1 / 43

Sa ğ l ı k H i z m e tleri M e s l e k Y ü k s e k o k ulu D e r g isi

Sa ğ l ı k H i z m e tleri M e s l e k Y ü k s e k o k ulu D e r g isi İ n ö n ü Ü n i v ersi t e si A d ı n a S a h i bi: O w n e r on b e h a lf o f İ n ö n ü U n i v e rsit y : E ditör / Editor: D o ç . D r . E m i n e Ş A M D A N C I

aquarius
Download Presentation

Sa ğ l ı k H i z m e tleri M e s l e k Y ü k s e k o k ulu D e r g isi

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. SağlıkHizmetleriMeslekYüksekokuluDergisi İnönüÜniversitesiAdınaSahibi:OwneronbehalfofİnönüUniversity:Editör/Editor: Doç.Dr.EmineŞAMDANCI EditörYardımcıları/Assoc.Editors:Yrd.Doç.Dr.Z.DenizYAKINCIÖğr.Grv.RemziyeAYDIN YayınKurulu/EditorialBoard Prof.Dr.AhmetKIZILAY Prof.Dr.BehiceERCÜProf.Dr.FatmaUYANIKProf.Dr.MustafaŞENOL Prof.Dr.NasuhiEnginAYDIN Prof.Dr.NigarVARDI Prof.Dr.SevcanAKESİ Doç.Dr.A.FerdaDAĞLI Doç.Dr.AliÖZER Doç.Dr.GüldenSINMAZIŞIKDoç.Dr.HakanPARLAKPINARYrd.Doç.Dr.MeralYÜKSELYrd.Doç.Dr.NuranAKYURT BiyoistatistikDanışmanı Doç.Dr.CemilÇOLAK DilDanışmanları Prof.Dr.AhmetKIZILAYProf.Dr.MustafaŞENOL YayınSekreteri/PublicationSecratary: OkanÇELİK ocelik@inonu.edu.tr ISSN:2147-7892 YazışmaAdresi/CorrespondenceAddres: İnönüÜniversitesiSağlıkHizmetleriMeslekYüksekokuluMerkezKampüsü/44280 MALATYA E-posta:dergi.shmyo@inonu.edu.trTel/Faks:04223410051 1

  2. İÇİNDEKİLER 1-SAĞLIKSEKTÖRÜNDEHALKLAİLİŞKİLERveİLETİŞİMUYGULAMALARINAGENELBİRBAKIŞ SinemSOMUNOĞLU,MevlanaCelaleddinERDOĞAN,PınarÖZER4-10 2-DENEYSELDİYABETİNSIÇANKALPDOKUSUNDAMEYDANAGETİRDİĞİHİSTOLOJİK DEĞİŞİKLİKLERÜZERİNEAMİNOGUANİDİNİNİYİLEŞTİRİCİETKİLERİ AslıÇETİN,NigarVARDI,DoğanORMAN11-21 3-RENALREPTÜREHEMORAJİKANJİOMYOLİPOMLARDAKONSERVATİVYAKLAŞIM BayramKAHRAMAN,CemalTAŞDEMİR,CanerEDİZ,AyşegülKAHRAMAN, RamazanALTINTAŞ,MustafaKANBAY22-25 4-ELASTOFİBROMA:2OLGUSUNUMU ZehraBOZDAĞ,NeslihanKÖKTEN,NurhanŞAHİN,AyşeNurAKATLI26-29 5-KONJENİTALSEMİNALVEZİKÜLKİSTİ:OLGUSUNUMU AyşegülKAHRAMAN,CanerEDİZ,CemalTAŞDEMİR,BayramKAHRAMAN,RamazanALTINTAŞ, MustafaKANBAY30-33 6-GASTİRİKKSANTOMA:NADİRBİRLEZYON CandanElmalı,EmineŞamdancı(Türkmen),ZeynepNurkabulov,AyşeNurAkatlı,NurhanŞahin34-38 7-AKILCI(RASYONEL)İLAÇKULLANIMI SedaTAŞDEMİR39-43 2

  3. AKADEMİKYAYINKURULU Prof.Dr.AbdullahAYDINMedeniyetÜniversitesiTıbbiPatolojiAnabilimDalı,İstanbul Prof.Dr.AyselKöksalAKYOLAnkaraÜniversitesiÇocukGelişimiBölümü Prof.Dr.AyşeAYDOĞDUGaziÜniversitesiFizikAnabilimDalı Prof.Dr.BehiceERCİİnönüÜniversitesiMalatyaSağlıkYüksekokulu Prof.Dr.EyüphanYAKINCIİnönüÜniversitesiFenEdebiyatFakültesiFizikAnabilimDalı Prof.Dr.GülenBARANAnkaraÜniversitesiÇocukGelişimiBölümü Prof.Dr.İbrahimHalilÖZEROLİnönüÜniversitesiMikrobiyolojiAnabilimDalı Prof.Dr.MahmutDURMUŞİnönüÜniversitesiAnesteziveReanimasyonAnabilimDalı Prof.Dr.NasuhiEnginAYDINİnönüÜniversitesiPatolojiAnabilimDalı Prof.Dr.NigarVARDIİnönüÜniversitesiHistolojiAnabilimDalı Prof.Dr.SedatYILDIZİnönüÜniversitesiFizyolojiAnabilimDalı Prof.Dr.SüheylaÜNALİnönüÜniversitesiPsikiyatriAnabilimDalı Doç.Dr.AdileFerdaDAĞLIİnönüÜniversitesiPatolojiAnabilimDalı Doç.Dr.AliBEYTURİnönüÜniversitesiTurgutÖzalTıpMerkeziÜrolojiAnabilimDalı Doç.Dr.AliÖZERİnönüÜniversitesiHalkSağlığıAnabilimDalı Doç.Dr.AynurBÜTÜNAYHANAnkaraÜniversitesiÇocukGelişimiBölümü Doç.Dr.AytaçYÜCELİnönüÜniversitesiAnesteziveReanmasyonAnabilimDalı Doç.Dr.CemilÇOLAKİnönüÜniversitesiTıpFakültesiBiyoistatistikveTıpBilişimiAD Doç.Dr.DeryaDOĞANİnönüÜniversitesiPediatriAnabilimDalı Doç.Dr.ErkanKARATAŞİnönüÜniversitesiKBBAnabilimDalı Doç.Dr.HakanPARLAKPINARİnönüÜniversitesiFarmakolojiAnabilimDalı Doç.Dr.M.GökhanTURTAYİnönüÜniversitesiİlkveAcilYardımAnabilimDalı Doç.Dr.NusretAÇIKGÖZİnönüÜniversitesiKardiyolojiAnabilimDalı Doç.Dr.YusufYAKUPOĞULLARIİnönüÜniversitesiTıbbiMikrobiyolojiAnabilimDalı Yrd.Doç.Dr.CemalTAŞDEMİRİnönüÜniversitesiÜrolojiAnabilimDalı Yrd.Doç.Dr.ErgülALÇİNİnönüÜniversitesiFizyolojiAnabilimDalı Yrd.Doç.Dr.EvrenKÖSEİnönüÜniversitesiAnatomiAnabilimDalı Yrd.Doç.Dr.FatihOĞUZİnönüÜniversitesiÜrolojiAnabilimDalı Yrd.Doç.Dr.HalukSÖYLEMEZDicleÜniversitesiÜrolojiAnabilimDalı Yrd.Doç.Dr.HasanGÖKÇEHatayÜniversitesiPatolojiAnabilimDalı Yrd.Doç.Dr.M.SaidAYDOĞANİnönüÜniversitesiAnesteziveReanmasyonAnabilimDalı Yrd.Doç.DrMehmetFatihKORKMAZİnönüÜniversitesiOrtopediveTravmatolojiAnabilimDalı Yrd.Doç.Dr.MuharremAKİnönüÜniversitesiTıpFakültesiAileHekimliğiAnabilimDalı Yrd.Doç.Dr.NurhanŞAHİNİnönüÜniversitesiPatalojiAnabilimDalı Yrd.Doç.Dr.PembegülFIRATİnönüÜniversitesiGözAnabilimDalı Yrd.Doç.Dr.RamazanALTINTAŞİnönüÜniversitesiTıpFakültesiÜrolojiAnabilimDalı Yrd.Doç.Dr.SedaTAŞDEMİRİnönüÜniversitesiFarmakolojiAnabilimDalı Yrd.Doç.Dr.SerminTAŞHANİnönüÜniversitesiSağlıkYüksekokulu Yrd.Doç.Dr.TuranYILDIZSakaryaÜniversitesiÇocukCerrahisiAnabilimDalı Yrd.Doç.Dr.YelizÇETİNKOLOrduÜniversitesiTıbbiMikrobiyolojiAnabilimDalı Yrd.Doç.Dr.ZehraBOZDAĞGaziantepÜniversitesiPatolojiAnabilimDalı Yrd.Doç.Dr.Z.DenizYAKINCIİnönüÜniversitesiSağlıkHizmetleriMeslekYüksekokulu Uzm.Dr.İsmalÖRSKaramanDevletHastanesiCildiyepolikiliniği3

  4. SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1 SinemSOMUNOĞLUveark. SAĞLIKSEKTÖRÜNDEHALKLAİLİŞKİLERveİLETİŞİMUYGULAMALARINAGENELBİRBAKIŞ SinemSOMUNOĞLU1,MevlanaCelaleddinERDOĞAN2,PınarÖZER3 1UludağÜniversitesiSağlıkHizmetleriMeslekYüksekokulu,GörükleKampusu,Nilüfer/BURSA. 2İlHalkSağlığıMüdürlüğü,Aksaray 3İlSağlıkMüdürlüğüBasınveHalklaİlişkilerBirimi,Aydın Özet: Halklailişkilerveiletişimalanındayapılançalışmalar;hemkamuhemdeözelsektörkurumlarıtarafından benimsenmektedir.Buçalışmalar;kişileritanımak,desteğinikazanmakamacıileyürütülmektedir.Sağlıksektörününaşırı uzmanlaşma,işlevselbağımlılık,hastamemnuniyetivb.kendineözgübirtakımözellikleribulunmaktadır.Günümüzde halklailişkilerinveiletişiminsağlıksektöründegiderekartanorandaönemkazandığıgörülmektedir.Buçalışmada;sağlık sektöründeyürütülenhalklailişkilerveiletişimfaaliyetlerineilişkin,sektördeçalışacakolanöğrencileringörüşlerinin belirlenmesiamaçlanmıştır.Araştırmanınevreninibirildebulunanüniversitesinintıbbidokümantasyonvesekreterlik programınakayıtlıöğrencileroluşturmuştur.Araştırmadaanketyöntemikullanılmışveanketteöğrencilerinsosyo- demografiközellikleriilesağlıksektöründehalklailişkilerveiletişiminönemi,etkiliolaniletişimkanallarıveengelleriile ilgilisorularayerverilmiştir.Araştırmasonucundaeldeedilenbulgularincelendiğinde;öğrencilerin%93,0’ınınsağlık sektöründehalklailişkilerin%100,0’ıiletişiminönemliolduğunudüşündüğü,ancakbunakarşılıksağlıksektöründehem halklailişkilere(%58,1)hemdeiletişime(%51,2)yeterinceönemverilmediğiniifadeettiklerigörülmektedir.Bunun dışındaöğrencileregörehastabeklentilerininöğrenilmesiiçinhastamemnuniyetiaraştırmalarıyapılmalı(%53,5)veyüz yüzeiletişimbenimsenmelidir.Sağlıksektöründekitemeliletişimengeliiseyeterincenetverilmeyenmesajlarolarak tanımlanmıştır(%44,2). AnahtarKelimeler:Halklailişkiler,iletişim,sağlıksektörü,tıbbidokümantasyonvesekreterliköğrencileri. ANOWERVIEWOFTHEHEALTHSECTORPUBLICRELATIONSANDCOMMUNICATIONPRACTICES Abstract: Publicrelationsandcommunicationstudiesareadoptedbybothpublicandprivatesectorinstitutions.Thesestudiesare carriedouttoidentifythepeopleandfeelthesupportsofthem.Thereareanumberofuniquefeaturesofthehealthsector suchasexcessivespecialization,functionaldependency,patientsatisfaction,andsoon.Today,itisseenthatpublic relationsandcommunicationinthehealthsectorincreasinglygainimportance.Inthisstudy,itisaimedthattodetermine theopinionsofthestudentrelatedwithpublicrelationsandcommunicationpractices.Theresearchpopulationconsistedof studentsofmedicaldocumentationandsecretarialprogram.Toachievetheobjectiveofthestudythequestionnairewas used.Thisquestionnaireconsistedofsomequestionsrelatedwithsocio-demographiccharacteristicsofthestudents, importanceofthepublicrelationsandcommunicationandalsocommunicationchannelsandbarriers.Thefindingsofthe researchareexamineditwasfoundthat93.0%and100.0%ofthestudentsthoughtthatpublicrelations,and communicationareimportantinhealthsector.Buttheysaidthatitwasn’tgivenenoughattentiontopublicrelations (58.1%)andcommunication(51.2%).Otherwise,accordingtothestudentstolearnexpectationsofthepatients,patient satisfactionsurveysaremade(53.5%)andfacetofacecommunicationshouldbeadopted. KeyWords:Publicrelations,communication,healthsector,medicaldocumentationandsecretaryshipstudents. 1 120-21Aralık2008tarihleriarasındaUludağÜniversitesitarafındandüzenlenenV.UlusalÖğrenciKongresi’ndesözel bildiriolaraksunulmuştur. 4

  5. SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1 SinemSOMUNOĞLUveark. nazarandahabüyükönemtaşıdığıveolumlubirimajın yaratılmasısürecindeplanlışekildeyürütüleniletişim GİRİŞ Günümüzdegerektoplumsalveekonomikgerekse teknolojikalandahızlıdeğişimlerinveyoğunbir rekabetinyaşandığıdüşünüldüğünde,örgütlerin varlıklarınıdevamettirmesürecindeçevresel değişimleregöregereklidüzenlemeleriyapmalarıve toplumunbeklentilerineyanıtvermeleribüyükönem taşımaktadır.Bufaaliyetlerinyürütülmesisırasında örgütlerinkullandıklarıyöntemlerdenbiridehalkla ilişkilerdir(1).Halklailişkilergenelanlamda;halkı aydınlatmak,birkurumayönelikiyiniyetveitibarı geliştirmekvehedefkitleninzihnindekurumhakkında olumlubirimajyaratmakiçinyürütülenfaaliyetler bütünüolarakifadeedilmektedir.Bufaaliyetlerin yürütülmesinde;kurumiletoplumunkarşılıklıçıkarları açısındançiftyönlübirhaberleşmevebilgialışverişine dayalıdengeninsağlanmasıönplanaçıkmaktadır.Bir diğerifadeyegöredehalklailişkiler,kamuoyunu etkilemevekamuoyundanetkilenmesürecidir(2). Halklailişkilerinbirdiğerişlevideyönetiminbilmeve tanımaeksikliğinigidermekolaraktanımlanmaktadırki, bununtemelindede,toplumunfarklıkesimlerinin beklentilerininyönetimtarafındanöğrenilmekistenmesi yatmaktadır.Budurumhalklailişkileruygulamalarının biryönetimsüreciolarakelealınmasınıdaberaberinde getirmiştir(1). Halklailişkilerfaaliyetlerininyürütülmesisırasında uyulmasıgerekenbirtakımtemelilkelerbulunmaktadır. Builkelerincelendiğinde; çalışmalarının etkisinin büyük olduğu yürütülen ilişkin ifade halkla olarak edilmektedir.Sağlıkkurumlarında ilişkiler faaliyetleri; hastalığa kamuoyununbilgilendirilmesindenmücadeleetmeve korunma yollarının anlatılmasına, hasta memnuniyetininsağlanmasındanhastahaklarınailişkin bilgisahibiolunmasınakadaroldukçagenişbiralanı kapsamaktadır(4).Bubilgilereekolarak,sağlık sektöründehalklailişkileruygulamalarınızorunlukılan bazınedenlerinvarlığındandabahsedilmektedir.Bu nedenler;sağlıksektörününkarmaşıkyapısı, uzmanlaşmaseviyesininyüksekliği,yoğuntıbbi terminolojikullanımı,hedefkitleninbilgisizliği, yönetimin profesyonelleşmesivb. şeklinde sıralanabilmektedir.Ayrıca,sağlıksektörününhedef kitlesidurumundaolanhastaveyakınlarınıngerek fizikselvepsikolojikyapılarınıngereksebeklentilerinin farklıolması,hastaneyebaşvuruyapanlarınsıkıntı, huzursuzluk,endişe,gerginlikvb.duygudeğişimleri yaşamasıdasağlıksektörüaçısındanhalklailişkilerin öneminiartırandiğerfaktörlerarasındayeralmaktadır (1). İletişimdehalklailişkilerintemelöğelerindenbiri olarakkabuledilmekte,etkilibirhalklailişkiler çalışmasınınyürütülmesindeçiftyönlüişleyenaçık iletişimkanallarınınvarlığınavurguyapılmaktadır(1,5, 6).Buaçıdanbakıldığındailetişim;duygu,düşünce, bilgivebecerilerinpaylaşıldığıveenazikikişiyle Tüm çalışmaların şeffaf dürüstlük olarak ilkesinin gerçekleşen bir etkileşim süreciolarak  yürütülmesininve benimsenmesinin, tanımlanmaktadır(1,5).Etkilibiriletişimin gerçekleşmesinde,verilenmesajlarınhedefkitle tarafındanbozulmadananlaşılmasıönemkazanmakta, hangimesajınkimevehangiaraçlarileverileceği saptanmaktavegeribildiriminalınmasınabağlıolarak dasüreçtamamlanmışolmaktadır(7).Buaşamada unutulmamasıgerekenhusus,halklailişkiler çalışmalarınınancakverimlibirşekildeişleyeniletişim sürecisayesindebaşarıyaulaşmasınınmümkün olacağıdır(6).Aksitakdirdeiletişimsürecindeyaşanan aksaklıklarınsonucunda,gerginliğinoluşmasıve çatışmanınyaşanmasıkaçınılmazolacaktır(5). Sağlıksektörüaçısındanbakıldığındadailetişimin önemiortayaçıkmakta,gereksağlıksektöründe çiftyönlübiriletişiminolmasının, gerçeklerinyansıtılmasının, halklailişkilerinayrıbiruzmanlık    alanı olarakdeğerlendirilmesininvefaaliyetlerin bilimseltemellereoturtulmasının, faaliyetlerinsüreklilikarzetmesinin, meslekietikkurallarauyulmasınınve halklailişkilerindeğerininveamacınıntüm    çalışanlartarafındankabuledilmesininönemliolarak görüldüğüortayaçıkmaktadır(3). Sağlıksektöründefaaliyetgösterenkurumlaraçısından bakıldığındaise,hedefkitleyeulaşılmasınınveonlarda istenilendeğişikliğinyaratılmasınındiğerkurumlara çalışanların gerekse hastaların beklentilerinin 5

  6. SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1 SinemSOMUNOĞLUveark. öğrenebilmesiiçinçalışanlarilehastalarınarasındaçift yönlübiriletişimkurulmasınıngerekliliğinedikkat çekilmektedir(4,8).Hedefkitlenindeğerlerineözen gösterilmesi,sağlıkhizmetlerineilişkinfarkındalık yaratılması,sağlıklıyaşambiçimininyaygınlaştırılması vetoplumdadavranışdeğişikliğininoluşturulması sürecindeetkinbiriletişiminkurulmasınınönemli olduğunaişaretedilmekte,bugelişmelerinuzun dönemdeolumlukurumimajınınoluşmasınadakatkı sağlayacağınayerverilmektedir(4). Budüşüncelerdenhareketle;hazırlanançalışmada mezuniyetsonrasısağlıksektöründegörevyapacakolan AraştırmanınevreniniZonguldakilindeyeralanBülent EcevitÜniversitesiSağlıkHizmetleriMeslek YüksekokuluTıbbiDokümantasyonveSekreterlik Programı’nda2008yılıitibariileeğitimgörenI.veII. sınıföğrencileri(n=43)oluşturmaktadır.Araştırmaiçin gerekliizinlerinalınmasındansonra,örneklem seçilmemiş,evrenintümüneulaşılmasıhedeflenmiştir. Araştırmadaveritoplamaaracıolarakyapılanliteratür incelemesisonucundaaraştırmacılar geliştirilenanketkullanılmış,ankette sosyo-demografiközelliklerine,sağlık tarafından öğrencilerin sektöründe halklailişkilerveiletişimuygulamalarınınönemine, hastalar,sağlıkpersoneliveüstlerlekurulacak iletişimdeetkiliolaniletişimkanallarınaveiletişim engellerineilişkinsorularayerverilmiştir.Araştırma sonucundaulaşılanverilerSPSS13.0istatistik programınaaktarılmışvebulgularınanalizindefrekans öğrencilerinbakışaçısınagörehalklailişkiler iletişimfaaliyetlerinindeğerlendirilmesiistenmiştir. ve YÖNTEM Sağlıksektörününkendinehasözelliklerigözönünealındığında,halklailişkilerveiletişimuygulamalarınınbüyükönemtaşıdığıgörülmektedir.Yapılançalışmadamezuniyetsonrasısektördegörevalacaköğrencilerinsağlıksektöründehalklailişkilerveiletişimuygulamalarınailişkinbakışaçılarınınsaptanmasıveönerilerininbelirlenmesiamaçlanmıştır. ve yüzde gibi tanımlayıcı istatistiklerden yararlanılmıştır. BULGULAR Tablo1:ÖğrencilerinSosyo-DemografikÖzelliklerineGöreDağılımı(n=43) DEĞİŞKENLER Sayı % YaşGrubu 18-20yaşarası 23 53,5 21yaşveüstü 20 46,5 Cinsiyet Kız 33 76,7 Erkek 10 23,3 Dönemi 1.Dönem 22 51,2 3.Dönem 21 48,8 AylıkHarcamaMiktarı(TL) ≤100TL 2 4,6 101-200TL 19 44,2 201TLveüstü 22 51,2 ÖğrenimDurumu SağlıkMeslekLisesi 5 11,6 DüzLise 24 55,8 AnadoluLisesi 3 7,0 Diğer(yabancıdil,süperlisevb.) 11 25,6 Toplam 43 100,0 Tablo1incelendiğinde;öğrencilerin%53,5’inin18-20yaşgrubundayeraldığı,%76,7’sininkızöğrencilerdenoluştuğu, %51,2’sinin1.dönemöğrencisiolduğuveaylıkharcamamiktarının201TLveüzerindeyeraldığı,%55,8’inindedüzlisemezunuolduğugörülmektedir. 6

  7. SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1 SinemSOMUNOĞLUveark. Tablo2:ÖğrencilerinSağlıkSektöründeHalklaİlişkilerveİletişiminÖnemineYönelikGörüşlerininDağılımı (n=43) DEĞİŞKENLER Sayı % SağlıkSektöründeHalklaİlişkilerinÖnemliOlduğunuDüşünenler Evet 40 93,0 Hayır 3 7,0 SağlıkSektöründeHalklaİlişkilereÖnemVerildiğiniDüşünenler Evet 2 4,7 Hayır 25 58,1 Kararsız 16 37,2 SağlıkSektöründeİletişiminÖnemliOlduğunuDüşünenler Evet 43 100,0 SağlıkSektöründeİletişimeÖnemVerildiğiniDüşünenler Evet 5 11,6 Hayır 22 51,2 Kararsız 16 37,2 Toplam 43 100,0 Tablo2’deöğrencilerinsağlıksektöründehalklailişkilerveiletişiminönemineyönelikgörüşlerinindağılımıyer almaktadır.Bulgularincelendiğinde;öğrencilerin%93,0’ısağlıksektöründehalklailişkilerinönemliolduğunudüşünmekle birlikte,sağlıksektöründehalklailişkilereyeterinceönemverildiğinidüşünenlerinoranı%4,7olarakbelirlenmektedir. Öğrencilerin%100,0’ısağlıksektöründeiletişiminönemliolduğunuifadeederken,%51,2’siisebusektördeiletişime yeterinceönemverilmediğinedikkatçekmektedir. Tablo3:ÖğrencilerinSağlıkSektöründeKullanılanİletişimKanallarınınEtkinliğineYönelikGörüşlerinin Dağılımı(n=43) DEĞİŞKENLER Sayı % HastalarlaKurulacakOlanİletişim Yüzyüzeiletişim 42 97,7 Yazılıiletişim 1 2,3 PersonelArasındaKurulacakOlanİletişim Yüzyüzeiletişim 19 44,2 Telefonlailetişim 6 14,0 Yazılıiletişim 2 4,6 Toplantı 16 37,2 ÜstlerleKurulacakOlanİletişim Yüzyüzeiletişim 27 62,8 Yazılıiletişim 5 11,6 Toplantı 11 25,6 Toplam 43 100,0 Tablo3’deöğrencilerinsağlıksektöründekullanılaniletişimkanallarınınetkinliğineyönelikgörüşlerineyerverilmiştir. Bunagöreöğrencilerin%97,7’sihastalarla,%44,2’sipersonelle,%62,8’ideüstlerlekurulacakolaniletişimdeyüzyüze iletişimindahaetkinolacağınaişaretetmiştir. Tablo4:ÖğrencilerinHastalarınBeklentileriniÖğrenmedeEtkiliOlanYönteminBelirlenmesineYönelik GörüşlerininDağılımı(n=43) HASTALARINBEKLENTİLERİNİÖĞRENMEDEETKİLİOLANYÖNTEM Sayı % Dilekveistekkutuları 6 14,0 Hastamemnuniyetiaraştırmaları 23 53,5 Yazılıdilekçeler 3 7,0 Hastatarafındanyapılansözelistekler 9 20,9 Hastahaklarıbirimininaktifçalışması 2 4,6 Toplam 43 100,0 Öğrencilerinhastalarınbeklentileriniöğrenmedeetkiliolanyönteminbelirlenmesineyönelikgörüşlerinindağılımına bakıldığındaise;enetkiliyöntemolarak%53,5ilehastamemnuniyetiaraştırmalarınınönplanaçıktığı,bunu%20,9ile 7

  8. SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1 SinemSOMUNOĞLUveark. hastatarafındanyapılansözelisteklerinizlediği,üçüncüolarakda%14,0iledilekveistekkutularınıngeldiği görülmektedir. Tablo5:ÖğrencilerinSağlıkSektöründeHalklaİlişkilerFaaliyetlerindeEnÇokSorunYaşananSüreceYönelik GörüşlerininDağılımı(n=43) ENÇOKSORUNYAŞANANSÜRECEYÖNELİKGÖRÜŞLER Sayı % Muayeneveteşhisaşamasında 8 18,6 Kliniklerde 3 7,0 Acilde 6 14,0 Hastalartarafındanyapılansözelisteklersırasında 7 16,2 Hastakabulde 16 37,2 Tümsüreçlerde 3 7,0 Toplam 43 100,0 Tablo5’deöğrencilerinsağlıksektöründehalklailişkilerfaaliyetlerindeençoksorunyaşanansüreceyönelikgörüşlerinin dağılımıyeralmaktadır.Bunagöreöğrencilerin%37,2’sihastakabulde,%18,6’sımuayeneveteşhisaşamasında,%16,2’si dehastalartarafındanyapılansözelistekleriniletilmesisırasındasorunyaşandığınadikkatçekmektedir. Tablo6:ÖğrencilerinSağlıkSektöründeKarşılaşılanİletişimEngellerineYönelikGörüşlerininDağılımı(n=43) İLETİŞİMENGELLERİNEYÖNELİKGÖRÜŞLER Sayı % Kaynağınalıcıyıiyitanımaması 4 9,3 Mesajınyeterinceaçıkverilmemesi 19 44,2 Alıcınınönyargılıdavranması 5 11,6 Alıcınıniyidinlemebecerisinesahipolmaması 10 23,3 Alıcınınkonuyailgisizolması 2 4,7 Tümü 3 7,0 Toplam 43 100,0 Tablo6’daöğrencilerinsağlıksektöründekarşılaşılaniletişimengellerininnelerolduğunayönelikgörüşlerinindağılımına bakıldığında;mesajınyeterinceaçıkverilmemesinin(%44,2),alıcınıniyidinlemebecerisinesahipolmamasının(%23,3)ve alıcınınönyargılıdavranmasının(%11,6)başlıcailetişimengelleriarasındayeraldığıgörülmektedir. Tablo7:ÖğrencilerinSağlıkSektöründeİletişimveHalklaİlişkilerAlanındaYaşananSorunlarınÇözümüneİlişkin ÖnerilerininDağılımı(n=43) ÖNERİLER Sayı % İletişimsorunlarınınortadankaldırılmasıiçinönlemlerinalınması 9 20,9 Çalışanlarvehastalararasındailetişimingeliştirilmesineyönelikgirişimlerdebulunulması 18 41,9 Halklailişkilerveiletişimkonularındaçalışmayapankişilerinuzmanlaşması 10 23,2 Etkiliiletişimiçinhalkıneğitimineönemverilmesi 3 7,0 Hastalarıanlayabilmekiçinempatiyapılması 3 7,0 Toplam 43 100,0 Tablo7’deöğrencilerinsağlıksektöründeiletişimvehalklailişkileralanındayaşanansorunlarınçözümüneilişkin önerilerinindağılımıyeralmaktadır(4).Bunagöreöğrencilerin%41,9’ugerekçalışanlargereksehastalararasında iletişimingeliştirilmesineyönelikgirişimlerdebulunulmasının,%23,2’sihalklailişkilerveiletişimkonusundaçalışma yapanuzmanpersonelinartmasının,%20,9’udailetişimsorunlarınınkaldırılmasıiçinönlemleralınmasınıngerekliliğine dikkatçekmiştir. 8

  9. SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1 SinemSOMUNOĞLUveark. ortadankaldırılmasısürecinekatkısağlayacağını düşündüklerinidebelirtmişlerdir.Yurdakulveark. tarafındanyapılanaraştırmanınbulgularınabakıldığında da;halklailişkileralanındayapılançalışmaların kurumunbaşarısınıetkilediğiortayaçıkmaktadır(4). Bununlabirlikte;hastamemnuniyetininsağlanması, hastalarınistekvebeklentilerininkarşılanması, iletişiminiyileştirilmesi,çalışanlarınpersoneleyönelik davranışlarınınincelenmesi,yüzyüzegörüşmelerin yapılmasıvb.faaliyetlerindehalklailişkilerbirimleri tarafındanyürütülenönemlifaaliyetlerarasında sayılacağınailişkinbulgularaulaşılmıştır. TARTIŞMA Araştırmanınbulgularıincelendiğinde;öğrencilerinsağlıksektöründehemhalklailişkilerinhemdeiletişiminönemliolduğunudüşündükleri,ancakmevcutuygulamalaraçısındanherikikonuyadayeterince önem verilmediği noktasında birleştikleri görülmektedir.Yurdakulveark.tarafındanİzmir’de5 ayrıözelhastanedeyapılanbirçalışmayagörede; çalışanların,sağlıksektöründeiletişimeverilenönemin giderekarttığınıdüşündüklerivehalklailişkileriönemli birişletmeişleviolarakalgıladıklarıortayaçıkmaktadır (4). Araştırmasonucundaulaşılanbirdiğersonuçda; öğrencilerin,hastalar,personelveüstlerlekurulacak olaniletişimdeenetkiliiletişimyöntemiolarakyüz yüzeiletişimyönteminibenimsediklerivehastaların beklentilerininbelirlenmesindedehastamemnuniyeti araştırmalarınınetkiliolacağınainandıklarıyönündedir. SONUÇ Araştırmasonucundaeldeedilenbulgularçerçevesinde,sağlıksektöründehedefkitleninbeklentilerininkarşılanması,sağlıkdavranışlarındaistendikölçüdedavranışdeğişikliğininyaratılması,sağlıkbakımkalitesininyükseltilmesivehalklailişkilerileiletişimfaaliyetlerininkendindenbeklenenfaydayısağlaması Öğrenciler mesajların yeterince açık olarak verilmemesinibiriletişimengeliolarakgördüklerini ifadeetmişlerdir.Bununlabirlikteöğrenciler,iletişimin geliştirilmesineyönelikolarakalınacakönlemlerin, vb. amaçların gerçekleştirilmesi gerektiği düşünüldüğünde,aşağıdakiönerileringeliştirilmesinin uygunolacağıöngörülmektedir.Bunagöre; çalışanlar   vehastalararasındayaşanansorunların Halklailişkilerçalışmalarınaveiletişimuygulamalarınagerekenönemverilmeli, gerekhastalarıngerekseçalışanlarınbeklentilerideğerlendirilmelivebuçerçevedebeklentilerinkarşılanmasına yönelikgerekenönlemleralınmalı, iletişiminönündekiengellerinortadankaldırılmasınayönelikdüzenlemeleryapılmalı, halklailişkilerveiletişimkonularındauzmanolançalışanlarınuygulamalarındanyararlanılmalı, çalışanlarınempatiyeteneğigeliştirilmeli, hastailekurulacakolaniletişimdeanlaşılacakbirdilkullanılmasınaözengösterilmeli, yüksekdüzeydetıbbiterminolojikullanmaktankaçınılmalıve çalışanlarvehastalarkonuileilgiliolarakbilinçlendirilmelidir.       9

  10. SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1 SinemSOMUNOĞLUveark. 5.Sever,S.Dilveiletişim(etkiliyazılıvesözlüanlatım) dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/40/482/5655.pdf(SonErişim:20Eylül 2012). 6.Yılmaz,E.(1996).Kütüphaneciliktehalklailişkilervekitleiletişimaraçları.YayımlanmamışYüksekLisansTezi,HacettepeÜniversitesiSosyalBilimlerEnstitüsü,Ankara,31-32. KAYNAKLAR 1.Tengilimoğlu,D.(2001).SağlıkKuruluşlarındaHalklaİlişkiler.Gazi Kitabevi,Ankara,3-29. 2.Mıhçıoğlu, C. Halklailişkilernedir? dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/40/487/5710.pdf(SonErişim:18Eylül 2012). 7.Etkiliİletişimwww.okan.edu.tr/UserFiles/sayfa/file/etkili-iletisim-22- 09.pdf(SonErişim:08Kasım2012). 3.Alikılıç,Ö.,OnatF.(2007).Birhalklailişkileraracıolarakkurumsal bloglar.JournalofYaşarUniversity,2(8):899-927. 8.Erbaydar,T.(2003).Halksağlığıaçısındansağlıkiletişimi.C.Ü.Tıp FakültesiDergisi,25(4):45- 4.Yurdakul,N.B.,Coşkun,G.,Öksüz,B.(2007).Hastanelerdehalkla ilişkiler:izmiriliözelhastanelerörneklemindehalklailişkilerbirimlerinin yapı-işlevveuygulamalarınayönelikbiraraştırma,EskişehirOsmangazi ÜniversitesiİİBFDergisi,2(1):31-46. Yazışmaadresi:SinemSOMUNOĞLU UludağÜniversitesiSağlıkHizmetleriMeslekYüksekokulu,Görükle Kampusu,Nilüfer/BURSA. 10

  11. SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1 AslıÇETİNveark. DENEYSELDİYABETİNSIÇANKALPDOKUSUNDAMEYDANAGETİRDİĞİHİSTOLOJİKDEĞİŞİKLİKLERÜZERİNEAMİNOGUANİDİNİNİYİLEŞTİRİCİETKİLERİ AslıÇETİN1,NigarVARDI1,DoğanORMAN1 1İnönüÜniversitesiTıpFakültesi,HistolojiveEmbriyolojiAnabilimDalı,Malatya Amaç:Buçalışma,Streptozotosiniledeneyseldiyabetoluşturulansıçanlardakalpdokusundameydanagelenhistolojik değişikliklerüzerineaminoguanidininolasıiyileştiricietkileriningösterilmesiamacıylaplanlandı. Materyal-Metod:Çalışmada32adetSpragueDawleyerkeksıçankullanıldı.Deneydekullanılansıçanlarherbirgrupta8 adetolacakşekilde4grubaayrıldı.GruplarsırasıileKontrol,Aminoguanidin,DiyabetveDiyabet+Aminoguanidin olarakbelirlendi.Deneyseldiyabet,tekdozStreptozotosin’inintraperitonealuygulanmasıileoluşturuldu.Hematoksilen- Eozin,MassonTrikromveToluidinBlueileboyanankesitler,LeicaDFC280ışıkmikroskobuveLeicaQWinPlusanaliz sistemikullanılarakincelendi. Bulgular:KontrolveAminoguanidingrubundakalpkasınormalhistolojikgörünümdeizlendi.Diğeryandandiyabet grubundakalpkasıhücrelerindemyofibrilkaybı,eozinofiliksitoplazmalıvepiknotiknükleusluhücreler,intrasitoplazmik vakuolizasyonvekonjesyongözlendi.AyrıcabugruptaMassontrikromboyamametoduylakaslifleriarasındakikollajenlif yoğunluğununvekardiyakdokudakitoluidinblueboyamametoduylamasthücrelerininsayısınınkontrolgrubunagöre istatistikselolarakönemliderecedearttığıtespitedildi.Aminoguanidiniletedaviedilengruptaisediyabetinnedenolduğu myosithasarındabelirginderecedeazalmagözlendi.Diyabetgrubundaizlenenkollajenlifyoğunluğundakivemasthücre sayısındakiartışındabugruptaistatistikselolarakönemliderecedeazaldığısaptandı. Sonuç:Sonuçolarakbuçalışma,Streptozotosiniledeneyseldiyabetoluşturulmuşsıçanlarınkalpdokusundaoluşan mikroskobikhasarınselektifnitrikinhibisyonuyapanveantioksidanözellikleribilinenaminoguanidinuygulamasıile azaldığınıgöstermektedir. Anahtarkelimeler:Aminoguanidin,diabet,kalp,sıçan,Streptozotosin. AMELIORATINGEFFECTSOFAMINOGUANIDINEAGAINSTINTHEHISTOLOGICALALTERATIONSOF RATHEARTINEXPERIMENTALDIABETES Objective:ThisstudywasplannedtoinvestigatebeneficialeffectsofaminoguanidineonhearttissuesofStreptozotocin- induceddiabeticrats. MaterialsandMethods:32maleSpragueDawleyratsweredividedinto4groups.Groups:Control,Aminoguanidine(1 gr/linwaterfor10weeks),Diabetesand,Diabetes+Aminoguanidine.Theanimalsingroupdiyabetanddiyabetes+ aminoguanidineweremadediabeticbyintraperitonealinjectionofStreptozotocin.Attheendofthestudy,heartswere removed.Thetissuesampleswerefixedin10%formalin,wereprocessedbytissuepreperationtechniquesandwere embeddedinparaffin.Tissueblocksweresectionedatathicknessof4µmmountedonslidesstainedwithThesections werestainedwithHematoxylen-Eosin,Masson’sTrichromeandToluidineBlueandexaminedunderaLeicaDFC280 lightmicroscopebyLeicaQWinandImageAnalysisSystem(LeicaMicrosImagingSolutionsLtd.;Cambridge,U.K). Results:Theheartmusclesectionsfromcontrolandaminoguanidinegroupswerenormalhistologicalappearence.Onthe otherhandweobservedmyofibrillossincardiacmusclecells,eosinophiliccytoplasmandpyknoticnucleicells, intracytoplasmicvacuolizationandcongestioninDiabetesgroup.Inadditiontothis,wedetectedincreaseofdensityof collagenfibersbetweenmusclefibersofthecardiactissueandthenumberofmastcellsstainedwithtoluidinebluewere significantlyincreasedindiabetesgroupthancontrolgroup.Inaminoguanidinetreatedgroup,myositdamagecausedby diabeteswassignificantlyreduced.Thedensityofcollagenfibersandtheincreaseinthenumberofmastcellsobservedin Diabetesgroupweresignificantlydecreasedinthisgroupasstatisticalanalysis. Conclusion:Inconclusion,weobserveddecreaseofmicroscopicdamageofhearttissueinStreptozotocininduceddiabetic ratswiththeapplicationofaminoguanidineisknownthatinhibitionofnitricoxideandantioxidantproperties. KeyWords:Aminoguanidine,diabetes,heart,rat,Streptozotocin. 11

  12. SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1 AslıÇETİNveark. radikallerisüpürücüetkisiiledeantioksidanözellikleri DENEYSEL DOKUSUNDA HİSTOLOJİK DİYABETİNSIÇAN KALP MEYDANAGETİRDİĞİ olduğubildirilmiştir(6,8). DEĞİŞİKLİKLER ÜZERİNE Buçalışmada,streptozotosin(STZ)iledeneyseldiyabet AMİNOGUANİDİNİNİYİLEŞTİRİCİETKİLERİ Diyabet,pankreasıninsülinsalgısındaazalmayada oluşturulansıçanlardakalpdokusundameydanagelen etkisindekiyetersizliksonucuoluşanvehiperglisemiile histolojikdeğişikliklerüzerineaminoguanidininolası kendinigösterenmetabolikbirhastalıktır(1).Diyabet iyileştirici etkilerininhistolojik yöntemlerle damar,böbrekvegözgibiorganizmanınçeşitli araştırılmasıamaçlanmıştır. organlarınıetkileyenkomplikasyonlarıngelişiminde GEREÇVEYÖNTEMLER önemliroloynamaktadır.Diyabetleilgilimorbiditeve ÇalışmadaİnönüÜniversitesiTıpFakültesiDeney mortaliyeyolaçannedenlerdenbiridekardiyovasküler HayvanlarıAraştırmaMerkezindenteminedilen komplikasyonlardır(2).Yapılanklinikvedeneysel Sprauge-Dawleycinsi,ağırlıkları230-280grarasında çalışmalar,diyabetinmiyokardiyaldisfonksiyon, 32adeterkeksıçankullanıldı.Deneydekullanılan ventrikülerdilatasyon(3)vekoroneraterosklerozgibi sıçanlarherbirgrupta8adetolacakşekilde4gruba kardiyakbozukluklaranedenolduğunugöstermiştir ayrıldı.Gruplarsırasıile;Kontrol,Aminoguanidin (4,5).Diyabetinnedenolduğukardiyomyopatinin (AG),Diyabet(D)veDiyabet+Aminoguanidin patogenezisihenüzkesinolaraktanımlanamadığıiçin (D+AG)olarakbelirlendi. diyabetikkalphastalıklarınınönlenmesindeve DiyabetoluşturulacakDveDAGgrubundakisıçanlara tedavisindespesifikbirilaçgeliştirilememiştir(3).Son 450mgStreptozotosin(STZ)(Sigma,USA),10cc yıllardadiyabetinnedenolduğukomplikasyonların distilesuiçerisindeçözülerek(45mg/kgtekdoz), gelişmesindeenönemlinedenolarakoksidatifstres hayvanağırlıklarınagöreintraperitonal(i.p)olarak gösterilmektedir.Sağlıklıbireylerdeantioksidanlarve enjekteedildi.DveDAGgruplarınauygulananSTZ serbestradikallerarasındabirdengebulunmaktadır. enjeksiyonundan72saatsonratekrarkanalınıp,(Accu Hiperglisemideglukozototoksikasyonuveprotein ChekGlukometre-Roche)glukometreylekanglikoz glikozilasyonuileserbestradikallerinoluşumhızının seviyeleriölçüldü.Kanglikozseviyeleri270mg/dLve artmasıbudengeyibozarakoksidatifstreseneden üzerindeolanlarçalışmayadahiledildi.AG,sıçanlara olmaktadır(6). çeşmesuyuiçerisinde1gr/Ldozoranında,iyice Birphenylhidrazinebileşiğiolanaminoguanidin(AG) çözülerekhazırlandıvehergünaynısaattedeneklere induciblenitrikoksitsentezi(İnos)’niselektifolarak verildi.10haftalıkdeneysüresinde;tümhayvanlar inhibeedereknitrikoksit(NO)üretiminiazaltır(7). standartsıçanyemiveAGverilengruplardışındakiler Ayrıcanonenzimatikglikozilasyonbölgelerine normaliçmesuyualdılar.Sıçanlarıngünlükiçmesuyu bağlanandaiminoksidazıinhibeedervereaktifkarbonil tüketimlerimezurileölçülüp,hersıçanınbirgünde parçalarınıyakalayarakdahaileriglikozilasyon tükettiğiortalamaAGmiktarımgolarakhesaplandı. ürünlerinininoluşumunuönler.Bunlaraekolarak Deneysüresisonundaketamin/ksilazinanestezisi yapılanbazıçalışmalardaAG’ınperoksinitritgibi altındasıçanlarınkalpdokularıalınarak%10’luk formaldehitiçerisindetespitedildi.Alınandoku 12

  13. SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1 AslıÇETİNveark. örneklerirutindokutakipişlemlerindengeçirildive ToluidinBlueboyamayöntemleriuygulandı. parafinegömüldü.Eldeedilenbloklardanmikrotomla HazırlananpreparatlarLeicaDFC280ışıkmikroskobu (LeicaRM2245)4µmkalınlığındakesitleralındı. veLeicaQWinPlusanalizsistemikullanılarak KesitlereHematoksilen-Eozin,MassonTrikromve incelendi. HİSTOLOJİKDEĞERLENDİRME: Kesitlerhistolojikolarak;kalpkasındamiyofibrilkaybı, İSTATİSTİKSELDEĞERLENDİRME: intrasitoplazmikvakuolizasyon,eozinofilikboyanmış İstatistikseldeğerlendirmelerSPSS13.0programıile vepiknotiknükleusluhücrelervekonjesyonaçısından KruskalWallisVaryansAnaliziveMannWhitney–U incelendi.Histolojikdeğerlendirmeiçinhazırlanan testikullanılarakyapıldı.Grupiçindekideğişimtestiise preparatlardanX20’lik büyütmede 10 alan Wilcoxoneşleştirilmişikiörnektestiileyapıldı.Tüm değerlendirildi. Değişiklikler,histolojikhasarın sonuçlarortalamastandarthataolarakifadeedildive şiddetinegöreyok0,hafif1,orta2veşiddetli3olarak P<0.05istatistikselolarakanlamlıbulundu. skorlandı.Maksimumskor12olarakbelirlendi.Herbir BULGULARKANGLİKOZDEĞERLERİ grubunskorlamasıyapıldıvehergrupiçinortalama Diyabet (D) grubundaki sıçanlarda STZ değerlersaptandı.Toluidinblueileboyanan enjeksiyonundan(72saatsonra)deneyinsonunakadar preparatlarda,X40büyütmederastgele10alandamast hiperglisemigözlendi.DiğeryandanD+AGgrubunda, hücrelerisayılıp,ortalamalarıalındıveistatistiksel Dgrubunagörebaşlangıç-sonuçkanglikozseviyeleri açıdandeğerlendirildi. Massontrikromileboyanan farkıaçısındanistatistikselolarakanlamlıbirazalma preparatlarfibrozisyönündendeğerlendirildi(0: saptandı(P=0.001).Sıçanlarındeneyinbaşlangıçve fibrozisyok,1:kesittekialanın%25'indenazında sonundakikanglikozdeğerleriTabloI’deverildi fibrozisvar,2:kesittekialanın%25-50'sindefibrozis var,3:kesittekialanın%50'sindenfazlasındafibrozis var). TabloI:Gruplarınbaşlangıç-sonuçkan-glikozdeğerleri. GRUPLAR PARAMETRELER K(n=8) AG(n=8) D(n=8) DAG Başlangıçkan-glikoz(mg/d 128.6±2.5 132.25±6 383.3±14.1 283.58±6.1 Finalkan-glikoz(mg/dl) 154.4±3.4 167.0±13.2 587.0±5.0 334.6±7.8 Kan-glikozfarkları(mg/dl)♦ 25.7±3.5 32.7±8.7 203.6±11.9 51.1±8.5 PDeğerleri GRUPLAR KAN-GLUKOZFARKLARI K-D 0,001 K-DAG 0,05(FY) D-DAG 0,001 AG-DAG 0,05(FY) Not:K:Kontrolgrubu,AG:Aminoguanidingrubu,D:Diyabetgrubu,DAG:AGverilmişdiyabetgrubu.n:Sıçansayısı ♦:Başlangıç-sonuçfarklarıFY:Farkyok. 13

  14. SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1 AslıÇETİNveark. kollajenliflerinyoğunluğununkontrolgrubunagöre HİSTOLOJİKBULGULAR: arttığıgözlendi(1,54±0,83)(Resim4A).Toluidinblue KontrolveAminoguanidinGrupları: Kontrolgrubununkalpkasınormal histolojik boyamametoduylamavi-morrenkteboyanan görünümdeizlendi(Resim1A).Aminoguanidinverilen granülleriyleayırtedilenmasthücrelerininsayısı gruptadakalpkası(Resim1B)kontrolgrubunabenzer kontrolgrubunagöreistatistikselolarakönemli özelliklergöstermekteydi.Kontrolgrubunda(Resim derecedeartmıştı(2,69±1,34)(Resim4C)(p<0.0001). 1C)masthücresayısı1,09±1,15,aminoguanidin Diyabet+AminoguanidinGrubu: grubunda(Resim1D)ise1,20±1,04olaraktespit Aminoguanidiniletedaviedilengruptaeozinofilik edildi. boyanmışvepiknotiknükleusluhücrelerindiyabet grubunagöreazaldığıgözlendi(Resim3A). DiyabetGrubu: Diyabetoluşturulangruptabazıkalpkasıhücrelerinde İntrasitoplazmikvakuollerdenadirolarakizlendi belirginmyofibrilkaybıolduğugözlendi(Resim2A). (Resim3B).MassonTrikromboyamametoduile Ayrıcadiyabetiksıçanlarınkesitlerindenormalkalp boyanmışpreparatlarda,kollajenlifyoğunluğunun kasıdokusundan,yoğunasidofilsitoplazmasıve (1,04±0,77)diyabetgrubunagöreistatistikselolarak piknotiknükleuslarıileayırtedilenkashücregrupları önemliderecedeazaldığıtespitedildi(Resim4B). izlendi(Resim2B).Bazıkasliflerindefarklı Toluidinblueboyamametoduileboyanmışkesitlerde büyüklüklerdeizlenenintrasitoplazmikvakuollerdikkat ortalamamasthücresayısı(1,67±1,28)diyabet çekiciydi(Resim2B,2C).Diğerbirbulgukonjesyon grubunagöreistatistikselolarakanlamlıderecede olarakdeğerlendirileneritrositlerledoluvenlerin azalmıştı(Resim4D)(p<0,0001).Gruplarınhistolojik izlenmesiydi(Resim2D).Massontrikromboyama skor,fibrozisvemasthücresayılarıTablo2’deverildi. metoduylakaslifleriarasındayeşilolarakboyanan Tablo2:Gruplarınsemiquantatifolarakhistolojikdeğerlendirilmesi Gruplar Kollajenlifyoğunluğu Masthücresayısı Histolojik 1-Kontrol 0,36±0,58 1,09±1,15 0,08±0,27 2-AMG 0,44±0,60 1,20±1,04 2,16±1,06 3-DM 1,54±0,83 2,69±1,34 6,53±1,28 4-DM+AG 1,04±0,77 1,67±1,28 3,86±1,33 p<0,0001 1-3,4 1-3,4 1-3,4 14

  15. SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1 AslıÇETİNveark. HİSTOLOJİKBULGULAR: Resim1:KontrolveAGgrubu:(A,B)Kalpkasınınnormalhistolojikgörünümü, MassontrikromX40;(C,D)Masthücreleri(oklar),ToluidinblueX40. 15

  16. SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1 AslıÇETİNveark. Resim2:Diyabetgrubu:(A)KalpkasıhücrelerindemyofibrilkaybıH-X40;(B)eozinofilikboyanmışvepiknotiknükleusluhücreler(oklar) H-EX20;(C)intrasitoplazmikvakuolizasyon(oklar)H-EX40;(D)konjesyon(oklar)H-EX20. Resim3:D+AGgrubu:(A)eozinofilikvepiknotiknükleusluhücreler(beyazoklar)veintrasitoplazmikvakuolizasyon(siyahoklar)Dgrubunagöre dahaazgözlenmekteH-EX20,(B)Dgrubunagöremyofibrilkaybındavekonjesyondaazalma(oklar)H-EX40. 16

  17. SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1 AslıÇETİNveark. Resim4:DveD+AGgrubu:Dgrubunda(A)kollajenlifyoğunluğununD+AG(B)grubunagörearttşı,MassontrikromX20.D+AGgrubunda(D) Streptozotosin,pankreastaserbestradikaltemizleyicisi TARTIŞMA Buçalışmada;deneyseldiyabetoluşturulansıçanların olansuperoksitdismutazıinhibeederveböyleceserbest radikallerinbirikmesisonucuβhücreleriyıkımauğrar. kalpkasındameydanagelenhasarüzerine aminoguanidinintedaviediciözelliklerihistokimyasal (11).ÇalışmadaSTZenjeksiyonunun3.gününden yöntemlerlearaştırıldı. deneyinsonunakadar,Dgrubundahiperglisemiizlendi. Çalışmalardasıçanlardadiyabetmodelioluşturmakiçin AGiletedaviedilengruptaise,kan-glikozdeğerleriD Streptomycesachromogenestarafındanüretilenbir grubunagöreanlamlıolarakazalmıstı.Busonuçlar, antibiyotikolanSTZortalama40-45mgvetekdoz diyabetiksıçanlarauygulanan8haftalıkAGtedavisinin olarakkullanılmaktadır.(6,9,10).Bizdeçalışmamızda plazmaglikozseviyeleriüzerindeanlamlıbirazalmaya STZ’yi45mg/kgvetekdozolarakuyguladık. 17

  18. SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1 AslıÇETİNveark. nedenoldugunubildirenLiptowaveVardıile homeostazınısürdürmedeyetersizkaldığıdurumlarda uyumludur(6). ortayaçıkmaktadır(17).OkruhlicovaLveark. STZkullanılarakoluşturulandeneyseldiyabet diyabetikerkeksıçanlarınmyokardiyalhücre modellerinde,sıçanlarınkalpkasıhücrelerinde sitoplazmalarında vakuollerin şekillendiğini ve myofibrillerdehasar,lipidbirikimiveçekirdekte sarkoplazmikretikulumunazaldığınıgöstermişlerdir kromatinkondensasyonugibidejeneratifdeğişiklikler (20).Çalışmamızdakidiyabetoluşturulangruptakalp olduğubildirilmiştir(12-14).HarackovaveMurphy, kasıhücrelerindesitoplazmaiçerisindeiriliufaklıpek STZileoluşturulandiyabetmodelindesıçanlarda8-10 çokvakuolgördük. haftalıksüreçte,ventrikülerkalpkasıhücrelerinde Masthücreleri,kalpdokusundakalpkasıhücreleriile minimaldüzeydedeğişiklikolduğunusavunmuşlardır yakınındakikandamarlarıarasındayerleşim (15).Caiveark.60-65mg/kgSTZenjeksiyonuile göstermektedir.Bununyanısıramasthücreleri erkeksıçanlardaoluşturduğudiyabetmodellerinde,12 koronerlerinadventisyasındadatespitedilmiştir(21). haftasonundamiyokardtabakasında incelme Patellaveark.dilateveiskemikkardiyomyopatilerde gözlemlemişlerdir(16). masthücresayısınınarttığınıbildirmektedir(22).Bizde BizdeçalışmamızdaDgrubundakalp kasında çalışmamızdatoluidinblueileboyananpreparatlarda eozinofiliksitoplazmalıvepiknotiknükleusluhücreler, diyabetgrubundamasthücresayısınınkontrolleregöre sarkoplazmada miyofibril kaybı gözlemledik. istatistikselolarakarttığınısaptadık.Masthücrelerinin Eozinofiliksitoplazmalımyokardiyalhücrelerin kardiyakfibroblastlarıstimüleederekkollajenüretimini koagülasyonnekrozunagidenhücrelerolduğu arttırdığıbildirilmektedir(23).Ayrıcamasthücreleri kimaz,TGF-βsalgılayarakveanjiotensinII’yiartırarak gösterilmiştir.Butiphücreler,geneldeiskemiyada kimyasalhasargibistreslersonucuortayaçıkmaktadır fibrozisteetkiliolmaktadır.Bahçeciveark.diyabetin venekrozunkalpkasındakierkenbulgularıolarak akutdönemdekalpkasıhücrelerindeminimaldüzeyde değerlendirilmektedir(17).HücreiçipHseviyesinin fibrozisenedenolduğunuvekalpdokusununhastalığın düşmesivehücreninasidozagitmesisonucuçeşitli erkendönemlerindenitibarenetkilenmeyebaşladığını enzimleriaktiveolmaktadır.Aktiveolanenzimlerin göstermişlerdir(24).Bizimçalışmamızdadadiyabetik yapısalveenzimatiksitoplazmaproteinlerinidenatüre sıçanlarınkalplerindekollajenlifyoğunluğubelirgin etmesisonucu,ortamaverilenbazikgruplar,asit derecedeartmıştı. boyalara(eozin)affinitegösterereksitoplazmanın ÇalışmamızdaAGverilmesinin,deneyseldiyabet asidofilikboyanmasınanedenolmaktadırlar(17). oluşturulansıçanlarınkalpkasındagörülenmyofibril Diyabettemyokardiyalhücreölümününmekanizması kaybını,eozinofilikboyanmışvepiknotiknükleuslu ileilgiliyapılançalışmalardaoksidatifstresin(18) hücrelerin yoğunluğunu ve intrasitoplazmik önemlibirroloynadığıbildirilmiştir.Hücreninstrese vakuolizasyonunşiddetiniazalttığıizlendi. karşıverdiğiilkyanıtintrasitoplazmikvakuollerle Yüksekglukozseviyelerininnedenolduğumyosit karakterizehidropikdeğişikliklerdir(17,19).Hücre nekrozuna karşı AG’nin koruyucu etkileri membranpermeabilitesininbozulduğu,iyonvesıvı gösterilmiştir.AG,reaktifbiroksidanolanperoksinitriti 18

  19. SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1 AslıÇETİNveark. (ONOO-)vehidrojenperoksit(H2O2)türevihidroksil bildirmişlerdir.Kardiyakfibroziskollajenfibrillerin radikallerini(OH-)direksüpürücüetkiyesahiptir. artmasıvekontraktilfonksiyonunazalmasıile Böylecehücreiçerisindekioksidandüzeylerini karakterizedir.Yapılançalışmalardadiyabetteizlenen azaltmaktavekardiyakmyositleri,STZ’yebağlıolarak kalpdokusundakikollajenbirikimindemetalloproteaz2 ortayaçıkanoksidatifstresekarşıkorumaktadır(25, ve9’unönemliroloynadığıgösterilmektedir(29-31). 26).AG’nindiyabetikkalphasarınakarşıiyileştirici AG’ninantifibrotiketkisinindemuhtemelen etkimekanizmalarındanbirideselektifbirİnos metalloproteaz2ve9’unaktivitesinideğiştirmesine inhibitörüolmasıdır.Ag,İnosinhibisyonuylavasküler bağlıolduğudüşünülmektedir(25). permeabiliteyidüzenlemektedir(26).Adamsveark., Diğeryandan,yüksekglikozunnedenolduğuserbest NOSizoformlarınıinhibeettikleriçalışmalarında, radikallerinveinflamatuarsitokinlerin,kardiyak selektifbiriNOSinhibitörüolanAG’ninnon-selektif fibroblastlardan kollajen üretimini arttırdığı eNOSinhibitörüL-NAMEiletedaviedilengruplara bildirilmektedir.AG,serbestradikallerisüpürücüetkisi göremiyokardiyalfonksiyonlarıdahaanlamlıbir iledeoksidatifstresebağlıolarakgelişenkollajen şekildeiyileştirdiğinigöstermiştir(27). üretiminiinhibeetmişolabilir(25). AyrıcakollajenlifyoğunluğunundaD+AGgrubundaD Sonuçolarakbuçalışma,STZiledeneyseldiyabet grubunagöreistatistikselolarakönemliderecede oluşturulmuşsıçanlarınkalpdokusundaoluşan azaldığıgözlendi.GüçlübirantioksidanolanAG’nin hasarların,antioksidanetkisiolduğubilinenAG diyabetteolasıkomplikasyonlarakarşıyararlıetkileri uygulamasıileazaldığınıgöstermektedir.AG’nıntedavi olduğufarklıhayvanmodellerindegösterilmiştir(28). edicimekanizmasınıanlamakiçindahaileriçalışmalara VadlaGPveark.(25)100mg/kgSTZverilenfarelerin ve klinik denemelerin yapılmasına ihtiyaç kalpdokusunda izlenen kollajenbirikimininAG duyulmaktadır. uygulamasıyla önemli derecede azaldığını 19

  20. SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1 AslıÇETİNveark. 16-CaiF.Studiesofenzymehistochemistryandultrastructureofthe KAYNAKLAR: 1-YenigünM,AltuntaşY.HerYönüyleDiabetesMellitus,2.Baskı. myocardiuminratswithstreptozotocin-induceddiyabetes.ZhonghuaYi İstanbul:NobelTıpKitapevleri;2001.s.51-67. XueZaZhi1989;69:276-8. 2-LiY,MaJ,ZhuH,SinghM,HillD,GreerPA,ArnoldJM,AbelED, 17-CotranRS,KumarV,CollinsT.RobbinsPathologicBasisofDisease. PengT.Targetedinhibitionofcalpainreducesmyocardialhypertrophy SaundersCompany.1999;1-88. andfibrosisinmousemodelsoftype1diabetes.Diabetes2011Nov 18-LiZ,ZhangT,DaiH,etal.Involvementofendoplasmicreticulum ;60(11):2985-94. stressinmyocardialapoptosisofstreptozocin-induceddiabeticrats.JClin 3-GuanSJ,MaZH,WuYL,ZhangJP,LiangF,WeissJW,GuoQY,Wang BiochemNutr.2007;41(1):58-67. JY,JiES,ChuL.Longtermadministrationoffasudilimproves 19-WyllieA,DuvallE.Cellinjuryanddeath.In:Mc-GeeJOD,Isoocson cardiomyopathyinstreptozotocin-induceddiabeticrats.FoodChem PG,WrightNAed(s).Oxfordtextbookofpathology.OxfordUniversity Toxicol2012June;50(6):1874-82. Press,NewYork,1992;147-148. 4-ShaperLM,HowartAP,CalterMM.Left-ventricularfunctionin 20-OkruhlicovaL,SotnikovaR,StefekMetal.L-argininereduces diabetesmellitus.I.Methodologyandprevalanceandspectrumof structuralremodelinginthediabeticratmyocardium.MethodsFindExp abnormalities.BrHeartJ1981;45:122-28. ClinPharmacol.2002;24:201-7. 5-PenpragkulS,SchaibleT,YipinstoiTetal.Theeffectsofdiabeteson 21-AkgülA,ÜnalO,KervanÜ.Masthücrelerininkalphastalıklarıve performanceandmetabolismofrathearts.CircRes1980;47:911-21. cerrahisindekirolü.TürkiyeKlinikleriJMedSci2011;31(4). 6-VardıN,IrazM,GülM,ÖztürkF,UçarM,OtluA.Diyabetin 22-PatellaV,MarinòI,ArbustiniE,Lamparter-SchummertB,VergaL, böbreklerdenedenolduğuhistolojikdeğişikliklerüzerineaminoguanidinin AdtM,etal.Stemcell iyileştiricietkileri.TürkiyeKlinikleriTıpBilimleri2006;26:599-606. factorinmastcellsandincreasedmastcelldensityinidiopathicand 7-PolatA,ParlakpinarH,TaşdemirS,ÇolakC,VardiN,UçarM,etal. ischemiccardiomyopathy. Protectiveroleof Circulation1998;97:971-8. aminoguanidineongentamicin-inducedacuterenalfailureinrats.Acta 23-deAlmeidaA,MustinD,FormanMF,BrowerGL,JanickiJS, histochemica2006;108:365-71. CarverW.Effectsofmastcells 8-IhmSH,YooHJ,ParkSW,IhmJ.Effectofaminoguanidineonlipid onthebehaviourofisolatedheartfibroblasts:modulatorofcollagen peroxidationinstreptozotocininduceddiabeticrats.Metabolism1999; remodelingandgene 48:1141-5. expression.JCellPhysiol2002;19:51-9. 9-VardıN,IrazM,ÖztürkF,UcarM,GülM,EşrefoğluM,OtluA. 24-BahçeciS,CanoruçN,NergisY,SökerS,GökalpD,AkbalıkME, Deneyseldiyabetinsıçanböbreklerindemeydanagetirdiğihistolojik TutşiY.Alloksanileoluşturulandeneyseldiyabetinkardiyo-vasküler değişikliklerüzerinemelatonininiyileştiricietkileri.İnönüÜniversitesiTıp sistemüzerindekiakutetkilerininışıkmikroskobikdüzeydeincelenmesi. FakültesiDergisi,2005;12(3):145-152. DicleTıpDergisi2007;34(2):111-5. 10-ÖztürkF,GülM,AğkadirM,YağmurcaM.Deneyseldiyabetinsıçan 25-VadlaGP,VellaichamyE.Antifibroticcardioprotectiveefficacyof testislerindemeydanagetirdiğihistolojikdeğişiklikler.TürkiyeKlinikleri aminoguanidineagainststreptozotocininducedcardiacfibrosisandhigh TıpBilimleri2002;22:173-178. glucoseinducedcollagenupregulationincardiacfibroblasts.Chemico- 11-Endotel.İzmirTabipOdasıTıptaTemelBilimlerKoluSonbahar BiologicalInteractions2012;197:119-28. Okulu,1994. 26-ParlakpınarH,ÖrümMH,AcetA.AminoguanidinveKardiyovasküler 12-ZhuXX,ZhouXP,ZhongXLetal.Streptozotocininduced Sistem.İnönüÜniversitesiSağlıkBilimleriDergisi2012;2:-14. cardiomyopathyindiabeticrats.ChinMedJ(Engl).1993;106:463-6. 27-AdamsJA,WuD,BassukJ,etal.Nitricoxidesynthaseisoform 13-SeagerMJ,SingalPK,OrchardRetal.Cardiaccelldamage:a inhibitionbeforewholebody primarymyocardialdiseaseinstreptozotocin–inducedchronicdiabetes. ischemiareperfusioninpigs:vitalorprotective?Resuscitation2007; BrJExpPath.1984;65:613-23. 74(3):516-25. 14-CaiF.Studiesofenzymehistochemistryandultrastructureofthe 28-OkamotoT,OkabeS.Inhibitionofanti-Fasantibody-induced myocardiuminratswithstreptozotocininduceddiabetes.ZhonghuaYiXue hepatitisbyaminoguanidineinmice.EurJPharmacol2000;403(3):277- ZaZhi.1989;69:276-8. 80. 15-HarackovaM,MurphyMG.Effectsofchronicdiabetesmellitusonthe 29-H.Li,H.Simon,T.M.Bocan,J.T.Peterson,MMP/TIMPexpressionin electricalandcontractileactivities,45Ca2+transport,fattyacidprofiles spontaneouslyhypertensiveheartfailurerats:theeffectofACE-and andultrastructureofisolatedratventricularmyocytes.PflugersArc1988; MMPinhibition,Cardiovasc.Res.2000;46(2):298–306. 411:564-72. 20

  21. SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1 AslıÇETİNveark. 30-S.Heymans,B.Schroen,P.Vermeersch,H.Milting,F.Gao,A. 31-H.B.Kwak,J.H.Kim,K.Joshi,A.Yeh,D.A.Martinez,J.M.Lawler, Kassner,H.Gillijns,P.Herijgers,W.Flameng,P.Carmeliet,F.Vande Exercisetrainingreducesfibrosisandmatrixmetalloproteinase Werf,Y.M.Pinto,S.Janssens,Increasedcardiacexpressionoftissue dysregulationintheagingratheart,FASEBJ.2011;25(3)1106–1117 inhibitorofmetalloproteinase-1andtissueinhibitorofmetalloproteinase- Yazışmaadresi:AslıÇETİN İnönüÜniversitesiTıpFakültesi,HistolojiveEmbriyolojiAnabilimDalı, Malatya 2isrelatedtocardiacfibrosisanddysfunctioninthechronicpressure- overloadedhumanheart,Circulation2005;112(8):1136–1144. 21

  22. SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1 BayramKAHRAMANveark. RENALRÜPTÜREHEMORAJİKANJİOMYOLİPOMLARDAKONSERVATİFYAKLAŞIM:OLGUSUNUMU BayramKAHRAMAN1,CemalTAŞDEMİR2,CanerEDİZ2,AyşegülKAHRAMAN3,RamazanALTINTAŞ2,Mustafa KANBAY4 1ÖzelMalatyaHastanesi,RadyolojiBölümü,Malatya 2İnönüÜniversitesi,TıpFakültesi,ÜrolojiAnabilimDalı,Malatya 3İnönüÜniversitesi,TıpFakültesi,RadyolojiAnabilimDalı,Malatya 4MalatyaDevletHastanesi,ÜrolojiBölümü,Malatya Özet: Anjiomyolipom,değişenoranlardadüzkas,displastikkandamarlarıveyağdokusundanoluşanensıkgörülenbenign mezenkimalböbrektümörüdür.4cm’denküçüklezyonlarçoğunluklabulguvermez.4cm’denbüyüklezyonlardakanama riskiartarvelezyonsemptomatikhalegelebilir.Burada,solyanağrısışikayetiilebaşvuran,hemorajikanjiomyolipom saptanan46yaşındakadınolgusunulmaktadır. Anahtarkelimeler:Anjiomyolipom,semptom,konservatiftedavi, Abstract: Angiomyolipomaisthemostcommonbenignmesenchymalrenalneoplasm,consistingofvaryingproportionsofsmooth muscle,dysplasticbloodvessels,andadiposetissue.Theyareusuallyasymptomaticifthetumorsizeislessthan4cm.In angiomyolipomasgreaterthan4cm,thereisanincreasedriskofhemorrageandpatientsmaybecomesymptomatic.Here, wereportacaseofrenalhemorragicangiomyolipomaina46-year-oldwomanwhopresentedtotheourclinicwithleft flankpain. Keywords:Angiomyolipoma,symptom,conservativetreatment 22

  23. SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1 BayramKAHRAMANveark. solidgörünümde,böbrekkorteksindelokalizeyağ GİRİŞ Anjiomyolipomlar (AML) sık görülen renal dansitesivehemorajialanlarıiçerenyerkaplayıcı hamartomlarolupiçerisindematüryağdoku,düzkasve oluşumvesolböbrektehafifpyeloektazisaptandı damarbulunduranbenigntümörlerdir.Olgularınbüyük (Resim1).Olgu,radyolojikolarakrüptürehemorajik birkısmısporadikvesoliterolupgenelliklede anjiyomiyolipomolarakdeğerlendirildi.Kitlenin asemptomatiklezyonlardır(1,2).AML’lerin%40’ı natürünüvekontrastlanmapaterninigöstermekiçin semptomatiktir.Palpeedilenabdominalkitle,hematüri, çekilenkontrastlıüstabdomenMRGsonucundasol yanağrısıgibibelirtilergösterirler.Solitersporadik böbrekortakesimkomşuluğundandalakkomşuluğuna tümörlerdetümöriçinespontankanamanedeniyleakut uzananyaklaşık8x5cmboyutta,içerisindeveböbrek karıntablosuveşokgelişebilir(3).Buyazıda,şiddetli ortakesimdeT1A-T2Ahiperintensyağbaskılısekansta solyanağrısışikayetiyleürolojipolikliniğimizegelen baskılananyağdokusunaaitalanlarbulunan,yine birrenalhemorajikAML’lihastanınakutkanamasının etrafındaT1AhiperintensT2Ahipointensrimiizlenen takibivetedavide konservatif yaklaşım modeli ele santraliT1A-T2Ahafifhipointenshemorjikyer alınmıştır. kaplayıcıoluşumizlendi(Resim2).ÜrolojiServisine yatırılanhastayaHtctakibivekonservatiftedavi OLGU Kırkaltıyaşındakadınhasta,solyanağrısışikayetiyle uygulandı.Hastanınyaklaşık4aysonraçekilenkontrol ürolojipolikliniğimizebaşvurdu.Hastanınağrıları,son abdomenbilgisayarlıtomografisindesolböbrekte birkaçgüniçerisindegiderekartanözellikteydi.Fizik lokalizerüptürehemorajikAMLboyutununküçüldüğü muayenedesolkosto-vertebralaçıhassasiyetivardı. veyaklaşık3x2cmolduğugörüldü(Resim3). Tansiyonarteriyel130/85mmHg,ateş37,20Cölçüldü. Kanınbiyokimyasalincelemesindebeyazküre(Wbc) 13.400K/uL,hemoglobin(Hgb)13g/dL,hematokrit (Htc)%38vekreatinin0,7mg/dLölçüldü.Diğer biyokimyadeğerleriveidrarincelemesinormal sınırlardaydı.Hastanınabdomenultrasonografi(USG) incelemesindesolböbreklateralindenbaşlayanve Resim1:KontrastsızabdominalBT,solböbrekte(a)yaklaşık8x5cmboyuttahiperdensheterojensolidgörünümde(b)içindeböbrekkorteksindeyerleşimliyağdansitesi(c)vehemorajialanlarıiçerenyerkaplayıcıoluşum süperioradalakmedialiilesürrenalglandlojuna uzanan,hiperekoikheterojen,solidgörünümdeyaklaşık 8x5cmölçülerindeyerkaplayıcılezyonsaptandı. Radyolojikolarak,kitlevehematomöntanısıileileri tetkikolarakkontrastsızabdominalbilgisayarlı tomografi(BT)vekontrastlıüstabdomenmanyetik rezonansgörüntüleme(MRG)yapıldı.Kontrastsız abdominaltomografiincelemesindeUSG’dekiaynı lokalizasyondaveaynıboyutlarda,hiperdensheterojen 23

  24. SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1 BayramKAHRAMANveark. büyükolanhastaların%90’ısemptomatiktirve%50- 60’ıherhangibirzamandakanayabilir(5). AML’dekanamasıkgörülür.Tümörbüyüdükçe kanamariskleriartmaktadır.Ayrıcadamarduvarı yapısınınnormalbirdamardandahakalın,fakatdahaaz esnekolmasındandolayınontravmatikdurumlarda kanamayaolanyatkınlığı,normalbirdamardandaha Resim2:KontrastlıüstabdomenMRG,solböbrekortakısımda(a)8x5cmboyutta,içerisindeT1A-T2Ahiperintensyağbaskılısekanstabaskılananyağdokusunaaitalanlar(b,c)etrafındaT1AhiperintensT2AhipointensrimiizlenensantraliT1A-T2Ahafifhipointenshemorjikyerkaplayıcıoluşum(d). fazladır.Kanamaolasılığınındiğerbelirteçleritümörün multifokalolmasıveileriderecedevasküleranomali içermesidir(6).Spontanperirenalkanamalıolguların %17-20’sindeneden,AML’dir(7).Olgumuzdadanon travmatikAMLkanamasımevcuttu.AML’ninbüyük boyuttaolmasıspontanrüptürdurumundaciddi kardiyovaskülerşoktablosuoluşturabilmektedir. USG,BTveMRGgibigörüntülemeyöntemlerinin Resim3:KontrolBT,hematomdabelirginrezorbsiyon (a,b). yaygınolarakkullanılmayabaşlanmasındanönce AML’lertemel olarakböbreğintbülepitel TARTIŞMA karsinomlarından (böbrekhücreli karsinom) AMLterimiilkkez1951’deMorganveark.tarafından edilemiyordu.Son yıllardaUSGveBTileyağ aberandamarlanmailedeğişikmiktarlardadüzkasve dokusununtanınmasıyla lezyonların neredeyse yağdokusundanoluşanböbrektümörünütanımlamak tamamındadoğrutanıkonulabilmektedir(1,8). içinkullanıldı(4).RenalAMP’leryağdokusu,düzkas GeneldeasemptomatikküçükAML’ler(4cm’den dokusuvevaskülerdokuyuyoğun birmiktarda küçük),dikkatlibirklinikveradyolojikizleme içerdikleriiçinkanamaaçısından büyükrisk alınabilirler.Büyüktümörler,özelliklesemptomatikse, taşımaktadırlar. Çoğunlukla asemptomatik hastayaşı,komorbiditesivediğerfaktörlergözönüne olduklarından,büyükorandatanısıbaşkasebeplerle alınmakkaydıylatedaviadayıdırlar.AML’ninakut yapılan radyolojikgörüntülemelerde tesadüfen kanamasındakonservatifyaklaşımharicinderadyolojik konulmaktadır.AMLolgularının%20’sitüberoz olarakarteryalembolizasyonveuygunhastalarda skleroz(TS)sendromuilebirliktegörülür.Bu cerrahimüdahalealternatiflerimevcuttur(9). sendromdamentalretardasyon,epilepsiveadenoma Burada,nadirbirlezyonolanAML’ninradyolojik sebaseumşeklindeciltlezyonlarıvardır.Bizim olaraktanısıvekonservatiftedaviyaklaşımısunulmuş olgumuzdaTS’yidüşündürenbirbulguyoktu.TSile oluprenalAML’siolanveakutkanamaileseyreden ilişkiliolmayanizoleAML’lergenellikledahabüyük, uygunhastalardakonservatiftedaviyaklaşımının soliter,tektaraflılezyonlardır.Lezyonboyutu4cm’den uygulanabilirliğinedikkatçekilmiş 24

  25. SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1 BayramKAHRAMANveark. 6-NelsonCP,SandaMG:Contemporarydiagnosisandmanagementof KAYNAKLAR 1-AshebuSD,DahniyaMH,ElshebinyYH,etal.Giantbleedingrenal renalangiomyolipoma.JUrol,2002;168:1315–25. angiomyolipoma:Diagnosisandmanagement.AustralasianRadiology 7-MillanJC.Tumorsofthekidney.In:HillGS(Editor)Uropathology.New 2002;46:115-8. York:ChurchillLivingstone,1989;632-702. 2-HeidenreichA,HegeleA,VargaZ,etal.Nephron-SparingSurgeryfor 8-KoikeH,MullerSC,HohenfellerR.Managementofrenal RenalAngiomyolipoma.EuropeanUrology2002;1:267-73. angiomyolipoma:Areportof14casesandreviewoftheliterature.Eur 3-NasirK,AhmadA.Giantrenalangiomyolipomasandpulmonary Urol1994;25:183-8. lymphangiomyomatosis.SaudiJKidneyDisTranspl.2010;21(2):314-9. 9-WalshP,RetikA,VaughanD,WeinA.Böbrektümörleri.İçinde: 4-MorganGS,StraumfjordJV,HallEJ.Angiomyolipomaofthekidney.J Campbellüroloji(EdsAnafartaK,YamanÖ),Ankara:GüneşKitabevi; Urol.1951;65(4):525-7. 2005.s.2681-3 5-ChenSS,LinAT,ChenKK,etal.Renalangiomyolipomaexperienceof YazışmaYazarı:Yrd.Doç.Dr.CemalTaşdemir 20yearsinTaiwan.EurUrol1997;32:175-8. İnönüÜniversitesTıpFakültesi,ÜrolojiAnabilimDalı 25

  26. SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1 ZehraBOZDAĞveark. ELASTOFİBROMA:2OLGUSUNUMU ZehraBozdağ1,NeslihanKökten1,NurhanŞahin1,AyşeNurAkatlı1 1MalatyaDevletHastanesi Abstract: Elastofibromaisarare,benignneoplasmmostcommonlyseeninelderlyindividualscharacteristicallyoccuringwithin subscapularregion.Theethiopathogenesisofelastofibromaismainsunknown.Itissuggestedthatthiselasticfibers derivefromelastoticdegenerationofcollagenfibers,degenerationofpreexistingelasticfibersoranabnormalprocessof elasticfiberbiosynthesis.Wedescribetwocasesdiagnosedaselastofibrom,onehasalesionintheclassiclocalisationand intheothercasethelesionwasseenwithintheextrascapularregion(deltoidregion).Ongrossexaminationthecutsurface ofthelesionshadgrey-yellow,solidappereanceincludingareasoffattytissue.Microscopicallythelesionhadpoorly definedmargins,plump,sometimesappearedflower-like,tubularandeosinophilicglobuleswereseenbetweenmature adipocytesandproliferatedfibroblasts.Histochemically,degeneratedelasticfibreswerehighlightedbyusingVerhoeff- vanGiesonstain.Itisreportedbecauseelastofibromaisararebenignlesionthatmaybeconfusedclinicallywith malignantlesionsandoneofourcasesdevelopingsitewasextrascapular,differentfromtheclassiclocalisation. Keywords:Elastofibroma,Elasticfiber,Verhoeff-vanGieson Özet: Elastofibrom,ileriyaşlardagörülen,karakteristikolaraksubskapularyerleşimgösteren,nadir,benignbirneoplazmdır. Elastofibromunetyopatogenezikesinbilinmemektedir.Buliflerinkollajenliflerinelastotikdejenerasyonundan kaynaklandığı,varolanelastikliflerindejenerasyonuveelastiklifbiyosentezindekibozukluklarabağlıolarakgeliştiğigibi fikirlerilerisürülmektedir.Elastofibromtanısıkoyduğumuzikiolgudanbirindeklasiklokalizasyondayerleşimizlenirken diğerolgudalezyonekstraskapülerbölgede(omuzda)yerleşimgöstermekteydi.Makroskopikolaraklezyonlarınkesit yüzeyleriyağlıdokualanlarıiçerenkirlibeyaz-sarırenkte,solidözellikteizlendi.Mikroskopikolarak;sınırları seçilemeyenlezyonda,matüryağhücreleriveproliferefibroblastlararasındaşişkin,yeryerçiçekbenzerigörünümde, tübülerveeozinofilikglobüleryapılarizlendi.HistokimyasalolarakVerhoeff-vanGiesonboyasıdejenereelastiklifler kolaygörünürhalegeldi.Elastofibrom,klinikolarakmalignlezyonlarlakarışabilennadirbirlezyonolmasıve olgularımızdanbirininklasikyerleşimyeridışındaekstraskapularlokalizasyondaolmasınedeniilesunulmuştur. Anahtarkelimeler:Elastofibrom,elastiklif,Verhoeff-vanGieson 2 2Buolgusunumu,16-20Kasım2011’de21.UlusalPatolojiKongresi’ndepostersunumolarakbildirilmiştir 26

  27. SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1 ZehraBOZDAĞveark. Mikroskopikolarak;sınırlarıseçilemeyen,matüryağ OLGUSUNUMU hücreleriveproliferefibroblastlararasındaşişkin,yer MalatyaDevletHastanesiPatolojiKliniği’nde yerçiçekbenzeriyapılaroluşturan,tubulerve elastofibromtanısıalmış2olgununparafinblokları eozinoflikglobuleryapılardikkatiçekti(Resim1ve2). patolojiarşivindeneldeedildi.Olgularaaitklinik Vangiesonelastikboyasıilebuyapılardaboyanma bilgilerebiyopsiistekformlarındanulaşıldı.Herbir izlendi(Resim3). olgununparafinbloklarından4mikronkalınlığında Olgu2: kesitleralındı.KesitlereH&E,histokimyasalolarak Kırkbeşyaşındakadınhastauzunsüredirvarolansol VanGiesonelastikboyasıuygulandı. omuzdaşişlikşikayetiileortopedikliniğinebaşvurmuş, Olgu1: eksizeedilenkitlelipomöntanısıilelaboratuvarımıza Kırküçyaşındakadınhastauzunsüredenberivarolan gönderilmiştir. sırttaşişlikvesonzamanlardaeklenenağrışikayetiile Makroskopikincelemede;8.5x5x2.5cmboyutlarında, genelcerrahikliniğinebaşvurmuş.Buşikayetiile düzensizgörünümdekesityüzüsarı,kremrenkte,solid operasyonaalınanolgudaskapulayayapışık,kasların özelliktelezyonizlendi. içinedoğruuzanımgösterenkitleeksizeedilerek Mikroskobikolarak;benzerşekilde,sınırları laboratuvarımızalipom,liposarkomöntanılarıile seçilemeyen,matüryağhücreleriveprolifere gönderilmiştir. fibroblastlararasındaşişkin,yeryerçiçekbenzeri Makroskopikincelemede;11x5x1.5cmboyutlarında, yapılaroluşturan,tubulerveeozinofilikglobuleryapılar düzensizsınırlı,kesityüzeylerikirlibeyaz,sarırenkte gözlendi.Vangiesonelastikboyasıilebuyapılarda solidözelliktelezyonizlendi. boyanma.izlendi. Resim1:FibroadipözdokuiçerisindedejenereelastikliflerH&Ex40. Resim2:Tübülveglobülyapılarıoluşturandejenereelastiklifler.H&E x200. 27

  28. SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1 ZehraBOZDAĞveark. Resim3:ElastikVanGiesoniledejenereelastiklifleringörünümü.H&Ex200. almakla birlikte elastofibrom, karakteristik TARTIŞMA Elastofibrom,6-7.dekatlardapikyapannadirgörülen lokalizasyonuvehistopatolojikgörünümünedeniile benignbirlezyondur.Ensıkyerleşimyeriskapulanın kolaytanınabilenbirlezyondur. inferiomedialiilegöğüsduvarıarasıdır(1). Elastofibromunetyopatogenezikesinbilinmemektedir. Ekstraskapulartutulumnadirolmaklabirlikte,oral Buliflerinkollajenliflerinelastotikdejenerasyonundan kavite,kolon,omentum,deltoidbölge,kornea,mideve kaynaklandığı,varolanelastikliflerindejenerasyonuve rektalsubmukozalalandiğerbildirimyerleridir(4-10). elastiklifbiyosentezindekibozukluklarabağlıolarak Olgularımızdanbirindeskapularbölge,diğerinde geliştiğigibifikirlerilerisürülmektedir.Buklasik deltoidbölgetutulumumevcuttu.Klinikolarak görüşlerinyanısırabazıolgulardaaileöyküsünün çoğunluklayavaşbüyüyen,derinyerleşimli,nadiren olması,etkilenenbazıhastalardadavisseral ağrı,hassasiyetvehareketkısıtlılığınasebepolan lokalizasyonlardaelastofibrombenzerideğişikliklerin lezyonlardır.Olgularımızdanbirindeağrışikayeti görülmesigenetikyatkınlığıdadüşündürmektedir mevcutkendiğerindegörülmemiştir. (2,10).Tekrarlayantravmaileilişkiliolmasıelastik Makroskopikolarakkitlegenelliklekötüsınırlı,5-10 liflerin dejeneratifbirreaksiyonuolduğunu cmboyutlarındadır.Kesityüzügri-beyazrenktefibröz düşündürmektedir(11). alanlariçerenyağlıdokugörünümündedir.Kistik Elastofibrom tedavisinde konservatifeksizyon değişikliklernadirdir.Sınırlarınındüzensizolması, uygulanır.Lokalrekürrensinadirdir.Malign çizgilikasveperiostainfiltrasyonu,cerrahasarkomu transformasyonbildirilmemiştir(1). düşündürebilir(1).Herikiolgumuzdadamakroskopik olaraklezyonunsınırlarıdüzensiz,kesityüzeyleri kirlibeyaz,sarırenktesolidözellikteizlendi. Mikroskobikolarakkollajenbantlararasınadağılmış, elastikboyailebelirginleşenelastiklifler,tipikolarak globül,diskveçiçekbenzerigörünümdeizlenirler. Klinikayırıcıtanıdayumuşakdokununlipom,sarkom vehemanjiomgibidiğeryumuşakdokutümörleriyer 28

  29. SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1 ZehraBOZDAĞveark. 7-MirraJM,StraubLR,JarviOH.Elastofibromaofthedeltoid.Acase KAYNAKLAR: 1-EnzingerF,WeissSW,SoftTissueTumors,5thed.,Mosby-YearBookInc report.Cancer.1974;33(1):234-8. 2008:207-12. 8-HsuJK,CavanaghHD,GreenWR.Anunusualcaseofelastofibroma 2-EnjojiM,Sumiyoshik,SueyoshiK.Elastofibromatouslesionofthe oculi.Cornea.1997;16(1):112-9. stomachinapatientwithelastofibromadorsi.AmJSurgPathol.1985; 9-Saint-PaulMC,MussoS,Cardot-LecciaN,ChevialerA,MyxA,Baldini 9(3):233-7. E,MichielsJF.Elastofibromaofthestomach.PatholResPract.2003; 3-NagamineN,NoharaY,ItoE.ElastofibromainOkinawa.A 199(9):637-9. clinicopathologicstudyof170cases.Cancer.1982;50(9):1794-805. 10-GoldblumJR,BealsT,WeissSW.Elastofibromatouschangeofthe 4-PotterTJ,SummerlinDJ,RodgersSF.Elastofibroma:theinitialreport rectum.Alesionmimickingamyloidosis.AmJSurgPathol.1992; intheoralmucosa.OralSurgOralMedOralPatholOralRadiolEndod. 16(8):793-5. 2004;97(1):64-7. 11-KaraM,DikmenE,KaraSa,AtasoyP.Bilateralelastofibromadorsi: 5-HayashiK,OhtsukiY,SonobeH,IwataJ,FurihataM,HikitaT,Kishino properpositioningforanaccuratediagnosis.EurJCardiothoracSurg T,AkagiT.Pre-elastofibroma-likecolonicpolyp:anothercaseofcolonic 2002;22:839-41. polyp.ActaMedOkayama.1991;45(1):49-53. YazışmaAdresi:Yrd.Doç.Dr.NurhanŞAHİNİnönüÜniversitesiTıbbi 6-TsutsumiA,KawabataK,TaguchiK,DoiK.Elastofibromaofthe PatolojiAnabilimDalı. greateromentum.ActaPatholJpn.1985;35(1):233-41. 29

  30. SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1 AyşegülKAHRAMANveark. KONJENİTALSEMİNALVEZİKÜLKİSTİ:OLGUSUNUMU AyşegülKAHRAMAN1,CanerEDİZ2,CemalTAŞDEMİR2,BayramKAHRAMAN3,RamazanALTINTAŞ2,Mustafa KANBAY4 1İnönüÜniversitesi,TıpFakültesi,RadyolojiAD,Malatya 2İnönüÜniversitesi,TıpFakültesi,ÜrolojiAD,Malatya 3ÖzelParkHastanesi,RadyolojiBölümü,Malatya 4MalatyaDevletHastanesi,ÜrolojiKliniği,Malatya Özet: Seminalvezikülkistleridoğumsalyadaedinselolarakkarşımızaçıkarveejekülatuarkanallarıntıkanıklığınabağlı oluştuğunainanılır.Seminalvezikülkistlerinadirolarakgörülürvegenelliklebulguvermezler.Çalışmamızda,herikiyan ağrısıveprostatizmbenzerişikayetlernedeniyleürolojikliniğimizebaşvuran32yaşındakierkekolgusunulmaktadır. Anahtarkelimeler:Konjenitalseminalvezikülkisti,seminalvezikül,semptom. Abstract: SeminalVesicleCystsoccursascongenitaloracquiredanditisbelievedtobeduetoobstructionofejaculatoryducts. Seminalvesiclecystsarerareandusuallyasymptomatic.Inthisstudy,wereportacaseofCongenitalseminalvesiclecyst ina32-year-oldmenwhopresentedtotheourclinicwithbilateralflankpainandprostatismsymptoms. Keywords:Congenitalseminalvesiclecyst,seminalvesicle,symptoms, 30

  31. SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1 AyşegülKAHRAMANveark. GİRİŞ Seminalveziküllernadirolarakgörülmekteolup, manyetikrezonansgörüntülemesinde(MRG)veziküla konjenitalveyaakkizolarakkarşımızaçıkar.Konjenital seminalissolkesimdeT1Ahiperintens,T2A seminalvezikülkistlerirenalagenezi/disgenezive hipointensiçeriğibulunan,postkontrastkapsüler ektopikböbrekgibiekanomalilerlebirliktegörülebilir kontrastlanmagösterenveprostatglandıiçindedilate (1).Akkizkistlerisekronikseminalvezikül tübüleryapışeklindeuzanankistikyerkaplayıcıoluşum enfeksiyonu,benignprostathipertrofisiyadageçirilmiş görüldü.Olgu,vezikülaseminaliskistiveberaberinde prostatcerrahisisonrasındaoluşabilir(2).Seminal solduktusejakülatoriusobstrüksiyonuşeklinde vezikülkistliolgularınçoğu,bulguvermez.Dizüri, değerlendirildi(Resim2). ağrılıejekülasyonvehematospermikarşılaşılabilecek TARTIŞMA bazıbulgulardır. Seminalveziküller(SV),yaklaşık12.fötalhaftada Buyazıda,herikiyanağrısıveprostatizmbenzeri distalmezonefrikkanalındorsolateralbölümünün şikayetleriolanbirkonjenitalseminalvezikülkisti bülbözkarakterdeşişmesisonucundagelişirler(3). hastasınınklinikveradyolojik bulguları, literatür Seminalveziküllerinfizyolojikişlevi tamolarak bilgilerieşliğindesunulmaktadır. bilinmemesinerağmen, ejakülattaki spermlerin metabolizmasındavehareketliliğinde önemlirol OLGU oynadığıbelirtilmektedir(1).SV’ningelişimisırasında 32yaşındaerkekhasta,solkasıkağrısı,idrarasık ekanomalilerinolması,patolojikembriyonikgelişim çıkma,idrardayanmaveidrardankangelmesi sürecinebağlıdır.DoğuştanSVkistiolanlarda, şikayetleriyleürolojikliniğimizebaşvurdu.Hastanın embiyogenezaşamasındaüretertomurcuğuile şikayetlerisonbirkaçgüniçerisindegiderekartarak mezonefrikkanalınyakınkomşuluklarından,ipsilateral ilerlemişti.Fizikmuayenedesağkostovertebralaçı renalagenezi,üreterektopisiveaynıtaraftestis hassasiyetisaptandı.Kanbiyokimyadeğerleriveidrar yokluğugibimalformasyonlardabirliktegörülebilir. tetkikinormalsınırlariçindeydi.Hastayayapılanüriner Bizimolgumuzdadasolrenalagenezivardı.SVkistleri ultrasonografide(USG),sağböbrek14,6cmolarak çoğunluklaasemptomatiktir.Genellikle5cm’den izlenirken,solböbrekgörülemedi(solböbrek büyük kistler semptomatiktir. Asemptomatik agenezisi).Mesanesolposterolateralkomşuluğunda olmalarındandolayı,tanısıbaşkasebeplerleyapılan seminalvekizüllojunda3,8x2,2cmboyutlarındatek radyolojikgörüntülemelerdetesadüfenkonulmaktadır. kalınseptaiçeren,lobülekonturlukistiklezyon EskidenSV’lerindeğerlendirilmesinde,sadecefizik saptandı.Olgudavezikülaseminaliskistidüşünülerek muayenevevazografimevcuttu.GünümüzdeiseUSG, abdominalbilgisayarlıtomografi(BT)çekildi.Sol transrektalUSG,BTveMRGyöntemleriSV’deki böbrek,abdominalBT’deyineizlenmedi.Mesanesol patolojikdurumlarıntanısındaönemlikatkısağlamıştır. posteriorlateralbölümdevezikülaseminalislojunda Prostatizmsemptomlarıilebaşvuranhastamızdakiilk 3,8x2,2cmboyutlarındahipodenskistikkitlesaptandı kliniktanı,benignprostathiperplazisiolmuştu.Yapılan (Resim1).Sonrasındayapılanaltabdomenkontrastlı radyolojiktetkiklersonucuprostatbezikonturlarıve 31

  32. SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1 AyşegülKAHRAMANveark. parankimyapısınormalolupSVkaynaklıbirkist bilgileriyleörtüşenyaşasahipti.SVkistleri varlığıgösterilmiştir.Hastadaeşzamanlı,birek semptomatikhalegeldiklerinde;ensıkabdominal, anomalidüşündürecekbulguyoktu,ancakhastanın perinealvepelvikağrı,ejakülasyonsırasındaağrı, spesifikolmayanşikayetleriaçısındanyapılan dizüri,sıkidraraçıkma,hematüriveprostatitbenzeri tetkiklerindesolrenalagenezisaptanmıştır.Buda bulgularlakarşımızaçıkar. konjenitalseminalvezikülkistlerindeekanomali Tanıesasolarakradyolojikgörüntülemeyöntemleriile gelişebilmeihtimalinidesteklemektedir.Olgumuzdaki konur.USG,herzamanilkterciholmalıdır. kistboyutunun5cm’denküçükolması,hastanın Uygulayıcıyabağımlıolmasıdezavantajıdır.Eşlik spesifikolmayansemptomlarlabaşvurmasınaneden edebilecekgenitoürineranomalilerinaraştırılmasıiçin olmuştur.Çünküseminalvezikülkistlerigenellikle5 intravenözpiyelografi(İVP),BTveMRG’yede cm‘denbüyükolduklarındasemptomatiktirveklinik başvurulabilir. olarakcinselolarakaktivitelerininenfazlaolduğu20- Sonuçolarak,SVkistleriseyrekgörülürvegenellikle 30’luyaşlardabelirginhalegelebilirler.Budurumun, asemptomatiktir.Semptomatikkistlertedavi seminalveziküllerdeseminalsıvıbirikiminin edilmelidir.Prostatizmşikayetleriilebaşvuran oluşturduğukistikdilatasyonabağlıolarakortaya olgulardaklinikayırıcıtanıdaSVkistleride çıktığı düşünülmektedir (4). Olgumuz da literatür düşünülmelidir. 32

  33. SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1 AyşegülKAHRAMANveark. 4-AroraSS,BreimanRS,WebbEM,WestphalenAC,YehBM,Coakley KAYNAKLAR 1-WilliamsRD,SandlowJI.Surgeryoftheseminalvesicles;In:Walsch FV.CTandMRIofcongenitalanomaliesoftheseminalvesicles.AJRAm PC,RetikAB,VaughanEDJr,WeinAJ.Campbell’sUrology.7nded. JRoentgenol2007;189:130-5. Philadelphia:WBSaun-ders.1998;3:3299-307. 2-AlpernMB,DorfmanRE,GrossBH,etall.Seminalvesiclecysts: YazışmaAdresi:Yrd.Doç.Dr.AyşegülKAHRAMANİnönüÜniversitesi Associatingwithadultpolycystickidneydisease.Radiology1991;180:79- RadyolojiAnabilim 80 3KingBF,HatteryRR,LieberMM,Berqu-istTH,WilliamsonBJr, HartmanGW.Congenitalcysticdiseaseoftheseminalvesicle.Radiology 1991;178:207-11. 33

  34. SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013 VOL.4CİLT1 CandanELMALIveark. GASTRİKKSANTOMA:NADİRBİRLEZYON CandanElmalı1,EmineŞamdancı(Türkmen)1,ZeynepNurkabulov1,AyşeNurAkatlı1,NurhanŞahin1 İnönüÜniversitesiTıpFakültesiTıbbiPatolojiAnabilimDalı,Malatya Özet: Ksantalezmaolarakdabilinenksantoma,üstgastrointestinalendoskopisırasındanadirenkarşılaşılanbenignbirlezyondur.Sıklıkla midede,dahaazsıklıktaözefagus,duodenumvekolondalokalizedir. Kronikmideağrısıvedispepsişikayetleriilegastroenterolojipolikliniğinebaşvuranüçolgusunulmuştur.Mideendoskopikbiyopsi örneklerininmikroskopikincelenmesindelaminapropriadagruplarhalindegenişvakuollüsitoplazmalı,bazılarınınnükleuslarıkenaraitilmiş hücrelersaptanmıştır.İmmünohistokimyasalolarakbuhücrelerCD68ilepozitiflikgösterirkenpansitokeratinileboyanmamışlardır. HistokimyasalolarakPeriodikAsid-Schiff(PAS)veMüsikarmeniledebuhücrelerdeboyanmagörülmemiştir.Bubulgulareşliğindelezyonlar, ksantomatanısıaldı. Nadirgörülenbulezyonlar,mikroskopikincelemedetaşlıyüzükhücrelikarsinomlakarışabilmesinedeniilesunulmuştur. Anahtarkelimeler:Mide,ksantoma,taşlıyüzükhücrelikarsinom. Abstract: Xanthomaalsoknownasxanthelesmaisabenignlesionthatisencounteredrarelyduringuppergastrointestinalendoscopy.Theyare frequentlylocatedinthestomachandlessfrequentlyinesophagus,duodenumandthecolon. Wereportthreecasesofgastricxanthomawhoattendedgastroenterologypolyclinicwithchronicepigastralgiaanddyspepsia. Microscopicexaminationofthegastricbiopsyspecimensshowedgroupsofcellshavinglargefinely,vacuolatedcytoplasm,somecontaining peripherallydisplacednucleus,inthelaminapropria.Immunohistochemically,thesecellsstainedpositiveforCD68andnegativefor pancytokerain.HistochemicallythecellswerenegativeforPeriodicAcid-Schiff(PAS)andMusicarmen.Thesefindingsindicatedthatthelesion wasxanthoma. Thesecasesaredescribed,becauseofitsrareoccurrenceandhistomorphologicallyitmaybeconfusedwithsignetringcell carcinoma. Keywords:stomach,xanthoma,signetringcellcarcinom 34

  35. SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013 VOL.4CİLT1 CandanELMALIveark. HistokimyasalolarakPeriodikAcid-Schiff(PAS)veMüsikarmen GİRİŞ Ksantomaveyabilinendiğeradıileksantalezma,üst ilebuhücrelerdeherhangibirboyanmaolmamıştır.Bubulgularla gastrointestinalsistemendoskopisisırasındanadirenkarşılaşılan biyopsiksantomaolarakraporedilmiştir. benignbirlezyondur(1).Kadın/erkekoranınıneşitolduğunu gösterenyayınlarolduğugibikadınlardayadaerkeklerdedahasık Olgu2: görüldüğünübildirenyayınlardamevcuttur.Gastrointestinal Ellidörtyaşındaerkekhastakronikepigastrikağrıvedispeptik sistemdeensıklokalizasyonumidedir.Endoskopiserilerinde yakınmalarlahastanemizebaşvurmuşolupüstgastrointestinal gastrikksantomanınsıklığı%0.018ile%0.8arasında sistemendoskopikincelemesindefundusta3mmçapındasarırenkli bildirilmektedir.Otopsiserilerindeise%58gibiyüksekbiroranda lezyonsaptanmıştır.Klinikolarakksantomaöntanısıylapatoloji bildirilmiştir(2,3).Ancaközefagealveduodenalksantomalarçok laboratuarınabiyopsigönderilmiştir.Histopatolojikolaraklamina dahanadirdir.Morfolojikolaraklipidiçerenhistiyositlerinvarlığı propriadalenfoidtopluluklarınvarlığıveköpüksühistiositbenzeri ilekarakterizesarı,tümörbenzerilezyonlardır.Ksantomalar, hücrelergörülmüştür.İmmunohistokimyasalolarakCD68ile malignlezyonlarlakarışabildiğiiçinhemklinisyenhemdepatolog pozitifboyananbuhücreler,Pansitokeratinileboyanmamıştır. bukonuda dikkatli olmalıdır ve endoskopik biyopsi tanıda, HistokimyasalolarakGiemsayöntemiileH.pylorigörülmemiştir. önemlidir. Morfolojikveimmunohistokimyasalbulgulareşliğindeolgu Olgu1: ksantomaolaraktanıalmıştır. Altmışdörtyaşındakadınhasta,geçmeyenmideağrısıvedispepsi şikayetleri ile hastanemizgastroenterolojipolikliniğine Olgu3: başvurmuştur.Hastayayapılanmideendoskopikincelemesinde Altmışikiyaşındaerkekhastafarklıbirmerkezdeyapılanmide antrumdayaklaşık1cm’likalandamukozanınkabarıkolduğu endoskopikbiyopsisininpatolojikincelemesimaligniteolarak görülmüşvemaligniteöntanısıylabualandanbiyopsialınmıştır. raporlandığıiçinhastanemizesevkedilmiştir.Hazırparafinblokve %10’lukformalindetespitedilmişbiyopsiörneklerinin kesitlerinmikroskopikincelemesindelaminapropriadagrup mikroskopikdeğerlendirmesindelaminapropriada;genişgranüler- oluşturanhistiositbenzerihücreler,Pansitokeratinvemüsikarmen vakuolesitoplazmalı,bazılarınınnukleuslarıkenaraitilmişhücre ileboyanmamıştır.Bubulgulareşliğindeolgukronikgastritve toplulukları saptanmıştır (Resim 1ve 2).Yapılan ksantomaolaraktanıalmıştır. immünohistokimyasalincelemedebuhücrelerCD68ilepozitif Resim1:Laminapropiadagenişsitoplazmalı,yuvarlaknukleuslu boyanmışoluppansitokeratinileboyanmamıştır(Resim3). hücreler(H&EX200). 35

  36. SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013 VOL.4CİLT1 CandanELMALIveark. Resim1:Laminapropiadagenişsitoplazmalı,yuvarlaknukleusluhücreler(H&EX200). Resim2:Bazısıtaşlıyücükhücrelerinebenzeyengranüler-küçükvakuollühücreler(H&EX400). Resim3:LaminapropriadaCD68antikoruileboyanmışhücreler.CD68X400 36

  37. SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013 VOL.4CİLT1 CandanELMALIveark. değerlendirmedelaminapropriadaköpüksühistiyositlerinvarlığı ilekarakterizedir.Bumikroskopikgörünüm,taşlıyüzükhücreli karsinomdagörülenebenzediğiiçinayırıcıtanıoldukçaönemlidir (10).İmmünohistokimyasalolarakkullanılanantikorlarile makrofajlar,taşlıyüzükhücrelerindenkolaylıklaayrılır.Bizim olgularımızdadahistiyositbelirleyicisiolanCD68antikoruile pozitifboyanma,epitelyalbelirleyicilerdenolanpansitokeratin antikoruileboyanmanınolmayışıileksantomatanısıkonmuştur. Literatürdeksantomlarınmidedesıklıklaantrumdaveprepilorik bölgedeyerleştiğindenbahsedilmektedir(3).Bizimolgularımızdan biriantrumdiğerifundusyerleşimliydi.Olgularımızdaksantomaya kronikgastriteşlikederkenH.pyloribirlikteliğigörülmemiştir. Ksantomalarbenignlezyonlarolmaklabirliktenadirdeolsagastrik adenokarsinomlarveprekanserözlezyonlarladabirliktelik gösterebilmektedirler.Tümörilebirlikteliğiyokisetakipveya tedavigerekmemektedir(11).Oldukçanadirvebenignolanbu lezyonbaştataşlıyüzükhücrelikarsinomaolmaküzerebazıgastrik TARTIŞMA Feyrter,gastrikmukozadayağsıbirikimleriiçerenküçüksarımakülü,ilkbildirenkişidir(4).LubarschandBorchardt1929yılında,gastrikmukozadasaptananlipidadacıklarınıgastrikksantomaolarakadlandırdılar(5).Etyopatogenezindekronikgastrit,H.pyloriinfeksiyonu,gastrikanastomoz,diabetesmellitus,intestinalmetaplazisorumlututulmuştur.Hiperlipidemivehiperkolesterolemiileilişkiliolabileceğidüşünülmeklebirlikteikisiarasındakesinbirbağlantıgösterilememiştir(6,7).AncakYoungYiçalışmasındagastrikksantomalariledislipidemiveatrofikgastritarasındailişkiolduğunuancakH.pylorienfeksiyonuileilişkiliolmadığınıbildirmiştir(8).Ksantomalarınpatogenezihala aydınlatılamamış olmasına rağmen bozulan hücre membranlarındanaçığaçıkanlipidlerin,mukozalhasarabiryanıt olarakortayaçıkanintestinalhistiyositlertarafındanyakalanması sonucundageliştiğidüşünülmektedir(3).Ksantomaendoskopik olarak1-10mmçapında,sarı-beyazrenkli,iyisınırlanmış,tekveya malignitelere yapılırken benzeyebildiğindenhistopatolojik değerlendirme tutulmalıdır. multipl nodüller veya plaklar şeklindedir (9). Histopatolojik ayırıcı tanıda akılda 37

  38. SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1 CandanELMALIveark. Kaynaklar: 1.KaiserlingE,HeinleH,ItabeH,TakanoT,Remmele 7.IsomotoH,MizutaY,InoueK,MatsuoT,Hayakawa T,MiyazakiM,OnitaK,TakeshimaF,MuraseK, W.Lipidislandsinhumangastric morphologicalandimmunohistochemical Gastroenterology1996;110:369-74. mucosa: findings. ShimokawaI,KohnoS.Acloserelationshipbetween Helicobacterpyloriinfectionandgastricxanthoma. ScandJGastroenterol1999;34(4):346-52. 8.YiSY.DyslipidemiaandHpyloriingastric xanthomatosisWorldJGastroenterol2007September 14;13(34):4598-601. 9.JeongYS,ParkH,LeeDYetal.Gastric xanthomatosis.GastrointestEndosc2004;59:399-400. 10.OviedoJ,SwanN,FarrayeFA.Gastricxanthomas. AmJGastroenterol2001;96:3216-8. 2.PetrovS,ChurtchevJ,MitovaR,BoyanovaL, TarassovM.Xanthomaofthestomach-some morphometricalpeculiaritiesandscanningelectron microscopy.Hepatogastroenterology1999;46:1220–2. 3.GencosmanogluR,Sen-OranE,Kurtkaya-YapicierO, TozunN.Xanthelasmasoftheuppergastrointestinal tract.JGastroenterol2004;39:215-9. 4.FeyrteF.Herdformigelipoidablagerunginder shcleimhautdesmagens:Lipoidzell-enknotcherninder schleimhautdesdarmes.VirchowsArchPatholAnat 1929;273:736-41. 5.LubarschO,BorchardtH.AtrophieundSogenannte DegeneratronendesMagensundDarmes.In:HenkeF, LubarschO,eds.Handbuchderspeziellen Pathologischen AnatomieundHistologie.Berlin:VerlagvonJulius Springer,1929:11-8. 6.GürsoyŞ,YurciA,TorunE,Soyuerİ,GüvenK, ÖzbakırÖ,YücesoyM.Anuncommonlesion:Gastric Xanthelasma.TurkJGastroenterol2005;16(3):167- 70. 11-JansenHJ,vanKriekenJH,RömkensTE.Yellow- whitelesionsintheuppergastrointestinaltract.Gastric xanthelasmas.NethJMed.2009Nov;67(10):360-1. YazışmaAdresi:UzmanDr.AyşenurAkatlıİnönüÜniversitesiTıbbi PatolojiAnabilimDalı. 38

  39. SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1 SedaTAŞDEMİR AKILCI(RASYONEL)İLAÇKULLANIMI SedaTAŞDEMİR İnönüÜniversitesiTıpFakültesiFarmakolojiAD Özet: İlaçlarınakılcıolmayankullanımıhemgelişmiş,hemdegelişmekteolanülkelerdecidditıbbiveekonomiksorun olusturmaktadir.Ülkemizdeilaçkullanimindabüyükisrafyapildigigünlükgözlemlerimizdeizlenmektedir.Bukonuda hekimleringereksizilaçkullaniminiyönlendirmelerininyanisirahastalarinilaçlarahekimdisiyollarilekolayca ulasmalarivehastalarinilaçlarinidüzenlikullanmamalariroloynamaktadir.Akılcıilaçkullanımı(rasyonel farmakoterapi)hastayadoğrutanınınkonması,sorununundikkatlicetanımlanması,tedaviamaçlarınınbelirlenmesi, değişikseçenekleriçindenetkinliğikanıtlanmış(güvenilir)tedavininseçilmesi,uygunbirreçeteyazılması,hastayaaçık bilgilervetalimatlarvererektedaviyebaşlanması,tedavininsonuçlarınınizlenmesivedeğerlendirilmesinikapsayan sistematikbiryaklaşımbiçimidir.İlaçancakdoğrukullanılırsaetkilidirveakılcıilaçkullanımınayönelikkararların verildiğiherkademede,ilaçbilgisineihtiyaçvardır.Hangiilacınkullanılacağınakararverenhekim,ilacıuygunşartlarda sağlayaneczacıveilacıuygulayanhemşireveyahasta,akılcıilaçkullanımınınsağlanmasındasorumluluksahibi taraflardır. Anahtarkelimeler:akılcıilaçkullanımı,doğrutanı,uyguntedavi Abstract: Irrationaluseofdrugsisacommonmedicalandeconomicalprobleminbothdevelopingandimprovedcountries.Agreat wasteofdruguseinourcountryhasbeenobservedondailypractise.Inthisregard,irrationaluseofdrugsbydoctors, easyaccesstodrugsandnottousethedrugsregularlybythepatientsareinvolved.Rationaluseofdrugincludingtrue diagnosisforpatients,describingtheproblemcarefully,determinggoalofthetreatment,startingthetreatmentaftergiving sufficient/appropriateinformation,monitoringandevaluationoftheresultsoftreatmentisasystematicapproach.Drugs areeffectivejustwhentheyareusedcorrectlyandtheinformationaboutdrugsisneedtoallstepsgivendecisionfor rationaluseofmedicines.Thedoctordecidewhichdrugisused,thepharmacistprovidedrugsinappropriateconditions, thenurseandpatientcarryoutmedicinesareresponsiblesforrationaluseofmedicine. Keywords:Rationaluseofdrug,truediagnosis,appropriatetreatment 39

  40. SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1 SedaTAŞDEMİR GİRİŞ 1985yılındaNairobi’deyapılanDünyaSağlıkÖrgütü kullanılmasıdır.Rasyonelilaçkullanımı,ucuzyada indirimliilaçkullanımıanlamınagelmez. toplantısıakılcıilaçkullanımıçalışmalarıiçinbaşlangıç sayılmaktadır.ButoplantıdaAkılcıİlaçKullanımı; Rasyonelilaçkullanımı,ayrıca,tümüylestandardize "Kişilerinklinikbulgularınavebireyselözelliklerine edilmişhastalıklarınaynıbiçimdetedavisiiçinsalt göreuygunsürevedozajda,endüşükfiyatavekolayca teorikkavramlarıntartışmasızuygulamasıdadeğildir. sağlayabilmeleri"olaraktanımlanmıştır(1).Birsağlık Rasyoneltedavinindeönemlibirparçasınıoluşturan hizmetiuygulamasıolarakRasyonelilaçtedavisinden rasyonelilaçkullanımınıntemelinde,hastanınbirey başlıcabeklentidoğru,etkinvehızlıilaçtedavisiile olarakkabuledilmesi,tıbbibilgivekararlarile tedavihizmetlerindeetkinlikvegüvenliğinartmasıve ekonomikyaklaşımlarbulunur.”(3). genelsağlıkharcamalarındaazalmavetasarruf sağlanmasıdır(2). Tümdünyadaolduğugibiülkemiziçindeciddibir sorunolanetkisiz,yanlışvegereksizilaçkullanımının DPTVIII.5YıllıkKalkınmaPlanıİlaçsanayiiÖzel giderekartması,bukonudayaşanansorunlaradaha İhtisasKomisyonuraporunda “Rasyonelİlaç ciddiyaklaşılmasınıbirzorunlulukhalinegetirmiştir. Kullanımı”nailişkinaşağıdaki paragraflaryer SağlıkBakanlığınca,akılcıilaçkullanımındamevcut almaktadır:“Sonelliyıliçinde, eskidentedavisi durumundeğerlendirilmesiamacıileErzurum,Boluve mümkünolmayanpekçokhastalıktaetkiliçoksayıda Adıyamanillerindeyapılançalışmalardareçetelerin ilacıntıbbikullanımagirmesi,kullanımagirenilaçların hemmaliyethemdekutusayısıbazında%50’nin dahaetkilivegüvenliolanyenilerininsürekliolarak üzerindeakılcıolmadığı(irrasyonel)tespitedilmiştir. geliştirilmesi,hastalığınvehastanındurumunagöre Sonuçolarak,ikiilaçtanbiriyanlışyadagereksiz ilacınakılcıvedoğrubirşekildeinceleyiptanı reçeteedilmektedir(4).Hastasınındurumunuetraflıbir koyduktansonramevcutilaçlararasındanenuygununu şekildeinceleyiptanıkoyduktansonramevcutilaçlar seçecekvebunagörereçeteyazacakolansorumlukişi arasındanenuygununuseçecekvebunagörereçete hekimolduğundan,hekiminyükümlülüğüvedavranışı yazacakolansorumlukişihekimolduğundan,hekimin rasyonelilaçkullanımınınbirincilönemdekiögesini yükümlülüğüvedavranışırasyonelilaçkullanımının oluşturur. birincilönemdekiöğesinioluşturur.İlacınyasalolarak Rasyonelilaçkullanımı,ilaçlarınakıllıcakullanımı teminedileceğitekmesleki-kamusalalaniseeczanedir. anlamınagelir.Diğerbirdeğişle,birhastalığın Eczanelerdehekimreçetesinebağlıolan,yadareçetesiz önlenmesi,kontrolaltınaalınmasıveyatedaviedilmesi verilebilenilaçlarmevcuttur.Buikikategoriyeait için,doğruilacın,gerekenanda,gerektiğimiktardave ilaçlarınhastayasunumuvehastanınbilgilendirilmesi uygunfiyatlakullanılmasıdır.İlacınhemkullanana, eczacıyaaitbirsorumluluktur.Eczacıbusorumluluğu hemdeulusalekonomiyeenyararlıbiçimde ileakılcıilaçkullanımındaönemlibirgörevde üstlenmektedir.Hastanevepoliklinikhizmetlerindeki 40

  41. SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1 SedaTAŞDEMİR ilaçkullanımındada,hekimilksorumluluksahibi Uygunsuzilaçkullanımındaantibiyotiklerbaşı olmaklaberaberilacailişkinbilgininpekiştirilmesinde çekmektedir.Ülkemizdekidurumladünyadakigerçeğe eczacı,hemşirevediğersağlıkpersonelininderolü bakacakolursak;ülkemizdeantibiyotiklerençok bulunmaktadır.Bunedenlerle,yalnızcahekimlerin kullanılanilaçgrubuikendünyada4.sıradayeraldığını görmekteyiz(Tablo1)(7). değil,yukarıdasözüedilentümsağlıkhizmeti gruplarının gerek mezuniyet–öncesi, gerekse EnÇokSatılanİlaçlar mezuniyet–sonrasıdönemlerde,rasyonelilaçkullanımı Dünyada Türkiyede ilkelerivekendilerinedüşenrolaçısındaneğitilmeleri Kalp-damar%19.3 Antibiyotik%19.0 esastır(5). SantralSS%15.8 Ağrıkesici%12.0 TürkiyedeAkılcıOlmayanİlaçTedavisiÖrnekleri Metabolik%15.3 Romatizma%11.0 Antibiyotik%9.9 Soğukalgın.%8.6 DünyaSağlıkÖrgütüverileri,dünyadailaçların SolunumS.%9.3 Vitamin%7.3 yaklaşık%50'sininyanlışyadagereksizkullanıldığını veyakutusubileaçılmadançöpeatıldığınıgösteriyor. T.C.SağlıkBakanlığıİlaçveEczacılıkGenel Tablo1.DünyadaveTürkiyedeençoksatılan Müdürlüğü,buoranlarınTürkiyeiçindegeçerli ilaçlarınkarşılaştırılması olduğunubelirtiyor.AyrıcaT.C.SağlıkBakanlığı,Tıp KurumuDerneğiveTürkiyeEczacılarBirliği'nin verilerinegöreeczanelerdekiilaçlarınortalama%7'si kullanmasüresidolduğuiçinisrafediliyor(6). Türkiyedeakılcıolmayanilaçtedavisiörnekleriiyi 4-HertürlüdispepsideH2-reseptörblokeriveyaproton pompasıinhibitörlerininkullanımı planlanmışkapsamlıaraştırmalarlaincelenebilmiş değildir.Oysabirsorununçözülebilmesiiçinöncelikle 5-Esansiyelhipertansiyondatekilaçlatedavi sorununiyitanımlanmışvedeğerlendirilmişolması denenmedençokluilaçtedavisi gereklidir.Yapılansınırlısayıdakiaraştırmasonuçlarına göreülkemizde,akılcıolmayanilaçtedavisiileilgili 6-Gereksizaşılama(65yaşaltısağlıklıerişkinlerdegrip örnekler: aşısı) 1-Çocukishallerindeantibiyotiktedavisi 7-Analjeziklerinsuistimali 2-Fonksiyonelkabızlıktalaksatifalışkanlığı 8-Vitaminlerinsuistimali(Herantibiyotiklebirlikteve soğukalgınlığı,nezle,gripgibidurumlardavitamin 3-Astımdauzunetkiliβ2-reseptöragonistlerinin almaalışkanlığı) uygunsuzkullanımı 41

  42. SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1 SedaTAŞDEMİR 9-Ayırıcı tanı yapmadangereksiz ilaç etkileşimleri),uygunluk(kontrendikasyonlar,saklama- kullanımkolaylığı)vetedavimaliyetiaçısından birbirleriylekarşılaştırılmalıveeniyiseçenek belirlenmelidir. kombinasyonlarınınkullanılması 10-Hastayahastalığıvetedavisihakkındayeterince bilgiverilmemesi 5-K(işisel)-ilacınseçilmesigereklidir.Biröncekianaliz sonucundakararverilenilaçgrubununiçinden,yine aynıölçütlerkullanılarak(etkinlik,güvenlik,uygunluk, maliyet)birilaçmolekülünekararverilmelidir. 11-İlaçsıztedavinindeyerinegöreilaçlatedavikadar önemliolduğununyeterikadaranlatılmamasıdır(8). 6-Anlaşılmasıkolaybirreçetehazırlanmalıvedüzenli olaraktedavigözdengeçirilmelivegereksizilaçlar tedavidençıkarılmalıdır.Geneldehastaların%50si reçeteedilenilaçlarıyadoğruuygulamazlar,ya düzensizkullanırlaryadahiçkullanmazlar.Bunun önemlisebepleriarasındasemptomlarıngeçmesi,yan etkilerinoluşması,ilacınbeklendiğikadaretkili olmamasıvedozşemasınınözellikleyaşlılariçin karmaşıkolmasısayılabilir.Akılcıilaçtedavisi kararınınbaşarıyaulaşması,hastanıntedaviyeuyumu iledoğrudanilişkilidir.Hastanıntedaviyeuyumuşuüç yollaartırılabilir:iyiseçilmişbirilaçtedavisi;iyibir hasta-hekimilişkisi;önemlibilgi,talimatveuyarılar içinzamanayrılması(9). AkılcıİlaçKullanımİlkeleri Kişilerinklinikbulgularınavebireyselözelliklerine göreuygunilacı,uygunsürevedozajda,endüşükfiyata vekolaycasağlayabilmeleriolaraktanımlananakılcı ilaçkulanımınıntemelilkeleri: 1-Tedaviyiplanlarkendoğrutanıyadayanmak Doğruveerkentanıbaşarılıbirtıbbitedavininön koşuludur.Ayrıca,yanlışbaşlanmışbirtedavinindoğru tanıyıgölgeleyipgeciktirebileceğideunutulmamalıdır. 2-Tedavihedeflerinibelirlemek.Tedaviyleneyi amaçlıyoruz?İlaçtedavisinegerekvarmı?Tüm İlaçkullanımınınbirhekimliksanatıolduğunu unutmamalıdır.Çünkü,öncekikuşaklarınterapiyada farmakoterapiolarakadlandırdıklarıbuuygulamada hastanınkoşullarınıvevarolantıbbiolanaklarıdoğru değerlendirmektenöte,hekiminkararınınsunumuve uygulanmasıanlamında“hekimliksan’atinin”ayrıbir önemivardır(10).Öncelikliolarakhalkınsağlığınıve toplumunçıkarınıgözetenakılcıilaçkullanımı konusundadünyadaveTürkiye’debellibiryolalınsada ilaçlarınkullanımsorunlarıdevametmektedir.AİK bilincininaşılanmasıiçinbastahekimlerolmaküzere, eczacıvebukonudahizmetverensektörüntoplum bilinciniarttırmayayönelikörgünveyaygıneğitim olanaklarıkullanılmayavegeliştirilmeyedevam edilmelidir. hastalıklarya gerektirmeyebilir. başlamadanönce Böylecehastanın da yakınmalarilaçtedavisi Tedaviamaçlarının,tedaviye hastaylakonuşulmasıiyiolabilir. kendihastalığınınsebebi,tanısı, tedavisiileilgilibirçokşeyifarketmesisağlanarak tedaviyeuyumuartırılabilir. 3-Hastanınkullandığıdiğerilaçlarvealışkanlıkları sorgulanmalıdır.Kullanılmaktaolunantümilaçların bilinmesigerekir.Ayrıcasigara,alkolkullanımıdailaç etkilerinideğiştirebilir. 4-Etkiliilaçgruplarınınlistesininyapılması,ölçütlere göreetkilibirilaçseçilmesi Tedavidekullanılacakilaçgrubunakararverirkendört adetanaözellikgözönündebulundurulmalıdır. Rasyonelfarmakoterapiilkeleridoğrultusundahekimi tedavihedeflerineulaştırabilecekilaçseçenekleri etkinlik(yeterlidoz,süre),güvenlilik(yanetki,ilaç 42

  43. SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1SAĞLIKHİZMETLERİMESLEKYÜKSEKOKULUDERGİSİ2013VOL.4CİLT1 SedaTAŞDEMİR KAYNAKLAR 6-ATO (2006). İlaçta İsraf raporu.2006; 1-SercanBulutÇelik,HüseyinCan.Birincibasamaktaakılcıilaç http://www.atonet.org.tr/turkce/bulten/bulten.php3?sira=438. kullanımı.SmyrnaTıpDergisi2012. 7-Sağlık bakanlığı akılcı ilaç kullanımı 2-Prof.Dr.NurettinAbacıoğlu.Akılcı(Rasyonel)İlaçKullanımı.Bilim, http://www.saglik.gov.tr/TR/belge/1-7771/akilci-ilac-kullanimi.html. EğitimvedüşüncedergisiAralık2005;5(4). 8-KayaalpSO.AkılcıTedaviYönündenTıbbiFarmakoloji,Editör:SO 3-DPTVIII.5YıllıkKalkınmaPlanıİlaçsanayiiÖzelİhtisasKomisyonu Kayaalp,13.Baskı,PelikanYayıncılık,2012,pp.140-154. Raporu1998. 9-Alperİskit.AkılcıİlaçKullanımı.SürekliTıpEğitimiDergisi.2006; 4-AkılcıİlaçKullanımıÇalıştayıSonuçRaporuıT.C.SağlıkBakanlığı 15(7). RefikSaydamHıfzıssıhhaMerkeziBaşkanlığıHıfzıssıhhaMektebi 10-EsatEşkazan.Akılcıilaçkullanımı.AkılcıİlaçakullanımıSempozyumu Müdürlüğü2006. İstanbul1999;s.9-20 5-OktayŞveKayaalpSO.RasyonelTedaviYönündenTıbbiFarmakoloji, Editör:SOKayaalp,11.Baskı,Hacettepe-TaşKitabevi,2005,pp.130- Yazışmaadresi:SedaTAŞDEMİRİnönüÜniversitesiTıpFakültesi FarmakolojiAD 142. 43

More Related