Download
1 / 27
270 likes | 411 Views
Deze powerpoint presentatie is van Esther en Laurene. maya's. inhoud. Eten Maya’s indiaanen. 1.eten. eten.
E N D
inhoud • Eten • Maya’s indiaanen
eten eten:- mais drinken: water enz. Fijn gekookte mais in water geroerd vinden ze een lekker drankje - apenvlees dat is zeer geliefd Het heeft een wee zoetige smaak. bonen, aardappelen, pompoenen, pepers, ananas,avocado, en cacao.
De Maya Indianen Een van de meest ontwikkelde volken in het oude Amerika was ongetwijfeld de Maya. Dit volk kende een hoogstaande cultuur en kwam vrij plotseling in het midden van Amerika opzetten. De Maya's die vaak ook de Indianen worden genoemd, kenden als eerste van de pre-Columbiaanse volken het schrift en hadden een zeer precieze kalender. Dit volk leefde in Honduras. en Zuid- Mexico. Zelfs nu leven er nog tal van stammen die soms zelfs rechtstreeks Guatemala van dit eeuwenoude volk afstammen. Het leefgebied van de Maya besloeg behalve het gehele schiereiland Yucatán in het tegenwoordige Mexico ook delen van het huidige Guatemala, Honduras en El Salvador.
Op de lage taluds langs het speelveld staan op de bas-reliëfs de plechtigheden die bij het spel horen afgebeeld. Het beeldverhaal toont de aanvoerders van beide partijen in gevechtskleding, en de onthoofding van spelers. Boven de taluds, 7m boven de grond steekt zowel links als rechts een stenen ring loodrecht uit de talud, waardoor de rubberen balmoest worden 'geworpen'. De ring is versierd met een reliëf dat twee in elkaar gestrengelde, met elkaar vechtende slangen voorstelt. Het verband tussen de heiligdommen en de balspelbanen laten geen enkele twijfel bestaan over het religieuze karakter van deze typische Maya-sport: het speelveld stelt niets anders dan het universum voor, de heilige ruimte waarin zich het eeuwige gevecht tussen licht en schaduw afspeelt, waarbinnen de hemellichamen, zon en maan, zich verplaatsen onder toezicht van de meester van Xibalba, heerser van het hiernamaals. De stenen ring aan de talud, waar de spelers de bal door moesten spelen.
De goden van de Maya’sDe Maya’s hadden een uitgebreid legioen van goden. Voor alle dingen in het dagelijks leven hadden ze een god. Sommige goden waren verbonden met de natuurlijke wereld, vooral met landbouw en beroepen. Andere waren de belichaming van hemelse fenomenen als de zon, de maan en Venus. Ook waren er veel kwaadaardige goden, en al deze goden werden vaak levendig vastgelegd in beelden of keramiek. Ook de ménselijke heersers werden als goden beschouwd. Zij maakten aanspraak op hun goddelijkheid om hun aardse macht te rechtvaardigen. Godsdienst speelde een grote rol in het leven van de Maya’s. De priesters waren de elite van het volk. Elke god van de Maya’s was niet alleen goed òf slecht, maar zowel goed als slecht.Ook verschijnen de goden op verschillende manieren. De ene keer zijn ze jong, de andere keer zijn ze oud. De ene keer zijn ze vrouwelijk, de andere keer zijn ze mannelijk. Ik zal niet alle goden bespreken, omdat dat er gewoon teveel zijn. Ik heb de belangrijkste eruit gehaald..
ItzamnáItzamná was de zoon van de god van de schepping en werd beschouwd als de opperste god. Vaak werd hij afgebeeld met jaguars, een teken van macht. Ook had hij een nauwe betrekking met de watergoden en regengoden. Itzamná betekend huis van de druppels, of huis van de hemel. Hij was ook de god die op aarde was gekomen om de mensen het schrift en de tijdrekening te leren.
Ix ChelIx Chel was de vrouw van Itzamná. Zij was de maangodin. Ze werd ook gezien als de godin van de liefde, de wellust en de geboorte. Wanneer een vrouw een kind moest baren werd vaak een afbeelding van Ix Chel onder het bed gezet. De geboorte zou dan makkelijker zijn. Ze had ook negatieve kanten. Ze vertegenwoordigde bijvoorbeeld de vernietigende kracht van het water. Meestal werd ze afgebeeld als een oude vrouw met symbolen van dood en vernietiging in haar handen
De god van de maïsHunaphu, de maïsgod, was misschien wel de allerbelangrijkste god voor het volk omdat hij volgens hen niet alleen de schepping van het huidige wereldtijdperk voor zijn rekening had genomen, maar ook verantwoordelijk was voor de maïs, het meest belangrijke gewas voor de voedselvoorziening van de Maya’s. Hij was de zoon van Itzamna.
De god van de zonDe zon was een van de belangrijkste planeten in het leven van de Maya’s. De zon zorgde voor het licht en de warmte, die noodzakelijk was voor het leven. Hij werd voorgesteld als een mannelijke godheid met de naam Kinich Ahau, oftewel ‘Heer met het gezicht van de zon’. Volgens de Maya’s was deze god een jonge man wanneer de zon opkwam, maar tegen de tijd dat de zon onderging, en hij een lange reis had afgelegd van oost naar west langs de hemel, was hij een oude man met een baard geworden. Kenmerken van deze god waren dat hij maar één enkele voortand, en voeldraden die uit zijn mondhoeken staken had. Op zijn voorhoofd droeg deze god vaak het Schriftteken voor kin, een symbool met vier blaadjes dat zon of dag betekent.
IxtabIxtab was de godin van de zelfmoord. Volgens de Maya’s gingen mensen die zelfmoord pleegden direct naar het paradijs. Daarom pleegden de Maya’s van vroeger vrij snel zelfmoord bij kleine tegenslagen of als ze het leven niet meer zagen zitten. Het was een veilige uitweg, omdat Ixtab er voor zorgde dat ze gelijk in het paradijs zouden komen. Voor de achtergebleven familie was dit natuurlijk niet zo’n positieve zaak. Ixtab werd afgebeeld met een strop om haar hals.
ChacDe god van de regen, donder en bliksem was ook een van de belangrijkere goden van de Maya’s. Hij heette Chac. Hij werd zoals vele goden zowel gevreesd als geëerd. De regen die hij bracht was uiterst noodzakelijk voor de groei van gewassen, maar bij teveel regen was de oogst onbruikbaar. Als hij ontstemd was brachten zijn stormen en bliksems vaak dood en rampspoed. Chac had een bijl vast waarmee hij af en toe willekeurig op iets hards sloeg als hij door het hemelrijk liep. De vonken die dan ontstonden veranderden in bliksemschichten die de aarde raakten. Het geluid van de bijlslagen was natuurlijk de donder.
Kinich AhauVolgens de Maya’s ging de Zon na zonsondergang naar de onderwereld, waar hij veranderde in een bovennatuurlijke jaguar. In deze vermomming moest hij dan vechten met de heren van de dood in de onderwereld van de Maya’s, genaamd Xibalba. Gelukkig kon de god het altijd winnen van zijn duivelse vijanden, en ontsnappen, zodat hij elke ochtend weer kon verrijzen als de Zon. Net als de leeuw in de oudheid bij volken zoals de Egyptenaren, was de grootste katachtige van het Amerikaanse continent een machtig symbool van het koningsschap, wat de koning dan indirect weer in verbinding bracht met de machtigste planeet, de zon.
Doden en begrafenisDe Maya’s herstelden de oude Olmeekse traditie van het begraven van hooggeplaatste figuren in stenen sarcofagen. Op en naast de dode werden sieraden, maskers van kostbare steensoorten, veren, stoffen en verschillende vaatjes gelegd. Priesters en schrijvers werden met hun gereedschappen begraven, zodat ze hun werk in het hiernamaals konden voortzetten. Vorsten kregen beeldjes mee, beschilderde en gegraveerde potten, waarop de vorsten te zien waren, omringd door dienaren. Deze potten werden gevuld met eten en drinken, als versterking voor de dode na zijn dood.
Palenque, meesterwerk van Maya-bouwkunstPalenque, een van de bekendste Maya-ruïnes, ligt in het Mexicaanse district Chiapas, dicht bij de rivier de Usumacinta. Het enorme complex bestaat uit bijna 11 vierkante kilometer, waarvan alleen het centrale gedeelte van de overwoekering door het oerwoud is ontdaan. Vergeleken met andere Maya-steden uit de klassieke periode werd Palenque vrij vroeg ontdekt. In 1746 werd de Spaanse priester vader Solis naar het plaatse Santo Domingo de Chiapas gestuurd. Daar ontdekte hij een aantal tot dan toe onbekende stenen gebouwen. Na hem bezochtten velen de ruïnes. Zo liet in 1785 Don José Estacheria, de gouverneur van Chiapas, een Italiaanse architect, Antonio Bernasconi, de ruïnes in kaart brengen. Hij ontdekte dat de oude stad niet door een brand of aardbeving was verwoest, maar simpelweg door de bewoners was verlaten. In 1798 verrichte Antonio Del Rio, in opdracht van de Spaanse koning Carlos III, onderzoek in Palenque. In 1805 en 1806 stuurde Carlos IV een zekere kolonel Du Paix en de Mexicaan Luciano Castaneda: hun tekeningen van de ruïnes werden gepubliceerd in Parijs. Na hen volgden nog vele ontdekkingsreizigers, waaronder het beroemde tweetal groepjes.
Het paleisDe huidige bezoekers gaan vanuit het noorden naar het Grote Plein, dat waarschijnlijk het ceremoniële middelpunt van de stad vormde. Aan de oostkant ervan ligt het zogenaamde Paleis, een enorm monumentaal complex. Mogelijk betrof het regeringsgebouwen, maar dat is niet zeker. Het paleis is gebouwd op overblijfselen van eerder gebouwde gebouwen. Het Paleis bestaat uit een platform van ongeveer 80 bij 70 meter met een aantal zuilengalerijen erop. De galerijen hebben valse gewelven als plafond en zijn rond drie grote binnenplaatsen gebouwd. De totale oppervlakte van het paleis beslaat ruim 5000 vierkante meter. Bovenaanzicht van het paleis in PalenqueOp de vierkante zuilen en de daken zijn nog sporten te zien van bas-reliëfs die in veekleurig stucwerk waren aangebracht. Tussen de galerijen staat een toren met drie verdiepingen. Misschien was het een uitkijktoren, maar waarschijnlijker is dat het een observatorium was.
De Tempel der Inscripties Aan de zuidkant van het plein, voor een dichtbegroeide heuvel, staat het indrukwekkendste bouwwerk van Palenque, de 40 meter hoge Tempel der Inscripties. Hij bestaat uit negen getrapte platforms. Deze tempel dankt zijn naam aan drie panelen met hiërogliefen in het interieur van de bovenbouw. De inscriptie vormt een van de omvangrijkste Maya-teksten die we kennen. Een smalle trap leidt naar het bovenste deel van het bouwwerk. De zogenaamde dakkam is karakteristiek voor de architectuur uit de klassieke periode in het dal van de Usumacinta. Diep in het inwendige van de afbrokkelende tempel waarop de mysterieuze Tempel der inscripties rust, deed de Mexicaanse archeoloog Alberto Ruz een van de meest belangrijkste ontdekkingen in de geschiedenis van de Maya-archeologie. Het vreemde ondergronds vertrek bevatte niet alleen een unieke voorraad artefacten, maar ook de sarcofaag van een Maya-vorst die daar in grootse stijl was bijgezet. Het was een van de eerste keren dat een tombe werd aangetroffen in het inwendige van een Maya-piramide.Tijdens de opgravingen in de Tempel werd de aandacht van Ruz herhaaldelijk getrokken door een bijzonder detail in het inwendige van de tempel. Anders dan in andere Maya-heiligdommen had het hoofdvertrek van de tempel een basis van blootliggende tegels met precies in het midden een bijzonder grote steen waarin twee rijen gaten zaten, die elk waren dichtgemaakt met een stenen plug. Toen hij keek naar het punt waar de muren van het vertrek grensden aan de vloer zag hij dat de muren verder doorliepen dan de vloer, wat bewees dat er een ander constructie op een lager
Maya’s een “stem” krijgen. Nadat de Midden-Amerikaanse landen zich hadden losgemaakt van hun Spaanse overheersers, veranderde er voor het gewone volk niet veel. De grootste problemen voor hen was dat stammen, zowel in Mexico en Guatemala, geen recht hadden op grondbezit. Eigendomspapieren werden niet geaccepteerd, en het land werd verdeeld op grond van gewoonterecht. Dat leidde tussen 1870 en 1900 ertoe dat er grootschalige onteigeningen van het land van de Maya’s plaatsvonden. Hierdoor verdween, zowel als op het hoogland en laagland, de traditionele landbouw bijna volledig. Daarnaast werd er in Guatemala een “landloperswet” ingevoerd, die de Maya’s verplichtten een bepaald aantal dagen te werken, om gevangenisstraf of dwangarbeid te voorkomen. Uiteindelijk resulteerde dit in dat er een aparte arbeidsdienst werd ingesteld voor de Maya’s, die de Maya’s voortdurend onderdrukte, en dwong te werken op plantages. Dit leidde tot een grote volksverhuizing in het land omdat de Maya’s zich moesten vestigen in de buurt van grootschalige plantages. Het gevolg hiervan was dat de Maya’s met hun verschillende talen onderling Spaans gingen gebruiken om te communiceren. Ook op dit moment bestaat dit systeem nog steeds, en een groot deel van de Maya’s zijn verplicht tot het leven op een massale plantage.
BESCHRIJVING VAN DE MAYA STAM De maya's waren ingedeeld in groepen, ook wel standen genoemd. De middengroep bestond zoal uit ambtenaren, tempeldienaars en andere belangrijke mensen. De laagste groep waren de landbouwers.
AMBACHT Het belangrijkste ambacht bij de Maya's was het potten bakken. Op de potjes en vazen schilderde ze gebeurtenissen uit het dagelijks leven of uit de mythologische en religieuze wereld. Ook urnen voor het as van doden waren beschilderd met goden.
OORLOG De Maya's voerden veel oorlogen en veldslagen omdat de verschillende heersers het gebied van hun koninkrijk wilden vergroten. Er kon geen oorlog gevoerd worden als de priesters niet hadden gezegd dat de sterren op dat moment in een goede stand stonden.De soldaten droegen vooral jaguarvellen en een masker, de schilden waren rond en bol en van hout of leer gemaakt. Een schild was bedekt met mozaïek van half edelstenen of veren. Het haar van de krijgsgevangenen werd door de Maya's in een bepaald kapsel geknipt en ze werden mooi aangekleed en versierd, dit deden ze omdat de krijgsgevangen er mooi uit moesten zien als ze voor de koning werden gepresenteerd.
DE HUIZEN Bij de Maya's woonden de gewone mensen in hutten, de wanden van de hutten waren van rijswerk en leemmortel, het dak was van palmen met daaronder een constructie van hout. De hut was helemaal aangepast aan het tropische klimaat.Een gezin bezat één of twee vaak rechthoekige of ovale hutten die vaak parallel naast elkaar stonden. In elke hut was maar één ruimte, die ene ruimte werd verlicht door maar één opening. Een maya gezin bouwde de woning op een plateau van aarde zodat de hut niet overstroomt met het regenseizoen door zware overstromingen.
DE KLEDING Over de kleding van de Maya's is veel af te lezen van vaas- en muurschilderingen en beeldjes. Priesters, koningen en andere belangrijke mensen droegen een eenvoudige lendendoek. Een lendendoek bestond uit een strook witte katoen die een paar keer tussen de benen en om de buik werd omgeslagen, vaak werd de kleding versiert met parels en gekleurde veren. De schouders werden bedekt met een vierkante mantel, deze heet een pati, die was geborduurd of met veren bedekt. Bij belangrijke gelegenheden droegen ze ook wel een jaguarvel. Deze mensen onderscheiden zich vooral van de gewone mensen met een hoofdtooi, het kapsel en de sieraden. De gewone mensen droegen een eenvoudige lendendoek en de vrouwen knoopten deze ook nog eens om de heupen vast. De kleding bij de gewone mensen was dan ook niet erg belangrijk.
HET HUWELIJK Het huwelijk was een hele belangrijke gebeurtenis bij de Maya's, zelfs bij de armste families. Als een man een bruid zocht speelde de sterrenbeelden daarbij een grote rol. Als ze gingen trouwen en de sterren stonden verkeerd was dat een slecht teken voor de toekomst van de bruid en de bruidegom. De bruidschat was een vast onderdeel in een huwelijk bij de Maya's. In de bruidschat zaten kostbare dingen zoals: halfedelstenen, cacao, veren en prachtige katoenen stoffen. De huwelijksmis hoefde niet perse door een priester voltrokken te worden, want arme mensen lieten het gewoon door een gouverneur of dorpsoude doen. Na de huwelijksmis werd er veel gegeten en gefeest. `s Avonds hadden twee oude vrouwen de taak om het net getrouwde stel naar huis te brengen en `s nachts bij hen te blijven om ze te vertellen over hun toekomstige seksleven.
