BİR EYSEL EMEKLİLİ K SİSTEMİ: İşleyişi ve Gelişmeler

1. BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ: İşleyişi ve Gelişmeler Ali Haydar Elveren Özel Emeklilik Dairesi Başkanı HAZİNE MÜSTEŞARLIĞI “11. Ulusal İnsan Yönetimi Kongresi” PERYÖN Personel Yönetimi Derneği İstanbul, 3-4 Ekim 2003

3. “Sağlıkta hastalık için can sakla Varlıkta yoksulluk için mal sakla”

4. Sistemin Temel Özellikleri • Çalışan ve işverenin gönüllü katılımı • Bireysel hesaplara dayalı ve fonlu • Kamu emeklilik sistemlerini tamamlayıcı • Hizmet sunumunda uzmanlaşma • Etkin gözetim ve denetim • Bireylere seçim hakkı • Şeffaflık • Vergisel teşvikler

5. Neden Bireysel Emeklilik? • Ek emeklilik gelirine duyulan gereksinme • Uzun vadeli güvenli bir yatırım aracı • Küçük tasarruflara profesyonel hizmet • Bireysel tercihlere açık • Esnek ve şeffaf • Vergisel teşvikler

6. Hizmet Sunumunda Uzmanlaşma • Emeklilik Şirketi • Emeklilik Yatırım Fonları • Portföy Yönetim Şirketi • Bireysel Emeklilik Aracılık Faaliyeti

7. Kuruluş ve Ruhsat Başvuruları • Kuruluş ve Dönüşüm Başvurusu : 13 • Dönüşüm İzin Başvurusu : 11 • Dönüşüm İzni Alanlar : 10 • Dönüşüm İzni Reddedilen : 1 • Kuruluş İzin Başvurusu : 2 • Kuruluş İzni alan : 1 • İncelemesi devam eden : 1 • Faaliyet Ruhsatı Başvurusu : 11 • Faaliyet Ruhsatı Alanlar : 11 • Başlangıç: Ekim 2003

8. Masraf Kesintileri • Giriş Aidatı • Sisteme ilk girişte veya yeni bir bireysel emeklilik hesabı açılırken • Asgari ücretin aylık tutarı kadar • Yönetim Gideri Kesintisi • Ödenen katkıların azami %8’i • Standart hizmet dışındaki talepler veya katkı payı ödenmesine ara verme durumunda asgari ücretin aylık tutarının dörtte birini aşmamak kaydıyla fon varlıkları üzerinden • Fon İşletim Gideri Kesintisi • Fonvarlıkları üzerinden • Günlük azami yüzbinde 10

9. Yaşam Döngüsü Risk üstlenim kararlarının zaman içerisinde değişebilirliği Genç birey Yüksek ücret ve varlık potansiyeli Yanlış kararları düzeltebilecek zamanın varlığı Tasarruf ve yatırım alışkanlıklarının değişebilmesi Hedeflenen emeklilik gelirinin gözden geçirilebilmesi (Orta)Yaşlı birey Azalan gelir ve varlık potansiyeli Yeterli fon birkimi için sınırlı zamanın olması Emekliliğe doğru sabit getirili yatırım araçlarının tercihi

10. Uzmanlaşma ve Reel Getiri(1000 Birimin Süre Sonu Değeri)

11. Bazı Varsayımlar

12. Düzenli Katkı ve Süre Sonu Birikim(Her yıl 1,000 Birim ve Peşin)

13. 10 Yıl Katkı Ödeme ve 56 Yaşı Bekleme (Her yıl 1000 Birim ve Peşin)

14. Reel Ücretin %40’ı Kadar Emeklilik Maaşı İçin Ödenmesi Gereken Katkı Tutarı

15. Emeklilikte Ne Kadar Maaş?(Emeklilikte Yaşam Beklenti Faktörünün Etkisi)

16. Bireylere Seçim Hakkı • Fonların Bir Şirketten Diğerine Aktarılması • Azami yılda bir kez biriken fonların ve buna ilişkin kayıtların başka bir emeklilik şirketine aktarılabilmesi • Dinamik bir piyasa ve nitelikli hizmet • Pazarlama ve idari maliyetlerde artış • Aynı Şirkettin Fonları Arasında Tercih • Katkıların fonlar arasında hangi oranda paylaştırılacağı • Yatırımlar üzerinde kontrol ve sahiplik duygusunda artış • Azami yılda dört kez(plan değişikliği dahil) • Aynı Şirketin Ürünleri Arasında Tercih • Emeklilik sözleşmesinde varsa aynı şirketin diğer ürünlerine geçiş • Aynı işyerinin birden fazla grup emeklilik planları varsa bunlar arasında geçiş • Azami yılda dört kez (fon değişikliği dahil)

17. Katılımcıların Eğitilmesi ve Bireysel Riskler • Doğru tavsiyede bulunacak bireysel emeklilik aracıları • Şeffaflık ve kolay bilgi edinebilme • Katılımcıların eğitilmesi • Özel emeklilik ve finansal ürünlere yönelik bilgi düzeyinin artırılması • Emeklilik kavramının yerleştirilmesi • Sunulan hizmetlerin ve ürünlerin ayrıştırılması • Yatırım araçlarının risk, vade, getiri açısından değerlendirilebilmesi • Çalışma yaşamının belirsizliği • Katkı tutarı ve oranlarının doğru belirlenmesi • Ortak Tanıtım • Emeklilik şirketlerinin ortak bütçe ile sistemin tanıtımına yönelik ortak tanıtım faaliyetleri • Müsteşarlığımızın planlanan tanıtım aktiviteleri

18. Hizmet Sunan Kuruluşlarla İlgili Riskler Mali başarısızlık halinde katılımcıların hak ve menfaatlerinin korunması, sunulan hizmetin niteliği, bireysel hesapların idaresindeki yetersizlik ile fon varlıklarının korunması Hizmet sunan kuruluşlara ilişkin güvenin sağlanması Katılımcıların az etkileneceği mekanizmaların yaygınlığı Fonların başka şirketlere aktarılabilmesi Bireysel hesaplara kolay ulaşım ve şeffaflık Fonların şirket varlıklarından ayrı kabul edilmesi Fon varlıklarının uzman bir kuruluşta saklanması Etkin gözetim ve denetim

19. Gözetim ve Denetim • Kuruluş sırasında aranan nitelikler • Faaliyet sırasında denetim • Yerinde denetim • Günlük gözetim ve denetim • Hazine  Emeklilik Gözetim Merkezi • Sermaye Piyasası Kurulu  Takasbank • Bağımsız dış denetim • Emeklilik şirketi • Emeklilik yatırım fonları • Şirketin iç denetimi • Aktüeryal denetim

20. Emeklilik Gözetim Merkezi • Sermaye yapısı • Emeklilik şirketlerinin eşit oranda sermayeye katılımı • Sembolik oranda A grubu hisse Hazine Müsteşarlığına ait • Kuruluşu 10 Temmuz 2003 tarihinde • Merkezi İstanbul’da • Günlük gözetim ve denetime yönelik temel işlevleri • İş akışlarının ve işlemlerin kontrolü • Katılımcılara ilişkin bilgilerin saklanması • İletişim altyapısının oluşturulması • Katılımcılar açısından işlemlerin şeffaflığı • Şikayetlerin yönlendirilmesi ve bilgilendirme • Aktüeryal istatistiklerin oluşturulması • Bireysel Emeklilik Aracıları e-Sınavı • Ortak hizmet arzı • İleride hayat sigortaları ve diğer sigortalar • SPK ve Takasbank tarafından emeklilik yatırım fonlarına ilişkin üretilen bilgileri ve gözetimi tamamlayıcı

21. Vergi Teşviği • Biriktirme süreci • Ödenen katkılar (işçi veya işveren) brüt maaşın %10’una kadar katkılar gelir vergisi matrahından indirilecek • İşverenler çalışanları adına ödeyecekleri brüt maaşın %10’una kadar katkılar işverenin kurumlar vergisi matrahından indirilebilecek • Toplam katkılar (işçi ve işveren) brüt maaşın %10’unu veya asgari ücretin yıllık tutarını aşmayacak • Yatırım süreci • Emeklilik yatırım fonlarının değer artışlarından vergi yok • Her bir yatırım aracında stopaj ödenecek • Geri ödeme süreci • Emeklilikte birikimlerin %25’i vergisiz, kalan üzerinden düşük oranda stopaj (%5) • Erken ayrılmalarda birikimlerin tamamı daha yüksek bir oranda stopaja tabii (10 yıldan önce %15, 10 yıldan sonra ve emeklilikten önce %10) • Tek primli yıllık gelir sigortaları vergiden muaf

22. Gruplar ve Vakıflar Açısından Fırsatlar • Katılımcılar adına herhangi bir katkı payı ödenmeden de grup emeklilik oluşturulması • Grup emeklilik planlarının oluşturulması • Sadece gruba dahil olanlar için • Gruba özel grup emeklilik yatrım fonları • Fon Yönetim Kurulunda grubun temsilcisi olabilir • Bireylere yönelik emeklilik planlarına göre daha düşük masraf kesintileri • Medeni Kanuna göre vakıflara yeni üyelik kaldırıldı • Vakfa aracılık dolaysıyla komisyon geliri • Vergisel teşvikler

23. Makro Ekonomik Etkiler • Emeklilikte ek gelir ile bireylerin refah düzeylerinin artması • Uzun vadeli fon birikimi • Kamu ve özel kesimin borçlanabilme olanağının genişlemesi • İstihdam artırıcı yatırımlara kaynak • Mali piyasada vadelerin uzaması • Para ve sermaye piyasalarının derinleşmesi • Sürdürülebilir büyümeye ve enflasyonla mücadeleye katkı

24. Fırsatlar ve Beklentiler • Nüfusun yaşlanmasına karşı finansal korunma • Uzun vadeli tasarruf potansiyelinin etkin kullanılmasında hizmet sunumu açısından bireysel hesaplara dayalı sistemler için seçenek • Kıdem tazminatı fonunun bireysel emeklilik sisteminin altyapısından yararlanarak oluşturulması • Hayat sigortacılığında özellikle risk ağırlıklı ürünlerin gelişmesi • Rekabetçi ve dinamik bir piyasa yapısı • Vergisel teşviklerin artırılması • Özel emekliliğe ilişkin mevzuat ve kurumsal yapının güçlendirilmesi

25. Ek Bilgi ve İletişim • www.bireyselemeklilik.gov.tr • Faks : 312.212 88 71 • e-Posta: bilgi@bireyselemeklilik.gov.tr