Brugklas // hoofdstuk 4

1. Brugklas // hoofdstuk 4 natuurrampen

2. H4 §2.1 // aardbevingen • Er zijn: • 1. natuurrampen; alleen natuurinvloed • 2. milieurampen; invloed van de natuur en de mens • 3. cultuurrampen; Alleen invloed mens (wat mensen elkaar aandoen)

3. H4 §2.1 aardbevingen

4. Landkorst=continentale korst) > Oceanische korst (zwaarder dan landkorst, en gaat daarom onder de landkorst schuiven)

5. H4 §2.1 • Een oceanische korst is dus zwaarder dan een continentale korst! • Wanneer een oceanische plaat en een continentale plaat (continent= land) tegen elkaar botsen, dan zal de zwaardere oceanische plaat ONDER de continentale plaat doorschuiven. • Het gebied waar dit gebeurt noemen we een SUBDUCTIEZONE

6. H4 §2.1 • wat is een aardbeving? • Een aardbeving is een trilling in de aardkorst. Ze worden meestal veroorzaakt door een beweging van de platen die samen de aardkorst vormen. De oorzaak kan ook liggen bij een vulkaanuitbarsting, een meteoorinslag, een ondergrondse explosie of een instorting van bijvoorbeeld een mijn.

7. H4 §2.1 • Wat is de oorzaak van een aardbeving? • Aardbevingen hebben vaak te maken met het schuiven van de platen die samen de aardkorst vormen. • Het wetenschappelijke woord voor de aardkorst is "lithosfeer". De basisgedachte is dat de buitenste laag van de aarde wordt gevormd door een groot aantal platen die als het ware op een onderliggende laag liggen.

8. H4 §2.1 • Op de plaats waar twee of meer platen aan elkaar grenzen kunnen verschillende dingen gebeuren: • De platen bewegen uit elkaar (divergeren) • ze worden samengedrukt (convergeren) • ze bewegen langs elkaar

9. Platen bewegen uit elkaar

10. Groeiende Atlantische OceaanIJsland ligt op de Mid-Atlantische Rug. De tekening die je zometeen gaat zien, toont wat er kan gebeuren langs de rug als de Noord-Amerikaanse en de Europese plaat uit elkaar drijven. De rug (hier vanuit het zuiden bekeken) loopt verder voorbij de noordelijke top van IJsland.

12. Convergerende platen; naar elkaar toe

13. H4 §2.1 • Breuklijnen • De grenzen tussen twee platen van de aardkorst worden ook wel breuklijnen genoemd.

14. H4 §2.1 • Trillingen van aardbevingen • Een aardbeving vindt dus altijd plaats op een specifiek punt in de aardkorst: Dit is het Hypocentrum. De plaats aan de oppervlakte boven dit hypocentrum noemen we het epicentrum.

17. !! Een aardbeving met een kracht van 6 op de schaal van Richter is 30 keer sterker dan eentje van schaal 5, en maar liefst 900 (30 maal 30) keer sterker dan eentje van schaal 4

18. Hoe ontstaat een tsunami? Een tsunami is een supergolf die op gang komt door een onderzeese aardbeving. Het zeewater neemt de energie van de aardbeving op en zet deze om in krachtige golfbewegingen die honderden of duizenden kilometers over de aardbol reizen en elke kust die ze bereiken grote schade kunnen toebrengen. Via tsunami's hebben dus ook onderzeese aardbevingen een verwoestend effect op het land.

19. H4 §2.2 // vulkanen

20. H4 §2.2 // vulkanen

21. H4 §2.2 // vulkanen Leer de tekst die bij deze afbeelding staat in je boek op blz. 87! (bron 12)

22. H4 §2.2 // vulkanen • DVD over Vulkanen - Leer je zelf gemaakte aantekeningen die bij deze film horen (gezien in de les)

23. Videofragment “soorten vulkanen”

24. Het ontstaan van een vulkaan | animatie

26. Tropische orkanen

27. Orkaan, Hurricane, Cycloon, Tyfoon of Willy-Willy?

28. De orkaan Mitch was een van de hevigste tropische cyclonen in de geschiedenis (1998), die windsnelheden tot aan 290 kilometer per uur bereikte.

29. De route van de orkaan Mitch (1998) | animatie

30. Videofragment gevolgen van de orkaan Mitch

31. Videofragment hulpverlening van de orkaan Mitch

32. Tornado’s • Een tornado is een wervelwind met zeer grote windsnelheden tot enkele honderden kilometers per uur en een doorsnede van enkele tientallen meters tot een paar kilometer, die meestal zichtbaar is doordat waterdamp condenseert in de wervel of doordat materiaal van het aardoppervlak wordt opgetild. Een tornado ontstaat onderaan een flink ontwikkelde buienwolk en maakt daarbij contact met het aardoppervlak waarbij de sneldraaiende lucht snelheden haalt van minimaal 65 km per uur.

33. Tornado’s • Hoe ontstaan ze? Er zijn drie belangrijke voorwaarden voor de vorming van tornado's: • a. voldoende vocht in de lucht op lage en middelbare niveau • b. onstabiele lucht • c. een opstijgende kracht

34. Wil je meer weten? Ga naar de site van meteonet

35. Tornado’s – voorbeeld videofragment

36. §2.4 // Natuurrampen overal? • Er zijn: • 1. natuurrampen; alleen natuurinvloed • 2. milieurampen; invloed van de natuur en de mens • 3. cultuurrampen; Alleen invloed mens (wat mensen elkaar aandoen)

37. Er zijn ook weer twee soorten natuurrampen: • Natuurrampen die veroorzaakt worden door bewegingen in de aardkorst, zoals bij aardbevingen, vulkaanuitbarstingen en tsunami’s • Natuurrampen die veroorzaakt worden door extreme weersomstandigheden zoals orkanen, overstromingen en lawines

38. §4.1 // natuurrampen in Nederland? • Ja! - 1953: grote overstroming - Lichte aardbevingen in Limburg en Groningen - Overstromingen van rivieren

39. §4.3 // Ruimte voor rivieren wiel

40. einde • Heb je nog een vraag? Mail naar dalton@johanvandergaag.nl • Succes met alle proefwerken in de proefwerkweek!