Kijken naar motoriek

1. Kijken naar motoriek Systematische screening: een utopie? Paul De Cock COS Leuven

2. Kleuters in beweging • ontwikkeling • spelenderwijs

3. Kleuters in beweging • rennen • springen • dansen • gooien • vangen • klimmen • fietsen • tekenen • ...

4. Motoriek is een tweewieler? • ‘Grootmotoriek’ • Fijne motoriek geen identieke tweeling

5. Motoriek is een veelheid • Kracht • Evenwicht • Behendigheid • Snelheid • Beheersing & coördinatie • Precisie • Handvaardigheid • Inschatting (perceptie !)

6. Motoriek beoordeelbaar? • Factor ‘g’ • Beweging in ontwikkeling - leeftijd • Jongens – meisjes • Kwantiteit – kwaliteit • Samenhang met andere ontwikkelingsdomeinen

7. Evaluatie • Observatie individueel / groep • Bevraging ouders / leerkrachten • (test - neuromotorisch) onderzoek • Wie wordt onderzocht? (risico-groepen bv kinderen met laag geboortegewicht) • Wie onderzoekt? • Wat?

8. Beoordeling motorische ontwikkeling Systematische beoordeling • Screening (transversaal) vals + / - • Surveillance (longitudinaal) • Test (criterium?) • validiteit • betrouwbaarheid / herhaalbaarheid (intra-inter) • haalbaarbeid (tijd – ruimte - materiaal)

9. Waarom beoordelen? • (vroeg)detectie • delay – deviance – disease • interventie • stimuleren – remediëren • voorkomen en behandelen

10. Detectie • botaandoening • spierziekte (vb. spierziekte van Duchenne) • neuropathie (vb. Charcot Marie Tooth) • bindweefselpathologie • afwijking sensorium • centraal zenuwstelsel

11. Beweging en CZS • voorhoornpathologie (Kugelberg-Welander) • hersenen • CP • tumor • structurele afwijking CZS (aangeboren – verworven • ‘functionele’ afwijking CZS (vb. tremor)

12. Motoriek en hersenen • progressieve aandoeningen (genetisch-metabool) vb. adrenoleucodystrofie Hallervorden-Spatz ataxia telangiëctasia Kearns-Sayre … • geassocieerd: cognitieve beperkingen – ADHD – autisme • Developmental Coordination Disorder

13. ataxia telangiectasia

14. Kearns-Sayre (ophtalmoplegia plus) • oogbewegingen beperkt • ptose • verlies spierkracht • cardiale ritmestoornis

15. Klinisch onderzoek blijft onvervangbaar • huid • oogbewegingen • tongmobiliteit • spiermassa (kuiten te dik / te dun) • vorm voeten • peesreflexen (paradox?) • hoofdomtrek • kleine anomalieën soms van groot belang

16. Developmental Coordination Disorder Definitie: - motorische achterstand, coördinatiegestoord, onhandig (ifv leeftijd) - interfereert met ADL en schoolresultaten - niet ten gevolge van een somatische aandoening - geen pervasieve ontwikkelingsstoornis - indien mentaal geretardeerd, dan zijn de motorische problemen ernstiger dan verwacht voor dat IQ  IQ > 70

17. Prevalentie:

18. Soft signs • Bv. geassocieerde bewegingen • hielengang • diadochokinese • pianotage • mond openen – vingers spreiden leeftijdsafhankelijk aspecifiek

19. (Cor-)relaties? • dagelijks leven - test • vragenlijst – test • test – test • testonderdeel - geheel • motoriek – intelligentie • motoriek - leren

20. Studies in Leuven • toepasbaarheid buitenlandse testen • normen • leeftijdsgroepen • gebruik vragenlijsten • ouders – leerkrachten • vragenlijst vs test • balvaardigheid als insteek DCD • leereffect als criterium? • M-ABC – kleutervolgsysteem • variabiliteit (en evolutie!) • jongens - meisjes

21. Zet kleuters in beweging • kijken is begin? • spelen = oefenen • ruimte • gelegenheid • tijd • samen pret

22. Vragen & Problemen • scheidingslijn(en) – identificatie • wie vraagt? – wie test? • verwijzen • wie? • waarheen? • ouders • wat met leerzorg morgen? • Quid GON?

23. Mogelijkheden CLB’s • team (informatie vanuit meerdere kanalen – disciplines) • synergie school – CLB • positieve context (bewegingsopvoeding) • 2-stappen consult arts?