HẢI ĐỒ ĐIỆN TỬ Tham khảo “ SỔ TAY HÀNG HẢI ” Tái bản 2010

1. HẢI ĐỒ ĐIỆN TỬ Thamkhảo “SỔ TAY HÀNG HẢI”Táibản 2010 ------------------------------ Capt. TiếuVănKinh Cậpnhật 10.2010

2. Qui định của IMO về trang bị ECDIS: • Tạikhóahọpthứ 86, diễnratạitrụsởcủaTổchứcHànghảiquốctế (IMO) trong tháng sáu năm 2009, Uỷ ban An toàn hàng hải (MSC) đã thông qua Nghịquyết MSC.282(86) sửa đổi, bổ sung Công ước quốc tế về an toàn sinh mạng conngười trên biển, năm 1974 (SOLAS 74).Nội dung sửađổibổ sung, theo Quy định V/19.2.2.3 của Công ước SOLAS 74,yêu cầu các tàu biển hoạtđộng tuyến quốc tế phải trang bị Hệ thống thông tin và hiển thị hải đồ điện tử ECDIS có hiệulực áp dụng từ ngày 01 tháng một năm 2011 theolộtrình như sau:

3. Qui định về lộ trình trang bị ECDIS của IMO:

4. Qui định lộ trình trang bị ECDIS (tiếp): • Do yêu cầu bắt buộc này, nhiều nước trên thế giới đã có những bước thực thi hoặc chuẩn bị thích hợp và đưa ra những hướng dẫn triển khai áp dụng cụ thể. • Để chuẩn bị cho yêu cầu trang bị bắt buộc vào năm 2012, các chủ tàu cần phải nắm rõ các qui định về tiêu chuẩn đối với hải đồ điện tử để có thể trang bị hệ thống ECDIS phù hợp và đúng tiêu chuẩn yêu cầu. • Ngoài qui định về thiết bị, các sĩ quan hàng hải cần phải được đào tạo, trang bị các kiến thức và kỹ năng đảm bảo khai thác hiệu quả và an toàn hệ thống. Sĩ quan hàng hải yêu cầu phải có giấy chứng nhận đã qua huấn luyện HẢI ĐỒ ĐiỆN TỬ. • Tại Việt Nam, Quyết định 31/2008/QĐ-BGTVT 26/12/2008 của Bộ Giao Thông Vận Tải thay thế QĐ 66/2005/QĐBGTVT đã bổ sung khoá huấn luyện ECDIS vào nhóm các khoá huấn luyện nghiệp vụ và cho phép các cơ sở đào tạo tiến hành đào tạo và cấp bằng. • Vậy hải đồ điện tử là gì?

5. KHÁI NIỆM HẢI ĐỒ ĐIỆN TỬHẢI ĐỒ ĐIỆN TỬ LÀ GÌ? • HẢI ĐỒ GIẤY ĐÃ ĐƯỢC DÙNG HÀNG THẾ KỶ NAY, HẢI ĐỒ GIẤY BẮT BUỘC SỬ DỤNG THEO ĐIỀU KHOẢN V/20 CỦA SOLAS. • SỰ PHÁT TRIỂN CỦA CNTT VÀ KỸ THUẬT VI TÍNH THÚC ĐẨY PHÁT TRIỂN HĐ ĐIỆN TỬ, LÚC ĐẦU CHỈ LÀ HỖ TRỢ HĐ GIẤY, NHƯNG DẦN DẦN NÓ TRỞ THÀNH MỘT PHƯƠNG PHÁP HÀNG HẢI VÀ THAY THẾ CHO HĐ GIẤY. • HẢI ĐỒ ĐIỆN TỬ LÀ THẾ HỆ THỨ HAI CỦA HẢI ĐỒ HÀNG HẢI

6. SƠ ĐỒ KHỐI HĐ ĐIỆN TỬ

7. NGUYÊN LÝ CƠ BẢN CỦA HẢI ĐỒ ĐIỆN TỬ • BẰNG CÁC GIẢI PHÁP KỸ THUẬT, ĐƯA CÁC THÔNG TIN TRÊN HẢI ĐỒ VÀO MÀN HÌNH VI TÍNH. • MÀN HÌNH VI TÍNH GIAO DIỆN VỚI HỆ THỐNG XÁC ĐỊNH VỊ TRÍ GPS, MÁY ĐO SÂU, TỐC ĐỘ KẾ, RADAR/ARPA, HIỂN THỊ VỊ TRÍ TÀU CÙNG CÁC THÔNG TIN VỀ CHUYỂN ĐỘNG CỦA CON TÀU THEO HỆ QUY CHIẾU ĐỊA LÝ GIỐNG NHƯ TRÊN HĐ GIẤY. • CÁC CÔNG CỤ BÊN TRONG CHO PHÉP NGƯỜI ĐI BIỂN XÁC ĐỊNH VỊ TRÍ, LẬP KẾ HOẠCH CHUYẾN ĐI TRÊN MÀN HÌNH, GHI NHẬT KÝ HÀNG HẢI TRÊN MÀN HÌNH VÀ NHIỀU CHỨC NĂNG KHÁC, SẼ TRÌNH BÀY Ở SAU.

8. HÌNH ẢNH MỘT HẢI ĐỒ ĐIỆN TỬ ENC

9. HIỆN CÓ HAI LOẠI HẢI ĐỒ Đ.TỬ • A. HẢI ĐỒ HÀNG HẢI RASTER (RNC - Raster Navigation Charts) (RASTER – QUEÙT , saochuïp) • B. HẢI ĐỒ HÀNG HẢI ĐIỆN TỬ (ENC - Electronic Navigation Charts)

10. A. HẢI ĐỒ HÀNG HẢI RASTER RASTER (RNC - Raster Navigation Charts) RNC LÀ MÔÏT BẢN SAO CHỤP CỦA HẢI ĐỒ GIẤY. HẢI ĐỒ GIẤY ĐƯỢC QUÉT (SCAN) VÀ ĐƯA VÀO BỘ NHỚ MÁY TÍNH , HIỂN THỊ LÊN MÀN HÌNH; NÓ LÀ HÌNH ẢNH ĐIỆN TỬ CỦA HĐ GIẤY, NÓ THỂ HIỆN TRÊN MÀN HÌNH THEO HỆ QUY CHIẾU ĐỊA LÝ; HÌNH ẢNH HẢI ĐỒ ĐƯỢC TẠO THÀNH BỞI NHIỀU ĐIỂM ẢNH (PIXEL);

11. A. HẢI ĐỒ HÀNG HẢI RASTER RASTER (RNC - Raster Navigation Charts)ĐẶC ĐIỂM: • MÀU SẮC : THỂ HIỆN VỚI NHIỀU MÀU SẮC KHÁC NHAU ĐỂ PHÙ HỢP VỚI ÁNH SÁNG KHÁC NHAU, KỂ CẢ ÁNH SÁNG BAN ĐÊM. • NHIỄU: DỄ BỊ NHIỄU LOẠN LỘN XỘN, DO BẢN THÂN NÓ GIỐNG NHƯ HẢI ĐỒ GIẤY, CHỨA QUÁ NHIỀU THÔNG TIN. • CÓ THỂ THAY ĐỔI TỶ LỆ (ZOOM) , NHƯNG PHÓNG QÚA LỚN NÓ KHÔNG CÒN CHÍNH XÁC. • RNC KHÔNG CUNG CẤP CHO TA THÊM THÔNG TIN GÌ NGOÀI CÁC THÔNG TIN CÓ TRÊN HẢI ĐỒ GIẤÁY. NÓ LÀ HÌNH ẢNH QUEN THUỘC CỦA HẢI ĐỒ GIẤY. • NẾU PHÓNG QUÁ LỚN THÌ HÌNH ẢNH SẼ BỊ BIẾN DẠNG, DƯỚI • ĐÂY LÀ ĐỘ SÂU 5,5 MÉT SAU KHI PHÓNG LỚN. (Hình bên)

12. A. HẢI ĐỒ HÀNG HẢI RASTER RASTER (RNC - Raster Navigation Charts) TÍNH PHÁP LÝ CỦA HẢI ĐỒ RASTER : • KHÔNG ĐƯỢC IMO THỪA NHẬN SỬ DỤNG THEO TIÊU CHUẨN SOLAS, CHỈ SỬ DỤNG KẾT HỢP VỚI HẢI ĐỒ GIẤY. (KHÔNG THỂ THAY THẾ HOÀN TOÀN HẢI ĐỒ GIẤY) • NHIỀU QUỐC GIA XUẤT BẢN HẢI ĐỒ RASTER, ANH QUỐC XUẤT BẢN 2800 HẢI ĐỒ DƯỚI DẠNG RASTER MANG KÝ HIỆUARCS, HẢI ĐỒ RASTER CỦA MỸ MANG KÝ HIỆU NOAA

13. B. HẢI ĐỒ VECTOR (ENC - ELECTRONIC NAVIGATION CHART) • NÓ KHÔNG CHỨA ĐỰNG CÁC HÌNH ẢNH ĐƠN GIẢN CỦA HẢI ĐỒ GIẤY, HOẶC HẢI ĐỒ RASTER. • NÓ ĐƯỢC CẤU THÀNH BỞI DỮ LIỆU BAO GỒM TẤT CẢ CÁC CHI TIẾT THUỶ ĐỊA VĂN ,TRẮC ĐỊA GỐC TRÊN KHU VỰC PHỦ CỦA HẢI ĐỒ. • CÁC DỮ LIỆU NHỜ MÁY VI TÍNH HIỂN THỊ TRÊN MÀN HÌNH THÔNG QUA CÁC ĐIỂM, ĐƯỜNG, KHU VỰC . . . CHO NÊN GỌI LÀ HẢI ĐỒ VECTOR.

14. B. HẢI ĐỒ VECTOR (ENC - ELECTRONIC NAVIGATION CHART) • SO VỚI HẢI ĐỒ RASTER (HẢI ĐỒ GIẤY) THÌ HẢI ĐỒ VECTOR CHỨA NHIỀU THÔNG TIN HƠN. • VÍ DỤ : ĐỘ SÂU ,TRÊN HẢI ĐỒ VECTOR CÓ THỂ CHO TA CÁC THÔNG TIN NHƯ ĐỘ SÂU, ĐỘ CHÍNH XÁC CỦA ĐO SÂU, THỜI ĐIỂM ĐO . . . ĐẶC ĐIỂM QUAN TRỌNG CỦA HẢI ĐỒ VECTOR : • HIỂN THỊ THÔNG TIN THEO YÊU CẦU, NGHĨA LÀ TH.TRƯỞNG CẦN THÔNG TIN GÌ THÌ CHO HIỂN THỊ THÔNG TIN ẤY, CÒN LẠI THÌ CHO ẨN KHÔNG HIỂN THỊ.

15. MỘT HẢI ĐỒ ĐIỆN TỬ ENC ĐIỂN HÌNH

16. CÁCH HIỂN THỊ HẢI ĐỒ HÀNG HẢI ĐIỆN TỬ ENC LÊN MÁY TÍNH ĐỂ HIỂN THỊ HẢI ĐỒ RASTER HOẶC HẢI ĐỒ VECTOR LÊN MÀN HÌNH VI TÍNH, NGƯỜI TA SỬ DỤNG MỘT TRONG BA HỆ THỐNG GỌI LÀ : • 1. HỆ THỐNG HÀNG HẢI ĐIỆN TỬ (ECS – Electronic Chart System), hoaëc, • 2. HỆ THỐNG HIỂN THỊ HẢI ĐỒ ĐIỆN TỬ VÀ THÔNG TIN ECDIS –(Electronic Chart Display Information System) hoặc, • 3. HỆ THỐNG HIỄN THỊ HĐ H. HẢI RASTER –RCDS (Raster Chart Display System)

17. 1. HỆ THỐNG HÀNG HẢI ĐIỆN TỬ ECS • . ECS khôngđủ an toàn, khôngđápứngđượcyêucầuvềtiêuchuẩncủa IMO/SOLAS, nênkhôngđượcsửdụngthaychohảiđồgiấythôngthường.

18. 2. HỆ THỐNG HIỄN THỊ HẢI ĐỒ ĐIỆN TỬ VÀ THÔNG TIN ECDIS • NÓ LÀ HỆ THỐNG THÔNG TIN DƯẠ TRÊN CƠ SỞ MÁY VI TÍNH SỬ DỤNG CƠ SỞ DỮ LIỆU HẢI ĐỒ ĐIỆN TỬ VECTOR ENC. • NĂM 1995 IMO ĐÃ CHÍNH THỨC CÔNG NHẬN ECDIS CÓ THỂ ĐƯỢC SỬ DỤNG TRÊN TÀU THAY THẾ HOÀN TOÀN CHO HẢI ĐỒ GIẤY (NGHỊ QUYẾT A817{19}) • IMO CŨNG ĐÃ PHÊ CHUẨN TIÊU CHUẨN KỸ THUẬT CHÍNH THỨC CHO ECDIS TRONG NGHỊ QUYẾT A617(19) THÁNG 11 NĂM 1995.

19. ECDIS MICROPLOT 7

20. ECDIS MICROPLOT 7

21. THIẾT BỊ ECDIS TRÊN BUỒNG LÁI

22. CÔNG NĂNG CỦA ECDIS • CÁC DỮ LIỆU HÀNG HẢI HIỂN THỊ TRÊN MÀN HÌNH VI TÍNH VỚI ĐỘ PHÂN GIẢI CAO. • DỰA TRÊN CÁC DỮ LIỆU CUNG CẤP TỪ CÁC THIẾT BỊ HÀNG HẢI (VỊ TRÍ TÀU…. ) VÀ CỞ SỞ DỮ LIỆU CỦA ENC, MÁY SẼ CUNG CẤP CÁC CẢNH BÁO TIẾP CẬN CHƯỚNG NGẠI VẬT.

23. CÔNG NĂNG CỦA ECDIS • TUỲ HOÀN CẢNH VÀ YÊU CẦU CÓ THỂ ĐIỀU CHỈNH MƯCÙ ĐỘ CHI TIẾT CỦA THÔNG TIN, MÀU SẮC CỦA HẢI ĐỒ. • CUNG CẤP CÁC THÔNG TIN HÀNG HẢI AN TOÀN KHÁC BAO GỒM GHI CHÉP, THỐNG KÊ DỮ LIỆU HÀNH TRÌNH DÙNG CHO MÁY VDR • TÁC NGHIỆP HẢI ĐỒ, LẬP KẾ HOẠCH HÀNH TRÌNH, GHI NHẬT KÝ HÀNG HẢI, CẢNH BÁO MẮC CẠN, TÌM KIẾM, CỨU NẠN... • VÀ NHIỀU CÔNG NĂNG HỖ TRỢ HÀNG HẢI KHÁC. • (Chiếu Demo . . .)

24. MÀN HÌNH ECDIS TOÀN CẢNH BAN NGÀY

25. MÀN HÌNH ECDIS TOÀN CẢNH BAN ĐÊM

26. 3. HỆ THỐNG HIỄN THỊ HĐ H. HẢI RASTER–RCDS (Raster Chart Display System) • KHÔNG ĐƯỢC IMO THỪA NHẬN SỬ DỤNG THEO TIÊU CHUẨN SOLAS, CHỈ SỬ DỤNG KẾT HỢP VỚI HẢI ĐỒ GIẤY. • TUY NHIÊN, VIỆC CHẾ TẠO ENC RẤT PHỨC TẠP VÀ KHẮC KHE VÌ VẬY CẦN CÓ THỜI GIAN ĐỂ CHẾ TẠO ENC BAO PHỦ TOÀN CẦU. • ĐẾN 2010, ENC ĐẢ BAO PHỦ 600 CẢNG TIÊU BIỂU TRÊN THẾ GIỚI BAO GỒM ENC NỐI GIỮA CÁC CẢNG NÀY VỚI NHAU. • CHO NÊN NHẰM ĐÁP ỨNG NHU CẦU HIỆN TẠI , NHIỀU QUỐC GIA ĐỀ NGHỊ ÁP DỤNG HỆ THỐNG BỔ SUNG ĐỂ SỬ DUNG HẢI ĐỒ RASTER GỌI LÀ RCDS (MÀ HIỆN NAY THƯỜNG GỌI LÀ ECDIS-Dual Fuelling) MỞ RA KHẢ NĂNG SỬ DỤNG HĐ RASTER TRONG ECDIS Ở NHỮNG NƠI CHƯA CÓ HẢI ĐỒ ENC.

27. 3. HỆ THỐNG HIỄN THỊ HĐ H. HẢI RASTER–RCDS (Raster Chart Display System) Vìvậy: • HỘI NGHỊ LẦN THỨ 17 THÁNG 12/1998 IMO RA NGHỊ QUYẾT THAY ĐỔI TÍNH NĂNG KỸ THUẬT CỦA ECDIS CHO PHÉP ECDIS ĐƯỢC SỬ DỤNG KẾT HỢP VỚI HẢI ĐỒ RASTER. • TUY NHIÊN KHI SỬ DỤNG RCDS THÌ PHẢI KẾT HỢP VỚI HẢI ĐỒ GIẤY.

28. SỰ KHÁC NHAU GIỮA RCDS VÀ ECDIS • CHO PHÉP SỬA DỤNG ECDIS Ở HAI ĐỊNH DẠNG ECDIS VÀ RCDS NHƯNG KHI SỬ DỤNG Ở TÍNH NĂNG RCDS PHẢI KẾT HỢP VỚI HẢI ĐỒ GIẤY. • ECDIS KHÔNG CÓ RANH GIỚI TỜ HẢI ĐỒ, NHƯNG RCDS CÓ RANH GIỚI HẢI ĐỒ NHƯ HẢI ĐỒ GIẤY. • RCDS KHÔNG CÓ CHỨC NĂNG BÁO ĐỘNG TỰ ĐỘNG

29. SỰ KHÁC NHAU GIỮA RCDS VÀ ECDIS (tiếp) • TRÊN RCDS KHÔNG LOẠI BỎ ĐƯỢC CÁC ĐẶC TRƯNG CỦA HẢI ĐỒ, HẠN CHẾ KHẢ NĂNG LÀM TRÙNG KHÍT VỚI MÀN HÌNH RAĐA/ARPA. • RCDS KHÔNG CÓ KHẢ NĂNG THAY ĐỔI TỶ LỆ . • TRÊN RCDS KHÔNG THỂ LÀM NỔI BẬT CÁC ĐƯỜNG ĐỒNG MỨC AN TOÀN. • KHÔNG KHAI THÁC ĐƯỢC CÁC CHI TIẾT CỦA ĐẶC TRƯNG HẢI ĐỒ NHƯ ENC . . .

30. HIỆU CHỈNH HĐ ĐIỆN TỬ NHƯ THẾ NÀO? Có hai phương pháp hiệu chỉnh HĐĐT: PHƯƠNG PHÁP THAY THẾ: THAY ĐỔÂI TOÀN BỘ FILE THÔNG TIN CỦA HẢI ĐỒ PHƯƠNG PHÁP BỔ SUNG: CHỈ THAY ĐỔI ĐỐI TƯỢNG CẬP NHẬT, GIỐNG NHƯ HIỆU CHỈNH TRÊN HĐ GIẤY THÔNG QUA “THÔNG BÁO HÀNG HẢI”.

31. HIỆU CHỈNH HĐ ĐIỆN TỬ (tiếp) • ĐỐI VỚI HẢI ĐỒ ANH (BA) , CẬP NHẬT HÀNG TUẦN CÓ THỂ HIỆU CHỈNH QUA ĐĨA CD CUNG CẤP QUA CÁC NHÀ CUNG ỨNG. • NGOÀI RA CÓ THỂ HIỆU CHỈNH TỪ XA QUA INTERNET, QUA E.MAIL (CUNG CẤP TỪ NĂM 2003 chodândụng)

32. SƠ ĐỒ KHỐI ĐƠN GIẢN CỦA ECDIS

33. YÊU CẦU TRANG BỊ ECDIS VÀ THIẾT BỊ DỰ PHÒNG (BACK-UP) (tiếp) IMO quy định chỉ có loại ECDIS được chứng nhận, vận hành với Hải đồ điện tử ENC chính thức được cập nhật cùng với một bộ thiết bị dự phòng (back-up) mới có thể được sử dụng để thay thế cho toàn bộ hải đồ giấy trên tàu. • Ở nơi không có ENC chính thức, quy định của IMO ủy quyền cho quốc gia cờ cho phép sử dụng hải đồ raster RNC chính thức (cùng với một bộ hải đồ giấy tương ứng).

34. YÊU CẦU TRANG BỊ ECDIS VÀ THIẾT BỊ DỰ PHÒNG (BACK-UP) (tiếp) Có thể lựa chọn một số các giải pháp thiết bị dự phòng sau đây thỏa mãn yêu cầu này: • ECDIS thứ hai với nguồn cung cấp điện độc lập và đường nối GPS độc lập; • Một bộ hải đồ giấy tương ứng đã được cập nhật cho hải trình; • Một ECDIS vận hành dưới dạng RCDIS; hoặc • Một hệ thống “radar-hải đồ” thỏa mãn theo tiêu chuẩn của IMO theo Resolution A.477(XII), sửa đổi của MSC 64(67)

35. KẾT LUẬN: Cho đến nay, HẢI ĐỒ ĐIỆN TỬ ĐÃ ĐƯỢC SỬ DỤNG RỘNG RÃI TRÊN 70% ĐỘI TÀU BIỂN THẾ GIỚI VÀ BẮT BUỘC TRANG BỊ TRÊN TÀU BIỂN CHẠY TUYẾN QUỐC TẾ VÀO NĂM 2012.ø TH.VIÊN VN CẦN NHANH CHÓNG THAM GIA CÁC LỚP ĐÀO TẠO HUẤN LUYỆN, CẬP NHẬT KIẾN THỨC VÀ CÁCH THAO TÁC SỬ DỤNG, SỞ HỮU GIẤY CHỨNG NHẬN, ĐỂ KHÔNG BỠ NGỠ KHI BƯỚC LÊN CON TÀU CÓ TRANG BỊ HĐ ĐIỆN TỬ THEO YÊU CẦU BẮT BUỘC CỦA IMO .