270 likes | 3.92k Views
4.Халаасны хувьцаа. Компани гаргасан хувьцаагаа эргүүлэн худалдан авсныг халаасны хувьцаа гэнэ. Компани өөрийн үнэт цаасыг эргүүлэн худалдан ав ах нөхцөл : үнэт цаасыг эргүүлэн худалдан авмагц шууд төлбөрийн чадвартай байх
E N D
4.Халаасны хувьцаа • Компани гаргасан хувьцаагаа эргүүлэн худалдан авсныг халаасны хувьцаа гэнэ. • Компани өөрийн үнэт цаасыг эргүүлэн худалдан авах нөхцөл: • үнэт цаасыг эргүүлэн худалдан авмагц шууд төлбөрийн чадвартай байх • Компанийн сүүлийн балансад тусгагдсан өөрийн хөрөнгийн хэмжээ нь компанийн дүрэмд заасан хувьцаа эзэмшигчдийн оруулсан хөрөнгийн хэмжээ болон давуу эрхийн хувьцааны төлөгдөөгүй ногдол ашиг, татан буулгах үеийн үнэ зэргийн нийлбэрээс их байх
4.Халаасны хувьцаа 3. компани хувьцаагаа эргүүлэн худалдаж авснаар өөрийн хөрөнгө нь энэ хэлцлийг хийхийн өмнөх сүүлийн балансад тусгасан хэмжээнээс 25-аас дээш хувиар багассан тохиолдолд төлбөр хийсэн өдрөөс хойш ажлын 15 өдрийн дотор зээлдүүлэгчид өөрийн хөрөнгийн үлдэгдлийн хэмжээг бичгээр мэдэгдэнэ.
4.Халаасны хувьцаа Компани хувьцаагаа эргүүлэн худалдаж авах шийдвэрийг гаргахдаа дараах зүйлсийг харгалзан үзэх хэрэгтэй . • Энгийн хувьцааны хувьд тухайн жилд гүйлгээнд байсан нийт хувьцааны дунджийн 25%- аас хэтрэхгүй байх; • Энгийн хувьцаанаас бусад үнэт цаасыг бүхэлд нь буюу зарим хэсгийг худалдан авч болно. • ТУЗ үнэт цаас худалдан авах шийдвэртээ худалдан авах хувьцааны тоо, үнэ, төлбөр хийх хугацаа, ашиглах журам зэргийг зааж өгнө. • Компани өөрийн компанийн үнэт цаасыг анхдагч зах зээлд гаргах үед худалдан авахыг хориглоно. • Хувьцаагаа эргүүлэн худалдаж авснаар өөрийн хөрөнгө нь тухайн үеийн балансад тусгагдсан хувь нийлүүлсэн хөрөнгөнөөс багассан тохиолдолд хувьцааг эргүүлэн худалдан авахыг хориглоно.
Үргэлжлэл 6.Компани өөрийн гаргасан энгийн хувьцааны 5-аас дээш хувийг худалдан авах шийдвэрийг дор дурьдсанаас бусад тохиолдолд хувьцаа эзэмшигчдийн хуралд оролцож байгаа саналын эрхтэй хувьцаа эзэмшигчдийн олонхийн саналаар шийдвэрлэнэ. • Энгийн хувьцаа худалдан авахдаа хувьцаа эзэмшигчдийн эзэмшиж байгаа энгийн хувьцааны тоотой хувь тэнцүүлэн авахаар шийдвэрлэсэн бол • Хувьцаа эзэмшигчдийн давуу эрхийг хэрэгжүүлж байгаа бол • ХХК-ийн дүрмээр өөр нөхцөл тогтоосон бол
Халаасны хувьцааг дараах 2 аргаар бүртгэлд тусгана. • Өртгийн арга • Нэрлэсэн үнийн арга • Өртгийн арга • Халаасны хувьцаа дансыг худалдан авсан өртгөөр нь Дт-лэж, дахин гаргах үед худалдаж авсан өртгөөр Кт-лэнэ. Энэ аргын үед халаасны хувьцаа дансыг балансад эздийн өмчийн доор хасагдах байдлаар тусгадаг
Үргэлжлэл Нэрлэсэн үнийн арга • Халаасны хувьцаа дансыг нэрлэсэн үнээр нь Дт-лэх бөгөөд хувьцааны анхны гаргалтын дүнг одоогийн худалдан авсан өртөгтэй нь харьцуулж үзнэ. Анхны гаргалтын дүнгээс бага үнээр худалдан авсан тохиолдолд зөрүүг нь халаасны хувьцааны НТК дансны Кт-д, харин илүү үнээр худалдан авсан тохиолдолд халаасны хувьцаа дансыг нэрлэсэн үнээр Дт-лэж, зөрүүг халаасны хувьцааны нэмж төлөгдсөн капитал данс Кт үлдэгдэлтэй бол тэр дүнгээр уг дансыг бууруулж үлдэх дутагдлын дүнгээр хуримтлагдсан ашиг дансыг бууруулна. Энэ аргын үед халаасны хувьцаа дансыг балансад энгийн хувьцааны доор хасагдах байдлаар тусгадаг.
Үргэлжлэл • Жишээ нь: “Б” компаний 100Ґ-ийн нэрлэсэн үнэтэй энгийн хувьцаа 125Ґ-өөр арилжаалагдсан байсан гэж үзье. • Өртгийн арга Нэрлэсэн үнийн арга • 1. 100 ширхэг хувьцааг 122Ґ-өөр буцаан худалдан авсан. • Дт Халаасны хувьцаа 12,200 Дт Халаасны хувьцаа 10,000 • Кт Мөнгө 12,200 Дт НТК /100*25Ґ/ 2,500 • Кт Мөнгө 12,200 • Кт ХХНТК 300 • 2. 200 ширхэг хувьцааг 130Ґ-өөр буцаан худалдан авсан. • ДтХалаасны хувьцаа 26,000 Дт Халаасны хувьцаа 20,000КтМөнгө 26,000 Дт НТК /200*25Ґ/ 5,000 • Дт ХХНТК 300 • Дт Хуримтлагдсан ашиг 700 • КтМөнгө 26,000
Үргэлжлэл • Өртгийн арга Нэрлэсэн үнийн арга • Халаасласан хувьцаанаас 200 ширхэгийг 133Ґ-өөр борлуулсан. /ЭАЭЗ аргаар/ • Дт Мөнгө 26,600 Дт Мөнгө 26,600 • Кт Халаасны хувьцаа 25,200 Кт Халаасны хувьцаа 20,000 • /100*122₮+100*130₮/ /100₮*200/ • Кт ХХНТК 1,400Кт ХХНТК 6,600 • 4. 50 ширхэг халаасны хувьцааг 123Ґ-өөр борлуулсан. • Дт Мөнгө 6,150 Дт Мөнгө 6,150 • Дт ХХНТК 350 Кт Халаасны хувьцаа 5,000 • Кт Халаасны хувьцаа 6,500 /100₮*50/ • /130₮*50/ Кт ХХНТК 1150
Үргэлжлэл Халаасны хувьцааг эргэлтээс гаргах тохиолдолд энгийн болон халаасны хувьцаа дансыг нэгэн зэрэг бууруулна. • 5. Үлдэгдэл 50 ширхэг халаасны хувьцааг эргэлтээс гаргасан. Дт Энгийн хувьцаа 5,000 Дт Энгийн хувьцаа 5000 /100₮*50/ /100₮*50/ Дт НТК /50*25Ґ/ 1250 Кт Халаасны хувьцаа 5000 Дт ХХНТК 250 /100₮*50/ Кт Халаасны хувьцаа 6500 /130₮*50/