JAK NIEDOSŁYSZĄCY SŁYSZY i ROZUMIE

1. JAK NIEDOSŁYSZĄCY SŁYSZY i ROZUMIE Krzysztof Moszczyński

2. Rola słuchu Słuch jest dla człowieka bardzo ważnym narządem zmysłu. Dzięki niemu możemy uzyskać informacje o zagrażającym niebezpieczeństwie, o wydarzeniach dziejących się wokół nas ale też wpływa na ekspresję słowną, rozwój języka i rozwój intelektualny.

3. Rola słuchu Prawidłowe słyszenie jest warunkiem opanowania mowy. Zaburzenie słuchu wpływa nie tylko na mowę, lecz na cały rozwój człowieka. Wady słuchu są więc zaburzeniami, które utrudniają odbiór mowy otoczenia, a w skrajnych przypadkach – wręcz go uniemożliwiają

4. Różne powody złego odbierania dźwięków Słuch muzyczny i słuch fonemowy(odbiór dźwięków mowy) to dwie różne strony funkcjonowania mózgu podobnie Centralne Zaburzenia Przetwarzania Słuchowego to nieprawidłowa obróbka odebranego już dźwięku na poziomie centralnym, podczas transmisji do mózgu i przetwarzania w korze mózgowej Wady słuchu takie jak: niedosłuch, głuchota to skutek zaburzeń na poziomie obwodowym ale

5. Centralne zaburzenia przetwarzania słuchowego Centralne zaburzenia przetwarzania słuchowego CAPD ( ang. Central Auditory Processing Disorders) Powoduje zaburzenia różnicowania głosek, zaburzenia rozwoju mowy – SLI, oraz dysleksję • Szacuje się, że CAPD występują u: 2–3% populacji dzieci w wieku szkolnym, 2 razy częściej u chłopców, 20–30% populacji dzieci z dysleksją rozwojową, 10–20 % osób w wieku powyżej 65 lat.

6. Niedosłuch to znacznie gorzej Bo występuje lub mogą występować : Zaburzenia lokalizacji źródła dźwięku;Zaburzenia różnicowania dźwięków; Zaburzenia rozpoznawania wzorców dźwiękowych;Zaburzenia zdolności do przetwarzania bardzo krótkich sygnałów dźwiękowych,,

7. Ciąg dalszy „ nieszczęść” niedosłyszącego Mamy jeszcze: Zaburzenia umiejętności porządkowania czasowego dźwięków,Zaburzenia integracji czasowej dźwięków.Zaburzenia umiejętności rozumienia mowy zniekształconej.Zaburzenia umiejętności rozumienia mowy w obecności sygnału zagłuszającego.Zaburzenia lateralizacji (dominacji stronnej) słuchowej.Zaburzenia odbierania sygnałów jednoczesnych (na przykład dochodzących do obojga uszu).

8. Wiedza o niedosłuchu • Społeczeństwo ma trudności z rozróżnieniem terminologicznym: niesłyszący, głuchy, ogłuchły, niedosłyszący, głuchoniemy i słabosłyszący • Pokutują fałszywei krzywdzące mity społeczne, które budują błędny i uproszczony obraz niedosłyszących i głuchych jako ludzi wyizolowanych, zdezorientowanych, niekomunikatywnych, odciętych od świata

9. Jak widzą ludzie „osoby w aparatach” • Z badań PAN wynika, że tylko 9,8% słyszących uważa głuchoniemych, głuchych i niedosłyszących za osoby niepełnosprawne. Wypowiedź osoby słyszącej o osobach niedosłyszących: „noszą aparaty ale wszystko słyszą, to nie to co głusi” To taka sama „proteza” jak okulary

10. Jak to jest z niedosłuchem? Mity • Niedosłuch nie jest niepełnosprawnością • Wystarczy do niedosłyszącego krzyczeć lub głośniej mówić • Aparat słuchowy rozwiązuje problem • Osoby niedosłyszące to mały odsetek populacji Fakty • Osoby niedosłyszące stanowią najliczniejszą grupę spośród wszystkich niepełnosprawności, • Niedosłuch to „niewidzialna niepełnosprawność”; osoby niedosłyszące zostają wykluczone ze społeczeństwa często przez brak zrozumienia

11. Opinia osób głuchych o niedosłyszących OSOBĘ BARDZO NIEDOSŁYSZĄCĄ w języku migowym, określają jako kogoś, kto bardzo przypomina człowieka słyszącego, a tylko w bardzo niewielkim stopniu głuchego. -H. Lane, Maska dobroczynności …, s. 24. Głusi nie akceptują osób niedosłyszących w swoim środowisku, a osoby implantowane traktują z dużą ostrożnością. Na bazie języka migowego głusi budują silne poczucie solidarności grupowej i hermetycznej wspólnoty kulturowej. Dramat osób głuchych lecz mówiących odrzucanych przez oba środowiska i pozostających w zawieszeniu miedzy tymi dwoma światami.

12. Głusi o sobie Określenie "osoby głuche" (zamiast "niesłyszące") jest zgodne z terminologią stosowaną w środowisku głuchych. Osoby całkowicie pozbawione słuchu traktują swoją głuchotę jako element identyfikacji społeczno-kulturowej, nie zaś jako rodzaj upośledzenia. Nie uważają się więc za osoby niepełnosprawne czy upośledzone.

13. Co jest najtrudniejsze dla osoby niedosłyszącej ZROZUMIENIE MOWY A NIE ZŁY ODBIÓR CICHYCH DŹWIĘKÓW Ubytek słuchu często wpływa negatywnie na zdolność rozumienia mowy. W szczególności niesłyszalne stają się spółgłoski "p", "k", "f" , "h" i wszystkie dźwięki "t", "sz" , "s". . Japończycy nie umieją odróżnić "R" od "L". Jest spółgłoska w ich języku, która jest podobna do obu dźwięków, i ucho Japończyka faktycznie nie słyszy różnicy.

14. Badania zrozumienia mowy • Specjalistyczne testy: Test Sekwencji Częstotliwości Adaptacyjny test rozumienia mowy w szumie Test RozdzielnousznyCyfrowy Test Wykrywania Przerw

15. Testy wyższych funkcji słuchowych • TSC – Test Sekwencji Częstotliwości (FPT – FrequencyPattern Test) – test obejmuje 40 sekwencji dźwięków. Każda sekwencja składa się z trzech 3 tonów z których jeden różni się częstotliwością od pozostałych (ton wysoki– 1122 Hz, ton niski – 880 Hz). Podczas badania zadaniem pacjenta jest podawanie kolejności dźwięków dla każdej usłyszanej sekwencji; • Adaptacyjny test rozumienia mowy w szumie (aSPN – Adaptive Speech In Noise) – test polegający na powtarzaniu usłyszanych słów na tle szumu;

16. Testy wyższych funkcji słuchowych TWP – Test Wykrywania Przerw (GDT – Gap Detection Test) – test polegający na prezentacji 30 krótkich szumów z ukrytymi w ich obrębie przerwami o długości od 1 do 50 ms. Zadaniem osoby badanej jest naciśnięcie przycisku w momencie wykrycia przerwy; TRC- – DichoticDigitTest) – test polegający na powtarzaniu cyfr podawanych obuusznie. Podczas badania pacjent słyszy jednocześnie dwie pary cyfr, inne podawane do ucha prawego i inne do lewego. Zadanie wykonywane jest 3-krotnie. Pierwsza część polega na powtarzaniu usłyszanych liczb z obu uszu. Kolejne dwie części to ukierunkowanie uwagi na jedno z uszu, gdzie pacjent ma powtarzać usłyszane liczby najpierw z ucha prawego a następnie lewego. • •

17. Testy wyższych funkcji słuchowych TRS – Test Rozdzielnousznego Słyszenia – test polegający na powtarzaniu słów podawanych obu usznie. Podczas badania pacjent słyszy jednocześnie 6 wyrazów, 3 podawane do ucha prawego i inne 3 do lewego. Zadanie wykonywane jest 3-krotnie. Pierwsza część polega na powtarzaniu usłyszanych wyrazów z obu uszu. Kolejne dwie części to ukierunkowanie uwagi jedno z uszu, gdzie pacjent ma powtarzać usłyszane wyrazy najpierw z ucha prawego a następnie lewego.

18. Na UW studiuje bardzo mało niedosłyszących i stąd wykładowcy nie zawsze rozumieją problemów tej grupy osób.Oto jeden z nich. Niedosłyszący na UW

19. Szybkość reakcji w odpowiedzi na pytania Szybkość przesyłu impulsów nerwowych zależy od średnicy nerwów i wynosi od 5 km/h do nawet ponad 400km/h dla najgrubszych nerwów! . Ale szybkość reakcji nie zależy wyłącznie od tego, jakim nerwem biegnie sygnał, ale także od tego, jaka jest jego intensywność (np. głośność dźwięku) i czy źródło informacji pochodzi z jednego, czy też z kilku zmysłów. Największe wzmocnienie sygnału zachodzi, gdy bodziec wzrokowy „wyprzedza” słuchowy o 150 ms.

20. Przebieg słyszenia • W brew intuicji na dźwięk reagujemy szybciej niż na światło. Naciśnięcie przycisku w odpowiedzi na ton „zabiera” średnio 140-160 ms, podczas gdy na błysk – 180-200 ms.

21. Droga dźwięku do mózgu u niedosłyszącego 300 tys. operacji procesora /sekundę

22. Kilkadziesiąt milisekund za późno Jeśli dwa identyczne dźwięki o tej samej względnej intensywności, dotrą do naszych uszu w odstępie mniejszym niż 20-40 milisekund, usłyszymy tylko pierwszy (bliższy) z nich. Drugi „znika” w wyniku tzw. bezwiednego hamowania sensorycznego. Każda komórka nerwowa po pobudzeniu musi „odpocząć”. Jeśli kolejny bodziec dotrze do niej w trakcie tego odpoczynku, to go po prostu pominie. Zjawisko to określamy mianem efektu Haasa. 30 milisekund opóźnienia

23. Mowa zlewa się z hałasem otoczenia Mowa Mózg osoby niedosłyszącej musi wykonać tytaniczną pracę rozpoznania pytania (słów ), zrozumienia treści, wyszukania nauczonych fragmentów, sformułowania odpowiedzi. Mowa z szumem

24. I zazwyczaj jest już za późno • Niedosłyszący nie zdąży • odpowiedzieć na pytanie. • Któż to zrozumie dlaczego? Powtórzę „człowiek może (...) zrozumieć tylko to, czego chociaż w niewielkim stopniu sam doświadczył ”

25. DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ