ULUDAG NIVERSITESI 2008 2009 Egitim gretim Yili G z Yariyili Tekstil M hendisligi B l m - TEK 4069 SEMINER PROGRAM

1. ULUDAG ÜNIVERSITESI 2008 – 2009 Egitim Ögretim Yili Güz YariyiliTekstil Mühendisligi Bölümü - TEK 4069 SEMINER PROGRAMIYer: Mühendislik Mimarlik Fakültesi, Ahmet Rasim Büyüktür Salonu Saat: 11.30 – 12.30Seminer Koordinatörü: Prof. Dr. Yusuf ULCAY NANO-TEKNOLOJI VE FONKSIYONEL IPLIKLER – NANO PARTIKÜLLERIN SENTETIK IPLIGE KAZANDIRDIGI ÖZELLIKLER VE UYGULAMALARI

2. Içerik KORTEKS Nano-teknoloji Hakkinda Nano-teknoloji Tarihi Nano teknoloji Pazar, Yatirimlar, Trendler ve Göstergeler Nanoteknoloji ve Tekstil (Nano-tekstil) Türkiye’de NanoTekstil Nano Partiküller Polyester Lif üretimi Uygulamalari Gelecekteki Umut

3. KORTEKS IPLIK Polyester polimer, cips, filaman iplik üretimi Tek hat üzerinde, dünyanin en yüksek kapasiteli kontinü polikondenzasyon ve direkt eriyik beslemeli POY-FDY üretim tesislerinden biridir 580 ton/gün Polimer, 400 ton/gün POY, 120 ton/gün FDY, 350 ton/gün Tekstüre Iplik, 10 ton/gün Hava Tekstüre, 25 ton/gün Bükümlü, Fantezi ve Elastanli Iplik kapasitesiyle Türkiye’nin en büyük entegre polyester iplik üretim tesisi

4. NANOTEKNOLOJI Nanoteknoloji, çok genel tanimiyla, istisnai sekilde küçük (yaklasik atom boyutlarinda) yapilarin ticari bir amaca hizmet edebilecek sekilde düzenlenmesidir. Baska sekilde tanimlamak gerekirse: Maddeler üzerinde 100 nanometre ölçeginden küçük boyutlarda gerçeklestirilen isleme, ölçüm, modelleme ve düzenleme gibi çalismalar nano-teknoloji çalismalari olarak nitelenir.

6. Nano-Teknoloji hizli bir sekilde 21. yüzyilin endüstriyel devrimi olarak biçimlenmektedir. Nanoteknoloji yedigimiz gida ürünlerinden, giydigimiz kiyafetlere, kullandigimiz ilaçlardan, bilgisayarlarimizin gücüne, sürdügümüz otomobillerden, yasadigimiz evlere kadar hayatimizin her noktasini etkileyecektir. Uzun vadede nano-teknolojinin etkisi tarihte buhar gücünün, elektrigin veya transistörlerin kullanimi kadar belirgin olacaktir. Nanoteknoloji sayesinde sanayide, bilisim teknolojilerinde, saglik sektöründe ve daha bir çok alanda yeni ürünler gelistirilecek, günümüzün üretim süreçleri ve yöntemleri degisecektir. Bu teknolojiye yatirim yapilan ülkelerde ekonomik degerler yaratilacak ve toplumlarin yasam kalitesi gelisecektir.

7. Malzeme Degerlerine Getirdigi Katki

8. Elde Etme Yöntemleri Nanoyapilar elde edimesinde iki ana yöntem bulunmaktadir. Asagidan yukariya (“bottom-up”) ve yukaridan asagiya (“top down”) olarak adlandirilan bu iki yaklasimi su sekilde özetleyebiliriz:1-Bottom-up: Asagidan yukariya yaklasimi (küçükten büyüge), moleküler nanoteknolojiyi belirtir ve organik veya inorganik yapilari, maddenin en temel birimi olan atomlardan baslayarak atom atom, molekül molekül insa edilmesi yöntemini ifade eder. 2-Top-down: Yukaridan asagiya yaklasimi (büyükden küçüge), makineler, asitler ve benzeri mekanik ve kimyasal yöntemler kullanilarak nano yapilarin fabrikasyonu ve imal edilmesi yöntemlerini ifade eder.Teknolojinin bu günkü seviyesi sebebi ile yapilan çalismalarin bir çogu yukaridan asagiya (top-down) klasmaninda degerlendirilir.

11. NanoTeknoloji Tarihi

12. NanoTeknolojinin Tarihi 60'lar-Feynman: Nanoteknoloji vizyonunun ortaya çikisini, 1959 yilinda fizikçi Richard Feynman’in malzeme ve cihazlarin moleküler boyutlarda üretilmesi ile basarilabilecekler üzerine yapmis oldugu ünlü konusmasi (There is Plenty of Room at the Bottom). Bu konusmasinda Feynman minyatürize edilmis enstrümanlar ile nano yapilarin ölçülebilecegi ve yeni amaçlar dogrultusunda kullanilabileceginin altini çizmistir. 80'ler-Uygun mikroskoplarin gelistirilmesi:  “Scanning Tunneling Microspcope” (STM) gelistirildi. Ayni zamanlarda STM mikroskopunun bir türevi olan “Atomic Force Microscope” (AFM) gelistirildi. gelisen bilgisayar kapasiteleri ile nano skalasinda ölçüm ve modelleme yapilmasi mümkün olmustur. 90’lar –Fullerene-Karbon Nanotüpler-Drexler: 60 karbon atomunun simetrik biçimde siralanmasiyla elde edilen futbol topu seklindeki “fullerene” molekülleri gelistirildi. Elde edilen molekül 1 nanometre büyüklügünde ve çelikten daha güçlü, plastikten daha hafif, elektrik ve isi geçirgen bir yapiya sahipti. 2000’ler – Yaris basliyor: 1999 yilinda ABD’de Bill Clinton hükümeti nanoteknoloji alaninda yürütülen arastirma, gelistirme ve ticarilestirme faaliyetlerinin hizini artirma amacini tasiyan ilk resmi hükümet programini, Ulusal Nanoteknoloji Adimini (National Nanotechnology Initiative) baslatti. 2001 yilinda Avrupa Birligi, Çerçeve Programina Nanoteknoloji çalismalarini öncelikli alan olarak dahil etti. Japonya, Tayvan, Singapur, Çin, Israil ve Isviçre benzer programlar baslatarak 21. yüzyilin ilk küresel teknoloji yarisinda önlerde yer almak için çalismalarina hiz verdi.

13. Nanoteknoloji sayesinde üretilen öncü ürünlerden bazi örnekler:  Nanotüplerin kullanildigi Babolat tenis raketleri Inmat tarafindan gelistirilen nanomalzemeleri kullanan Wilson Double Core tenis toplari Olimpik kayak takimlarinin kullandiklari ve Nanogate tarafindan gelistirilen Nanowax Cerax kayak cilasi Nanogate tarafindan gelistirilen nanokaplamalarin kullanildigi Duravit lavabo ve tuvaletler Evident Technologies tarafindan gelistirilen ve tibbi görüntüleme alaninda kullanilan Evidots Donanma gemilerinin omurgalarinda kullanilan Inframat tarafindan gelistirilen Nanox seramik nano kaplamalar Southern Clay tarafindan gelistirilen GMC Nanocomposite araç basamagi Kozmetikte kullanilan L’Oreal nano kapsüller Nanophase tarafindan gelistirilen ve Titanium Dioxide nanoparçaciklar kullanan Nucelle günes koruma kremi Nanofilm tarafindan gelistirilen nano kaplamalari kullanan Maui Jim günes gözlükleri Nano-Tex tarafindan gelistirilen moleküler tekstil kaplamalarini kullanan Eddie Bauer pantolonlar Nano-Tex tarafindan gelistirilen GAP, Old Navy ve Clairborne gömlekler

14. NANOTEKNOLOJI PAZARI Is dünyasinin görüsünü degistirecek “sanayi devrimi” Nanoteknoloji, özellikle nano malzemeler oldukça genis bir Pazar, 2007'de 147 milyar dolarlik ticari bir hacme sahip nanoteknolojinin, 2010 yilinda pazarin büyüklügünün yüz milyarin üzerine çikacagi öngörüsünü dile getirmektedirler. 2015'te 3 trilyon $'a ulasmasi düsünülüyor. Nanomalzemler, nanopartiküller ve nano-kompozitler %86 Pazar payi Yari iletken üretimindeki nanotools pazar %10, nano-aygitlar %4. 2011 yilinda Pazar payi %30 olacak

15. Dünya nanoteknoloji Pazar tahminleri (milyar$) Kaynak: Dr. Angela HullmannEuropean Commission, DG Research, 2006

16. Nanoteknoloji Uygulama sektörel paylari Çevresel koruma %33 Elektronik %24 Enerji %15 Biyo medikal %5 2011 yilinda; Elektronik %50, biyo medikal %8

17. Nanoteknoloji Sektörel Pazar Payi Tahminleri Kaynak: National Science Foundation ,2004

18. Nanoteknoloji Içeren Ürünlerin Bölgelere Göre Satis Paylari Tahminleri Kaynak: Global sales of products incorporating emerging nanotechnology by region – forecast in percent. Source: Lux Research, 2004

19. DÜNYADA NANOTEKNOLOJI YATIRIMLARI

20. Trendler, Göstergeler Dünyada 700’den fazla firma nanoteknoloji ile ilgili faaliyetler içindedir. Nanoteknoloji ile ilgili Arastirma Gelistirme (Ar-Ge) çalismalari için 2003 yilinda 3 milyar ABD Dolari harcandi. Nanoteknolojide uluslararasi liderlige soyunan bir çok ülke bulunmaktadir.  Asya ülkeleri nanoteknoloji konusunda oldukça rekabetçidir ve Asya firmalari bir çok arastirma çalismasinin finansmanini yürütmekte ve üniversiteler ile fikri mülkiyet antlasmalari yapmaktadir.  Nanoteknoloji finansmaninda Japonya, destek oranini 1997’de 120 milyon ABD Dolarindan, 2002’de 750 milyon ABD Dolarina çikartmistir. Avrupa Birliginin 2002-2006 yillari için saglayacagi nanoteknoloji finansmani miktari 1 milyar ABD Dolarinin üzerindedir. ABD hükümeti nano-teknolojiye 2000 yilindan bu yana 1.5 milyar ABD Dolarinin üzerinde yatirim yapmistir.

22. Risk Sermayesi yatirimlari Risk sermayesi yatirimlari kapsaminda 1999 yilindan bu yana 900 milyon ABD Dolari yatirim yapilmistir. Bu yatirim miktarinin 386 milyon ABD Dolari 2002 yilinda gerçeklestirilmistir. 2001 ve 2002 yillari arasinda toplam risk sermayesi yatirimlari azalirken, nanoteknoloji alanina yapilan risk sermayesi yatirimlari (elektronik sektöründe %251, endüstriyel ürünlerde %211, saglik ve nanobioteknoloji yatirimlarinda %313) artmistir.

23. Risk Sermayesi yatirimlari Kaynak: 1999-2003: Anquetil (2005), 2004/2005: Lux Research, 2006, PriceWaterhouseCoopers 2006

24. Bölgelere göre Nanoteknoloji Yatirimlari, 2005 (mil$) Kaynak: European Comission, 2005

25. Nanoteknoloji uzay yarisindan beri en büyük hükümet yatirim alani olma yolunda ilerlemektedir. (Insan Gen Haritasi Projesinden daha büyük) Medyada nano teknolojiden söz eden haberler 1995’de 200 defadan, 2002’de 4000 defaya (%2000) yükselmistir. Geçmisle karsilastirildiginda bu oranin 1993’de “internet” ile ilgili haberler ile kiyaslanabilir oldugu görülmektedir. Avrupa, Amerika ve Japonya ile kiyaslandiginda nanoteknoloji konusunda basili yayinlar anlaminda önde görülmektedir. Nanoteknoloji ile ilgili patent basvurularinda büyük bir artis gözlenmektedir. 1996 yilindan beri 2,800’ün üzerinde patent alinmistir. Bilginin her zaman serma-yelestirilmediginden hareketle, patent basvurularina bakildiginda Avrupa'nin payinin yüzde 36, Amerika'nin ise yüzde 42 oldugu görülmektedir. Nanoteknoloji patent alimlarinda birinci sirada IBM, ikinci sirada Samsung yer almaktadir.Nanoteknoloji yatirimlari arasinda önde gelen sektörler, Malzeme, Yazilim ve NanoBioteknoloji olarak ön plana çikmaktadir.

26. Avrupa Nanoteknolojide aktif arastirma yapan Sirket, üniversite, Enstitü. Toplam 1538 Kaynak: NanoForum database as of 11.8.2005, on www.nanoforum.org.

27. Bilimsel Makaleler Kaynak: Igami, 2006, Science Citation Index 1999-2004. The analysis has been conducted by NISTEP, 2006.

28. Nano-malzemeler ve yapilar Nanomalzemeler enaz bir boyutu 1/1.000.000.000 m olan organik, biyolojik ve anorganik maddelerdir Nanometre boyutlarinda ki malzemelerin temel özelligi, örnegin erime noktasi kimyasal kompozisyonu degismemesine ragmen, Manyetizmi, elektronik, optik ve yük kapasitesi gibi özellikleri degisebilmekte ve boyuta bagli bir parametre haline gelmektedir. Genel algilamaya göre boyut; <100nm (0.1?m) (10-7m) Virüs boyutunda, bakteriler: 1-3?m, memelilerin hücreleri: 10-30 ?m, insan saçi: 100 ?m Nanopartiküller mikro-reaktörlerde yada basinç altinda (Combustion) yöntemleriyle üretiliyor. Farkli ve yeni yöntemler kullaniliyor, fakat devrim yaratacak boyutta degil Nano-yapilar çok genis uygulamalari var; silikon çipler, DNA bazli yapilar Nano-yapilar ve nano-makinalar potensiyeli artacak

29. Tekstilde nanoteknoloji Tekstilde nanoteknoloji uygulamalan, nanotekstiller olarak adlandirilabilir. Nano-tekstil tanimi, nanoteknoloji uygulamalari sonucu elde edilen tüm tekstil yüzeylerini ifade etmektedir. Dogal ve sentetik bütün tekstil ürünlerinin yapitaslari moleküllerdir. Bu moleküller lif olusturacak sekilde dizilirler, lifler de iplik eldesi için kullanilir. Bir kumasin kullanim performansini gelistirmenin kalici yolu kumasi meydana getiren liflerin, moleküler düzeyde takviyelendirilrnesiyle mümkündür. Nanoteknoloji, tekstil ürünlerinin performanslarini gelistirmek için kullanilmaktadir. Tekstil ürünleri, onlara degisik özellikler kazandiran nanoteknoloji sayesinde çok fonksiyonlu hale gelmektedir; örnek olarak nanoteknoloji ile tekstil ürünleri su itici, antibakteriyel ve antifungisit olabilir. Bu alanda gelismelerin öncüsü askeri giysiler olacaktir. Yeni üniformalarin sahip olmasi arzu edilen özellikleri arasinda kamuflaji desteklemek üzere renk degistirme, faz degistiren malzemeler ile kirik durumunda destek vazifesi görecek biçimde sikilasma ve hatta yapay kas gelistirme ve enerji depolayabilirle yer almaktadir. Nanosensör ilistirilmis kumaslar, askerin vücut sinyallerini tip merkezine iletecek, kumastaki entegre iletisim ve dolasim ekipmanlan ile yarali askerin saglik bilgileri ve konumunu merkeze bildirerek müdahale hizini arttiracaktir. Nanoteknoloji ile üretilmis üniformalar günümüzde kullanilanlardan yüzde 80 daha hafif olacak, ortamdaki biyolojik ve kimyasal tehlike durumuna moleküler düzeyde adapte olarak geçirgenligini kaybedecek sekilde tasarlanmaktadir. Ayni sekilde tip alaninda anti-mikrobiyal kaplamali kiyafetler vücudun dermotolojik konforunun teminini mümkün kilar. Ilaveten tibbi yaralarin hizli tedavisi, kontrollü ilaç alimi veya yarali bölgenin rahat nefes alabilirliginin saglanmasi gibi konularda nanoteknolojiden faydalanilmasi amaçlanmaktadir. Daha az hammadde ile üretim yapilmasina olanak veren bu teknoloji sayesinde üretim kaynakli çevre ldrliliginin azaltilmasi da hedeflenmektedir.

31. Kendi kendini temizleyen YüzeylerLotus Yapragi

34. TEKSTILDE UYGULAMA Nanoteknolojinin en iyi bilinen ticari uygulama alani muhtemelen nanopartikülleri kullanarak kumas ve giysilere sivi itici, yag ve leke dayanimi etkisi kazandirmak için yüzey islemi uygulanan tekstil endüstrisidir. Bu lotus (Nilüfer çiçegi) yapragi efekti olarak bilinmektedir. SEM (Tarayici Elektron Mikroskobu) fotografindan görülebilecegi üzere, lotus yapraginin yüzey yapisi super-hidrofobik bir yüzey yaratmaktadir, su damlacigi kolaylikla üzerinden akabilmekte ve kiri uzaklastirmaktadir, bu kendi kendini temizleme olarak ifade edilebilir.  Deri kanseri giderek artan bir yaygin durumdur. Bu durum günes isigindaki artan UV (ultraviyole)’ye maruz kalmaya dayandirilabilir. Insan sagligi için UVA, UVB ve UVC radyasyonunun toksik etkisi ana ilgi noktasidir. Titanyum dioksit (TiO2) pigment zararsiz beyaz ince tozdur, TiO2 nanometre boyutunda oldugunda fiziksel, kimyasal özellikleri degismekte ve net ve transparan bir hale gelmektedir. Kumas yüzeyine nanopartikül (TiO2) aplike ederek, UV bloke edilebilir ve derimiz UV koruma faktörü (UPF) 50+ düzeyinde korunur. TiO2 organik materyalleri ayristirabilen, kumasa anti-bakteriyel, koku giderici ve kendi kendini temizleme efekti veren bir fotokatalizördür. 

36. Bakteriyal ve diger bulasici hastaliklar her yil ortalama 5 milyon insani öldürmektedir. Gümüs dogal antibakteriyel ve antifungal özelliklere sahiptir. Yunanlilar su ve diger sivilari taze olarak saklamak için gümüs kaplari kullanmislardir. Çin imparatoru gümüs yemek çubuklariyla yemek yemistir. Lif ve kumas üzerine nano-gümüs partiküller aplike E.Coli gibi bakteriler elemine edilebilmektedir. Malaria, Yellow fever, West Nile virüsleri sivrisinekten dogan hastaliklardir ve en sik rastlanan yaygin saglik problemlerinden biridir. Her yil dünya çapinda 350-500 milyon malaria durumu meydana gelmekte ve bir milyonun üzerinde insan ölmektedir. Malaria tasiyan sivrisinek, anofel, merkez ve güney Amerika, Afrika, Hindistan yarimadasi ve Güneydogu Asya’da bulunmaktadir. Nanoteknoloji kapsülleme prosesi ile, kumasa baglanan nanopartiküller insan derisinin sivrisinek tarafindan isirilmasini önleyen sivrisinek itici materyalin salinimini kontrol edebilmektedir. Burusmaz, güç tutusur ve antistatik gibi diger fonksiyonlar ticari olarak çoktan erisilebilir durumdadir. Nanoteknoloji uygulamalari için amaçlanan ürünler pamuk, keten, poliamid, rayon ve poliesterden yapilmis kumaslaridir. Günlük giysiler, spor giysiler ve üniformalar gibi kiyafetler. Perdeler, yastiklar, yatak çarsaflari ve halilar gibi ev dösemelik kumaslari. Tekstil endüstrisinde nanoteknoloji için firsat ürün yeniligindedir, proses yeniliginde degildir. Nanoteknoloji üretim maliyetini düsürmekten ziyade yeni nanometer materyallerin üretimi için veya var olan materyallerin özelliklerini iyilestirmek için kullanilmakta. Ingiltere asilli ticari yetenek ve danismanlik sirketi Cientifica tarafindan yayimlanan arastirmaya göre, nanoteknoloji kullanan tekstil endüstrisi için pazar bu yil 13.6 milyar dolara erisecek ve 2012 yilinda 115 milyar dolara erismek için tirmanisa geçecektir. 

39. AVANTAJLAR Lif, kumas, bitmis giysi yüzeylerine aplikasyonun avantajlari sunlardir;  Aplikasyon islemi fabrikalarda mevcut bulunan yas islem ekipmanlariyla gerçeklestirilebilir, ilave ekipmana ihtiyaç yoktur, böylece yatirim maliyetinden tasarruf saglanmis olur.  Çevre dostudur. Nanometer boyutundaki materyallerin çogu toksik degildir ve biyolojik olarak parçalanabilir.  Çevreye zararli kimyasallarin kullanimini minimize eder.  Kumas yumusakligi ve nefes alabilirligi korunur. Yüzey aplikasyonunda nanoteknolojinin sundugu gelismeler ürünün temel dogasini degistirmez, bunlar sadece tatmin edici gelismeler sunarlar. Pantalonlar halen pantalondur, ancak nanopartiküller onlari kirlere karsi daha dayanikli ve kendi kendine temizlenebilir yapar. Yeni teknoloji gelistirme ve ilerletmenin tek yolu “Görmek ve inanmak” ve “Giymek ve anlamak” kavramini benimsemektir. 

40. nano teknoloji ve özel bir kimyasal islem sayesinde bir inçin (2,54 santimetre) yüz binde biri uzunlugunda milyonlarca lifle donatilan kumas leke tutmaz hale getiriliyor.  Nano teknoloji, ürüne, kullanim süreci içerisinde anlasilabilecek yeni özellikler katmasi ve her tip kumasa uygulanabilmesi açilarindan tekstil firmalarina cazip geliyor.  Ayrica insanlarin nano teknoloji kullanilan ürünlerin dayanikliligini bilmeleri de, daha pahali olmasina ragmen bu ürünleri tercih etmelerini ve dolayisiyla üreticilerin ciddi bir kâr marjina sahip olmasini sagliyor.

41. Nanotekstil Pazarlari Nanoteknoloji konusu, Türk tekstil sektörünün de ilgisini çekmekte. Cientifica/Ispanya kurulusu tarafindan yayinlanan bir raporda, nanoteknoloji tabanli tekstil ürünlerinin 2007 yilinda 13,6 milyar dolarlik bir büyüklüge erisecegi ve çarpici biçimde geliserek 2012 yilinda 115 milyar dolara ulasacagi bildirilmekte. Büyümenin giyim ve ev tekstilleri disinda kalan ve performansin öne çiktigi teknik tekstillerde daha büyük oranda gerçeklesek Tekstilde nanoteknoloji uygulamalari konusunda Avrupa Birligi ülkeleri, Amerika, Çin, Hindistan, Japonya, Güney Kore ve Avustralya basta olmak üzere yogun çalismalar var Çin’in 1 milyon nanoteknoloji uzmani yetistirme hedefliyor. Bir bölümü tekstil konusunda uzmanlasacak.

42. Teknik tekstiller ile tekstil ve konfeksiyonda nanoteknoloji kullaniminin dünyadaki durumu konusunda söylenecek ilk sey, teknik tekstillerin en genis kullanim alaninin sanayi, tasimacilik ve insaat ile ilgili alanlar oldugudur. Sektörde 2010 yilina kadar en kuvvetli pazar büyümesi Asya ülkelerinde olacak. Bölgede yüzde 45 büyüme beklenmektedir ki, Avrupa’da bu büyümenin yüzde 23, Amerika’da ise yüzde 29 olarak gerçeklesmesi bekleniyor. Yine, 2005’te dünya ölçeginde yirmi milyon tona yaklasan teknik tekstil tüketiminin, 2010 yilinda yüzde 21 artisla yirmi dört milyon tona yaklasacagi tahmin ediliyor. Teknik tekstil üretiminde dünyada önde gelen bölgelerse Kuzey Amerika, Bati Avrupa, Dogu Avrupa, Güney Amerika, Güney Asya ve Güneydogu Asya ülkeleri olarak sayilabilir. Ülke olarak bakildiginda ABD, Hindistan, Çin, Japonya, Ingiltere, Almanya, Fransa ve Italya teknik tekstil üretiminde dünyada önde gelen ülkeler olarak öne çikiyor. Halen teknik tekstil üretim süreçleri, nispeten pahalica cihazlar ve tecrübeli isçiler gerektirdigi için gelismis ülkelerde yogunlasmis durumda. Bu anlamda da ABD’li teknik tekstil üreticilerinin, teknolojik bilgi birikimleri dolayisiyla hakli bir ünü bulunuyor. Halen dünya tekstil sanayisi, teknik tekstil olarak bilinen ve bütün tekstil uygulamalari içinde en hizli büyüyen segment olan tekstillere dogru esasli bir yönelim halindedir. Teknik tekstillerin konfeksiyon için üretilen tekstillerden kabaca iki kat hizli büyüdügü tahmin edilmektedir. Nanobilim ve nanoteknoloji arastirmalari, mevcut ürünlere ve islemlere katma deger vermek ve performanslarini iyilestirmek, gelistirmek üzere atomlar ve moleküller bazinda maddenin davranisini ve temel yapisini kontrol etmeyi amaçlar. Bugün dünya çapinda bu ürünlerin ve islemlerin degeri 2,5 milyar Avro olarak tahmin ediliyor ancak analistler, 2010 yilinda bu rakamin yüzlerce milyar Avro’ya çikacagini ve daha sonra da bir trilyon Avro’yu asacagini tahmin ediyor.

43. Türkiye’de Nano Tekstil Türkiye’de nanoteknoloji kullanarak üretimde bulunan firmalar mevcut. Adidas, H&M gibi markali üretim yapan Ateks akilli tekstil yatirimlarina 3 yil önceden basladi. En önemli ürünü olan kosu büstiyerini ABD ortakligiyla gerçeklestirdi. Bu ürünün en önemli özelligi, spor sirasinda kalp atislarini ölçüp kolda bulunan saate atmasidir. Ayrica Ateks’in yaz sezonu içinde E-vitaminli giysiler gibi önemli planlari var. Nike, Gap ve Schalfgut gibi hazir giyim ve ev tekstili yapan Yesim tekstil uzun bir süredir organik pamuk, bambu ve soya lifi özlü kumaslarla üretim yapiyor. Desa da bu ise 1990 larda baslamis. Ve özellikleri sayesinde 4mevsim kullanilabilecek deri montlar yapmayi planliyor. Bu yilki ürünlerinin ise en önemli özellikleri su geçirmez ve yikanabilir olmasi. Ayyildiz firmasi da bu teknolojiyi kullananlardan. Burusmaz ve yanmaz natürel elyaflar ile üretim yapiyor. Gelecek için planlarinda ise metal isiltilara sahip parlak kumaslar var. Orka markalarinin kis koleksiyonunda Two Ply teknigi ile hazirlanan kirismayan gömlekler, gömlek hafifliginde ceketler, mikro kapsül teknolojisiyle parfüm kokulu takim elbiseler yer aldi.

44. Dünyaca ünlü markalara üretim yapan Yesim Tekstil AS’nin nano teknolojiyi kullanarak ürettikleri akilli kumaslar ütü istemeyen ve leke, su tutmayan kumas üretti. Ayrica kumas saman nezlesine karsi sizi koruyor. Nanoteknoloji kullanilarak üretilen Green Guard, normal teknoloji ile üretilen perdelerden farkli olarak, üretimi sonucunda atigi olmadigi, su ve enerji tasarrufuna destek verdigi için çevre dostu. Elvin Tekstil tarafindan nanoteknoloji kullanilarak üretilen perdeler, UV isinlarini engelleme, mikrop barindirmama, kendi kendini temizleme, asili oldugu mekâni kötü kokulardan arindirma gibi birçok avantaji tüketiciye bir arada sunuyor. Korteks nanoteknoloji bazli, Anti-statik iplik ve giysilerde UV koruma saglayan iplik gelistirdi. Anti statik iplik diger anti statik uygulamalarina göre daha kalicilik ve maliyet avantajlari sagliyor. Iplikten gelen UV koruma apre maliyet ve dez avantajlarina karsi rekabet üstünlügü sagliyor.

45. Tekstilde Nano Teknoloji Alanlari Ana yaklasimlar iki sekilde siniflandiriliyor. Lif karisimi esnasinda nano boyutlandirma Tekstil bitim isleminde materyal içinde boyutlandirma

46. Nano lifler/Elyaflar Dokusuz yüzeyler Elektro-spinning : PVA ve solvent sistemli PA, PET spinning Elyaflar Ve Elyaf Tabanli Aygitlar nanometre boyutundaki yapilari kilometrelerce uzunlukta elde etmek Lazer isigini ileten elyaf Isigi yansitan elyaf Termal sensör Lazer iplik

47. Nano yüzeyler ve yüzey kaplamalari Kendi kendini temizleyen tekstiller Nano yapili kendini temizleyen tekstiller – Biomimetic hidrofobik yüzeyler (Lotus-Effect®) Titanyum Dioksit Nanokristalleri ile kaplama Tibbi ve hijyenik kaplamalar Nefes alabilen fakat su geçirmeyen yüzeyler Sol-jel kaplama Plasma Kaplama

48. Nano-malzeme Elyaf Katkilari Nano-silver,mineral, nano-seramik Nano Carbon Tüpler – Iletken ve anti-statik elyaflar Düzenli polimer-yariiletken-metal içeren elyaflar ve biyonanoteknoloji ürünleri içeren elyaflar (Akilli Tekstil Ürünleri) Tekstilde mikro kapsülleme Güzel koku salan tekstiller Deri yumusatici tekstiller Insekt kovucu, vitaminli, antibiyotikli, hormonlu, antibakteriyel, alev yavaslatici, renk degistiren vb.... 

49. Bilesik lifler ve nanosize dolgu maddeleri : Nano boyutundaki dolgu maddeleri nano partikülleri içeren lif bilesiklerinde (kil, metaloksit, karbon karasi) grafit nano lifleri ve çok uyarici yapilandirma, blok karbon nano tüpde kullanildi. Bir çok nano teknoloji uygulamalari ileride daha iyi uygulanacaktir. Karbon nanolifler ve nanopartiküller: Karbon nanolifleri ve siyah partiküllü nano lifleri, karisim elyaflari asiri derecede kuvvetlendirir. Bununla birlikte görünür oranlarda karbon nano lifleri polimerden çekilir.

50. Kil nano partikülleri Kil temelde düsük yogunlukta yapisinda hidroalüminyum silikat bulunduran bir maddedir. Nano boyutlu kil partikülleri yüksek elektrige sahip parçaciklar isi, kimyasal maddeler ve UV isinlarina karsi mükemmel dayanim gösterirler. Nano parçacikli kil partikülleri nano kilin isiya karsi dayanimindan dolayi alev almasini önleyerek karisim liflerde mükemmel bir etkig gösterirler. Nano kil lif içerisinde hareket etmeyerek güçlü UV isinlarini engeller ve asindirici kimyasallari lif içerisinde katmerlestirerek istifler.

51. Metal oksit nano partikülleri Nano parçacikli partiküller TiO2 Al2O3 ZnO ve MgO bir grup metalk oksit fotokatalik yetenege, elektriksel iletkenlige, UV absorpsiyonuna ve foto oksitlenme kapasitesine, kimyasal ve biyolojiksel türe sahip olur. Yogun ilgili arastirmalarda metal oksitli nano partiküller antimikrobiyel özellikte, kendi kendine dezenfekte eden ve UV isinlarini bloklayan askeri koruma ve saglik alanindaki ürünlerde gerçeklestrilmistir.

52. Karbon nano tüpleri Karbon nano tüpü materyal için sasirtici derecede güç ve yüksek elektriksel iletkenlik uygulalar. Elde edilen lif iki kat kalin ve dayanikli, çelik telden 20 kat daha dayaniklidir. Lifin dayanabilirligi örümcek ipeginden 4 kat daha fazladir. Kevlar lifinden 17 kat daha büyüktür kursungeçirmez liflerin yapiminda kullanilir bu nedenle bu tür lifler güvenlik kemerlerinde, patlama denemelerinin yapildigi örtülerde, elektromanyetik koruyucularda kullanilmaktadir.

53. Lifler ile nanosize hücreli yapilar Nanosize dolgu maddelerinden baska nano yapili karisim lifler, nanosize hücreli yapilari bir lif polimer matrisi içerisine alir. Lifin belirli bir derecesi iyi isi yalitimini hafifsiklet, lifin mekanik gücünden çok fazla ödün vermeden yüksek dayanikli konularda yarali katkilarla sonuçlandirabilir.

54. Aloe vera nano parçac›klar içeren mikro poliamid lifleri ve bu liflerden üretilen giysi

56. Kimyasal bitim ve son tutum Nano teknoloji birçok yöntemle karisim liflerin olusmasinda etkili oldugu ayni zamanda etkili bir kimyasal bitim islemlerinin gelismesinde de katkida bulundu. Nano partikülleriyle bitim islemi Nano partiküllerle yapilan bir tekstil bitim isleminin aslinda yüzeydeki özellikleri degistirmek ve ayni zamanda tekstil materyaline farkli özellikler kazandirmaktadir. Nano partikülleri genis yüzey alanlarinda büyük parçaciklarla karsilastirilir. Nanometre alaninda partiküller saydam seffaftir bu yüzden onlar leke tutmazlar ya da parlamazlar.

57. Nanolayer kaplama ve kendi kendini onarma islemi: Kumas üzerinde devamli olarak ince, esit düzeyde ayni yogunlukta bir katman meydana getirerek kaplama esasina dayanir. Plazma, iyon kümesi ve kimyasal uygulamalarla yararli teknikler üretiliyor elekrolitler ve nano partiküller kimyasal çökeltme için bir üst nanolayerin farkli, gerekli islevselligine aday olabilirler. Tekstildeki nanolayer kaplama ayni zamanda kendi kendini onarabilir niteliktedir. Üst katman içindeki kimyasal molekül kazayla bir yer yirtildigin da ve söküldügünde bos yerlere gelerek moleküllerin üstünü örtecek

58. Gelecekteki umut Tekstildeki nano teknolojinin gelecekteki beklenen gelismeleri: Tekstil materyalinin var olan kalite performansi, gelismis akilli ve yetenekli tekstiller ile esi benzeri görülmemis islevleri Güneste uzun süre giyilebilir enerji depolayabilen sensörler, bilgi elde edebilen ve ileten sensörler, çok katli ve incelikli koruma, suç ortaya çikarma, saglik alaninda, yara iyilestirme islevi, kendi kendini temizleyebilen, kendi kendini onarabilen islevleri arayisi altindadir. Nano teknoloji tekstil alaninda gelecekte muhakkak büyük bir yer tutacaktir. Nano teknolji için tahmin edilen sey 10 yil içerisinde yüz milyonlarca dolar yeni materyal üretilerek alis veris gücü kazandiracaktir. Günümüzde alis veriste tekstil hiç süphesiz önemli bir yere sahiptir. Tekstil materyalinin yeni ufuklari karsi konulmaz teknoloji dalgalari altinda dalgalanacaktir.

59. Nano-teknoloji ve Filament Üretimi Bir çok pazarda ve uygulamalarda çok daha küçük boyutlu nano parçaçiklari kullanma egilimi giderek artmakta Bunlar güç tutusurluk, anti mikrobiyel, UV koruma, termal satilite, abrazyon dayanimi, mukavemet artisi, daha iyi boya alma, daha canli renkler gibi bir çok avantajlar saglamakta Lif üretiminde katki kullaniminda en önemli konu en düsük miktarda katki kullanarak lif eldesidir There are challenging issues involved in fiber spinning during incorporation of nano-particles which have been developed for textile applications with specific properties. Nano parçaciklarin lif çekiminde dahil edilmesinde farkli disiplinlerden mühendislik ile gelistirilmesi gereken meydan okuyan arastirma konulari var En büyük meydan okuyan ve gelistirilmesi gereken konu ise nano parçaciklarin PET lifi içinde düzgün bir sekilde dagilimini saglamaktir. Lif uygulamalarinda nano parçaciklar polimerin içine dahil edileceginden her halikarda nihai tekstil ürününde saglayacagi avantajlar daha kalici olacaktir. Nano partiküller lif prosesinde bir çok avantaj saglayabilir fakat meydan okuyan konu su anki proses sartlarinin uygulamaya uygun sekilde ayarlanmasi gerekir.