ÖĞRENMEDE REHBERLİK Doç.Dr.Sevgi Turan

1. ÖĞRENMEDE REHBERLİK Doç.Dr.Sevgi Turan

2. Çerçeve • Öğrenmeyi desteklemek için neler yapılabilir? • Güdülenme stratejileri • Öğrenme stratejileri • Zaman ve çaba yönetimi

3. DEFNE • Akademik ilgili • Çalışma alanına ilgi duyuyor • Alanında iyi olmak istiyor • Açık akademik planları var • Öğrendiği şeyler onun için önemli • Derse hazırlık: • Derse ilgili ön çalışmaları yaparak ve kafasında cevaplamak istediği sorular ile geliyor • Derste bu sorulara yanıt arıyor ve bu yanıtlar yapılandırmakta olduğu bilgi için anahtar özellikleri oluşturuyor • Öğrendiklerinin kendisi için önemini sorguluyor

4. DOĞU • Üniversiteye özel bir alana merakı nedeniyle gelmemiş • Belirli bir meslekte iyi olmak gibi bir arzusu yok • Bir iş edinmek istiyor • İlk tercihi olan alanda değil • Hazır bulunuşluk düzeyi daha düşük • Derse hazırlık: • Derse hazırlıksız ve kafasında bir soru olmaksızın geliyor • Sadece geçmek için yeterli en az çabayı sarf etmek istiyor • Derste anahtar noktaları göremiyor, söylenen her şeyi not tutuyor • Eğer herşeyi not alır ve ezberlerse sınavda sorun yaşamayacağını düşünüyor

5. Yüksek düzeyde katılım Defne Kuramsallaştırma Uygulama İlişkilendirme Açıklama Tanımlama Not-alma Hatırlama Doğu Pasif yöntemler Aktif yöntemler Düşük düzeyde katılım (Biggs J., 1999)

6. Akademik çalışmaları nasıl yönetebiliriz?

7. OLGU:DENİZ BİYOLOJİ ÇALIŞIYOR Perşembe akşamıydı ve Deniz ertesi gün olacağı Biyoloji sınavı için son hazırlıklarını tamamlıyordu. Geçen Pazar gecesi bu hafta Biyoloji sınavına nasıl çalışacağını planlamıştı. Ne öğrenmesi gerektiğini, nasıl çalışması gerektiğini ve her bir konuya çalışmayı ne zaman tamamlayacağını belirledi. Çalışmaya pazartesi başladı. Ana fikirleri genel olarak kavramaya ve öğrendiği önemli bilgileri hatırlamaya çalıştı. Okuduğu her bir bölümü kendi ifadeleri ile tanımladı, önemli bilgilerin altını çizdi ve olası soruların ne olabileceğini düşünerek kendi çalışma sürecini izledi.

8. OLGU:DENİZ BİYOLOJİ ÇALIŞIYOR Çarşamba gecesi çalışırken sınıfta tartışılan bağışıklık sisteminin hücreleri ve görevlerini açıklamada güçlük yaşadığını fark etti. Farklı hücreleri satırlara, özelliklerini ve görevlerini sütunlara yazarak bir tablo oluşturmaya karar verdi. Tablodaki bilgileri tamamladığında konu ile ilgili oluşturduğu soruları daha iyi yanıtlayabildiğini gördü.

9. OLGU:DENİZ BİYOLOJİ ÇALIŞIYOR Perşembe akşamı saat 7 gibi, Deniz odasında çalışırken oda arkadaşı yanında bir diğer arkadaşı ile birlikte kütüphaneden döndü. Arkadaşları birlikte hafta sonu tiyatroya gitmek için nasıl buluşacaklarını heyecanlı bir şekilde konuşmaya başladılar. Onlar bugün için çalışmalarını bitirmişlerdi. Deniz son bir saatlik çalışmasını tamamlamak üzere aşağıdaki çalışma salonuna gitmeye karar verdi. Arkadaşlarına saat 8 gibi pizza için döneceğini söyledi. Tekrar çalışmaya başladığında notları arasında anlamadığı bazı bilgiler olduğunu fark etti. Bu notları açıklamasını istemek için bir arkadaşını telefonla aradı.

10. OLGU:DENİZ BİYOLOJİ ÇALIŞIYOR Deniz 20 dakika kadar daha çalıştıktan sonra kendini yorgun hissetti ve az sonra yiyeceği karışık pizzasını düşünmeye başladı. Bu gece yarım saat daha çalışmaya ihtiyacı olduğu aklına geldi. Beş dakika kadar ara vermeye karar verdi ve çalıştığı yerden kalktı. Ardından masasına geri döndü ve çalışmasını tamamladı.

11. Deniz en uygun biçimde öğrenebilmek için neler yaptı?

12. Deniz en uygun biçimde öğrenebilmek için neler yaptı? • Amaç ve eylem planını belirledi • Çeşitli öğrenme stratejileri kullandı • Öğrenmediğini fark ettiğinde öğrenme stratejisini değiştirdi • Çalıştığı konuyu anlayıp anlamadığını izledi • Çalışma ortamını düzenledi • Güdülenme stratejisi kullandı. Yorulduğu ve motivasyonu düştüğünde ara verdi

13. Neden bazı öğrenciler diğerlerinden daha başarısız? • Yapabilecekleri, öğrenmeleri ve güdülenmeleri ile ilgili yanlış inançları • Etkili olmayan öğrenme davranışlarının/alışkanlıklarının farkında olmama • Etkili öğrenme ve güdülenme stratejisini sürdürmede sorunlar • Öğrenme ve çalışma davranışlarını/alışkanlıklarını değiştirmeye hazır olmama

14. Akademik çalışmaları nasıl yönetebiliriz? Kendinin mentorü olma

15. Akademik ortamda öz-yönetim nasıl gerçekleşir? Dembo, 2004

16. Amaç Belirleme Bunu nasıl yapabilirsiniz? Neyi başarmak/elde etmek istiyorsunuz? Neden önemli? Neden ulaşmak istiyorsunuz?

17. Amacın belirlenmesi ve tanımlanması • Spesifik • Ölçülebilir • Eyleme yönelimli • Gerçekçi • Zamanlaması uygun

18. Amaç Belirleme • Spesifik, olanaklı olduğu ölçüde ayrıntılı şekilde neye ulaşmak isteğinizi tanımlayan. Örnek: Bir sonraki matematik sınavından 80 almak istiyorum

19. Amaç Belirleme • Ölçülebilir, açık bir şekilde değerlendirilebilecek Örnek: Sosyal bilgilerde “yaşadığım çevre” ünitesini okumak ve bu konu ile ilgili sorularının tümünü doğru yanıtlamak istiyorum.

20. Amaç Belirleme • Eyleme yönelimli, kişisel özellikler yerine eylemlere odaklanan amaçlar Örnek: Dersten önce tüm ödevlerimi tamamlamak ve soruları yanıtlamak istiyorum

21. Amaç Belirleme • Gerçekçi, ulaşabileceğiniz hedefler Örnek: Bu gece hareket ünitesi ile ilgili okunması gerekli iki bölümü okuyup soruları yanıtlamak istiyorum.

22. Amaç Belirleme • Zamanlamaya uygun. Uzun erimli amaçları kısa erimde ulaşılabilecek amaçlara ayırma. Örnek: Bu dönem tüm derslerden sınavlarını A notu ile tamamlamak istiyorum.

23. Akademik ortamda öz-yönetim nasıl gerçekleşir? Dembo, 2004

24. Duyguların akademik performansta rolü nedir?

25. Duyguları etkileyen gerçekçi olmayan düşünceler • Filtreleme: Olumlu yönleri yok sayarak olumsuz ayrıntılara odaklanma. Benden hoşlanmıyor. • İki durumdan birini seçme: siyah ya da beyaz. Ya benim arkadaşım olursun ya da onun.

26. Duyguları etkileyen gerçekçi olmayan düşünceler • Sınırlı kanıtlarla genellemeye gitme, abartma Beni hiç kimse sevmiyor. • Düşünce okuma: Karşınızdaki söylemeden davranışını yorumlama Beni kıskandığı için böyle davranıyor.

27. Duyguları etkileyen gerçekçi olmayan düşünceler • Katasfor: Felaket bekleme Ya okuldan atılırsam? • Büyütme: Sorunu abartma. Bu ödevi asla bitiremeyeceğim

28. Duyguları etkileyen gerçekçi olmayan düşünceler • Kişiselleştirme: Söylenenleri üzerine alma Bu sınıftaki herkes benden daha zeki • Yapılması gerekenler: Bazı davranışları yapmadığında sinirlenme ve suçluluk duyma. Her zaman mutlu görünmeliyim

29. Duygu yönetiminde kullanılabilecek strateji nedir? Kendiyle konuşma/ İçsel konuşma

30. Kendiyle konuşma Durum: Fen sınavından düşük not alma

31. Kendiyle konuşma Durum ile ilgili düşünceler: • Bu konuyu asla öğrenemeyeceğim. Çalışmanın ne yararı var • Eğer yeterince çaba sarfedersem bu soruları doğru yanıtlayabilirim. Bir dahaki sefere daha farklı çalışacağım

32. Kendiyle konuşma Kendiyle konuşmanın oluşturduğu duygu: 1. Üzüntü ve kızgınlık 2. Güven

33. İçsel konuşmayı geliştirme • İç sesini dinleme. Kendime ne söylüyorum? • Bu diyalog yardımcı mı zarar mı veriyor? • Olumsuz içsel konuşmanın biçimini belirleme • Olumsuz olanları olumlular ile değiştirme • Bir rehber geliştirme: Destekleyici olmak için hangi eylemlerin devamı gerekli?

34. Akademik ortamda öz-yönetim nasıl gerçekleşir? Dembo, 2004

35. ZAMAN YÖNETİMİ Zaman öldürücüler: • Oyalanma • Televizyon seyretme • Arkadaş ziyaretleri • Hayal kurma • Bir görevin nasıl yapılacağını anlamaya çalışmak • Enerji eksikliği gibi fiziksel sorunlar • Çok fazla uyumak • Diğer kişileri beklemek • Telefonla konuşmak

36. Zaman Yönetimi Stratejileri • Düzenli çalışma periyotları belirleme • Bölünmeye engel olmayacak bir ortamda çalışma • Görevleri 30-60 dakikada tamamlanacak dilimlere ayırma • Kısa aralar verme • Zamanı nasıl kullanacağınız konusunda açık olma

37. Zaman Yönetimi Stratejileri • Uzun çalışma dilimleri için alternatif çalışma konuları belirleme • Her bir görev için gerekli zamanı belirleme • Öncelikli görevleri belirleme • Yapmaktan hoşlanmadığınız görevleri ertelememe • İşyükünü belirleme • Yeni durumları çalışma takvimine kaydetme

38. Haftalık plan

39. Öncelik Listesi

40. Akademik ortamda öz-yönetim nasıl gerçekleşir? Dembo, 2004

41. Fizik ve Sosyal Çevrenin Düzenlenmesi Dikkat: Odaklanma Çevredeki olayların farkındalığı ile ilgili seçici bir süreç Konsantrasyon: Yeniden odaklanma Alınan uyarıcı ve mesajlara sürekli yeniden odaklanma

42. Dikkat ve odaklanma sorunlarıyla başetme • Zaman planının gözden geçirilmesi • Çalışmayı bölebilecek şeylerin önceden belirlenmesi • Ortaya çıkan engellerin içsel mi yoksa dışsal mı olduğunun belirlenmesi ve uygun strateji oluşturma • Engel yoksa konsantrasyonu sürdürme için seçilen stratejinin uygulanması

43. Dikkat ve odaklanma sorunlarıyla başetme • Çalışma boyunca konsantrasyonun izlenmesi • Dikkat dağıldığında yeni bir strateji ile yeniden odaklanmaya çalışma • Kısa bir ara verme • Çalışma diliminin sonunda zaman planlamasında nerede olduğunu kontrol etme

44. Akademik yardım arama • Yardıma ihtiyacı olduğunun farkında olma • Vazgeçmek yerine yardım isteme • Yardım arama biçimine karar verme • Yardım edebilecek kişileri belirleme • Neler isteyeceğini hazırlama Etkili grup çalışması önemli bir yardım sağlamadır.

45. Akademik ortamda öz-yönetim nasıl gerçekleşir? Dembo, 2004

46. Yazılı Bir Metinden Öğrenme Güzel okuma • Önemli noktaları, temel fikirleri belirleme • Bilgiyi özetleme • Ötelemeye çalışma, ima edilenleri ve önerilenlerin doğurgularını belirleme • Soru sorma • Kavramayı izleme

47. Okuduğunu Kavrama ve Kalıcılık için Öğrenme Stratejileri Okuma öncesi sırasında sonrasında

48. Okuma Öncesi • Okuma bölümünü öğrenme yardımı açısından gözden geçirme • Bir bölümü okumaya başlamadan önce inceleme • Bölüm sonu ve başında bulunan soruları, çalışma rehberlerini okuma

49. Okuma sırasında • Okunan metnin okur ve yazar arasında bir karşılıklı bir konuşma olarak düşünme • Soru sorma ve bunları yanıtlamak için metnin başlığına dönme. Sorunun yanıtı olabilecek önemli kelimelerin altını çizin. • Düşük düzey soru-bilgi düzeyi • Yüksek düzey soru-uygulama, analiz ve yeni bir durum geliştirme, değerlendirme

50. Okuma sırasında • Altını çizme ve alıntılar yapma • Kavramayı izleme. Okuduğumu ne kadar iyi anladım?