Respiratie 4 + Spijsvertering 1

1. Respiratie 4 + Spijsvertering 1 Functie en bouw van de luchtwegen Functie spijsvertering Voedingsstoffen en enzymen FHV2009 / Cxx54 7+8 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

2. Bij een stijging van de pH in het bloed neemt de ventilatie eerder toe dan af. (J) • Stijging van de pH betekent het getal wordt groter dus bloed wordt minder zuur. • 0 2 4 6 7 7,35 7,45 8 10 12 14 pH hoog pH laag basisch zuur pCO2 = laag, dus H+ laag dus ventilatie neemt af FHV2009 / Cxx54 7+8 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

3. Als een patiënt op zijn rug ligt is de perfusie aan de dorsale zijde (rugzijde) beter dan aan de ventrale zijde (buikzijde). (N) liggende houding Staande houding L/min 1.29 0.07 L/min 1.29 0,80 0.07 Bloeddoorstroming Bloeddoorstroming Ventilatie Ventilatie Basis ventraal Top dorsaal Niveau van de long Niveau van de long Ook hier speelt de zwaartekracht een rol echter minder dan in staande houding FHV2009 / Cxx54 7+8 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

4. CO2 + H2O => H2CO3 => H+ + HCO3-Bovenstaande reactievergelijking is een reactie die eerder plaats vindt in de bloedbaan ter hoogte van de weefsels dan ter hoogte van de longen.(N) • In de weefsels komt veel CO2 vrij dat de PaCO2 verhoogt. Een deel bind zich aan het Hb de rest wordt omgezet in bicarbonaat volgens bovenstaande reactievergelijking. • In de longen vindt dit proces in omgekeerde volgorde plaats: • HCO3- + H+ => H2CO3 => CO2 + H2O FHV2009 / Cxx54 7+8 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

5. Een laag PaO2 geeft eerder een prikkel om adem te gaan halen dan een hoog PaCO2. (N) • De capaciteit van O2 diffusie en binding aan Hb is ruimschoots voldoende om de weefsels van voldoende O2 te voorzien. (1000 ml/min aanvoer 250 ml/min verbruik). • Hiernaast geven de weefsels CO2 af aan de bloedbaan. Het CO2, gedeeltelijk gebufferd als HCO3- en H+, bepaald in belangrijke mate de pH. • Teneinde de pH binnen bepaalde grenzen te houden (7,35 – 7,45) is de CO2 regulatie veel kritischer dan de O2 regulatie. FHV2009 / Cxx54 7+8 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

6. De ventilatie-perfusieverhouding is in zittende houding in de longtop hoger dan in de basis van de long. (J) Niveau van de long Va/Q verh 3 2 1 0,63 L/min 0,82 0.24 L/min 1,29 0,07 Bloeddoorstroming Ventilatie Basis Top FHV2009 / Cxx54 7+8 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

7. Kortademigheid of dyspnoe • Onlustgevoelens samenhangend met de ademhaling (subjectief verschijnsel) • Niet altijd een directe relatie tussen dyspnoe enerzijds en bloedgaswaarden en zuurgraad • Patiënt is zich bewust van zijn ademhaling • Patiënt gebruikt hulpademhalingsspieren • neusvleugelen en typisch zittende houding • Patiënt op de aangedane kant leggen FHV2009 / Cxx54 7+8 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

8. Astma bronchialetypische zittende houding kortademige patiënt FHV2009 / Cxx54 7+8 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

9. Dyspnoe oorzaken • Grote hoogte • lage pO2 • Aandoening luchtwegen • grote • ventilatie • kleine • diffusie • pleurabladen • thorax • ademhalingscentrum FHV2009 / Cxx54 7+8 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

10. Dyspnoe 2 • Tachypnoe = te snelle ademhaling • Hyperpnoe = versnelde of verdiepte ademhaling • Hyperventilatie = langdurig snel en diep ademhalen FHV2009 / Cxx54 7+8 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

11. Dyspnoe oorzaken • Doorbloedingsstoornis • hartfalen • Anaemie • Ijzergebreksanemie • Pernicieuze anemie (tekort vitamine B12) • Zwangerschapsanemie FHV2009 / Cxx54 7+8 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

12. Dyspnoe beleid • Ademhalingsoefeningen en geruststellen • Slijmoplossende medicijnen • Allergie bestrijden • Neusdruppels • Tapoteren (verouderd, alleen nog fysiotherapeut) FHV2009 / Cxx54 7+8 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

13. Dyspnoe beleid • Zuurstof toedienen • niet bij hypoxie in combinatie met hypercapnie • Vocht afdrijven met diuretica • decompensatio cordis Hypoxie = laag O2 gehalte Hypercapnie = hoog CO2 gehalte FHV2009 / Cxx54 7+8 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

14. Hoesten • Explosief verlopende uitademing • bij gesloten strottenklepje en stemspleet wordt druk opgebouwd • Soorten • onproductieve hoest • droge hoest • productieve hoest • ophoesten van slijm FHV2009 / Cxx54 7+8 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

15. Onproductief hoesten • Irritatie slijmvlies door virus • prikkel/kriebelhoest • Taai of vastzittend slijm in de kleine luchtwegen • stoflongen • longemfyseem • astma bronchiale • Carcinoom FHV2009 / Cxx54 7+8 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

16. Productief hoesten • Infectie door bacterie of virus • Irritatie luchtwegen • allergene stof • carcinoom • Productieve hoest niet dempen • gevaar voor bacterie groei in het achterblijvend slijm FHV2009 / Cxx54 7+8 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

17. Hoesten beleid • Causaal indien mogelijk • Slijmverdunnende middelen • Fluimicil®, Bisolvon® • (Anti)hoesttabletten of siroop FHV2009 / Cxx54 7+8 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

18. Sputum • Slijm bestaande uit vocht slijmvliescellen en ingeademde deeltjes • Afkomstig uit de luchtwegen • Afkomstig uit spijsverteringskanaal bij reflux • speeksel, maagsap, gal FHV2009 / Cxx54 7+8 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

19. Sputum • Soorten • kleurloos • helder • rood, roestkeurig • geel • groen • Bewaren ter inspectie! FHV2009 / Cxx54 7+8 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

20. Cyanose • Blauwe verkleuring van de huid • Centraal • lage zuurstofverzadiging, hypoxemie, bijvoorbeeld door longfunctiestoornis. • Perifeer • slechte doorbloeding van de huid bij kortdurende dyspnoe FHV2009 / Cxx54 7+8 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

21. Cyanose FHV2009 / Cxx54 7+8 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

22. Spijsvertering 1 Functie spijsvertering Voedingsstoffen en enzymen

23. Hoofdfuncties tractus digestivus • Digestie • Absorptie • Secretie • Motiliteit Er is geen regulatiemechanisme voor de mate van opname FHV2009 / Cxx54 7+8 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

24. Overzicht van de tractus digestivus FHV2009 / Cxx54 7+8 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

25. Extern milieu • Het spijsverterings kanaal behoort tot het milieu exterieur. • Gevaar! Blootstelling aan pathogene bacteriën en virussen. FHV2009 / Cxx54 7+8 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

26. Beschermingsmechanismen • Mucus • Immunoglobulinen • Digesterende enzymen • Zuur • Lymfocyten FHV2009 / Cxx54 7+8 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

27. verbruik opname gewichtsafname normaal gewichtstoename Spijsvertering • Metabolisme = anabolisme + katabolisme • Metabolisme of stofwisseling = bouwstofwisseling en energievrijmaking of energiestofwisseling FHV2009 / Cxx54 7+8 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

28. Waar het om gaat? • Voedingsstoffen, transporteren, geschikt maken zodat deze opgenomen (in de bloedbaan brengen) en gebruikt kunnen worden in onze cellen. • Stoffen (afvalstoffen) die niet nodig zijn worden daarbij uitgescheiden. FHV2009 / Cxx54 7+8 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

29. Taak spijsvertering • Opname voedsel uit m.e. [eten] • Mechanische afbraak voedsel in delen [kauwen] • Transport voedsel door spijsverteringsstelsel [slikken en peristaltiek (samentrekkingen)] • Ontleding voedsel door enzymen in substraten (celvoedingsstoffen) [vertering] en vloeibaar maken • Overdracht substraten aan circulatie [resorptie=opname] • Uitscheiding van resten voedselafbraak [ontlasting] FHV2009 / Cxx54 7+8 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

30. Voeding bestaande uit: • Eiwitten of proteïne • Koolhydraten (zetmeel en suikers) • Vetten of lipiden • Water • Mineralen of zouten • Vitaminen ( veelal zijn dat essentiële enzymen) • Letten op samenstelling en hoeveelheid • Eenzijdige voeding kan ook gebrek geven FHV2009 / Cxx54 7+8 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

31. Belang eiwitten • Eiwitten zijn bouwstoffen (samen met de mineralen of zouten) voor cellen dus groei • Koolhydraten en vetten zijn energieleveranciers en kunnen vervangen worden, eiwitten niet! • Energie: • 1 gram eiwit => 17 Kj, 4,1 kcal (1) • 1 gram koolhydraat => 17 Kj, 4,1 kcal (1) • 1 gram vet => 38 Kj, 9,3 kcal (2) FHV2009 / Cxx54 7+8 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

32. Energie nodig voor • chemische arbeid (omzetting stoffen in het lichaam) • mechanische arbeid (werk of sporten) • actief transport, nieren en darmen (peristaltiek) • elektrische arbeid (hart en spieren) • handhaving lichaamstemperatuur (restproduct verbranding oftewel stofwisseling) FHV2009 / Cxx54 7+8 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

33. Verbranding • aërobe = afbraak met zuurstof (O2) • anaërobe = afbraak zonder zuurstof (O2) Koolhydraten Vetten Eiwitten Volledig Onvolledig Onvolledig CO2 CO2 Ureum • H2O + CO2 geeft H+ + HCO3- • dus verzuring, dus toename H+, dus lagere pH FHV2009 / Cxx54 7+8 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

34. Energie • Voor celfuncties, kerndeling, celdeling, opname en afgifte van stoffen. • Brandstoffen die de cel nodig heeft zijn koolhydraten. • Om energie te krijgen is zuurstof nodig, energie die vrijkomt wordt uitgedrukt in joule, vroeger cal. • Dagelijkse dosis afhankelijk van activiteit • 7500 tot 12.500 Kj • alleen voor basaalmetabolisme 7000 Kj FHV2009 / Cxx54 7+8 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

35. Vitaminen (vitale aminozuren) • Zijn gecompliceerde organische verbindingen die in betrekkelijk kleine hoeveelheden onmisbaar zijn. Het lichaam kan ze niet maken. • Aminen zijn aminozuren vitaminen zijn dus vitale aminozuren (het zijn niet allemaal aminen) • Vitaminen spelen een essentiële rol in de enzymsystemen van het lichaam FHV2009 / Cxx54 7+8 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

36. Enzym definitie • Enzymen zijn splitsing of ontledingsstoffen, bevorderd scheikundige processen in het menselijk lichaam, zonder zelf te veranderen • Enzymen zijn biochemische katalysatoren of biokatalysatoren • Versnellen of bevorderen lichaamsprocessen zonder zelf verbruikt te worden FHV2009 / Cxx54 7+8 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

37. Enzymen • Zijn steeds eiwitten, hebben meestal ook een niet-eiwit gedeelte het coënzym kunnen alleen gezamenlijk werken • De meeste vitamine zijn coënzymen • Enzymen zijn specifiek, dus slechts 1 reactie • amylase => zetmeel (amylum) • saccharose => riet of bietsuiker • pepsine => eiwitsplitsing FHV2009 / Cxx54 7+8 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

38. Kenmerken enzym • Temperatuur is zoals bij alle scheikundige reacties een belangrijke factor =>hoe hoger de temp hoe makkelijker de reactie • Optimum temperatuur waarop de reactie het best verloopt voor menselijk lichaam 37 • Ook afhankelijk van de zuurgraad (pH) FHV2009 / Cxx54 7+8 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

39. Enzymreactie • Substraat (omzettingsstof) => samen met enzym => enzymsubstraatcomplex => substraat valt uiteen in stukken => enzym Substraat = een betere term voor voedingsstof van de cel Voedingsstof = bestanddeel van onze voeding FHV2009 / Cxx54 7+8 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus