GRENME ALANI:DIN VE K LT R 7.SINIF K LT R M Z VE DIN HAZIRLAYAN TALIP ORHAN

1. �GRENME ALANI:DIN VE K�LT�R 7.SINIF K�LT�R�M�Z VE DIN HAZIRLAYAN TALIP ORHAN

2. 1. K�LT�R VE K�LT�R�N �GELERI Tarihi ve toplumsal gelisme sureci i�inde ortaya konan b�t�n madd� ve manev� degerlerin b�t�n�ne k�lt�r denir.K�lt�r� olusturan degerler kusaktan kusaga devredilen sosyal bir miras olarak hayatin i�inde yer alir ve yillarca canliligini korur. K�lt�r�n farkli tanimlari vardir. Bunlardan birinde k�lt�r, genel olarak inan�lar, deger yargilari, �rf ve �detler, zevkler, kisaca insan tarafindan olusturulmus her seydir, diye tanimlanmaktadir. Bir milletin din� inanci, konustugu dili, millet sevgisi, tarih bilgisi ve t�m birikimi k�lt�r�n� olusturur. K�lt�r, bir milletin yasam bi�imidir ve onlari diger milletlerden ayirir.

3. K�LT�R�N �ZELLIKLERI K�LT�R G�RELIDIR:Her toplumun kendine �zg� k�lt�r� vardir. K�LT�R TARIHSELDIR:Ge�misten g�n�m�ze s�regelmektedir. K�LT�R INSAN ESERIDIR:Insanlar k�lt�r� hem olustururlar hem de k�lt�rden etkilenirler, K�LT�R DURAGAN DEGILDIR:Zaman i�inde degisir,maddi �geler daha hizli degisir. Degismeden kalmasi gereken degerler de vardir.

4. 1. K�LT�R VE K�LT�R�N �GELERI Bir toplumun k�lt�r� �lke topraklari �zerinde uzun yillar boyunca insanlarin kabul edis ve uygulamalariyla gelisir .Burada kontrols�z bir gelisim yoktur. Insanlarin kontrol�nde yapilan ve �ogaltilan balik ve mantar yetistiriciligine k�lt�r mantari ve k�lt�r balik�iligi denir.

5. 1. K�LT�R VE K�LT�R�N �GELERI K�lt�r;Din,dil,tarih, gibi milleti birlestiren temel �gelerden olusur.Toplumun fertlerini birbirine baglar.�rnegin milletimizin ortak degerleri arasinda bagimsizligimizin sembol� olan bayragimiz ve Istiklal marsimiz ilk sirada yer alir

6. 1. K�LT�R VE K�LT�R�N �GELERI K�lt�r�n varligi milletin varligini g�sterir.Kendi k�lt�r�nden uzaklasan bir millet k�klerinden kopmus kuru bir agaca benzer.Bu nedenle toplum k�lt�rel degerlerine y�nelen tehditlere ve k�lt�r erozyonuna karsi duyarli olmak zorundadir.

7. 1. K�LT�R VE K�LT�R�N �GELERI K�lt�r bir milletin kimligidir.Onu diger toplumlardan ayirir.Insanlarin dilleri, inan�lari, giyim sekilleri, yemek k�lt�rleri,sanat eserleri ve yasam bi�imleri farli farklidir.Bu farkliliklar milletlerin zenginlikleridir.Milletlerin k�lt�r birikimleri o milletlerin mirasidir.Sahip �ikilip korunmalidir

8. . K�LT�R VE K�LT�R�N �GELERI K�lt�r�m�z ,k�lt�r emperyalizmi ve pop�ler k�lt�r tehdidi altindadir.Bazi milletler filmleriyle, kitaplariyla, yiyecek ve i�ecek markalariyla ,gazeteleriyle kendi k�lt�rlerini baska milletlere kabul ettirmeye �alismaktadir.

9. 1. K�LT�R VE K�LT�R�N �GELERI �lkemiz de b�yle bir tehdit altindadir. maalesef d�kkan ve magaza isimleri, kullandigimiz bir�ok marka yiyecek,i�ecek ve giyecek �esitleri tamamen yabancilara aittir.tekstilde d�nyanin en kaliteli �r�nlerini �retmemize ragmen ,marka hastaligi y�z�nden yabanci tekstil �r�nleri tercih edilmektedir.

10. Sagligimiz i�in �ok yararli yemekler i�eren T�rk mutfaginin yerini sagligimiz i�in zararli olan fastfoodlar ve Mcdonald�s �r�nleri almistir. Buz gibi ayranimiz yerine kola t�r� i�ecekler t�ketilmektedir. Baska milletlerin teknolojilerini kullanabiliriz fakat bizim �retebildigimiz yiyeceklerini ve i�eceklerini kullanmak zorunda degiliz

11. Bir de kisa s�rede olusan ve �abuk yok olan pop�ler k�lt�r vardir. Medya, reklam yoluyla bu degerleri olusturmakta ve fakat bunlar kisa s�rede yok olmaktadir. Popstar gibi yarisma programlari insanlarini �mitlerini,merak duygularini istismar edip paralarin s�m�rerek yeni starlar olusturmakta bunlarin �mr� ise birka� ay olmaktadir.

13. KONU DININ K�LT�R�M�Z �ZERINDEKI ETKILERI Dilimizdeki dini motifler Edebiyatimizdaki dini motifler �rf adetlerimizdeki dini motifler Musikimizdeki dini motifler Mimarimizdeki dini motifler

14. K�lt�r�n olusmasi ve aktarilmasinda dini inan� ve ahlak degerlerinin �nemi b�y�kt�r. K�lt�r�n �geleri i�inde digerleri �zerinde en fazla etkili olan dindir. K�lt�r �geleri birbiriyle yakindan iliskilidir.Bireyleri ait olduklari milletin inancini, dilini, m�zigini ,�rf ve adetlerini karsilikli etkilesim i�inde benimser ve yasatir.

19. Dilimizdeki dini motifler Dil; insanlarin birbirleriyle iletisimini saglayan, onlarin olusturdugu k�lt�r ve medeniyeti sonraki kusaklara aktarmasini saglayan ara�tir. Dili olusturan en �nemli unsurlardan birisi de toplumun inanmis oldugu dindir.

20. G�nl�k yasantimizda kullandigimiz bazi dini kavramlar sunlardir: Allah�a ismarladik Elhamd�lillah Insallah Allah razi olsun Selam�n aleyk�m - Aleyk�m selam Allah�a s�k�r Allah�in bu g�n� varmis.

21. Dilimizdeki dini motifler Iyi huylu g�zel ahlakli insanlar i�in ,melek gibi insan, k�t� davranislardan sakindirmak i�in�sakin seytana uyma� denir.G�nl�k yasantimiz i�inde farkinda olarak veya olmayarak bir �ok dini kavram kullaniriz. D�nya ahiretin tarlasidir. Yalanla iman bir arada bulunmaz. Temizlik imandan gelir. Iyilik yap, denize at; balik bilmezse Halik bilir. Halil Ibrahim sofrasi�.vb.gibi

22. Edebiyatimizdaki dini motifler Edebiyat;olay,d�s�nce ve duygulari dil araciligiyla bi�imlendirme sanatidir. Edebiyat k�lt�r�n ayrilmaz bir par�asidir. Her alanda oldugu gibi din, edebiyatimizi da etkilemistir.T�rk edebiyatinda 12. y�zyildan sonra dinin etkisiyle yeni bir edebiyat anlayisi ortaya �ikmistir.Bu edebiyat ekol�ne tasavvuf edebiyati denir.Tasavvuf eserinin konusu Allah sevgisi, insanin degeri ve her seyin Allah i�in sevilmesidir.

23. Edebiyatimizdaki dini motifler Milletimizin kahramanligini anlatan destanlari, marslari, hik�yeleri, siirleri, manileri ve ninnileri edebiyatimizin en se�kin belgeleridir. Edebiyatimizdaki siirlerde, destanlarda, romanlarda, manilerde, ninnilerde din� motifler vardir. "K�lt�r alaninda ne varsa, onlarin hepsinin yansimalarini edebiyatta bulmak m�mk�nd�r." Mehmet KAPLAN (K�lt�r ve Dil, s. W)

24. Edebiyatimizdaki dini motifler Siirlerde din� ifadelere rastlandigi gibi tamamen din� i�erikli siirler de yazilmistir. Siirlerin �rneklerini Yunus Emre, Pir Sultan Abdal, Haci Bayram Veli ve Haci Bektas Veli ve eserlerinde g�r�r�z. Bir �l�n�n arkasindan yazilan, onun iyiliklerini, �l�m�nden duyulan aciyi anlatan mersiyelerde, peygamberin �zelliklerini anlatmak ve onu �vmek i�in yazilan naatlarda da din� motifler bulunur.

25. Edebiyatimizdaki dini motifler Hz. Peygamber'in dogdugu geceyi ve bu dogumu anlatan eserler olan mevlitler de din� i�erikli edebiyat eserleridir. Edebiyatimizda bir�ok "mevlit" yazilmistir. En �nl�s� Bursali sair, S�leyman �elebi'nin mevlididir. Edebiyatimizdaki din� siirlerin halki en �ok etkileyeni budur. Dogumlarda, �l�mlerde, d�g�nlerde geleneksel olarak okunur. Edebiyatimizda destanlarda, romanlarda, hik�yelerde de din� motifler tasiyan ifadelere rastlanir:

26. �rf ve Adetlerimizdeki dini motifler �rf ve adetler toplumun b�y�k �ogunlugu tarafindan benimsenen ve yazili olmayan hukuk kurallaridir.�rf ve adetler yaptirim g�c�n� milletlerin k�lt�rlerinden alirlar. �rf ve adetler bireylerin birbiriyle kaynasip b�t�nlesmesini , karsilikli iliskilerin d�zenli olarak s�rd�r�lmesini , toplum hayatinin saglikli ve ve huzurlu olarak devamini saglar.

27. �rf ve Adetlerimizdeki dini motifler Kandil kutlamalari din� motifler tasiyan �rf ve �detlerimizdendir. Kandiller, camide cemaatle veya evlerde mevlit ve Kur'an okunarak kutlanir. Insanlar birbirlerine ikramda bulunur. Kandil simitleri dagitilir. Her yil muharrem ayinin 10. g�n� asure pisirmek ve komsularimiza, yoksullara ve muhta�lara dagitmak da geleneklerimiz arasindadir. �

28. �rf ve Adetlerimizdeki dini motifler Toplumumuzdaki geleneklerimizden birisi de bas sagliginda bulunmaktir. Bas sagligin�da bulunmak, bir yakini vefat eden kimseye bas sagligi dilemek, onu teselli edip sabir tavsiye etmektir. �evrenizde bir yakini �lene nasil bas sagliginda bulunulur, evlerinde neler yapilir? Buradaki din� motifler nelerdir? Mevlit okutulmasi da geleneklerimizden biridir. Yeni dogan bir �ocugun kulagina ezan okunarak adinin konulmasi da �detlerimizdendir. Yeni bir okul, is yeri vb. yerlerin a�ilis t�renlerinde dualar edilmesi ve kurban kesilmesi din� motifli �rf ve �detlerimizdendir

29. �rf ve Adetlerimizdeki dini motifler Dini i�erikli �rf ve adetlerimiz : S�nnet ,nisan ve d�g�n t�renleri Kiz isteme,d�n�r gitme, Hasta ve mezarlik ziyaretleri Bayramlasma Misafirperverlik, yardimseverlik, hosg�r� Asker ugurlama Davete gitme Hediyelesme vs� dinimizin etkili oldugu �rf ve adetlerimiz arasinda yer almaktadir

30. Dinlence - teneff�s Manzara resimleri izliyoruz�

42. Musikimizdeki dini motifler: Milletler duygu d�s�nce ve hayallerini m�zikle yansitirlar, m�zik evrensel bir dildir. Islamiyetin etkisiyle T�rk m�zigine �Tasavvuf T�rk Musikisi� adinda yeni bir m�zik t�r� olusmustur. Kutsal kitabimiz olan Kur'an'i ve minarelerimizden ezani makamla okumak geleneklerimiz arasindadir. Savaslarda, musiki ile askerler heyecanlandirilir. Marslar s�ylenerek mill� ve din� duygular canlandirilir. Il�h�lerimiz de makamla okunduklari zaman g�zel musiki eserleri ortaya �ikar.

43. Istiklal marsi Mehter marslari Kahramanlik t�rk�leri Mevlit ve kasideler Naat ve ilahiler Ezan ve salavat vs� Musikimizdeki dini motiflere �rnek olarak g�sterilebilir� Tekbirin bestecisi Itri, Dede Efendi, Haci Arif Bey ,Sadullah Efendi �.Tasavvuf T�rk musikisi alaninda eserler i olan bestecilerimizdir. Ahmet �zhan g�n�m�z tasavvuf musikisi icracilari arasinda yer almaktadir.

44. NEY TAKSIMI

45. Mimarimizdeki dini motifler Mimar�mizin olusumunda dinin etkileri g�r�l�r. Dinimize g�re bazi namazlarin zorunlu olarak cemaatle kilinmasi geregi ve cami yapimini tesvik eden ayetler, cami mimar�sinin dogup gelismesine yol a�mistir (9/Tevbe suresi, 18).T�rkler bu ihtiyaci karsilama �zere �ok g�zel, mimari �zellikleriyle d�nyanin hayran kaldigi eserler yapmislardir. Orta asyada kullandiklari bozkir �adirlarinin sekli camilerde ve k�mbetlerde kubbe seklinde ortaya �ikmistir

46. Mimarimizdeki dini motifler Yeni �lkeler ve k�lt�rlerle tanisilinca, camiler diger �lkelerin din� yapilari ile rekabet edecek hatta onlari g�lgede birakacak sekilde anitsal ve g�rkemli olarak yapilmaya baslanildi. Cami mimar�sinin yaninda �inicilik ve hat sanatlari da gelismistir.Dinimizde temizlige b�y�k bir �nem verilmistir. Bunun etkisiyle hamamlar, sadirvanlar �esmeler yapilmis ve su mimar�si gelismistir

47. Mimarimizdeki dini motifler Sebil, Allah yolunda yapilan ve Allah'in yapilmasini istedigi her t�rl� iyilik anlamina gelir. Sebil deyince hemen �esmeler hatirlanir. Pek �ok iyiliksever �esme ve benzeri seyler yaparak Allah'in sevgisini kazanmak istemistir. Sebiller genellikle cami yanlarinda, islek yollar �st�nde �st� kubbeli, �n� parmaklikli k���k yapilar h�linde insa edilmistir. B�ylece farkli bir mimar� t�r ortaya �ikmistir. �

48. Mimarimizdeki dini motifler Atalarimiz insanlarin yararina eserler olusturdugu gibi hayvanlari da d�s�nm�sler ve onlarin bakim ve beslenmesi i�in de �alismalar yapmislardir. Bazi camilerin duvarlarina kuslarin barinmasi i�in kus evleri yapmislardir. Osmanli d�neminde fakirlere ve �grencilere sicak yiyecek dagitmak amaciyla hayir kurumu olan imarethaneler de kurulmustur.Bir�ok vakif eseri meydana getirilmistir.

49. T�rkler M�sl�man olduktan sonra farkli bir t�rbe mimar�si ortaya �ikarmislardir. T�rbeler ayrica k�mbet, makber ve ravza gibi degisik adlarla da ifade edilmektedir. Tarihimizde camilerin, hastanelerin, asevlerinin, hanlarin, hamamlarin, kervansaraylarin, yollarin, �esmelerin, saraylarin k�lt�rel yapimiza g�re sekillendigini g�r�r�z� Mimarsinan tarafindan Yapilan Camiler ve i�indeki �ini islemeleri bug�n Turistlerin hayretle ve imrenek gezdigi esrlerdir.

63. LAIKLIK DIN VE VICDAN �ZG�RL�G�N�N GARANTISIDIR Laiklik din ve devlet islerinin birbirinden ayri y�r�t�lmesidir. Kanunlarin ve hukuk kurallarinin akla ve bilime dayandirilmasidir. Devlet dini inan� ve d�s�ncelerin belirleyicisi degildir. Vatandaslar tam bir inan� , d�s�nce ve kanaat �zg�rl�g�ne sahiptir

64. LAIKLIK DIN VE VICDAN �ZG�RL�G�N�N GARANTISIDIR . Anayasamizin 24.maddesi din ve vicdan �zg�rl�g�n� garanti altina almistir.�Herkes vicdan,dini inan� ve kanaat h�rriyetine sahiptir.Kimse ibadete ,dini ayin ve t�renlere katilmaya ,dini inan� ve kanaatlerini a�iklamaya zorlanamaz,dini inan� ve kanaatlerinden dolayi kinanamaz..� Laiklik ilkesi anayasamiza 1937 yilinda girmistir.

65. Degerlendirme Dinin etkilemis oldugu k�lt�r �gelerini yaziniz? Dilimizdeki dini motifler nelerdir? �rnek veriniz. �rf ve adetlerimiz dinden nasil etkilenmistir? A�iklayiniz. G�nl�k hayatimizda kullandigimiz dini i�erikli kavramlar nelerdir?

66. 1-������ toplumun aynasidir. 2-Toplumun b�y�k bir �ogunlugu tarafindan benimsenen ve yazili olmayan kurallara ��������.. Denir. 3-Belli anma g�nlerinde degisik makamlarda okunan ve i�inde dini motiflerin yer aldigi peygamberimiz �ven esere �������.mevlit denir.

67. Asagidakilerden hangisi dinin etkilemis oldugu k�lt�r�n �gelerinden degildir? A)Dil B)Edebiyat C)Ahlak D)Musiki Asagidakilerden hangisi mimarimizdeki dini i�erikli �r�nlerimizdendir? A)Siir B)ilahi C)Han D)Dil Karag�z-Hacivat oyunlari hangi alandaki dini motiflere �rnek g�sterilebilir? A)Dil B)�rf ve adet C)musiki D)edebiyat

70. TESEKK�R EDERIM TALIP ORHAN 2009 HASAN POLATKAN IOO.