i blaszek kostnych W osteoporozie zostały zniszczone całe beleczki kostne a pozostałe beleczki mają budowę zanikową

41. CHOROBY ZWIĄZANE Z NIEPRAWIDŁOWYM SPOSOBEM ŻYWIENIA - PRÓCHNICA - Próchnica (zmiękczenie tkanek twardych) powstaje w rezultacie kontaktu kwasów z powierzchnią szkliwa.

42. CHOROBY ZWIĄZANE Z NIEPRAWIDŁOWYM SPOSOBEM ŻYWIENIA - CUKRZYCA - Cukrzyca to przewlekła choroba metaboliczna wywołana brakiem lub nieprawidłowym działaniem insuliny. Schorzenie to charakteryzuje się podwyższonym stężeniem glukozy (hiperglikemią) we krwi. Insulina to wytwarzany w trzustce hormon, który bierze udział w regulacji wszystkich procesów przemiany materii zachodzących w organizmie człowieka. Aby glukoza mogła być źródłem energii, niezbędna jest odpowiednia ilość prawidłowo spełniającej swoje funkcje insuliny. Szacuje się, że w Polsce na cukrzycę choruje około 1.5 miliona osób.

43. CHOROBY UKŁADU POKARMOWEGO - CHOROBA WRZODOWA ŻOŁĄDKA - Główną przyczyną tej choroby jest zakażenie bakterią, która wywołuje nadmierną produkcję kwasu solnego. Jednak wrzody pojawiają się również w momencie, gdy pożywiamy się nieregularnie. W momencie dostania się do tej nadżerki bakterii, powstaje wrzód. O chorobie wrzodowej mówi się, gdy oprócz samego występowania wrzodów pojawiają się również towarzyszące dolegliwości. Dużo groźniejsze są jednak powikłania choroby wrzodowej, jeśli nie jest leczona.

44. RAK PRZEŁYKU Do najważniejszych, najczęstszych czynników ryzyka zachorowania na raka przełyku należy picie wysokoprocentowego alkoholu i palenie nikotyny, zwłaszcza rozpoczęte w młodym wieku. Do innych czynników ryzyka należą: narażenie na substancje uszkadzające nabłonek przełyku, długotrwałe spożywanie ostrych przypraw, nieświeżych warzyw i owoców (zawierają szkodliwe nitrozaminy), uszkodzenia wywołane czynnikami chemicznymi (kwasy, zasady), uszkodzenie termiczne (oparzenia gorącymi potrawami). Ryzyko powstania raka w przełyku bliznowatym, pooparzeniowym, jest około 1000 razy większe niż w przeciętnej populacji.

45. ChorobYjelit • Bardzo często są powodowane zagnieżdżeniem się pasożytów różnych gatunków - glist ludzkich (glistnica), tasiemców (tasiemczyca), owsików (owsica) na terenie jelita grubego. Do dużych szkód układu pokarmowego przyczyniają się również bakterie, które wywołują choroby zakaźne, takie jak czerwonka bakteryjna, salmonelloza, czy dur brzuszny. Rozprzestrzeniają się one droga pokarmową. Do zarażenia dochodzi po spożyciu skażonego bakteriami produktu spożywczego.

46. POLIPY PRZEWODÓW UKŁADU POKARMOWEGO • To uszypułowane twory, które uwypuklają się w stronę światła przewodu. Mogą być wrodzone bądź nabyte (częściej), pojedyncze lub występujące gromadnie na terenie całego przewodu pokarmowego (choć niezmiernie rzadko na obszarze żołądka oraz jelita cienkiego). Przesuwająca się wzdłuż przewodu pokarmowego treść pokarmowa powoduje bezpośrednie drażnienie powierzchni lub całej masy polipa poprzez ocieranie się o niego, czy pociąganie szypuły.

47. ŻYLAKI PRZEŁYKU • To zazwyczaj objaw wtórny. Jeżeli przepływ żylnej krwi, pochodzącej z dolnych partii ciała, przez żyłę wrotną wątroby jest utrudniony może pojawić się tam nadciśnienie. Ta sytuacja może mieć wpływ na pojawienie się żylaków w przełyku. Początkowo ich istnienie może być w ogóle nie zauważalne, ponieważ nie objawiają się zewnętrznie nawet przez długi okres czasu. Wykrycie może nastąpić przypadkowo, podczas badania radiologicznego przełyku.

48. Zatrucia pokarmowe • To grupa zaburzeń jelitowych wywołanych bądź przez żyjące drobnoustroje spożyte z żywnością, bądź przez spożycie żywności zakażonej toksynami drobnoustrojów powstałymi poza organizmem, jak w przypadku infekcji skórnej u ludzi pracujących z żywnością. • Najczęstszym czynnikiem bakteryjnym skażającym żywność jest Salmonellatyphimurium, która może być obecna w mięsie i jajkach. Toksyny wywołują objawy w ciągu kilku godzin, a spożyte bakterie w ciągu 2 - 3 dni. Do zatrucia może dojść w wyniku spożycia trującego grzyba czy jagód.

49. Zaburzenia odżywiania • Anoreksja (anoreksjanervosa) czyli jadłowstręt psychiczny to chorobliwe, przymusowe wstrzymywanie się od spożywania pokarmów, to choroba, która źródło swoje na w psychice człowieka. Anoreksja to intensywny lęk przed przyrostem wagi lub otyłością pomimo niedowagi oraz obsesyjne zainteresowanie sprawami jedzenia i wymiarami własnego ciała.

50. Skutki anoreksji Wyniszczony organizm zaczyna odmawiać posłuszeństwa. Chora przestaje miesiączkować, zanikają piersi. Pojawiają się zaburzenia pracy układu pokarmowego, nerwowego, hormonalnego, rozrodczego. Wypadają włosy, wiotczeje skóra. psują się zęby, boli głowa, brak energii w dzień i bezsenność w nocy, omdlenia, osteoporoza. Pojawia się anemia, poważne osłabienie serca, które może doprowadzić do zawału, bądź ustaniem jego pracy. Choroba kończy się śmiercią z wycieńczenia, zdarza się, że samobójstwem.