Saar Van Hauwermeiren

1. Ontwikkeling en duurzaamheid in het Zuiden?Herziening richtlijn brandstofkwaliteiten richtlijn hernieuwbare energieCCIM-stakeholderoverleg 25/02/08 Saar Van Hauwermeiren

2. Europa blijkt er niet in te slagen een coherent beleid te ontwikkelen m.b.t. biobrandstoffen: Coherentie met ontwikkeling- en duurzaamheiddoelstellingen? Zijn Europese beleidsbeslissingen in het domein van duurzaam transport/energie coherent met doelstellingen rond ontwikkeling en duurzaamheid uit andere beleidsdomeinen? Coherentie tussen Richtlijn biobrandstofkwaliteit en Richtlijn HE? Is er voldoende afstemming? Versterken beide richtlijnen elkaar of werken ze elkaar tegen? Principe coherentie: Doelstellingen en acties op een bepaald beleidsterrein zouden niet mogen worden ondergraven of belemmerd door activiteiten in hetzelfde of andere beleidsgebieden Uitgangspunt: weinig coherent beleid

3. Coherentieartikel Verdrag van Maastricht: De Gemeenschap houdt bij de uitvoering van beleid dat gevolgen kan hebben voor ontwikkelingslanden rekening met algemene ontwikkelingsdoelstellingen van het Europese ontwikkelingsbeleid - het bevorderen van duurzame economische en sociale ontwikkeling van OL - strijd tegen armoede COM (2005): Policy Coherence for Development EC pleit voor bevorderen van samenhang tussen ontwikkelingsbeleid en andere EU beleidsterreinen

4. Voedselzekerheid bevorderen? Verminderen van energiearmoede in OL? Ontwikkeling van duurzame landbouwsystemen in Noord én Zuid? Eerlijke internationale handel? 10% doelstelling=>Import uit OL

5. VN MDGs: halvering van aantal mensen dat leeft in voedselonzekerheid (MDG1). 854 miljoen mensen lijden honger, de meeste van hen zijn landbouwers. FAO-OESO (2007) Agricultural Outlook 2007-2016: Explosie van biobrandstofproductie zal de voedselonzekerheid verdubbelen tegen 2015. Stijgende prijzen met 20-50% in komende 10 jaar, mede door concurrentie tussen voedsel en biobrandstofproductie Voorbeeld

6. EC: “De EU zal erop toezien dat de maatregelen die voor de ontwikkeling van biobrandstoffen worden voorgesteld volledig coherent zijn met haar ontwikkelingsbeleid…” Strategie erkende kwetsbaarheid OL op sociaal en milieuvlak bij productie energiegewassen: Concurrentie met voedselproductie Druk op ecologisch kwetsbare gebieden Gevolgen vruchtbaarheid bodem Gevolgen beschikbaarheid van water Ontwrichting dorpsgemeenschappen “Deze problemen moeten stuk voor stuk worden onderzocht en gekwantificeerd en indien nodig door middel van sterke regelgevingkaders worden geregeld” EU-strategie biobrandstoffen

7. Voorstel Commissie (23/02/08) “The proposal is consistent with EU policies of (…) achieving sustainable development ..” MAAR…sociale en ontwikkelingscriteria zijn VOLLEDIG afwezig!!! Richtlijn Hernieuwbare Energie

8.  Beleidsprincipes  Europees Ontwikkelings- en Duurzaamheidsbeleid  Europese Strategie biobrandstoffen  Maart 2007 Europese Raad: 10% doelstelling biobrandstoffen in Richtlijn HE op voorwaarde van duurzame productie Probleem: geen definitie van “duurzame productie” Zuid-dimensie van “duurzaamheid” vergeten

9. Problematiek uitvoerig gedocumenteerd in rapporten en cases. Kleinschalige landbouw in OL - sterk geconcentreerde ketens Mensen die leven in voedselonzekerheid - stijgende voedselprijzen - kwaliteit van de landbouwgrond Plantage arbeiders - slechte arbeidsomstandigheden Kwetsbare gemeenschappen - landconflicten - waterschaarste - indirecte verandering in landgebruik Duurzaamheid: voor wie?

10. ILO en waardig werk Recht op voedsel (Universal Declaration of Human Rights) UN Declaration on the Rights of Indigenous Peoples “Free, prior and informed consent” “Agreement on just and fair compensation” Kader: Internationale normen en conventies

11. Bescherming van kleine landbouwers Bv. RSPO Eerlijke en geïnformeerde contracten Transparantie rond prijzen en kredieten

12. Als geen garantie kan geleverd worden voor duurzaamheid => 10% betekent bedreiging voor duurzame ontwikkeling => 10% doelstelling schrappen Conclusie Richtlijn Hernieuwbare Energie

13. Probleem: FQD kan - ongewild- leiden tot nog meer aanwakkeren van biobrandstofproductie. Want risico dat slechts een deel van de beoogde emissiereductie zal gerealiseerd worden door verbeteringen in de productieketen groot deel zal gerealiseerd worden door gebruik biobrandstoffen => niet- duurzaam volume % gebruikte biobrandstoffen kan zelfs nog hoger uitvallen dan de 10% doelstelling Richtlijn Hernieuwbare Energie Richtlijn biobrandstofkwaliteit

14. Limiet op hoeveelheid biobrandstoffen die kan ingezet worden om de doelstelling te realiseren Enkel biobrandstoffen met hoge emissiereducties mogen gebruikt worden Beheersen van vraag naar biobrandstoffen

15. Milieu comité EP: amendementen zijn stap in goede richting Commissie DG-ENVI: ook sociale criteria Meer ondersteunend voor sterke duurzaamheidscriteria (inclusief sociale) in vgl. met proces richtlijn HE Uitwerken duurzaamheidscriteria gebeurt beter in kader van richtlijn brandstofkwaliteit dan in richtlijn HE Gezamenlijk standpunt (12/02/08) van EEB, T&E, Oxfam International en Birdlife aan COREPER Duurzaamheidscriteria

16. Optimale afstemming tussen beide richtlijnen is cruciaal Stimuleren van meest efficiënte toepassing van biomassa >< transport Duurzaamheidscriteria nodig voor alle toepassingen van biomassa, anders verschuiving van problemen Prioritair aandacht in beleid naar energiebesparing en energie-efficiëntie Integratie van VN-duurzaamheidskader in EU-beleid Coherentie in beleid meer bewaken = “Duurzaam transport” in Europa is niet duurzaam als geen volwaardige invulling van duurzaamheid, d.w.z. inclusief sociale en N/Z-aspecten Algemene aandachtspunten