1.3 Beweging van platen 1.4 De aarde brandt en beeft

1. 1.3 Beweging van platen1.4 De aarde brandt en beeft Vertrouwen is goed, controle is beter! (Jozef Stalin) Herhaling is goed, controleer voor jezelf of je het begrijpt! (Meneer Mertens)

2. Op- en Aanmerkingen!! • In je boek staat Transversale beweging dit moet Transforme beweging zijn! (blz 14) • Onder het kopje transversaal staat Horsten en Slenken dit valt gewoonweg onder divergente platen!!! (blz 14)

3. Herhaling~!! • Heb je vragen, stel ze onmiddellijk!!! • Ik ga er namelijk vanuit dat je het al kent, maar misschien heb je her en der toch nog wat vragen of onduidelijkheden!

4. Platentektoniek • De wereld bestaat uit platen • Continentale platen • Oceanische platen • Aardbevingen en vulkanische verschijnselen vinden (bijna) altijd plaats aan de plaatranden • Deze platen zijn altijd in beweging en botsen constant met elkaar. • Maar waardoor bewegen deze platen nu eigenlijk? Wat is het aandrijfmechanisme?

6. Waardoor bewegen platen? • Dit komt door convectiestromen. (inwendige warmte van de aarde die circuleert in de buitenmantel [dit als taai-vloeibaarmateriaal]). • De convectiestromen zorgen voor beweging van de platen. (en bepalen de richting van de platen)

7. Platentektoniek • 3 hoofdvormen van platentektoniek: • Convergerende plaatbeweging (naar elkaar toe [platen worden kleiner]) • Gebergtevorming • Subductiezone • Divergerende plaatbeweging (Van elkaar af [platen groeien]) • Mid-oceanische rug(gen) • Horsten en slenken • Transforme plaatbeweging (langs elkaar af) • Langs elkaar bewegen • Aparte vorm van vulkanisme: Hotspot

8. Convergerende: Gebergtevorming • 2 continentale platen botsen met elkaar, daardoor plooiing. • Ontstaan plooiingsgebergte • Gevolg: Gebergtevorming + aardbevingen!!!

9. Waar kom je dit tegen op de wereld? • Alpen en Himalaya

10. Convergerende: Subductiezone • 2 platen botsen met elkaar: • Continentale plaat botst met oceanische plaat • Oceanische plaat botst met oceanische plaat (eilandenboog) • De zwaarste plaat duikt onder de andere plaat • Vorming Diepzeetrog • Tevens rimpelt de plaatrand (gebergtevorming) • Diep in de aarde smelt de zwaarste plaat af • Magmabellen sijpelen omhoog • Vulkanen worden gevormd.(Eruptie: Explosief) • Vulkaantype: Stratovulkaan • Gevormde materiaal: Graniet • Gevolg: Gebergtevorming + vulkanisme + aardbevingen

11. Waar kom je subductiezones tegen op de wereld? • Kijk in de atlas! • Kenmerk: Diepzeetrog + “gebergte” + vulkanen Oceanische – Continentale beweging Oceanische – oceanische beweging (hierbij zakt de oudste, is de zwaarste, plaat onder de jongere)

12. Divergentie: Mid-Oceanische ruggen • 2 oceanische platen gaan uit elkaar • Daardoor kan magma naar buiten vloeien • Eruptie: Rustig (effusief) • Onderzeese bergketens • Aangroei v/d platen • Gevormde materiaal: Basalt • Vulkaantype: Schildvulkaan • Gevolg: Kleine aardbevingen + rustig vulkanisme

14. Paleomagnetisme • http://www.youtube.com/watch?v=CRx66ZpEhOg • http://www.youtube.com/watch?v=G3a7VS2MqQU

15. Divergentie: Horsten en Slenken • 2 continentale platen die uit elkaar gaan • Voorloper van Mid-oceanische rug. • Middelste gedeelte zakt weg (slenk) • Horst= Hoger gelegen gedeelte • Slenk = Lager gelegen • Gevolg: vaak alleen aardbevingen (soms spleetvulkanisme)

16. Transforme plaatbeweging • Bijvoorbeeld: San Andreasbreuk

17. Hot Spots (uitzondering) • Geen botsing van platen • Een Opstijgende mantelpluim (convectiestroom) die door de korst prikt • Hot spot blijft op zijn plek (de plaat de verschuift) • Alleen vulkanische activiteiten • Ontstaan eilanden reeks • Erupties: Rustig (effusief) • Gevormde materiaal: Basalt • Vulkaantype: schildvulkaan

18. Hot Spot

19. Voorbeeld 2: Yellowstone Park

20. ‘Losse eindjes’: • Opmerkingen aardbevingen • Tsunami’s • Continental drift – 3 fasen van gebergtevorming • Kalksteen • Caldera • Pyroklastische stroom • Jaarlijkse verplaatsing platen in cm

21. Opmerking: • Aardbevingen komen niet alleen voor langs plaatgrenzen, maar ook op plaatsen waar bijvoorbeeld gas word gewonnen (Groningen). • In de buurt van vulkanen komen ook regelmatig ‘kleine’ aardbevingen voor. • Dit komt als een vulkaan wil uitbarsten, de druk in de magmakamer toeneemt, waardoor deze uitzet en trillingen veroorzaakt!

22. Tsunami’s • Grofweg 3 ontstaans-wijze: • Zeebeving (aardbeving in zee) • Stuk berghelling stort in zee • Meteorietin-slag

23. Continental drift

24. 3 Fasen van gebergtevorming: • 1e en oudste [400 miljoen jaar]: Caledonische gebergtevorming • 2e [300 miljoen jaar]: Hercynische gebergtevorming (daardoor ontstond pangea). (vb: Ardennen, Appalachen, Eifel, Centraal massief, gebergtes midden spanje en zuid duitsland) • 3e en jongste [65 miljoen jaar]: Alpiene gebergtevorming (Vb: Alpen, Himalaya) • De Hercynischeen Alpiene worden genoemd in je boek • Waarom zijn er geen gebergtes meer vanuit de Caledonische fase?

25. Kalk(steen) • Kalk = dode zeediertjes op de bodem van de oceaan. • Stapelt zich jaar in, jaar uit op. • Komt onder hoge druk te staan. • Kalk versteent  kalksteen

26. Caldera

27. Pyroklastische stroom

28. Jaarlijkse plaatbeweging in cm

29. Voor nu: • Huiswerk maandag: P1.3 :opdr 10 t/m 17 + samenvattings-opdrachtP1.4: Opdr 19 + 21 t/m 24