ENDOKRİN SİSTEM

1. ENDOKRİN SİSTEM

2. Endokrin sistem;İç salgı bezleri ve hormon salgılayan tüm oluşumları içine alır. Salgılanan hormonlar fizyolojik sistemler arasındaki iletişimi,HABERLEŞMEYİ sağlar.Bu görevi yerine getirirken sinir sistemi ile birlikte çalışıp fizyolojik işlevlerin düzenlemesini gerçekleştirir.

3. Hormonların sınıflandırılmaları • Kimyasal yapılarına göre • Etkilerine göre • Salgılandıkları dokuya göre • Fiziko-kimyasal özelliklerine göre.

4. Peptid Yapılar(Genellikle suda çözünürler) • Hipotalamus hormonlar (PIH hariç) • Hipofiz h.ları • İnsülin, glukagon • PTH • Aminoasit yapılılar • (Genellikle suda çözünürler) • Katekolaminler • İyodotironinler Hormonların kimyasal yapılarına göre sınıflandırılması • Steroid yapılılar • (Genellikle lipidde çözünürler) • Adrenal korteks hormonları • Cinsiyet hormonları

5. Hormonların etkilerine göre sınıflandırılması Kinetik Etkililer Kontraksiyon, sekseryon v.b. Etkileri oluşturanlar (adrenalin, oksitosin, ADH) Morfogenetik Etkililer GH, FSH, LH, estrojen, androjenler. Metabolik Etkililer İnsulin, glukagon, GH, tiroksin, ADH, aldosteron

6. Hormonların salgılandıkları dokuya göre sınıflandırılması • Hipotalamus hormonları • Hipofiz hormonları • Önhipofiz hormonlarının trofik etkisi ile salgılanan hormonlar. • Diğer endokrin dokulardan salgılanan hormonlar.

7. Hormon: İç salgı bezleri (=endokrin bezler), tek tek hücreler ya da hücre gurupları tarafından hücreler arası sıvıya salgılandıktan sonra kan ile uzak dokulara taşınıp, kendileri için özgün reseptörler=almaçlar üzerinden hedef doku (= target doku) veya organların çalışmasını düzenleyen kimyasal habercilerdir.

8. HİPOFİZ BEZİ VE HORMONLARI • Anatomik konum olarak hipotalamusun alt tarafına yerleşmiştir ve hipotalamusa bir sap ile tutunur • 1) Ön hipofiz ---- adenohipofiz • 2) arka hipofiz ------ nörohipofiz

11. Hipotalamus, ön lop hormonlarının salgısını, bu hormonların her biri için salınmalarına izin verici veya inhibe edici etkiye sahip • Arka loptan salıverilen hormonlar, hipotalamustaki nöronların somalarında sentezlenip, bu nöronların aksonları tarafından arka loba taşınmakta ve kana salgılanmaktadır

12. Hipofiz bezi ile beyin ve hipotalamus arasındaki ilişki

13. Hipotalamik Hormonlar GnRH= Gonadotropin serbestletici h. GnRH= LHRH= lüteotropik hor. serbestletici h. GHRH= Growth h.(= büyüme h.) serbestletici h. GIH = Growth h.İnhibe edici h.=somatostatin SS = Somatostatin TRH = Trotropin serbestletici h. PIH = Prolaktin inhibe edici h. (dopamin ve diğerleri) PRH = Prolaktin serbestletici h. CRH = Kortikotropin serbestletici

14. Trofik hormon:İkinci bir endokrin bezin salgılama işlevini değiştiren hormondur.

15. Hipotalamus hormonları ile ön hipofiz işlevlerinin düzenlenmesi

16. Hipofiz Ön Lop Hormonları • ACTH (AdrenoKortikotropik Hormon): Böbrek üstü bezlerinin kortikal kısmından salıverilen hormonların salgılanmalarını kontrol eder. • TSH (TiroidStimulan Hormon, Tirotropin): Tiroid hormonlarının salgısını kontrol eder. • FSH (FolikülStimulan Hormon): Kadınlarda ovaryum, erkeklerde testisler) üzerine etki eder • ovum ve sperm hücrelerinin olgunlaşması • gonadların seks hormonlarının üretimini düzenler

17. LH (Luteinizan Hormon): Kadınlarda ovulasyonu (yumurtlama), erkeklerde testosteron hormon salgısını uyarmaktadır. • GH (Growth Hormon = BüyümeHormonu): Hedef dokusu bütün vücut hücreleri • Protein yapımını hızlandırıcı, • kan şekerini yükseltici • kanda serbest yağ asitlerinin miktarını artırıcı

21. Büyüme çağında yetersiz salgılanması DWARFİZM, fazla salgılanması GİGANTİSM • Ergenlik çağından sonra fazla salgılanması AKROMEGALİ

29. Prolaktin: meme dokusunu süt yapımı için uyarır.

30. Hipofiz Arka Lop Hormonları • ADH: Böbrekler üzerine etki ederek suyun geri emilmesini artırıp idrarla atılan su miktarını azaltır. • Vazokonstriktör • Diürez • ADH salgısının yetersizliğine Diabetesİnsipidus (Yalancı şeker hastalığı) Not: İdrarda şeker görülmez, poliüri var, hiperglisemi yok, idrar yoğunluğu düşük

31. Oksitosin: süt salgısını uyarır. • uterus (rahim) düz kasını kasar (doğum için gereklidir),

32. TİROİD BEZİ HORMONLARI • Enerji metabolizmasının düzenleyicisidirler. • Konum: Tiroid bezi larenksin (gırtlak) hemen altında ve trakeanın (soluk borusu) önünde yerleşmiştir. • T3 (triiodotreonin) (AKTİFFFFF!) • T4 (tiroksin): Serbest T4 kendisi aktif olmayan, ancak vücut tarafından dokularda aktif T3'e dönüştürülen prekursor hormonudur (ÖNHORMON). • CALSİTONİN

34. Hipertiroidizm • zayıflama, • sinirlilik, • taşikardi (kalp hızının normalden fazla olması), • ellerde titreme, • sıcağa dayanıksızlık, • kaslarda güçsüzlük, • uykusuzluk, • yorgunluk, • ishal

39. Hipotiroidizm • şişmanlık, • uyuşukluk, • soğuğa karşı duyarlılık artışı, • aşırı uyku hali, • kas tembelliği, • bradikardi (kalp hızının normalden düşük olması) • zihni tembellik, • saç uzamasında duraksama

40. Kretinizm: Yeni doğan bebeklerde veya çocukluk döneminde tiroid hormon yokluğu ile ortaya çıkan bir tablodur. • Bu çocuklarda fizik ve mental gelişim normal olmamaktadır. • Guvatr: Tiroid bezlerinin büyümesidir.

41. ADRENAL BEZ HORMONLARI • Adrenal bezler, medulla ve korteks olmak üzere iki kısımdan oluşmaktadır. • MEDULLA: katekolaminleri (norepinefrin, epinefrin, dopamin) • KORTEKS: mineralokortikoidler ve glukokortikoidler • Aldosteronmineralokortikoidlerinbaşlıcası, • Kortizolise glukokortikoidlerin başta gelenidir.

44. Mineralokortikoidler • Aldosteron hormonu böbreklere etki ederek ekstraselüler sıvıda (hücre dışı sıvı) Na+ iyon • konsantrasyonunu yükseltici, • K+ iyon konsantrasyonunu azaltıcı

45. Glukokortikoidler • karaciğere etki ederek protein ve yağlardan glukoz oluşumunu hızlandırmaları (Glukoneogenez) • kan glukoz (şeker) düzeyini yükseltme • özellikle kas dokusunda protein yıkında artma • Kan serbest yağ asitlerini yükseltme • Anti-inflamatuvar etkili • İmmün sistemi baskılar

46. Cushing Sendromu • Glukokortikoidlerin fazla salgılanması ile oluşur. • yağların sırt, karın bölgesi ve yüzde toplanması ile gövdede şişmanlık (bufalo görüntüsü), • ay şeklinde yüz (moonface), • kan şekerinde yükselme (hiperglisemi), • protein yıkımı nedeni ile kaslarda zafiyet, • karın bölgesinde çatlaklar, • saçlarda seyrelme ve zayıflık, • yüzde kıllanma ve sivilcelenmeler, • hipertansiyon (kan basıncı yükselmesi).

49. Conn Sendromu • Mineralokortikoid fazlalığında ortaya çıkmaktadır.

50. Addison Hastalığı • Adrenal korteks yetmezliği sonucunda kortikal hormonların her iki grubunun yetersiz üretimi *Hipotansiyon *deride renklenme (pigmentasyon bozuklukları) *fiziksel ve ruhsal zorlanmalara dayanma gücünün azalması