C. MADDENİN ÖLÇÜLEBİLİR ÖZELLİKLERİ

1. C. MADDENİN ÖLÇÜLEBİLİR ÖZELLİKLERİ

2. Maddelerin Ortak Özelliği 1. Her maddenin kütlesi vardır. 2. Her maddenin hacmi vardır.

3. 1. KÜTLE

4. KÜTLE Bir varlığın içerdiği madde miktarına kütle denir.

5. Kütle, eşit kollu terazi ile ölçülür.

6. Eşit Kollu Terazi

7. Eşit Kollu Terazi

8. Katı Maddelerin Kütlesi Nasıl Ölçülür ?

9. Kütle birimi, kilogramdır.

10. kilogram = kg gram = g miligram = mg

11. 1 kg = 1000 g 1 g = 1000 mg 1 kg = 1.000.000 mg

12. Sıvı Maddelerin Kütlesi Nasıl Ölçülür ?

13. Aslında, sıvıların kütle birimi, litredir.

14. litre = L mililitre = mL

15. 1 l = 1000 mL

16. Ama, bir çok sıvının kütlesi, katılarda olduğu gibi eşit kollu teraziyle ölçülebilir.

17. Açık pekmez alınan dükkanlarda önce boş kap tartılır. Yani, kabın darası bulunur.

18. Sonra pekmez kaba konur ve yeniden tartılır. Bu sefer, brüt ağırlık bulunur.

19. Daha sonra da, brüt ağırlıktan dara çıkarılır. Alınan malzemenin net ağırlığı bulunur.

20. DARA Kabın ağırlığına dara denir.

21. BRÜT Kabın ve kabın içindeki malzemenin toplam ağırlığına brüt denir.

22. NET Brüt ağırlık ile daranın farkına net ağırlık denir.

23. Brüt =Dara+Net

24. Net =Brüt-Dara

25. Dara =Brüt-Net

26. Soru : Kütlesi 250 g olan boş bir cam kabın içine bir miktar su konulur. Birlikte tartıldığında kabın kütlesi 400 g gelmektedir. Kaptaki suyun net kütlesi kaç gramdır ?

27. Cevap Verilenler Dara = 250 g Brüt = 400 g Net = ?

28. Çözüm Net = Brüt - Dara Net = 400 - 250 Net = 150 g Suyun net kütlesi 150 gramdır.

29. Gaz Maddelerin Kütlesi Nasıl Ölçülür ?

30. Şişirilmemiş bir balonu elektronik terazide tartalım.

31. Balonu şişirelim ve tekrar tartalım.

32. Şişirilmiş balonun ağırlığından şişirilmemiş balonun ağırlığını çıkaralım.

33. Böylece, balonun içindeki havanın kütlesini buluruz.

34. Soru : Akciğerlerimizi tartabilseydik, soluk alma sırasında mı, soluk verme sırasında mı akciğerlerimiz daha ağır gelirdi ?

35. Cevap Akciğerlerimizi tartabilseydik, soluk alma sırasında, akciğerlerimiz daha ağır gelirdi.

36. Çünkü, akciğerlerimize dışarıdan oksijen gazı girmiştir. Oksijen gazının da bir kütlesi vardır.

37. 2. HACİM

38. HACİM Bir varlığın içerdiği madde miktarına hacim denir.

39. Sıvıların hacmini ölçmek için dereceli silindir ya da ölçü kapları kullanılır.

40. Sıvı ölçmede kullanılan kabın üzeri eşit aralıklarla çizilmiştir.

41. Sıvı maddeleri ölçerken dereceli kabın düz bir zeminde olması gerekir.

42. Sıvı madde dereceli silindir ya da ölçü kabına doldurulur.

43. Dereceli Kaplar Sayesinde; a. Sıvıların hacimlerini ve b. Şekli düzgün olmayan katı maddelerin hacimlerini ölçeriz.

44. Sıvı maddelerin hacmini ölçmek için LİTRE denilen ölçü birimi kullanılır.

45. Litre = L

46. 1 L = 1000 mL 1 L = 500 mL + 500 mL 1 L = 250 mL + 250 mL + 250 mL + 250 mL 1 L = 200 mL + 200 mL + 200 mL + 200 mL + 200 mL

47. Bir katının hacmini, doğrudan dereceli silindir ya da ölçülü kaba koyup ölçemeyiz.

48. Çünkü, taneleri arasında boşluklar kalır.

49. Bu boşlukların hacmini bilemeyeceğimiz için, dereceli silindirden okuduğumuz hacim değeri doğru olmaz.

50. Dereceli bir kaba bir miktar su koyarak hacmini ölçelim.