MADDENİN ISI ETKİSİ İLE DEĞİŞİMİ

1. MADDENİN ISI ETKİSİ İLE DEĞİŞİMİ

2. Maddenin ısı etkisi ile değişimi ISINMA-SOĞUMA • Isı enerjisi alan maddenin sıcaklığı artar. • Maddenin sıcaklığının artması ısınma sonucunda gerçekleşir

3. Maddenin ısı etkisi ile değişimi • Özel karışımlı toprakların pişmesi ile seramik,porselen,kiremit,tuğla…vb. malzemeler yapılır. • Sıcak su ile temizlik iyi sonuçlar verir.

4. Maddenin ısı etkisi ile değişimi • Isı enerjisini kaybeden maddeler soğur. • Madde yeterince soğursa donma ve yoğunlaşma olur. • Karayolları soğumanın yol açtığı buzlanma nedeniyle bozulur.

5. Maddenin ısı etkisi ile değişimi • Soğuk havada mikroplar etkinlik göstermez,yaşamaz. • Soğuyan maddeler sertleşir. Isınma ve soğuma olayları art arta gerçekleştirir ve sütteki mikroplar yok edilir.(Pastörize sütler) • Dondurulmuş besinler uzun süre saklanır.

6. Maddenin ısı etkisi ile değişimi Havadaki ısınma ve soğuma; • Yağışların • Rüzgarların • Toprak oluşumunun • Şimşek ve yıldırımların oluşmasına neden olur.

7. Maddenin ısı etkisi ile değişimi Hal değişimleri • Maddeler bir halde diğerine geçebilirler Örneğin su sıvıdır.Buzluğa koyduğumuzda Donar ve katılaşır.Isıttığımızda ise gaz halini alır.

8. Maddenin ısı etkisi ile değişimi İşte bu değişime Hal değişimi denir. Hal değişimleri • Erime • Donma • Buharlaşma • Yoğunlaşma ve • Süblimleşme şeklinde olur.

9. Maddenin ısı etkisi ile değişimi Erime ve Donma Katı haldeki bir madde yeterince ısı alırsa sıvı duruma geçer.Bu olaya erime denir. Her madde kendine göre bir sıcaklık derecesinde erir.

10. Maddenin ısı etkisi ile değişimi • Yeterince soğuyan sıvı maddelerin katı hale geçmesine de Donma (katılaşma) denir. • Donma olayı erimenin tersidir.Bir maddenin erime ve donma sıcaklıkları aynıdır.

11. Maddenin ısı etkisi ile değişimi • Eriyen maddenin hacmi büyür.Donan maddenin hacmi küçülür.Erime ile çözünme olayı çok farklıdır. • Erime ısı etkisi ile gerçekleşir.Çözünme ise katı maddelerin sıvı içinde çok küçük parçacıklar biçiminde dağılmasıdır.

12. Maddenin ısı etkisi ile değişimi Buharlaşma ve Yoğunlaşma Yeterince ısınan sıvı maddelerin gaz haline geçmesine buharlaşma denir. Buharlaşma her sıcaklık derecesinde gerçekleşir.Bundan dolayı buharlaşma derecesi yoktur.

13. Maddenin ısı etkisi ile değişimi Islak maddelerin kuruması; bu maddedeki suyun buharlaşarak uzaklaşması sonucunda olur. Buharlaşma sırasında gerekli ısıyı veren madde ısı kaybeder;soğur. Karpuz dilimi bir süre dışarıda bekletilirse yüzeyi soğur. Suyu sızdıran testiler suyu soğuk tutar.

14. Maddenin ısı etkisi ile değişimi Bazı etkenler buharlaşmayı hızlandırır. Bunlar; • Sıcaklığın artması • Yüzeyin büyümesi • Basıncın azalması • Havanın rüzgarlı olması • Havanın kuru olması

15. Maddenin ısı etkisi ile değişimi Doğada Su Döngüsü Yeryüzündeki sular yerle gök arasında durmadan devam eden bir döngü içindedir. Bunun nedeni suyun halden hale geçmesidir. Güneşin etkisiyle buharlaşan sular gök yüzünde bulutları oluşturur. Bulutlar çok küçük su damlacıklarından oluşur. Soğuk bir hava tabakasına rastlayınca ısı kaybettikleri için bulutlardan yoğuşmaçoğalır.

16. Maddenin ısı etkisi ile değişimi Yoğuşmaylaağırlaşan su damlacıkları yer yüzüne doğru düşmeye başlar. Buna yağmur denir.Bazen soğuk hava tabakası buluttaki su damlacıklarını doldurur. Bu durum kar yağmasına neden olur.

17. Maddenin ısı etkisi ile değişimi Dolu ise yağmur damlalarının daha soğuk bir hava tabakasına rastlayarak donması sonucu oluşur. Yeryüzüne yağışlarla tekrar dönen su yine Güneşin etkisiyle buharlaşarak gökyüzüne yükselir. Böylece yeryüzündeki su, dengesi sürekli olarak korunmuş olur.

18. Maddenin ısı etkisi ile değişimi Gaz maddelerin ısı vererek sıvı duruma geçmelerine Yoğunlaşma (yoğuşma) denir.Kışın odadaki havada bulunan su buharı soğuk cam yüzeyine çarpar ve yoğunlaşır.Bu durumda camda sulanmalar meydana gelir.Bulutlar; havadaki su buharının yoğunlaşması sonucu oluşurlar. Yoğunlaşan madde ısı verir.

19. Maddenin ısı etkisi ile değişimi Yoğunlaşma olayı; Suyun doğal döngüsünü Soğutma devrelerinin çalışmasını Suyun arıtılarak içme suyu olarak kullanılmasını sağlar.

20. Maddenin ısı etkisi ile değişimi

21. Maddenin ısı etkisi ile değişimi Kaynama Kaynama; buharlaşmanın hızlı halidir.Kaynamakta olan bir sıvının ise her noktasında buharlaşma görülür.Her madde belli sıcaklıklarda kaynar. Örneğin su 100°C de, Hava -191°C de, Civa 357°C de kaynar.

22. Maddenin ısı etkisi ile değişimi Basıncın artması kaynama hızını arttırır.Örneğin; düdüklü tencereler basınçlı olduğundan yemekler daha hızlı pişer.İstanbul’da hava basıncı Ankara’dan daha yüksek olduğundan; İstanbul’da sıvılar daha yüksek sıcaklıkta kaynar.

23. Maddenin ısı etkisi ile değişimi Yabancı maddeler kaynama sıcaklığını arttırır. • Saf su 100°C de kaynarken; kireçli,şekerli,tuzlu su daha yüksek derecelerde kaynar. • Çorbanın kaynama sıcaklığı suyunkinden yüksektir

24. Maddenin ısı etkisi ile değişimi Bozunma (Bozulma) Isı bazı maddelerin yapısında değişikliğe yol açar. Isı etkisiyle maddenin yapısında olan bu değişikliğe bozunma(bozulma)denir. Örneğin; pişirilen yiyeceklerin yapısı değişir.Oda sıcaklığında bekletilen bazı yiyecekler kokuşur.

25. Maddenin ısı etkisi ile değişimi • Isıtılan şeker kömürleşerek bozunur. • Odun kömürü odunun ısıtılması sonucunda oluşur. • Kullandığımız kömür,petrol canlı yapılarının milyonlarca yılda bozunmasından oluşur.

26. Maddenin ısı etkisi ile değişimi NOT Kaynama, Buharlaşma ve erime için maddenin ısı alması gerekir.Yoğunlaşma olayında ise maddenin ısı vermesi gerekir.