1 / 39

Estresari erantzuna

Estresari erantzuna. Maniega Dk. KONTZEPTUA -Lesio larri baten ondoren, martxan jartzen diren aldaketa metabolikoak. AURREKARIAK CLAUDE BERNARD (1830): Barneko ingurugiroaren oreka aztertu . CUTHBERSTON (1930): Nitrogeno galera handiegia gernutik,hausturen ondorioz

anne
Download Presentation

Estresari erantzuna

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Estresari erantzuna Maniega Dk.

  2. KONTZEPTUA -Lesio larri baten ondoren, martxan jartzen diren aldaketa metabolikoak

  3. AURREKARIAK • CLAUDE BERNARD (1830): • Barneko ingurugiroaren oreka aztertu . • CUTHBERSTON (1930): • Nitrogeno galera handiegia gernutik,hausturen ondorioz • “Trauma osteko sukarra” deitu zion erantzun honi. • LERICHE (1934): • “La maladie postopératoire” • MOORE (1953): • “The metabolic response to surgery”

  4. MOOREk 1953. SUSPERRALDIAN LAU DENBORALDI BEREIZTU ZITUEN: • FASEA:ERREAKZIO ADRENOKORTIKOIDEOA • (1-3 egun) • 2 FASEA:KRISIA EDO KORTIKOIDEEN DESAGERKETA • (4. egunetik 2-3 egun) • FASEA:FASE ANABOLIKOA • (7-10 egun) • FASEA:GANTZEN IRABAZTEA

  5. 1.-ESTRES ERAGILEAK • Traumatismoak • Ebakuntzak • Odoljarioak • Erredurak • Hipobolemia eta mina.

  6. ESTRESARI ERANTZUNAREN OSAGAIAK • 1.-Estimuluak • 2.-Erantzun neuro-hormonala • 3.-Erantzun metabolikoa • 4.-Erantzun inmunitarioa

  7. ESTRESARI ERANTZUNA ERAGITEKO ESTIMULUAK • Kausa psikikoak. • Anestesikoak. • Ehunetako kausak. • Hipobolemia. • Tenperatura aldaketak. • Medikamenduak. • Nerbio-sistemaren estimulua.

  8. ESTRESARI ERANTZUNA ERAGITEKO ESTIMULUAK • Psikikoak: • Beldurrak hipotalamoari eragiten dio. • Anestesikoak: • Nitrogenozko protoxidoak ACTH-ren jariaketa eragiten du. Halotanoak GH-rena. • Ehunen apurketa: • Zelula apurketa dela eta serotonina,bradikinina eta histamina askatzen dira, erreakzio baskularra sortuz.

  9. ESTRESARI ERANTZUNA ERAGITEKO ESTIMULUAK • Hipobolemia: • Deshidratazioarengatik. • Oxigeno ezarengatik. • Tenperatura aldaketak: • Hipotermia batez ere,muskulu-uzkurdurak sortuz. • Medikamenduak: • Morfina, transfusioak,etab. Aldaketa metabolikoak eragiten dituzte.

  10. ESTIMULUEK NERBIO SISTEMA ERABILTZEN DUTE ORGANISMOA OHARTARAZTEKO • ESTIMULU NAGUSIA LESIOA EDO TRAUMATISMOA JASAN DUEN TOKIAN SORTZEN DA ETA NERBIOEN BIDEZ NERBIO SISTEMA ZENTRALERA BIDERATZEN DA. • NERBIO SISTEMA MOZTUTA BADAGO (TETRAPLEGIA, LABORATEGIKO ESPERIMENTUAK..) ERANTZUN NEUROENDOKRINORIK EZ DAGO EDO APALA DA.

  11. NERBIO SISTEMA ZENTRALA • Estimulu aferenteak • Nerbio sistema zentralean antolatzen da erantzun hormonala eta metabolikoa • Ardatz neuroendokrinoa • Hipotalamoa • Hipofisia • Guruin endokrinoak

  12. ARDATZ NEUROENDOKRINOA • Hipotalamoa • Hipofisia: • Aurrehipofisia (adenohipofisia) • Atzehipofisia (neurohipofisia) • Giltzurrungaina: • Azala • Muina

  13. Hipotalamoa Hipofisia Giltzurrungaina

  14. Hipotalamoa • Gune parabentrikularra: • CRH (ACTH-askapenerako faktorea) • Estimuluak: • Mina • Beldurra • Antsietatea • GHRH (GH ekoizpenaren faktore erregulatzaile) • Estimuluak: • Loa • Hipobolemia • Estresa

  15. Hipofisia • Adenohipofisia edo aurrehipofisia • ACTH • GH • FSH • TSH • Prolaktina PRL • Neurohipofisia edo atzehipofisia • ADH • Oxitozina

  16. Hipofisia • ACTH: • Ekoizpenaren atze-kontrola galtzen da. • Ekintzak: • Kortisola • Aldosterona • Estimuluak: • CRH • VIP • Angiotensina II • Katekolaminak • Zitozinak

  17. Hipofisia • GH Hazkuntzaren hormona • Estimuluak: • GHRH hipotalamikoa • Nerbio sistema autonomoa • ACTH • Glukagoia • Ekintzak: • Gantz azidoen askapena (lipolisia) • Metabolismo proteikoan anabolikoa • Karbohidrato eta lipidoen metabolismoan katabolikoa • Intsulinaren aurkako efektua

  18. Hipofisia • ADH (Basopresina): • Atze-kontrola ere galtzen da (hipobolemiak egiten du) • Estimuluak: • Plasmaren osmolaritatea • Anestesia • Angiotensina II • Mina • Bolumenaren jaitsiera • Ekintzak: • Giltzurrunean ura xurgatu • Basokonstrikzio periferikoa.

  19. Giltzurrungaineko guruina • Anatomia: • Azala: Gluko eta mineralokortikoideak • Muina: Katekolaminak • Jariatzen dituen hormonak: • Kortisola • Aldosterona (renina-angiotensinaren menpe) • Adrenalina eta noradrenalina

  20. Kortisola Estres egoeratan oinarrizkoa da: Glukosaren maila plasmatikoa handitzen du • Erritmo zirkadianoa galtzen da. • Hipokolesterolemia agertzen da. • Ekintzak: • Beste hormona batzuen ekintzak handitu: • Katekolaminak • Lipolisia • Proteolisia • Glukoneogenesia • Intsulinari erresistentzia handitu • Inmunitatearen jaitsiera

  21. Aldosterona • Estimuluak: • Angiotensina II • ACTH • Hiperkaliemia • Ekintzak: • Sodioaren xurgapena giltzurrunetan • Potasioaren sekrezioa giltzurrunetan

  22. Katekolaminak • Bi iturburu: • 1.-Ardatz neuroendokrinoa:hipotalamo-hipofisi-giltzurrungaina (adrenalina) • 2.-Nerbio sistema autonomoa (noradrenalina). • Katekolaminak erantzunaren integratzaileak • Estimuluak: • Mina • Anestesia • Deshidratazioa • Odol-galera • Infekzioa • Hipogluzemia

  23. Katekolaminak • Ekintzak: • Glukogenolisia • Glukoneogenesia • Lipolisia • Zetogenesia • Intsulinaren inhibizioa • Basokonstrikzioa • Miokardioaren susperketa

  24. Are endokrinoa • Intsulina: • Hormona anaboliko garrantzitsuena. • Estrés egoeratan gutxituta (lehenengo orduetan, katekolaminen eraginagatik) • Bigarren fase batean,bere ekintzak oztopatuta (hormona kontraerregulatzaileen eraginagatik) • Glukagoia: • Ekintzak: • Glukoneogenesia • Lipolisia • Zetogenesia • Estimuluak: • Egoera fisiologikoan: Gluzemia, aa… • Estrés egoeratan: katekolaminak,endorfinak,GH,kortisola,gantz-azido libreak…

  25. Hormona kontraregulatzaileen elkarekintza • Hormona kontraregulatzaileak: • Kortisola • Glukagoia • Katekolaminak • Batera banaka baino ekintza handiagoa. • Estresaren erantzuna ulertzeko beste bitartekari batzuen beharra: • Inflamazioaren bitartekariak

  26. ERANTZUN METABOLIKOA UR ETA ELEKTROLITOEN METABOLISMOA -URA, SODIOA, KLOROA ETA BIKARBONATOA IRABAZI -POTASIOA ETA HIDROGENIOIAK GALDU KARBOHIDRATOEN METABOLISMOA -GLUKOSA KOPURUAK HANDITU -DIABETES TRAUMATIKOA LIPIDOEN METABOLISMOA -GANTZAK GLUKOSA EKOIZTEKO ERABILTZEN DIRA PROTEINEN METABOLISMOA -PROTEINAK GLUKOSA EKOIZTEKO ERABILTZEN DIRA

  27. TRAUMATISMO NAGUSIETAKO METABOLISMOA • Metabolismoa jasota dago • Energia premia handiagoak: • Konplikaziorik gabeko ebakuntza programatutan oinarrizko energia > %10-%15 • Sukar gradu bakoitzeko > % 4 • Infekzioek > %20- % 75 • Sepsiak > % 20- % 40 • Erreduretan > %120

  28. ERANTZUN METABOLIKOA • 1.-PROTEINEN METABOLISMOA • 2.-LIPIDOEN METABOLISMOA • 3.-KARBOHIDRATOEN METABOLISMOA • 4.-METABOLISMO HIDROELEKTROLITIKOA

  29. 1.-PROTEINEN METABOLISMOA • Proteolisia dela eta, nitrogenoa galtzen da gernuarekin.Balantze nitrogenatu negatiboa. • Katabolismo proteikoa: • Muskulua • Larruazala • Hesteak • Aminoazidoak gibelera: • Glukosa ekoizteko • Proteina bereziak ekoizteko: • Proteina C erreaktatzaile • Fibrinogenoa

  30. 1.-PROTEINEN METABOLISMOA • Kanpotik emandako proteinek ez dute katabolismoa geldiarazten,baina osagai gehiago gehitzen dute. • Orbaintze prozesua ez da gelditzen, baina ez da egokia. • Proteinen katabolismoa inflamazio bitarkekariek ere bultzatzen dute • Gibelak glukosa ekoizteko alanina erabiltzen du

  31. 2.- LIPIDOEN METABOLISMOA • Gantz-azido libreak energia iturri garrantzitsua estres egoeratan • Lipolisiaren eragileak: • ACTH • Kortisol • Katekolaminak • GH • Nerbio sistema sinpatikoa • Glukagoi • Gantzen lipolisiak ura ere ematen du • Lipogenesia inhibituta

  32. 2.- LIPIDOEN METABOLISMOA lipolisia triglizeridoak Gantz-azido libreak Glizerola Muskuluan oxidatu Gibelean neoglukogenesia Gibelean triglizeridoak

  33. 3.-KARBOHIDRATOEN METABOLISMOA • Gibelean: • Neoglukogenesia • Periferian: • Hipergluzemia. • Intsulinarenganako erresistentzia • Gibeleko neoglukogenesia gerta dadin: • Laktatoa • Alanina • Glizerola

  34. 3.-KARBOHIDRATOEN METABOLISMOA • Fisiologikoki gibeleko glukoneogenesia hipergluzemiak eta intsulinak inhibitzen dute. • Estres egoeratan gibeleko neoglukogenesia gehituta dago. • Hipergluzemia burmuinako energia iturri ona da. • Honez gain hipergluzemiak zeluletatik at ura kanporatzen du bolemia berriz betetzeko. • Glukosa hartzeko intsulina behar dute: • Muskuloak • Ehun adipotsuak • Glukosa intsulinarik gabe hartzen dute: • Globulu gorriek • Burmuineko zelulek • Zaurietako zelulek.

  35. 3.- KARBOHIDRATOEN METABOLISMOA • Hormona eragileak: • Katekolaminak • Kortisola • Glukagoi/intsulina

  36. 4.-METABOLISMO HIDROELEKTROLITIKOA • Trauma ostean hipobolemia agertzen da. • Oliguria (ADH, Aldosterona) • Sodio,kloro eta bikarbonato gutxiago galtzen da • Potasioaren galera (Aldosterona)

  37. INMUNITATEA • Inmunitatea jaitsita dago estresaren erantzunean • Erantzun inflamatorioa handiegia izan ez dadin • Infekzioari aurre egiteko gaitasuna gutxituta dago • Inflamazio bitartekariek mikrobioengandik babesten gaituzte.

  38. Estresak eragindako erantzun inmunitarioa • Inmunozitoek ekoiztuak: • Makrofagoak, monozitoak, zelula basofiloak,… • Linfozito T-supresoreak ↑ • Bitartekari asko: • Zitozinak • Eikosanoideak • Kalikreina-kinina • Serotonina • Histamina

  39. ODOLAREN GATZAPENEAN ALDAKETAK • Gatzapena gehituta dago,erantzun fisiologikoa hemorragiaren kontra. • Gertakari tronboenbolikoetarako joera • Antitrombina IIIaren gabezia,hiperkontsumoarengatik.

More Related