130 likes | 649 Views
Mae yna 3 math o ymbelydredd α - (gronyn alffa) niwclews Heliwm 2 proton a 2 niwtron β - (gronyn beta) electron sy’n symud yn gyflym γ - (pelydrau gamma) pelydrau electromagnetig. Mae’r 3 math yn dod o niwclews yr atom!!.
E N D
Mae yna 3 math o ymbelydredd α - (gronyn alffa) niwclews Heliwm 2 proton a 2 niwtron β - (gronyn beta) electron sy’n symud yn gyflym γ - (pelydrau gamma) pelydrau electromagnetig Mae’r 3 math yn dod o niwclews yr atom!!
Mae gan sylweddau ymbelydrol atomau gyda niwclysau ansefydlog Mae hyn yn golygu bod yna nifer anghyfartal o brotonau a niwtronau y tu mewn i’r niwclews
NIWCLEWS ATOM ANSEFYDLOG Ymbelydriad yn cael ei allyrru pan fo niwclews ansefydlog yn dadfeilio neu yn ymddatod 2 BROTON 2 NIWTRON α β γ TONNAU ELECTRO MAGNETIG ELECTRON SY’N SYMUD YN GYFLYM
Symbol ymbelydriad gronyn alpha 4 4 He neuα 2 2
Symbol ymbelydriad gronyn beta 0 0 e neuβ -1 -1
Symbol ymbelydriad Pelydryn gama γ
HAFALIADAU NIWCLEAR Mae’n rhaid i hafaliadau Niwclear gydbwyso, yn union fel hafaliadau cemegol !!
Allyriant alpha : niwclews yn allyrru 2 broton a 2 niwtron X He Y 8 P 6p 9n 2p 2n + 11 N 4 19 15 X Y He + 8 6 2 Elfen X yn troi’n elfen Y ac yn allyrru gronyn alpha
Allyriant Beta: niwtron yn troi i broton ac electron. Yr electron yn cael ei allyrru o’r niwclews ond y proton yn aros ar ôl X β Y 3 P 5 N 4N 4p 4n 1e + 1P 1e 0 8 8 X Y β + 3 4 -1
Allyriant Gama: digwydd yn aml ar ôl allyriant alffa a beta. Nid oes yna newid yn y rhif màs nac atomig. Na e Mg 11 P 13 N 12 N 12P 12N 1e + 1P 1e 0 24 24 Na γ Mg e + + 11 12 -1 Enghraifft yn dangos dadfeiliaid beta gydag allyriant gama
Nerth treiddiol ymbelydredd Nerth treiddiol ymbelydredd
Penetrating Powers of Radiation Ychydig cm o blwm Taflen o bapur Ychydig mm o aliminiwm Ni all gronynau basio trwy bapur Ni all gronynau basio trwy alwminiwm Ni all gronynau basio trwy blwm