Shifrat Vigenere dhe one-time-pad

1. ShifratVigeneredheone-time-pad ShifratVigenere • Shifrimet e mesiperme, tecilatfshehinfrekuencen e germavejanenjerastivecanteishifrave me zevendesimpolialfabetike, sipasketijperkufizimi: Perkufizim : Njeshiferzevendesimiperiodike me periode p perbeheinga p alfabeteshifrimiBl, B2, ... ,Bp dhecelesavefi: A ->Bi; 1 < i < p. Mesazhiihapurm = m1m2……mpmp+1….m2p….shifrohetsi f(m) = f1(m1)f2(m2)….fm(mp)f1(mp+1)……fp(m2p)………duke perseriturvargun e funksionevef1, f2, ... fp; cdo p karaktere.

2. Per disashekuj ne ngametodat me populloreteshifrimit ka qeneshifra e Vigenere, njeshifertipikezevendesimiperiodike, sipasemrittekriptologistitfrancezteshekullitte XV I Claise de Vigenere. Sipassaj, per ndonjep tefiksuar, ndahetmesazhi ne blloqep germash, zgjidhetndonjevektorb iperket Zn e p (zakonishtb ikorrespondontendonje "fjalekyc" qembahet mend) dheshifrohet me anetetranslacionitvektorial C = P+b(kunjesia e mesazhitteshifruar C dhenjesia e mesazhittetekstittehapurP janevektore me gjatesip numrashteplotesipasmodulitn). • Me konkretisht, shifrimikryhet me anen e katroritteVigenere, qeeshtenjekatrorlatinirendit 26, qe ka ne rreshtin e pare dhe ne shtyllen e pare germatA, B, C, ... , Z:

3. Shifrimieshte me ithjeshtengac’duket, meqenukperdorentegjitherreshtat (alfabetet) e katroritteVigenerit. Per shembull, supozojmeqecelesieshtefjala "TRIM", ne keterastperiodaeshtep = 4 dhepasqyrimetfijepenngatabela e thjeshte e meposhteme, kucelesieshtene shtyllen e majte:

4. Ne keterastmesazhi "algjeberdhegjeometri" shifrohetsi"tcovxsmdwymscvwyxkzu", kugerma e i-te e tekstittehapurpasqyrohet ne germen e ndodhur ne shtyllenkundodhetajo ne rreshtin e pare, e ne alfabetin (pra ne rreshtin) e i-te (mod 4) teshifrimit. Keshtu, gerrnal e teksittehapurpasqyrohet ne germen c tendodhur ne tenjejtenshtyllekueshtel ne rreshtin e pare, dhe ne rreshtin e dyte. • Idejaduketteketeqenedicka me e vjeter, e tejetehedhurngaLeon Battista Albertidikunga 1460 - 1470. Atijishkoimendjaqe, ne shifrat me zevendesim, tendryshohejcelesigjateshifrimit. Pratemosperdorejnjecelesgjate per tegjithegermate mesazhit, pordisa, e tenderroheshinata ne varesitepozicionittegermes ne proces.

5. UshtrimPerdorALGEBRA sifjaleceles ne njeshiferteVigenere per teshifruarmesazhinCRYPTOGRAPHY. Zgjidhje Duke kaluar ne shifra: Fjalacelesbehet (0,11,6,4,1,17,0), e cila, duke iushtuarmesazhi: jepmesazhin e shifruar ne numra: ose ne germa:

6. Shenojmeqeshifra e Vigeneriteshte, ne thelb, njevargf1, f2, ... , me periodep shifrashteCezarit. • ShifratVigenereqenekonsideruartepathyeshme ne kohen e tyre, por ne vitin 1863 njeoficerprusianF. Kasiski, paraqitinjemenyre per gjetjen e periodesp- gjatesise se celesit, ckabenthyerjen e celesittenjejte me thyerjen e dis a shifraveteCezarit. Perioda e celesitmundtezbulohet duke kerkuarbloqeteperseritur ne tekstin e shifruar. Disa do jeneterastit, por ne tekstetegjate, mundtegjendenshumefishateperiodes. E njejtametode ka rezultuar e zbuluargatinjedekade me pare nga Charles Babbage, porainuk e patipublikuar, sic e kishtezakon. Mospublikimimundteketeqenendoshtadhe per shkakteluftes se Krimese, ne tecilenishteangazhuar ne ate koheAnglia, dhekjometodedeshifrimiijeptenjeavantazhtemadhasaj ne ketelufte.