330 likes | 569 Views
Ik functioneer slecht, want mijn slaap wordt verstoord door lawaai…. WINNI HOFMAN Universiteit van Amsterdam. Slaap en gezondheid. Slaap belangrijk voor: Gezondheid Normaal functioneren overdag Optimaal verwerken van informatie van overdag. Slaap over de laatste 50 jaar. Slaap Stadia.
E N D
Ik functioneer slecht, want mijn slaap wordt verstoord door lawaai…. WINNI HOFMAN Universiteit van Amsterdam
Slaap en gezondheid Slaap belangrijk voor: • Gezondheid • Normaal functioneren overdag • Optimaal verwerken van informatie van overdag
Slaap Stadia Wakker REM 1 2 3 4 Slaappatroon Jonge volwassenen Slaap Stadia Wakker REM 1 2 3 4 REMSLAAP DIEPE SLAAP 1 2 3 4 5 6 7 Ouderen MEER ONTWAKEN MINDER DIEPE SLAAP • 2 3 4 5 6 7
Slaapkwaliteit Slaapkwaliteit is goed als: • slaap niet gefragmenteerd is • patronen van diepe slaap en REM-slaap niet verstoord zijn
Slapend Brein Verhoogde drempel voor geluidsstimuli Factoren waardoor stimuli toch doordringen Stimulus eigenschap Type, Niveau, Piek/Achtergrond Invididu Habituatie Invididuele karakteristieken Leeftijd, Geslacht, Persoonlijkheid Invididu/stimulus Informatie
Kwantificering van slaapverstoring Slaapverstoring gekwantificeerd door: • Frekwentie en duur ontwaken • Arousals, verandering in diepte van slaap • Autonome reacties (hartslag, bloeddruk) • Bewegingen • Subjectief oordeel over slaapkwaliteit
Probability of awakening Max. sound level in dB(A) ONTWAKEN Lawaaistimulus veroorzaakt: • Ontwaakreactie • Wekdrempel verschillend in verschillende slaapstadia • Aantal begint te stijgen bij 50-55dB(A) • Kan slaapfragmentatie veroorzaken
Arousals Lawaaistimulus veroorzaakt: • “EEG-Arousal” (Verandering in hersenaktiviteit zonder ontwaken) • Beginnen al bij een 5 dB(A) lager dan ontwaakreactie • Leiden ook vaak tot verandering van slaapdiepte richting lichtere slaap • Kunnen, evenals ontwaakreacties, slaapfragmentatie veroorzaken • Maar: arousals kunnen ook ‘natuurlijk’ zijn Arousals en korte ontwaakreacties worden meestal niet bewust door de slaper onthouden.
“Arousabiliteit” en lawaai intensiteit 3 Lawaai condities in lab: verkeer, vliegtuig, trein • Bij meer lawaai: • Meer ontwaakreacties en arousals • Lawaainiveau belangrijker dan geluidsbron • Arousals OOK bij lager lawaainiveau Kumar, A., Hofman, W.F., Eberhardt, J., 2004
Hartslag respons op lawaai Elke hartslag respons vergeleken met een ‘sham’ response uit een periode daarvoor zonder lawaai stimuli.
Lawaai en Hartslagveranderingen • Aantal PIEKEN tov achtergrond belangrijker dan absoluut geluids niveau • Geluidsisolatie dmv dubbele beglazing vemindert aantal pieken in lawaainiveau niet ook bij lager gemiddeld geluidsniveau hartslagversnelling bij lawaaipieken (Hofman et al., 1995) • Reaktie ook na jaren blootstelling
Lichaamsbewegingen Schipholstudie (TNO/RIVM) in 2002: • Aantal lichaamsbewegingen tijdens slaap neemt toe boven Lmax-i = 32 dB(A) Slaap is dus ‘onrustiger’ bij meer vliegtuiglawaai
Relaties bewegingen en binnen niveau van 4 studies Michaud et al., 2007
Subjectieve hinder Aantal studies: 38 Industrie Trein Verkeer Vliegtuig Maar….slechte overeenkomst tussen subjectieve en objectieve maten van slaapverstoring Sign. meer Trend in richting Geen verschil hinder na meer hinder na lawaai lawaai
Slaap en aktiviteit cyclus • Slaap niet los te zien van 24-uurs cyclus van slapen en wakker zijn: Functioneren overdag Slaapkwaliteit
Slaap en functioneren overdag • Slaperigheid • Vermoeidheid • Vermindering van concentratie • Geheugen problemen Als het lang duurt: • Sociale problemen
Slaap en functioneren overdag • Slaperigheid tijdens autorijden vergroot kans op veroorzaken verkeersongeluk met factor 2 • Australische studie: rijgedrag bij slaperigheid even erg als 0.5 promille alcohol • Fouten op het werk
Slaap en functioneren overdag • “Presenteïsme”
Invloed op gezondheid Meer kans op gezondheidsproblemen later? Sommigen wel, anderen niet Belangrijke factoren: • Externe factoren (kan ik verhuizen?) • Hoe gaat iemand er mee om (coping strategie) • Persoonlijkheid (meer negatieve instelling, geluidgevoeligheid) • Gevoel van “controle” hebben
Cognitieve responsdemping Programma: • Aanpassing van attitudes en gedachten • Verbeteren van copingsstrategiën Doel: • Vermindering kans op aantasting gezondheid na langdurige blootstelling
Lawaai bestrijding • Niet alleen verlagen geluidsniveau, maar ook verminderen aantal geluidsgebeurtenissen • Niet alleen herstel van slaapduur, maar ook van slaappatroon • Cognitieve factoren zijn belangrijk om mechanismen van ‘verstoorbaarheid’ van individuen te beïnvloeden
Als slapeloosheid langer duurt Slecht slapen Verkeerd gedrag om slaaptekort te compenseren Slaperig, moe overdag vicieuze cirkel Het slapen zal wel weer niet lukken