CONQUISTA E ROMANIZACIÓN DE HISPANIA

1. CONQUISTA E ROMANIZACIÓN DE HISPANIA Latín II Proxecto Quirón

2. ÍNDICE • Introducción • Hispania • Pobos da península ibérica e primeiros colonizadores • A conquista romana de Hispania • Causas • Fases da conquista • O dominio cartaxinés e o tratado do Ebro • Hispania, escenario da segunda guerra púnica • Cambio da estratexia romana. Revoltas lusitanas e celtíberas • Hispania, escenario das guerras civís • Final da conquista: guerras cántabro-astures • Romanización • Definición • Axentes • O exército • Organización político-administrativa • Urbanización • Redes de comunicación

3. Introducción • Hispania • Lugar misterioso de lendarias riquezas • Terra das Hespérides, de Xerióne o seu rabaño • Pobos da península ibérica e primeiros colonizadores • Variada gama étnica resultado dun proceso milenario • Pobos mediterráneos (sur, levante) • urbanos, dedicados á agricultura, gandeiría e pesca, metalurxia e ouriveiría e ó comercio. • Pobos indoeuropeos (celtas) (norte, oeste e meseta) • + illados, + primitivos; organizados en tribos, dedicados á agricultura e o pastoreo • Primeiros colonizadores: fenicios (sur), gregos (nordeste), cartaxineses (levante) • vivían en cidades, novas técnicas de cultivo e industrialización, escritura, moeda, pesos e medidas, + comercio

4. ''The Garden of the Hesperides' c 1892', by Frederic Leighton (1830-1896) Garden of Hesperides, de Antonio Roybal.

5. Hercules and Geryon Behind Hercules Athena and Iolaus chat beside the dying Eurytion.The grieving woman behind Geryon may be his mother Kallirrhoe.Note the shield devices: Athena's Gorgoneum, Geryon's an octopus and a flying pig.Euphronius Painter, from Vulci (c. 510-500 BCE) No seu décimo traballo, Heracles enfrontouse a Xerión, monstro de tres corpos unidos pola cintura. Despois de matalo cunhca frecha, rouboulle as reses e conduciunas dende Cádiz ata Micenas.

7. A conquista romana de Hispania • Causas: • primeiramente atacar as forzas cartaxinesas • + adiante fonte de recursos económicos • Fases da conquista • 1º: Terras orientais e meridionais (+ fácil) • 2º: Centro e oeste (tras longas guerras) • 3º: Norte (+ pobres e illadas) > comezos do imperio • O dominio cartaxinés e o tratado do Ebro. • Trala perda de Sicilia, Córcega e Cerdeña na 1ª guerra púnica, Cartago desembarca en Hispania. • 226 a.C.: tratado do Ebro: Roma e Cartago marcan o límite no río Ebro para a dominación cartaxinesa en Hispania con Amílcar Barca e o seu xenro Asdrúbal á fronte do exército. • 219 a.C.: Aníbal destrúe Sagunto (aliada de Roma) > Roma declara guerra a Cartago. • Aníbal cruza os Pirineos > o senado envía a Publio Cornelio e Cneo Escipión (218 a.C. desembarco en Ampurias) • Hispania, escenario da segunda guerra púnica • Tarraco base romana. As lexións chegan ata o Guadalquivir. • Os cartaxineses reaccionan e os irmáns Escipións morren no campo de batalla. • Chegada de Publio Cornelio Escipión. Ataca Cartago Nova, minas de Castulo (Linares), Baecula (Bailen), Ilipa (Alcalá del Río), Gades. > Fin da presencia cartaxinesa na península.

8. Cambio da estratexia romana. Revoltas lusitanas e celtíberas • O exército romano pasa de exército de liberación a exército de ocupación (recursos económicos) • 197 a.C.: • Provincialización > Hispania Citerior e Hispania Ulterior • Pago dun tributo por parte da poboación • 154 a.C.: • revoltas dos lusitanos (Viriato) e celtiberos (Numancia). • As lexións chegan xa ata ó val do Miño no oeste e o río Douro (norte). • Hispania, escenario das guerras civís • 83 a.C.: Sertorio, gobernador da H. Citerior > rebelde contra o dictador Sila. • O seu exército sucumbe ante Cneo Pompeio e Q. Cecilio Metelo. Sertorio é asasinado. • 61 a.C.: César, pretor da H. Ulterior. Tralas campañas lusitanas chega a Brigantium. (A Coruña) Elixido cónsul, pacta un triunvirato con Craso e Pompeio. • A alianza rómpese > nova guerra civil entre César e Pompeio. César derrota as lexións pompeianas en Ilerda (Lleida) e Munda (Montilla). • Final da conquista: guerras cántabro-astures • Octavio Augusto e Agrippa: 19 a.C. derrotan ós cántabros e ástures. • Despois de 2 séculos (218-19 a.C.) > toda Hispania está sometida.

9. Romanización • Asimilación por parte da poboación indíxena dos modos de vida romanos • Axentes: exército, organización político-administrativa, rede viaria, urbanización • O exército • 1º sometemento > despois destacamentos de vixiancia e supervisión • Unha vez organizado o territorio > as lexións perdían a súa primordial función militar • Soldados licenciados (emeritus) > fundación de coloniae • Alistamento de tropas auxiliares formadas por indíxenas • Organización político-administrativa • División en provinciae: 1 praetor, 1 legio, auxilia • Quaestor (finanzas), legati / tribuni militum (exército), cohors amicorum (consello civil ) • Fases da provincialización: • 197 a.C.: Hispania Citerior e Ulterior • Augusto: Tarraconensis, Lusitania e Baetica. • Finais do s. III d.C: Tarraconensis, Cartaginiensis, Baetica, Lusitania e Gallaecia. • Frecuentes abusos do poder absolutos dos gobernadores (praetores)

10. Fases da provincialización 197 a.C A Hispania de Augusto s.I a.C. Finais s. III.

11. Urbanización • Cidade fundamental no mundo romano • Fundación de novas cidades (norte, centro) e reorganización das antigas (sur, este) • Coloniae: poboacións de nova creación por cidadán romanos ou itálicos, con sistemas políticos que imitaban o de Roma • Municipios: (munus = tributo): • cidades indíxenas adaptadas ó réxime político administrativo romano. • Suxeitas ó pago do tributo e obrigadas á axuda militar. • Os seus habitantes posuían o dereito de cidadanía • Ordo decurionum (100 membros): asembleas autónomas de colonias e municipios, equivalentes ó senado • Rede de comunicacións • 1º > fines bélicos > facilitar a administración > transporte de materias primas • Reforzo de portos e construcción de faros • Intensa actividade comercial • Aceite da Baetica • Lá e cabalos de Celtiberia • Ouro do Bierzo • Prata de Castulo (Linares) • Salazóns e garumde Gades • Obras de arte, cerámica, xoias, perfumes que chegaban de Roma...

12. Ánforas con garum atopadas en Pompeia