Rafał Raźny, agrounia.pl, WZRKiOR 14.11.2013 , Wrocław, Siedziba WZRKiOR

1. WPR i Fundusze Europejskie 2014-2020 jako szansa na rozwój dla rolników i kółek rolniczych na Dolnym Śląsku Rafał Raźny, agrounia.pl, WZRKiOR 14.11.2013, Wrocław, Siedziba WZRKiOR agrounia.pl

2. Plan prezentacji • Rolnictwo Dolnego Śląska • WPR 2014-2020 • Fundusze Europejskie 2014-2020 • RPO WD 2014-2020 agrounia.pl

3. Rolnictwo Dolnego Śląska

4. Rolnictwo Dolnego ŚląskaGeografia • Dobry klimat - okres wegetacyjny wynosi 225 dni; wskaźnik rolniczej przestrzeni produkcyjnej wynosi 74,5 (Polska 69) • Kwaśnie gleby, średnia-niska zawartość P i K • Zróżnicowane tereny (Góry i Niziny) • Wysokie walory krajoznawcze • Przemysł rolno-spożywczy? Spółdzielnie mleczarskie? agrounia.pl

5. Rolnictwo Dolnego ŚląskaGeografia • Autostrada Zach-Wsch • Gęsta sieć dróg i kolei • Sąsiedztwo Rep. Czeskiej i RFN • Wysokie zaludnienie 145 osób/km2 • 90 miast • 75% gospodarstw produkuje na rynek, 25% dla potrzeb własnych; około 35% głównie na rynek (2002) agrounia.pl

6. Rolnictwo Dolnego ŚląskaGeografia

7. Rolnictwo Dolnego ŚląskaStruktura gospodarstw Średnia pow. 11,92 ha; 82,54% gospodarstw <10 ha; 17 469 gospodarstw >10ha agrounia.pl

8. Rolnictwo Dolnego Śląska agrounia.pl

9. Rolnictwo Dolnego Śląska Zagłębie rzepakowe B. wysokie plony Zagłębie buraczane agrounia.pl

10. Rolnictwo Dolnego Śląska • Warzywa [w 2011 GUS W-wa 2012] • Gruntowe: • 6700 ha (10 w PL) • 162300 t (9 w PL) • Najwyższe plony cebuli (337 dt/ha) • Pod osłonami 37100 t (8 w PL) • Drzewa owocowe [w 2011 GUS W-wa 2012] • 8 500 ha (9 w PL) • 50 800 t owoców (6 w PL) agrounia.pl

11. Rolnictwo Dolnego Śląska • 15 miejsce pod względem ilości zwierząt! 129 tys. SD, tylko Opolskie mniej; Wielkopolskie 13493 tys. SD – 10 razy więcej • Najniższa w PL obsada 15 szt./100 ha UR • Bydło 97 800 szt. (14 w PL); Maz. 1,02 mln • Trzoda chlewna 259 300 (13 w PL); WLKP: 4,23mln • Owce 10 400 szt. (10 w PL) • Kozy 5300 szt. (7 w PL) agrounia.pl

12. Rolnictwo Dolnego Śląska • 5,6 mln drobiu kurzego (8 w PL) • 2,8 mln kury nioski (4 w PL) • 125 tys. t żywca ubitego (15 w PL) • 182 mln l mleka (14 w PL) • 637,6 mln szt. jaj (4 w PL) agrounia.pl

13. Rolnictwo Dolnego ŚląskaProdukcja jakościowa • 38 produktów tradycyjnych i regionalnych (13miejsce w Polsce) • 44 304,12 ha produkcji ekologicznej w 2012 (7 w PL) • 1 336 producentów ekologicznych (9 w PL), w tym tylko 13 przetwórców (11 w PL), 16 podmiotów wprowadzających na rynek (6 w PL) agrounia.pl

14. Turystyka • 2011 [GUS W-wa 2012] • 692 obiekty zbiorowego zakwaterowania (ozz) (4 w PL) • 49 551 miejsc noclegowych w ozz (4 w PL) • 2 026 726 turystów w ozz (3 w PL) • Atrakcje turystyczne przez cały rok • 21% noclegów w ozz – turyści zagraniczni • 3 województwo pod względem turystów (2 026 tys.)! • US we Wrocławiu • W 2012 2 186 tys. turystów, 22,1% zagraniczni (+/- 484 000) agrounia.pl

15. Infrastruktura • Gęsta sieć osadnicza • Duże aglomeracje (90 miast) • Dość rozbudowana infrastruktura • Autostrada • Lotnisko • Duży przemysł • Sektor akademicki, ale bez celu wdrażania wiedzy (ocena na podstawie publikacji) • Sąsiedztwo Czech i Niemiec • Mamy gdzie i jak sprzedawać! Jest rynek! agrounia.pl

16. SWOT Dolny Śląsk • Mocne strony • Turystyka • Image „zdrowotny i ekologiczny” • 600 gospodarstw agroturystycznych • Aglomeracje • Dobre warunki klimatyczne – wydajne rolnictwo intensywne • Infrastruktura + sąsiedzi • Sektor akademicki • Akwakultura agrounia.pl

17. SWOT Dolny Śląsk • Słabe strony • Spore ilość terenów górskich i słabych gleb ograniczających możliwość konkurencyjności na rynkach globalnych • Powodzie i zimy w górach • Ogromna ilość małych gospodarstw • Zanikająca produkcja zwierzęca • Brak zorientowania się na rynek: brak bazy przetwórstwa • Słaba ilość produktów regionalnych • Przeciętna ilość gospodarstw ekologicznych • Brak zachęty dla kontaktów akademików z beneficjentami badań agrounia.pl

18. SWOT • Szanse • Rozwój rolnictwa jakościowego • Rozwój rolnictwa lokalnego • Rozwój rolnictwa turystycznego • Współpraca międzynarodowa agrounia.pl

19. SWOT • Zagrożenia • Zniesienie płatności bezpośrednich • Niedoinwestowanie zabytków • Zmiany klimatyczne • Biologia gleby – brak obornika, gnojowicy • Niedostosowanie małych gospodarstw do rynków lokalnych (Większość płatności trafia do dużych gospodarstw) • Brak współpracy ze strony akademickiej agrounia.pl

20. WPR po 2013Ustalenia z Brukseli agrounia.pl

21. Sytuacja w negocjacjach • Kompromis polityczny • Projekt przepisów przejściowych na rok 2014 • Nowa WPR w pełni od 1 stycznia 2015 • Polski projekt PROW 2014-2020 do końca roku • Brak aktów wykonawczych na poziomie UE • Brak aktów legislacyjnych i wykonawczych w Polsce agrounia.pl

22. WPR po 2013 • Raczej ewolucja niż rewolucja • Naturalnie 4 obszary: • Płatności bezpośrednie • Wspólna Organizacja Rynków Rolnych • Rozwój Obszarów Wiejskich • Finansowanie WPR agrounia.pl

23. Płatności bezpośredniepo 2013 • Jednolita Płatność Obszarowa • Płatności do określonych produktów (max 8-13% w skali kraju) • ONW (max 5% w skali kraju) • Dodatkowa płatność dla młodych rolników • Wsparcie drobnych producentów rolnych (schemat – łatwiejsze przepisy, jedna płatność) • Zazielenienie agrounia.pl

24. Płatności bezpośrednie po 2013 • Dyscyplina finansowa nie może dotyczyć pierwszych 2000 euro/gospodarstwo • Można będzie dopłacać więcej do pierwszych 30ha – 30% płatności • Wyłączenie „rolników” nieczynnych zawodowo, lista działalności, które wykluczają z otrzymywania dopłat • 2015 – nowa identyfikacja obszarów kwalifikujących się do płatności • Poziom płatności???? agrounia.pl

25. ZAZIELENIENIE • Trzy środki: • Utrzymanie TUZ • Dywersyfikacja upraw • Gospodarstwa do 10ha zwolnione • 10-30ha dwie uprawy przy czym jedna to max 75% użytków rolnych • Powyżej 30ha – trzy uprawy, przy czym dwie główne max 95%. • Utrzymanie obszarów proekologicznych zajmujących co najmniej 5% powierzchni dla gospodarstw powyżej 15ha (z wyłączeniem TUZ) • Element ten wzrośnie do 7% po raporcie KE w 2017 roku • Obszary proekologiczne: żywopłoty, strefy buforowe, drzewa, grunty ugorowane, biotopy etc. agrounia.pl

26. ZAZIELENIENIE • Obowiązkowe • 30% płatności na kraj • Dodatkowe płatności na zazielenienia • Brak podwójnego finansowania • Równoważność zazielenia • Gospodarstwa ekologiczne • Niektóre programy rolno-środowiskowe mogą zawierać elementy uznane za równorzędne agrounia.pl

27. Mechanizmy rynkowe po 2013 • Wygaśnięcie kwot mlecznych w 2015 roku • Pakiet mleczny uchwalony 2012 r włączony do Rozporządzeń • Wygaśnięcie kwot na cukier do 30 września 2017 • Nowe pozwolenia na uprawę winorośli od 2016 roku • Udoskonalenie interwencji oraz dopłat do prywatnego przechowywania agrounia.pl

28. Mechanizmy rynkowe po 2013 • Wzmocnienie programów „Owoce w szkole” oraz „Mleko w szkole” (budżet z 90 do 150 mln euro) • Więcej praw w negocjacjach nt. umów między organizacjami producentów a odbiorcami. Teraz dla wszystkich sektorów. • Rezerwy finansowe na wypadek kryzysu • Zniesiono mało wykorzystywane mechanizmy: stosowanie mleka w proszku w paszy i kazeinie, wsparcie związane z produkcją jedwabników agrounia.pl

29. Rozwój obszarów wiejskich po 2013 • Dotychczasowa koncepcja – krajowe/regionalne programy • Współfinansowanie ze środków krajowych • Większa elastyczność, brak obowiązkowych podziałów według osi • Każdy kraj decyduje jak rozdzielić pieniądze pomiędzy tak zwanymi priorytetami • Możliwość stworzenia „obszarów koncentracji” (podpriorytetów) na podstawie solidnej analizy agrounia.pl

30. Rozwój obszarów wiejskich po 2013 • Tematyczne podprogramy, by zwrócić uwagę na takie kwestie jak: • Młodzi rolnicy • Niewielkie gospodarstwa rolne • Obszary górskie • Kobiety na obszarach wiejskich • Łagodzenie skutków klimatu • Różnorodność biologiczna • Krótkie łańcuchy dostaw agrounia.pl

31. Rozwój obszarów wiejskich po 2013 Nowe priorytety: • Wspieranie przekazywania wiedzy i innowacje • Zwiększenie konkurencyjności wszystkich rodzajów rolnictwa oraz zrównoważoną gospodarkę leśną • Promowanie organizacji łańcucha żywnościowego w tym przetwarzanie i wprowadzanie do obrotu oraz zarządzanie ryzykiem • Odtwarzanie, ochronę i wzmacnianie ekosystemów • Promowanie efektywnego gospodarowania zasobami i przejścia na gospodarkę niskoemisyjną • Zwiększanie włączenia społecznego, ograniczanie ubóstwa i promowanie rozwoju gospodarczego na obszarach wiejskich agrounia.pl

32. Rozporządzenie horyzontalne • Obniżone kontrole w regionach, w których poprzednie kontrole dały dobre wyniki; mocniejsze w regionach „problemowych” • Rezerwa kryzysowa, co roku 400 mln EURO • 25% między filarami • 5% mniejsze dopłaty dla gospodarstw otrzymujących płatności powyżej 150 000 euro. 5% do II filaru lub na pierwsze ha. agrounia.pl

33. Projekt PROW 2014-2020 Wersja 26 lipca 2013 agrounia.pl

34. Projekt PROW 2014-2020 • Cel: poprawa konkurencyjności rolnictwa, zrównoważone zarządzanie zasobami naturalnymi i działania w dziedzinie klimatu oraz zrównoważony rozwój terytorialny obszarów wiejskich • 6 priorytetów identycznych z unijnymi • Kontynuacja i rozwinięcie kierunków wsparcia od przystąpienia Polski do UE agrounia.pl

35. Projekt PROW 2014-2020 Działanie „Transfer wiedzy i innowacji” • Poszerzanie bazy nowoczesnych rozwiązań, upowszechnianie innowacyjnych rozwiązań, działanie szkoleniowe. • Beneficjenci: m.in. podmiotyprowadzącedziałalnośćszkoleniową • Do 100% kosztów kwalifikowalnych operacji. agrounia.pl

36. Projekt PROW 2014-2020 Działanie „Doradztwo” • Zwiększanie innowacyjności i bazy wiedzy na obszarach wiejskich; • Wzmacnianie powiązań między rolnictwem i leśnictwem, a badaniami - innowacje; • Promowanie uczenia się przez całe życie oraz szkolenia zawodowego w sektorach rolnym i leśnym • Beneficjenci: m.in. podmiotyprowadzącedziałalnośćszkoleniową • Do 100% kosztów kwalifikowalnych operacji. agrounia.pl

37. Projekt PROW 2014-2020 Działanie „Systemyjakościproduktówrolnychiśrodkówspożywczych” • lepsze zintegrowanie głównych producentów z łańcuchem dostaw żywności poprzez systemy jakości, promocję na rynkach lokalnych i krótkie cykle dostaw • Beneficjenci: rolnik lub grupa rolników, którzy uczestniczą w systemach jakości i wytwarzają produkty do spożycia przez ludzi • Wsparcie polega na refundacji kosztów kwalifikowalnych w okresie maksymalnie 5 lat. Wsparcie do maks.3 000 euro/gospodarstwo/rok agrounia.pl

38. Projekt PROW 2014-2020 Działanie „Modernizacjagospodarstwrolnych” • Projekty ukierunkowane i zbiorowe • Beneficjenci: rolnik lub grupa rolników, • Do 50% kosztów kwalifikowalnych operacji i nie mniej niż 40 %. Podwyższony poziom pomocy będzie miał zastosowanie w przypadku: młodych rolników, inwestycji zbiorowych • Wielkość ekonomiczna gosp. 15 a 100 tys. euro • Maks 200 000/500 000 tysięcy agrounia.pl

39. Projekt PROW 2014-2020 Działanie „Przetwórstwoi marketing produktówrolnych” • lepsze zintegrowanie głównych producentów z łańcuchem żywnościowym poprzez systemy jakości, promocję na rynkach lokalnych i krótkie cykle dostaw, grupy producentów i organizacje międzybranżowe • poprawa efektywności korzystania z energii • Beneficjenci: osoba fizyczna, osoba prawna, która: posiada zarejestrowaną działalność w zakresie przetwórstwa lub wprowadzania do obrotu produktów rolnych, • Do 50% kosztów kwalifikowalnych • Maks 2 000 000 000 zł agrounia.pl

40. Projekt PROW 2014-2020 Działanie „Premiadlamłodychrolników” • ma wielkość ekonomiczną nie mniejszą niż 20 tys. euro i nie większą niż 100 tys. euro • Beneficjenci: Maks. 40 lat, i maks. 18 miesięcy prowadzi gospodarstwo • Premia będzie wypłacana w dwóch ratach (I rata w wysokości 80% kwoty pomocy, druga rata w wysokości 20% kwoty pomocy). agrounia.pl

41. Projekt PROW 2014-2020 Działanie „Restrukturyzacjamałychgospodarstw” • Rozwój małych gospodarstw • Beneficjenci: rolnik indywidualny • Gospodarstwo rolne ma wielkość ekonomiczną nie mniejszą niż 2 tys. euro i nie większą niż 15 tys. euro. W okresie realizacji biznesplanu ma nastąpić wzrost wielkości ekonomicznej gospodarstwa do poziomu co najmniej 15 tys. euro, przy czym wzrost ten musi wynieść co najmniej 20% wartości wyjściowej. • Do 60 000 zł, dwie raty 80% i 20% agrounia.pl

42. Projekt PROW 2014-2020 • Działanie „Współpraca” • Zwiększanie innowacyjności oraz krótkie łańcuchy dostaw • Przykłady: • tworzenia nowych produktów, praktyk, procesów i technologii w sektorach rolnym, spożywczym; • horyzontalnej i wertykalnej współpracy między podmiotami łańcucha dostaw na rzecz utworzenia platform logistycznych w celu promowania krótkich łańcuchów dostaw i rynków lokalnych; • działań promocyjnych w kontekście lokalnym, związanych z rozwojem krótkich łańcuchów dostaw i rynków lokalnych; • wspólnych działań podejmowanych w sektorze rolnym i na obszarach wiejskich w celu przeciwdziałania zmianie klimatu lub przystosowania się do niej; • Beneficjenci: zorganizowane partnerstwa podmiotów współpracujących w rolnictwie i łańcuchu żywnościowym • Nawet do 90% - projekty pilotażowe, pozostałe 50% agrounia.pl

43. LEADER 2014-2020 Ogólnie – więcej możliwości, więcej roboty, więcej odpowiedzialności, nacisk na efekty • Nowe kryteria selekcji LGD i LSR • Włączenie miast do 40/50 tys. mieszkańców • Podniesienie minimalnego zasięgu obejmującego LSR do 30-50 tys. mieszkańców • Brak obowiązku uczestnictwa Gmin • Nacisk na specyfikę regionu • Żadna z grup nie jest reprezentowana w więcej niż 49% agrounia.pl

44. LEADER 2014-2020 • Nowe kryteria selekcji LGD i LSR cd. • LSR – wielosektorowa i zintegrowana • Możliwość korzystania w wielu funduszy, ale tylko jeden wiodący • Wiodący fundusz opłaca koszty bieżące i aktywizację • Max 25% całości kosztów to koszty bieżące i na aktywizację • Projekty parasolowe • LSR – zaprojektowana dokładnie, z uwzględnieniem specyficznego charakteru regionu oraz z elementami innowacji, zakładająca tworzenie sieci i czasem współpracę agrounia.pl

45. LEADER 2014-2020 • Inne elementy • Projekty parasolowe – łączące różne podmioty w działania z mikrodotacjami – ułatwienie proceduralne • Możliwość otrzymania ryczałtu (do 100 000 EUR) i samodzielność w wydawaniu pieniędzy na podstawie uproszczonych procedur • Możliwość łączenia LGD i LGR (2 na Dolnym Śląsku) • Zaliczki do 50% • Wybór i zatwierdzenie wszystkich strategii rozwoju lokalnego zostają zakończone najpóźniej do dnia 31 grudnia 2015 r. agrounia.pl

46. LEADER 2014-2020 • Wsparcie dla następujących wyzwań (nowy PROW): • przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu i wzmocnienie kapitału społecznego, w tym z wykorzystaniem rozwiązań innowacyjnych • tworzenie miejsc pracy i stworzenie warunków umożlwiających podjęcie pracy podmiotom dotąd pozostającym bez pracy, a także stworzeni e korzystnych warunków do tworzenia nowych firm, sprzyjających zwiększeniu potencjału osób wykluczonych lub zagrożonych wykluczeniem z rynku pracy • wykorzystanie lokalnych zasobów: surowców, miejscowej infrastruktury, lokalizacji (geografii), dziedzictwa kulturowego, historycznego, przyrodniczego, potencjału mieszkańców itp. agrounia.pl

47. LEADER 2014-2020 • Prowadzenie działań informacyjnych, szkoleniowych i doradczych • Beneficjent: Dostawca szkolenia lub innych usług transferu wiedzy lub LGD • Inwestycje w środki trwałe wspierające operacje z zakresu małego przetwórstwa w tym przetwarzania, wprowadzania do obrotu produktów rolnych objętych załącznikiem I Traktatu • Podmioty z obszarów wiejskich wytwarzające produkty rolne • Inwestycje podwyższające użyteczność publiczną obszaru NATURA 2000 lub innego obszaru o wysokiej wartości przyrodniczej w szczególności inwestycje w ich zabezpieczenie lub udostępnienie • Podmioty publiczne i organizacje pozarządowe • Wsparcie w zakresie założenia nowego przedsiębiorstwa – premia na zasadach i w ramach budżetu dla działania „Premia na rozpoczęcie działalności pozarolniczej • Producent rolny odpowiadające definicji państwa członkowskiego agrounia.pl

48. Projekt PROW 2014-2020 INNE DZIAŁANIA • Działanie „Scalaniegruntów” • Działanie „Przywracaniepotencjałuprodukcjirolnejzniszczonego w wyniku klęsk żywiołowych i katastrof oraz wprowadzanie odpowiednich działań zapobiegawczych” (tu też grupy rolników) • Działanie„Premienarozpoczęciedziałalnościpozarolniczej” • Działanie„Podstawowe usługi i odnowa wsi na obszarachwiejskich” (ważne – infrastruktura handlowa) agrounia.pl

49. Projekt PROW 2014-2020 • Działanie „Płatnościdlaobszarów ONW” 1) 1 – 50 ha – 100% płatności; 2) 50,01 – 100 ha – 40% płatności; 3) 100,01 – 300 ha – 20% płatności; 4) powyżej 300 ha – brak płatności. • Działanie „Zalesianie i tworzenie terenu zalesionego” • Działanie „Tworzenie grup producentów” agrounia.pl

50. Projekt PROW 2014-2020 • Działanie „ Program rolnośrodowiskowo-klimatyczny” • Pakiet 1. Rolnictwo zrównoważone • Pakiet 2. Cenne siedliska i zagrożone gatunki ptaków na obszarach Natura 2000 • Pakiet 3. Cenne siedliska poza obszarami Natura 2000 • Pakiet 4. Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych roślin w • rolnictwie • Pakiet 5. Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych zwierząt w rolnictwie • Pakiet 6. Ochrona gleb i wód • Pakiet 7. Strefy buforowe i miedze śródpolne • Degresywność 100% do 10ha, 50% 10ha-20ha • Działanie „Rolnictwoekologiczne” agrounia.pl