Regionale bevolkingsprognose, De triomf van Ede 18 december 2013

1. Regionale bevolkingsprognose, De triomf van Ede18 december 2013 Dorien Manting, PBL

2. De triomf van Ede: toekomstige bevolkingsontwikkelingen • Methodiek: Nationaal en Regionaal • Ede • Onzekerheden • Nationaal en regionaal • Demografie en ruimte (woningmarkt) • Omvang • Samenstelling • Levensloop

3. PBL CBS REGIONALE BEVOLKINGS, HUISHOUDENS EN ALLOCHTONEN PROGNOSE • Edities: 2006, 2008, 2009, 2011, 2013 • Consistent met de nationale bevolkings- en huishoudensprognose van het CBS • Prognose tot 2040

4. Nationaal bevolkingsgroei maar regionaal grote verschillen • Volgens de bevolkingsprognose zal de bevolkingsomvang rond 2040 stabiliseren rond de 18 miljoen inwoners. De randen van Nederland krijgen echter wel te maken met bevolkingskrimp. • Bandbreedte is groot: bij een hoog scenario, met toenemende immigratie, levensverwachting en vruchtbaarheid, zal de bevolking nog kunnen groeien tot 19½ miljoen; bij een laag scenario treedt vanaf 2020 krimp op tot 16 miljoen in 2040.

5. Regionale prognose; diverse veronderstellingen Opstellen van zowel kwalitatieve als kwantitatieve veronderstellingen voor elke gebeurtenis (geboorte, sterfte, buitenlandse migratie, huishoudensovergangen, binnenlandse migratie en woningbouwveronderstellingen) : - Opstellen van kwalitatieve veronderstellingen: literatuur, regressie analyses (van gemeentelijke verschillen), veel grafieken, enquête onder grote gemeenten over de woningbouwveronderstellingen) - Opstellen van kwantitatieve veronderstellingen: - modelleren van trends in kern indicatoren - omzetten in gedetailleerde frequenties en kansen. Consistentie met NATIONALE CBS PROGNOSES

6. Geboorte : Van Nationaal naar regionaal • Kernindicator: TFR • Algoritme:toepassen van leeftijdsspecifieke vruchtbaarheidskansen op vrouwen (15-49 jaar)  geboorten • Vruchtbaarheidskansen voor elk rangnummer. • Voorbeeld: de kans van een 23 jarige vrouw, om een tweede kind te krijgen

7. Sterfte: Van Nationaal naar regionaal • Kernindicator:levensverwachting • Algoritme:toepassen van leeftijdsspecifieke sterftekansen op personen sterfte • Voorbeeld: de kans van een man van 46 jaar oud, om te overlijden in het komende jaar.

8. Immigratie / Emigratie: VAN NATIONAAL NAAR REGIONAAL • Kernindicator: concentratie-index • Algoritme: toepassen concentratie-index op nationaal aantal immigranten / emigranten naar herkomstgroepering (uit CBS prognose) Aantal immigranten / emigranten

10. Huishoudensovergangen, bijvoorbeeld Vb. Kernindicator: Leeftijd bij verlaten ouderlijk huis Algoritme: toepassen leeftijdsspecifieke kansen om uit huis te gaan op thuiswonende kinderen  aantal kinderen dat uit huis gaat

11. De Triomf van Ede = groei? • Van veronderstellingen naar uitkomsten • Bevolking • Samenstelling • Stromen

12. Bevolking 2012/2040, Ede en omliggende gemeentes

13. Bevolking, huishoudens, Ede

14. Bevolkingspyramide Ede nu, 2025, 2040

15. Prognose, Ede, stroom gegevens 1960/2040

16. Binnenlandse migratie, nu

17. EDE: VESTIGING 18-24; VERTREK 25-29

18. Woningbouw varianten Zijn Ede en buurgemeente communicerende vaten?

19. Woningbouwveronderstellingen EDE

20. Variant 2:50% minder woningen in Wageningen

21. Variant 1:50% extra woningen in Ede

22. Variant 3:75% meer woningen in Ede, 25% minder in de vier buurgemeenten

23. Huishoudensgroei: vooral meer oudere huishoudens • Het aantal huishoudens neemt vrijwel overal sterker toe dan de bevolking. In totaal wordt tot 2040 een groei met 1 miljoen huishoudens verwacht. Alleen in de sterkst krimpende regio’s ligt een afname van het aantal huishoudens voor de hand. • Deze toename betreft in de meeste regio’s uitsluitend oudere huishoudens. Het aantal jongere huishoudens (< 65) neemt bijna overal op termijn af. • Ook de aandelen allochtone en eenpersoonshuishoudens nemen toe.

24. Vergrijzing: rand en randstad, stad en omgeving • 65+ van 2010 naar 2040: van 1 op 7 naar 1 op 4 • Aandeel: vooral in de randen van Nederland • 65+ van 2010 naar 2040: groei van ca 2 miljoen • In absolute zin: het sterkst in de Randstad en de groeikernen

25. “Road is built around a house after elderly Chinese couple refuse to move” 25 Daily Mail, 22 November 2012

26. Verhuismobiliteit naar leeftijd http://www.pbl.nl/sites/default/files/cms/publicaties/PBL_2013_Vergrijzing%20en%20woningmarkt_1105.pdf B

27. BEVOLKINGSDYNAMIEK EN VERHUISMOBILITEIT Bevolkingsdynamiek en verhuismobiliteit(exclusief gedragsverandering) http://www.pbl.nl/sites/default/files/cms/publicaties/PBL_2013_Vergrijzing%20en%20woningmarkt_1105.pdf

28. 28 http://www.pbl.nl/sites/default/files/cms/publicaties/PBL_2013_Vergrijzing%20en%20woningmarkt_1105.pdf Bron: WBO ’81-’02 & WoON ’06-’12

29. Vergrijzing en woningaanbod 29 http://www.pbl.nl/sites/default/files/cms/publicaties/PBL_2013_Vergrijzing%20en%20woningmarkt_1105.pdf

30. Meer weten? 30 http://www.pbl.nl/sites/default/files/cms/publicaties/PBL_2013_Vergrijzing%20en%20woningmarkt_1105.pdf www.pbl.nl

31. Punten voor beleid • Beleid en instrumentarium ontstaan vanuit groeiperspectief, nu aanpassen op herstructureringsperspectief. • Adaptieve/flexibele planning nodig en voorkomen van structurele oplossingen voor tijdelijke problemen en vice versa. Nadenken over tijdelijke bouw, flexibele gebouwen die functieverandering vergemakkelijken enz. • Alert zijn op processen van uitsortering. (Hoe) willen we hier met beleid op sturen? Wordt ruimtelijke ongelijkheid weer een thema binnen het ruimtelijke beleid?

32. De nieuwe opgave Prioriteren: investeringen die onder verschillende omstandigheden uit kunnen Van nieuwbouw naar herstructurering Flexibiliseren: tijdelijke piekbehoeften opvangen/aanpasbare plannen Coördineren: Rijksrol afstemmen regio's; voorkom overinvestering

33. Over de prognosehttp://www.pbl.nl/themasites/regionale-bevolkingsprognoseAchtergrond en analyses:www.pbl.nl