Maria Skłodowska - Curie

1. Maria Skłodowska - Curie Życie i osiągnięciaopracowanie – Katarzyna Czyszkowska

2. Urodziła się w Warszawie 7 listopada 1867r. Oboje rodzice byli pedagogami. Ojciec, Władysław Skłodowski, wykładał matematykę i fizykę w gimnazjach warszawskich, a matka, Bronisława z Boguskich, była przełożoną jednej z najlepiej znanych w tym czasie pensji żeńskich. Maria była najmłodsza spośród pięciorga rodzeństwa. Najstarsza z gromadki rodzeństwa, Zofia, zmarła w czternastym roku życia. Wkrótce po śmierci Zofii zmarła matka Marii pozostawiając osamotniony dom i dzieci. Maria miała wtedy lat dziewięć. Dzieciństwo i młodość

3. Po rocznym pobycie na prywatnej pensji Jadwigi Skorskiej, wstąpiła Skłodowska do III gimnazjum rządowego. Rusyfikacyjny wpływ gimnazjum nie był dla niej szkodliwy ponieważ Ojciec uczył dzieci w domu języka polskiego, historii i literatury polskiej. W gimnazjum była Maria zawsze świetną uczennicą. Od najmłodszych lat wykazywała wybitne zdolności, szczególnie w zakresie matematyki i nauk przyrodniczych. W piętnastym roku życia ukończyła gimnazjum, z najwyższym w szkołach rosyjskich odznaczeniem - złotym medalem. Zaraz po zakończeniu gimnazjum zaczęła przygotowywać się do studiów wyższych. Większość uniwersytetów była w tamtym okresie dla kobiet zamknięta. Dzieciństwo i młodość

4. Jedyną szansą na studiowanie był wyjazd za granicę, wymagało to jednak dużych środków finansowych. W 1884r. Skłodowska postanowiła rozpocząć samodzielną pracę zarobkową. Kilka lat spędziła więc na wsi na posadzie prywatnej nauczycielki . Rok 1891 był przełomowy w życiu Skłodowskiej, powstała możliwość wyjazdu na studia za granicę. Starsza siostra, Bronisława, ukończyła studia lekarskie w Sorbonie i po zamążpójściu na dłuższy czas miała pozostać w Paryżu, mogła zatem sprowadzić do siebie Marię. Skłodowska przybyła więc do Paryża i zapisała się na wydział nauk ścisłych, aby studiować fizykę i matematykę. Zamieszkała w studenckiej dzielnicy Quartier Latin w skromnym pokoiku na szóstym piętrze. Studia

5. Już w roku 1893 uzyskała tzw. licencjat nauk fizycznych. Licencjat taki otrzymują studenci wyższych uczelni francuskich po zdaniu egzaminów obranej specjalności oraz po odrobieniu przewidzianych programem ćwiczeń laboratoryjnych. Jest to już stopień uniwersytecki. W rok później otrzymała licencjat nauk matematycznych. Już w okresie przygotowywania się do egzaminów z matematyki rozpoczęła pracę eksperymentalno-badawczą w laboratorium prof. Lippmanna. Studia

6. Wiosną 1894 poznała uczonego, Piotra Curie. 25 lipca 1895r. w Sceaux pod Paryżem odbył się cichy i skromny ślub Marii Skłodowskiej z Piotrem Curie. Na mocy tego aktu Skłodowska stała się formalnie obywatelką francuską. Życie naukowe małżonków ogniskowało się w pracowni Szkoły Fizycznej, gdzie Piotr Curie był profesorem. Ówczesny dyrektor szkoły, Schutzenberger, zezwolił na to, żeby pani Curie pracowała obok męża. W ciągu pierwszych lat małżeństwa wykonywali badania niezależnie od siebie: ona ukończyła i wydała w 1897r. pierwszą swoją pracę o własnościach magnetycznych stali, rozpoczętą jeszcze w pracowni prof. Lippmanna, on zaś pochłonięty był zagadnieniem wzrostu kryształów. Małżeństwo i wspólna praca

7. Jesienią 1897r., wkrótce po urodzinach córki, Ireny, Skłodowska rozpoczęła większą pracę doświadczalną, która miała być w przyszłości jej pracą doktorską. Temat wybrany i pierwsze już wyniki badań zwiastowały nową epokę w dziejach fizyki i chemii. Tematem pracy Marii Skłodowskiej-Curie były mało zbadane dotąd niewidzialne promienie, wysyłane przez sole najcięższego pierwiastka chemicznego - uranu. Promienie te zostały wykryte w 1896r. Przez uczonego francuskiego, Henryka Becquerela. Praca badawcza

8. Skłodowska zbadała uran i jego sole, a następnie wykryła, że spośród wszystkich znanych wtedy pierwiastków chemicznych jeszcze jeden metal - tor - wysyła takie samo promieniowanie jak uran i o podobnej sile. Uczona zaproponowała wtedy, aby zjawisko wysyłania niewidzialnych promieni, jakie obserwujemy u uranu lub toru nazwać w ogóle promieniotwórczością, a pierwiastki chemiczne obdarzone tą własnością nazywać promieniotwórczymi. Pierwsza drukowana w tej sprawie praca Skłodowskiej zawiera jeszcze zapowiedź przypuszczalnego istnienia jakiegoś nieznanego pierwiastka chemicznego, posiadającego zdolność promieniotwórczą o wiele większą niż uran czy tor. Praca badawcza

9. Temat dalszej pracy zarysował się tak niesłychanie interesująco, że teraz i Piotr Curie, porzuciwszy Badania nad kryształami, przyłączył się do pracy żony i odtąd oboje małżonkowie z całym entuzjazmem oddali się poszukiwaniu nowego pierwiastka. Jako substancję wyjściową wybrali blendę uranową, rudę o dość dobrze znanym składzie chemicznym, w której przypuszczali obecność około 1% nieznanej substancji. Praca badawcza

10. W lipcu 1898 małżonkowie ogłosili odkrycie nowego pierwiastka chemicznego. Na cześć kraju ojczystego Marii Skłodowskiej nowy pierwiastek został nazwany polonem. W okresie świąt Bożego Narodzenia, 26 grudnia 1898r., Piotr i Maria Curie zakomunikowali paryskiej Akademii Umiejętności, że wykryli drugi nieznany pierwiastek chemiczny i nazwali go radem. Pierwiastek ten, podobnie jak polon, jest bardzo silnie promieniotwórczy. Praca badawcza

11. W 1899r. Małżonkowie Curie odwiedzili Polskę. W 1900 r. Maria została wykładowcą w Wyższej Szkole Normalnej w Sevres kształcącej przyszłe nauczycielki żeńskich liceów, pierwszą kobietą na tym stanowisku. W 1902r. Umarł Władysław Skłodowski – ojciec Marii. W 1902 r. uczona ustaliła właściwości radu. Kobieta - profesor

12. W roku 1903 Maria i Piotr Curie wspólnie z Henrykiem Becquerelem otrzymali nagrodę Nobla za odkrycie zjawiska promieniotwórczości pierwiastków chemicznych. Nagroda Nobla

13. 6 grudnia 1904r. Przyszła na świat druga córka państwa Curie – Ewa. 19 kwietnia 1906r. Piotr Curie wracając z zebrania Stowarzyszenia Profesorów Wydziału Nauk został potrącony przez ciężki wóz, który zadał mu natychmiastową śmierć. Maria objęła katedrę fizyki na Sorbonie po mężu. Była pierwszą kobietą - wykładowcą w historii uczelni. Narodziny i śmierć

14. W 1911r. ponownie otrzymała nagrodę Nobla, tym razem już sama za zasługi w dziedzinie chemii, za odkrycie nowych pierwiastków chemicznych – polonu i radu. Druga Nagroda Nobla

15. Gdy wybuchła pierwsza wojna światowa Skłodowska przebywała stale w Paryżu, oddając wszystkie swoje siły na usługi armii francuskiej. Udało się jej zorganizować kilkaset samochodów , stanowiących ruchome stacje szpitalne, wyposażone w aparaty Roentgena. I wojna światowa

16. Od 1919r. Maria pracowała w Instytucie Radowym w Paryżu. W 1921r. odbyła z córkami podróż po USA. Celem spotkań i wykładów było pozyskanie pieniędzy na zakup 1g radu. W 1925r. Noblistka przyjechała do Polski i przekazała 1g radu Instytutowi Radowemu w Warszawie. W 1929r. Ponownie odbyła podróż po USA i otrzymała w prezencie 1g radu. Po wojnie

17. W dniu 4 lipca 1934r. w sanatorium Sancellemoz w Sabaudii zmarła Maria Skłodowska-Curie. Gasła w ciągu długich tygodni choroby, wyczerpana nadludzką pracą, osłabiona wieloletnim działaniem promieni szkodliwych dla zdrowia. W czasie choroby do ostatnich dni życia nie przestawała kierować pracami Instytutu Radowego. Najbliższym swym współpracownikom - córce, Irenie, i zięciowi, Fryderykowi Joliot, przekazała obowiązek pracy badawczo-naukowej. Ciało jej spoczęło obok męża na skromnym cmentarzyku w Sceaux pod Paryżem. Śmierć

18. Wybór sentencji uczonej • Uczony jest w swojej pracowni nie tylko technikiem, lecz również dzieckiem wpatrzonym w zjawiska przyrody, wzruszające jak czarodziejska baśń. • Jeśli coś jest słuszne, trzeba to czynić, choćby tysiączne powody stawały temu na przeszkodzie. • Szkoła udziela za mało czasu na ćwiczenia fizyczne, nie stwarza dobrych warunków dla intelektualnego rozwoju dziecka, gdyż poświęca zbyt dużo czasu na przyswajanie wiedzy, zostawiając go zbyt mało na samodzielne myślenie. • Należy zrobić wszystko, aby ukazać młodym piękno nauki.

19. Albert Einstein powiedział, że Maria Curie jest jedynym człowiekiem, którego nie zepsuła sława. Biografia Marii, napisana przez jej córkę Ewę, jest najczęściej na świecie czytaną biografią , a w Japonii jest lekturą obowiązkową w szkołach Maria Curie - Skłodowska, w konkursie rozpisanym przez brytyjski tygodnik "New Scientist" została uznana za "kobietę, która wywarła największy wpływ na naukę". Ciekawostki

20. Wybór sentencji uczonej • Czasami wydaje mi się, że praca dzieci w dzisiejszych szkołach jest tak nadmierna, że lepiej dzieci potopić niż uczyć w tych szkołach. • Im bardziej się człowiek starzeje, tym mocniej czuje, że umiejętność cieszenia się chwilą bieżącą jest cennym darem podobnym do stanu łaski. • Nauka leży u podstaw każdego postępu, który ułatwia życie ludzkie i zmniejsza cierpienie. • Niczego w życiu nie należy się bać, należy to tylko zrozumieć. • Nie można bowiem mieć nadziei na skierowanie świata ku lepszym drogom, o ile się jednostek nie skieruje ku lepszemu. W tym celu każdy z nas powinien pracować nad udoskonaleniem się własnym, jednocześnie zdając sobie sprawę ze swej, osobistej odpowiedzialności za całokształt tego, co się dzieje w świecie, i z tego, że obowiązkiem bezpośrednim każdego z nas jest dopomagać tym, którym możemy się stać najbardziej użyteczni.

21. Jako pierwsza kobieta w historii: • zdała egzaminy wstępne na wydział fizyki i chemii Sorbony; • uzyskała doktorat z fizyki; • otrzymała Nagrodę Nobla; • otrzymała dwie Nagrody Nobla; • została wykładowcą i profesorem na Sorbonie; • została pochowana w Panteonie w Paryżu; • jako jedyny uczony w historii została uhonorowana Nagrodą Nobla w dwóch różnych dziedzinach nauk przyrodniczych.

22. Nie do wiary • W 1902r państwo Curie uzyskali 1/10g radu po 45 miesiącach ciężkiej pracy. • Promieniowanie radu jest 2000000 razy silniejsze od promieniowania uranu, odrobina radu wydziela 1400 razy więcej ciepła niż taka sama ilość węgla kamiennego. • Tylko ołów jest w stanie zatrzymać promienie wysyłane przez rad. • Państwo Curie nie zdecydowali się na opatentowanie metody otrzymywania czystego radu rezygnując tym samym z ogromnych korzyści materialnych, uważali bowiem, że odkrycia naukowe należy udostępniac światu za darmo.

23. Nie do wiary • Cena 1grama radu w czasach państwa Curie to 750000 franków w złocie. • Maria Curie odmówiła przyjęcia rządowej pensji po śmierci Piotra uznając, że jest w stanie sama utrzymać siebie i córki własną pracą. • W czasie I wojny światowej uczona sama zdobyła od prywatnych właścicieli 20 samochodów i pieniądze na wyposażenie ich w przenośne aparaty rentgenowskie, założyła 220 stacji radiologicznych i przeszkoliła ich obsługę.

24. Nie do wiary • Kiedy Maria Skłodowska – Curie przeczytała akt darowizny 1g radu od społeczeństwa amerykańskiego, zażądała zmiany zapisu w akcie. Rad miał być podarowany nauce a nie jej osobiście. Zmiany zapisu dokonano w nocy przed wręczeniem radu. • Maria i Piotr własnoręcznie konstruowali sobie przyrządy badawcze. • Pieniądze za Nagrody Nobla Maria oddała. Za pierwszym razem na budowę sanatorium w Zakopanem, za drugim razem na budowę pracowni radiologicznej Warszawskiego Towarzystwa Naukowego.

25. Irena Joliot Curie z Albertem Einsteinem – wielki fizyk polubił Irenę kiedy była małą dziewczynką, obdarzał ją przyjaźnią do końca życia (zmarł 10 lat przed nią).

26. Z 763 noblistów, tylko 33 to panie. Najwięcej nagród przyznano kobietom w dziedzinie pokoju – 12 i literatury – 10. Polka – Maria Skłodowska - Curie – była pierwszą kobietą, która otrzymała nagrodę Nobla. Dziedzina, w której ją wyróżniono to fizyka. Była jedną z dwóch kobiet, która w historii konkursu otrzymała nagrodę w tej dziedzinie. Osiem lat później Skłodowska-Curie dostała nagrodę Nobla z chemii i była ponownie pierwszą z kobiet, które sięgnęły po laur w tej dziedzinie. Kolejną była jej córka Irene Joliot-Curie. Czy wiecie, że…

27. Rodzina Curie została nagrodzona kilkukrotnie. Oprócz wyróżnień dla Marii Skłodowskiej-Curie i jej córki Irene, nagrodę otrzymali także mąż polskiej noblistki Piotr Curie i jej zięć – Frederic Joliot. Czy wiecie, że…

28. Ewa Curie mówiła, że jest czarną owcą w rodzinie. Jej matka otrzymała dwie nagrody Nobla, ojciec jedną, po jednej siostra i szwagier, nagrodę Nobla dostał też jej mąż (Henry Richardson Labouisse – dyrektor UNICEF odbierał pokojową nagrodę Nobla dla kierowanej przez siebie organizacji w roku 1965). Ewa Curie zmarła w 2007r. w wieku 102 lat, Irena natomiast przeżyła zaledwie 59 lat (zmarła na białaczkę). Czy wiecie, że…

29. Literatura • Bandomir Andrzej – „Poczet uczonych polskich”; Nasza Księgarnia, Warszawa 1975r. • Bobińska Helena – „Maria Skłodowska Curie”; Państwowy Zakład Wydawnictw Szkolnych, Warszawa 1962r. • Cotton Eugenia – „Rodzina Curie i promieniotwórczość”; Wiedza Powszechna, Warszawa 1965r. • Curie Ewa – „Maria Curie”; PWN, Warszawa 1983r. • Steele Philip – „Maria Skłodowska – Curie kobieta, która zmieniła dzieje nauki”; Wyd. MWK, Warszawa 2010r. • Wołczek Olgierd i inni – „Maria Skłodowska Curie – jej życie i dzieło” album fotograficzny z komentarzami; Wydawnictwo Polonia, Warszawa 1967r. • Internet (między innymi): http://muzeum.if.pw.edu.pl/http://www.agcia.yoyo.pl/http://polscynoblisci2004.republika.pl/http://www.umcs.lublin.pl/http://historia_kobiet.w.interia.pl/