Ilja J. Riepin 24 lipca 1844 - 29 października 1930

1. Ilja J. Riepin • 24 lipca 1844 - 29 października 1930 Najwybitniejszy przedstawiciel • Realizmu Rosyjsko-Ukraińskiego malarz – portrecista

2. ...Najważniejsza jest istota dzieła. Oblicze, dusza człowieka, dramat życia, wrażenia odniesione z obserwacji przyrody, sens jej istnienia, duch historii — takie są, jak mi się wydaje, prawdziwe tematy sztuki. Farby są naszą bronią... Fragment listu Ilji Riepina do Iwana Kramskiego z dnia 31 marca 1874 roku Илья Ефимович Репин Ilja Jefimowicz Riepin.

3. Najważniejsze daty z życia i twórczości malarza • Życie i twórczość Ilji Jefimowicza Riepina • Piriedwiżnicy- Towarzystwo Objazdowych Wystaw Artystycznych • Dzieło życia: Procesja w guberni kurskiej • Galeria • Materiały źródłowe

4. NAJWAŻNIEJSZE DATY Z ŻYCIA I TWÓRCZOŚCI MALARZA 1844 24 lipca w mieście Czugujew charkowskiej guberni urodził się Ilja J. Riepin. 1863 Przenosi się do Petersburga, wstępuje do Szkoły Rysunku. 1864 Zostaje wolnym słuchaczem Akademii Sztuk Pięknych a następnie studentem. 1871 Artysta kończy Akademię Sztuk Pięknych z wielkim złotym medalem, przyznanym w drodze konkursu za obraz Wskrzeszenie córki Jaira. 1873 W Akademii Sztuk Pięknych wystawia Burłaków na Wołdze. Wyjeżdża za granicę na stypendium Akademii Sztuk Pięknych; przez pewien czas mieszka we Włoszech, później w Paryżu. 1874 Po raz pierwszy prezentuje swe prace na III Wystawie Towarzystwa Wystaw Wędrownych (pieriedwiżników). 1876 W lipcu malarz powraca z Paryża do Petersburga; jesienią wyjeżdża na rok do Czugujewa. 1877 Przenosi się do Moskwy. 1878-79 Riepin zostaje wybrany na członka Towarzystwa Wystaw Wędrownych. 1880 Bliska znajomość malarza z Lwem Tołstojem. 1882Przeprowadza się do Petersburga. 1883 Podróżuje po EuropieZachodniej; studiuje twórczość dawnych mistrzów — Tycjana, Velazqueza, Rembrandta,. 1887 Jest gościem Lwa Tołstoja w Jasnej Polanie. 1893-94W petersburskiej Gazecie Teatralnej publikuje „Listy o sztuce", które wywołały ostrą polemikę w środowisku twórców. Otrzymuje pracownię w zreformowanej Akademii Sztuk Pięknych. 1896 Organizuje w Towarzystwie Zachęty Malarzy „Wystawę prób twórczości malarskiej rosyjskich i zagranicznych malarzy i studentów", mającą doniosłe znaczenie dla petersburskiego życia artystycznego końca XIX w. 1899 We wsi letniskowej Kuokkala (obecnie Riepino) kupuje posiadłość, która wkrótce otrzymuje nazwę Penaty. 1900 Jest członkiem międzynarodowego jury malarzy na Wystawie Światowej w Paryżu. 1905 Podpisuje protest zbiorowy twórców, nawołujący do „natychmiastowego i całkowitego odnowienia„ ustroju państwowego Rosji. Opuszcza Akademię Sztuk Pięknych. • 1906-30 Malarz przebywa w Penatach. Odwiedza Moskwę, Czugujew. 1930 29 września Ilja Riepin umiera. Zostaje pochowany w parku swej posiadłości Penaty.

5. Życie i twórczość Ilji Jefimowicza Riepina Ilia Jefimowicz Riepin (1844-1930) był najsłynniejszym pieriedwiżnikiem i najbardziej znanym malarzem rosyjskim. Obrazy Riepina zawsze cieszyły się i cieszą popularnością. To niezmienne zainteresowanie malarstwem Riepina pozwala dokładnie określić miejsce malarza w historii kultury rosyjskiej i naszym współczesnym życiu duchowym. W twórczości Riepina przejawiają się najbardziej istotne cechy realizmu rosyjskiego drugiej połowy XIX wieku. Twórczość ta w dużym stopniu przyczyniła się do odegrania przez malarską narodową szkołę rosyjską ważnej roli w europejskim procesie kulturowym. Już wczesne obrazy malarza, wystawiane na zagranicznych wystawach międzynarodowych, ukazywały publiczności twórcze poszukiwania Riepina, wnoszące nowe jakości do europejskiego realizmu krytycznego. Dzieła te dowiodły, że na gruncie rosyjskim wyrasta sztuka przeniknięta uczuciem obywatelskim, pokrewna twórczości takich wielkich malarzy dziewiętnastego wieku, jak Gustave Courbet we Francji, Adolf Menzel w Niemczech czy MihalyMunkacsy na Węgrzech. Twórczość malarza niewątpliwie była zawsze odbierana w szerokim kontekście idei wyzwoleńczych i napiętej atmosfery duchowej Rosji epoki reform lat sześćdziesiątych. Wśród malarzy rosyjskich Riepin nie miał sobie równych, jeśli chodzi o zdolność wczucia się w naturę, wrażliwość na wychodzące z niej prądy życia - niezależnie od tego, czy malarz miał do czynienia z przyrodą czy człowiekiem. Nie mniej ważną cechą malarstwa Riepina jest szczególny dar artysty uchwycenia głównych idei epoki, umiejętność dojrzenia odbicia tych idei w poszczególnych losach i charakterach ludzi. Postacie z obrazów Riepina - to rzeczywistość historyczna w jej autentycznym, różnorakim kształcie, ból i nadzieja tej rzeczywistości, jej energia ducha, bolesne sprzeczności i głębokie dramaty. Twórczość malarza wypływała z wielu aspektów jego społecznego i duchowego doświadczenia, z różnorodnych impulsów narodowych tradycji kulturowych. Dramatyczne konflikty swoich dzieł najczęściej czerpał z otaczającego go życia. Znacznie rzadziej, mimo to równie konsekwentnie, zwracał się ku wątkom historycznym i mitologicznym, które także traktował jako twór materialny i psychologicznie realny .

6. Ilja Jefimowicz Riepin urodził się w roku 1844 w niewielkim miasteczku ukraińskim Czugujew, w rodzinie osadnika wojskowego. Pierwsze, lecz zarazem gruntowne umiejętności władania ołówkiem i pędzlem zdobył u miejscowych malarzy, po czym jako dziewiętnastoletni młodzieniec przyjechał do Petersburga, by studiować w Akademii Sztuk Pięknych. Malował liryczne portrety przyjaciół i krewnych. W ciągu ostatnich lat studiów, przez długi czas był pochłonięty pracą nad Burłakami na Wołdze - obrazem o tematyce społecznej, który przyniósł młodemu absolwentowi Akademii Sztuk Pięknych europejski rozgłos. Wszystkie wczesne dzieła malarza charakteryzuje je jakaś ogólna sfera życiowych pasji i malarskich poszukiwań. Za obraz Wskrzeszenie córki Jaira- pracę konkursową na temat zaczerpnięty z Nowego Testamentu, Riepin otrzymał złoty medal i zagraniczne stypendium. Rygorystycznie wyważona kompozycja, szlachetna paleta barw, skąpe, miarowe ruchy i gesty postaci - wszystko to podkreśla w utworze młodego malarza podniosły, uroczysty nastrój przedstawianego zdarzenia. Burłacy na Wołdze- to pierwszy obraz, jaki stworzył Riepin po ukończeniu Akademii Sztuk Pięknych. Stał się on znaczącym wydarzeniem w życiu kulturalnym Rosji; od razu zdobył sobie wielu gorących wielbicieli, wśród których byli Fiodor Dostojewski i Włodzimierz Stasow. Publiczność doszukała się w tym dziele przejawów jednej z najcenniejszych cech twórczej świadomości, jaka charakteryzowała postępową inteligencję rosyjską - poczucia osobistej odpowiedzialności za ciężką dolę ludu, za historyczny los kraju. Obraz stał się zwiastunem nowego etapu w rozwoju rosyjskiego realizmu XIX wieku. Ciężka niewolnicza praca do reszty wyczerpała siły przedstawionych ludzi, lecz nie zatarła, a może nawet wyraźniej zaznaczyła indywidualny charakter każdego z nich, charakter człowieka skrzywdzonego, lecz nie złamanego. W roku 1873 Riepin, jako absolwent opuszczający mury Akademii ze złotym medalem, korzystał z zagranicznego stypendium. Kilka miesięcy spędził w podróżach po Włoszech, później zaś, do czasu powrotu zza granicy, przebywał i malował we Francji. W Paryżu był świadkiem pierwszych zorganizowanych wystaw impresjonistów francuskich. Pilnie zwiedzał kolekcje malarskie największych muzeów. Letnie wakacje spędził wraz z innymi rosyjskimi malarzami na północy Francji, w niewielkim miasteczku nadmorskim, wnikliwie studiując przyrodę. Wśród obrazów, które stworzył Riepin za granicą, wymienić można pejzaże, kilka interesujących portretów, a także dwie duże kompozycje wielofigurowe - Paryską kawiarnię oraz Sadka w podwodnym królestwie.

7. W krótkim czasie po powrocie zza granicy Riepin udał się do rodzinnego Czugujewa. Następnie przez pięć lat mieszkał z żoną w Moskwie. Zawarł znajomość z SawwąMamontowem, magnatem kolejowym i miłośnikiem sztuki, który w 1870 roku nabył majątek Abramcewo niedaleko Moskwy i stworzył w nim kolonię artystyczną. Riepinowie poznali tu wielu znamienitych artystów i pisarzy rosyjskich. W 1878 roku Riepin wstąpił do Towarzystwa Wystaw Objazdowych i został jednym z jego luminarzy. Po przeniesieniu się do Petersburga malarz skończył wiele płócien rozpoczętych jeszcze w Czugujewie i Moskwie, a także intensywnie pracował nad nowymi obrazami. Szczególne miejsce Riepina w malarstwie rosyjskim określiły dwie cechy jego sztuki, całkowicie ugruntowane już w tamtych latach: z jednej strony organiczne wczucie się w życie ludu, dogłębne rozumienie jego codziennych trosk, radości i smutków, z drugiej zaś - uporczywe poszukiwanie dogłębnej prawdy, „prawdy-idei", poszukiwanie wewnętrznego sensu ludzkiej egzystencji. Riepin potrafił z pasją tworzyć dziesiątki szkiców malarskich i rysunków, rozkoszować się charakterem przedstawianej postaci, plastycznością kształtów obserwowanych przedmiotów, lecz mógł także kilkakrotnie wciąż na nowo malować tę samą twarz któregoś z bohaterów swego obrazu, szukając w jego oczach, skomplikowanym stanie psychicznym, klucza do filozoficzno-moralnego znaczenia dzieła. Szczególne miejsce w biografii twórczej Riepina drugiej połowy XIX wieku zajmuje seria obrazów poświęconych tematyce rewolucyjnej. Wewnętrzny dramatyzm płócien Riepina zwykle nie wynika wyłącznie z wybranej przez malarza przejmującej fabuły, niezależnie od siły konfliktu pomiędzy nieprzejednanymi siłami społecznymi. Postacie z najlepszych obrazów artysty, a przede wszystkim jego prac o tematyce rewolucyjnej, ukazywane są w stosunku nie tylko do otaczającego je życia, ale i w stosunku do samych siebie; głównym celem malarza pozostawało psychologiczne studium nad etycznymi ideałami epoki. Problem ten wysunął się na plan pierwszy w sferze realizmu Riepina i zbiegł się z twórczymi dążeniami wielkich pisarzy rosyjskich. Wystarczy przypomnieć sobie dzieła Dostojewskiego, Lwa Tołstoja, Turgieniewa, by dojść do przekonania, że losy ludzi i ich postępowanie w odniesieniu do etycznych ideałów zawsze były obecne w kulturze rosyjskiej drugiej połowy XIX wieku.

8. Bardzo ważną dziedziną twórczości Riepina były jego portrety, do których należą dziesiątki prac malarskich i rysunkowych. Malował i rysował wielu ludzi, wśród portretowanych znajdowali się wysocy urzędnicy, przedstawiciele „stołecznego świata", wybitni twórcy kultury rosyjskiej, a także po prostu jego przyjaciele i krewni. W najlepszych pracach malarza portret realistyczny osiągnął najwyższy stopień rozwoju, zajmując poczesne miejsce wśród najbardziej znaczących dzieł tej dziedziny sztuki europejskiej drugiej połowy XIX wieku. Człowiek na portretach Riepina uzyskuje byt suwerenny, żyje niezależnym życiem. Malarz nie kopiuje twarzy, lecz maluje żywych ludzi, zawsze pragnąc utrwalić jedność modela, jego sposób obcowania z otaczającym światem, jego sposób bycia. Sztuka portretu Riepina stwarza powód do dygresji na temat mistrzostwa rysunku malarza. Właśnie portret pozwala najlepiej dojrzeć najwspanialsze osiągnięcia Riepina-rysownika. Początkowo rzadziej niż do innych gatunków zwracał się Riepin do malarstwa historycznego. W przyszłości malarstwo to zyska wielką popularność, a jakakolwiek pełna charakterystyka malarza jest nie do pomyślenia bez uwzględnienia jego Iwana Groźnego czy Zaporożców. Riepin nie był malarzem historycznym w ścisłym znaczeniu tego słowa. W swoich obrazach historycznych, jak też obrazach o tematyce współczesnej, Riepin przede wszystkim starał się zgłębić istotę ludzkiego charakteru. Psychologia przedstawianych postaci u Riepina jest autonomiczną sferą jego artystycznych dociekań. Ta cecha twórczości artysty widoczna jest już w pierwszym jego dziele historycznym zaczerpniętym z życia Rosji, jakim jest Carewna Sofia Aleksiejewna w Klasztorze Nowodziewiczym podczas egzekucji strzelców i torturowania całej jej służby w roku 1698. Głęboki dramat duchowy, choć o zupełnie innym podłożu, leży u podstaw innego historycznego obrazu Riepina, zapewne najbardziej popularnego - Car Iwan Groźny i jego syn Iwan 16 listopada 1581 roku. W 1884 roku Riepin rozszedł się z żoną. Od 1907 roku Riepin mieszkał na stałe w Pienatach pod miejscowością Kuokkala w Finlandii aż do swojej śmierci 23 lata później. Ostatnim arcydziełem artysty są Zaporożcy piszący list do sułtana tureckiego. To najpopularniejsze płótno Riepina kupił Aleksander III za bezprecedensową kwotę 35 000 rubli. Riepin przeżył długie życie, życie człowieka bez reszty poświęconego swej sztuce. Jego prace mają wymowę społeczną w tym bezpośrednim znaczeniu tego słowa, w jakim pojęcie to było używane w demokratycznej estetyce XIX wieku. Nie tylko wyrażają światopogląd epoki - podobna właściwość cechuje każdą wielką sztukę - lecz również ukazują przyczyny, które ów światopogląd rodziły, innymi słowy, odzwierciedlają różne kierunki społecznego i duchowego życia Rosji doby reform. Właśnie te cechy wyznaczyły pracom artysty poczesne miejsce w światowej spuściźnie malarstwa realistycznego XIX wieku. Reprodukcje niektórych jego płócien, jak Burłacy na Wołdze i Zaporożcy piszący list do sułtana tureckiego, wiszą do dziś na ścianach rosyjskich mieszkań i urzędów.

9. Передвижники - Товарищество передвижных художественных выставок Piriedwiżnicy- Towarzystwo Objazdowych Wystaw Artystycznych w 1885 r. od lewej: Miasojedow, Sawiczkin, Polenow, Ammosow, Kisjeliew, Wołkow, Surikow, Szyszkin, Niewriew, W. Makowskij, Litwoczienko, Prinisznikow, Jaroszczenko,(?), Ljemoch, Kramskoj, Riepin, Iwanow, N. Makowskij, Bieggrow Powstałe z inicjatywy Iwana Kramskoja, Grigorija Miasojedowa, Mikołaja Ge oraz Wasilija Pierowa. Stowarzyszenie miało na celu popularyzację sztuki narodowej przepojonej dążeniami postępowymi. Tematyką prac były pejzaże, malarstwo historyczne, sceny rodzajowe i portrety, ukazywana była ciężka dola ludu i zacofanie Rosji. Wybrane fragmenty ze statusu powołanego w 1869 roku: Powołanie Towarzystwa Objazdowych Wystaw Artystycznych ma na celu stworzenie mieszkańcom guberni możliwości zapoznania się z dokonaniami sztuki rosyjskiej. Dzięki temu Towarzystwo, sta­rając się rozszerzyć krąg miłośników sztuki, otworzy nowe drogi dla sprzedaży dzieł sztuki. (…) Towarzystwo ma na celu organizowanie, za zgodą odpowiednich władz, we wszystkich miastach Cesarstwa objazdowych wystaw artystycznych, ażeby a) stworzyć możliwość tym, którzy pragną zapoznać się ze sztuką rosyjską i śledzić jej dokonania, b) rozbudzić w społeczeństwie miłość do sztuki, c) ułatwić artystom sprzedaż swoich dzieł. (…) Uważamy, iż oprócz ułatwiania sprzedaży obrazów i albumów możliwość uwolnienia sztuki od oficjalnej sztampy i poszerzenia kręgu jej wielbicieli, a co za tym idzie również kupujących, stanowi dostateczny powód utworzenia Towarzystwa.

10. Dzieło życia: Procesja w guberni kurskiej Procesja w guberni kurskiej w.1 Procesja w guberni kurskiej w.2 Procesja w gaju dębowym. W roku 1877 Riepin rozpoczął pracę nad wielofigurową kompozycją obrazu przedstawiającego scenę z procesji na wsi. Ogólny zamysł fabuły i kompozycji od razu zyskał określone dramaturgiczne podłoże, wynikające z różnorodnego stosunku uczestników uroczystości do cudownego obrazu niesionego na czele procesji. Powstają dwie wersje obrazu, znacznie różniące się od siebie pod względem zamysłu artystycznego i nastroju. Pierwszego, znane pod nazwą Procesja w gaju dębowym, nad którym Riepin rozpoczął pracę w roku 1877, malarz powracał wielokrotnie wciągu niemal całego życia, przemalowując poszczególne postacie, a nawet całe grupy ludzi. Przedstawiona na płótnie procesja ma charakter wyraźnie teatralny, przypomina bardziej wiejski pochód przebierańców, aniżeli poważny pochód wiernych. Druga wersja, znana pod nazwą Procesja w guberni kurskiej, rozpoczęta później niż pierwsza, jest podstawowym i znacznie popularniejszym wariantem dzieła. Fabuła tego obrazu jest nieco zmieniona: w czasie posuchy, po ziemi rozgrzanej od palącego skwaru słońca, sunie nie kończący się tłum ludzi - do cerkwi, czy też do monastyru niesiony jest cudowny obraz. Jak przystoi procesji, zachowana została dostojna obrzędowość. To nie potok ludzkiej ciżby, lecz nieprzerwany potok samego życia, życia jednostajnego, pełnego olbrzymich, przeciwieństw, społecznej wrogości i nierówności, nieubłaganie sunącego naprzód. I jeśli przedstawiając chłopskie siermięgi, odświętne kaftany i miejskie stroje Riepin dokładnie określa stan społeczny i różnice majątkowe uczestników procesji, to zachowanie się ludzi, ich stosunek do tego, co się dzieje, w sposób nie mniej wyraźny wyznacza jeszcze inną hierarchię przedstawianych postaci, której początkiem jest wystawiona na pokaz pobożność dziedziców, a końcem - pochłonięty zdarzeniem chwili garbus, z całych sił próbujący przedostać się do środka procesji. Garbus jest chyba jedyną postacią w obrazie, której ruch, nerwowy i gwałtowny, ma sam w sobie głęboki sens. Tłum także posuwa się naprzód, lecz jego powolny i chaotyczny, nieskładny pochód, nie mający ani początku, ani końca, nie ma własnego celu, stąd zbiorowisko ludzi rozpada się na oddzielne, pochłonięte własnymi sprawami i troskami grupy. Stan półsennego zamroczenia, w jakim przebywa nie kończący się ludzki potok, wyraźnie kontrastuje z energią zatrwożonej duszy kaleki, z hartem jego ducha.

11. Galeria Większość dzieł Riepina możemy obejrzeć w następujących muzeach w Rosji: 170 prac - Государственная Третьяковская Галерея, Москва Państwowa Galeria Trietiakowska w Moskwie 100 prac- Государственный Русский музей, Санкт-Петербург Państwowe Muzeum Rosyjskie w Sankt Petersburgu

12. Бурлаки на Волге Burłacy na Wołdze (1870-1873)

13. Протодиакон Protodiakon (1877)

14. Царевна Софья в Новодевичьем монастыре Carewna Sofia Aleksiejewna w Klasztorze Nowodziewiczym podczas egzekucji strzelców i torturowania całej jej służby w roku 1698r. (1879)

15. СадкоSadka w podwodnym królestwie (1876)

16. Воскрешение дочери Иаира Wskrzeszenie córki Jaira (1871)

17. Крестный ход в Курской губернии Procesja w Guberni Kurskiej (1880- 83)

18. Не ждали Nieoczekiwany gość (1884)

19. Иван Грозный и сын его Иван 16 ноября 1581 года Car Iwan Groźny i jego syn (1885)

20. Николай Мирликийский избавляет от смертной казни трех невинно осужденных Mikołaj z Miry ratuje trzech niewinnych od kary śmierci (1885)

21. Отказ от исповеди (Перед казнью) Odmowa spowiedzi (1879-1885)

22. Прием волостных старшин императором Александром III во дворе Петровского дворца в Москве Aleksander III przyjmuje starszyznę (1885-1886)

23. Торжественное заседание Государственного Совета 7 мая 1901 года в честь столетнего юбилея Uroczyste posiedzenie Rady Państwa 7 maja 1901 roku, w dniu setnej rocznicy jej powołania (1903)

24. Запорожцы пишут письмо турецкому султану Zaporożcy piszący list do sułtana tureckiego (1878-91)

25. Портрет П.М.Третьякова– Portret M. Trietiakowa (1901) Л.Н. Толстой пашущий– Portret Lwa Tołstoja (1887) Портрет композитораМ.П.Мусоргского– Portret kompozytora M. Musorgskiego (1881)

26. Riepin w pracowni w Kuokkalassa. Muzeum Riepina w Kuokkalassa.

27. Materiały źródłowe: http://ilya-repin.ruwww.museum-online.ruwww.bibliotekar.ru/kRepin/ www.iskusstvo-tv.ru „Wielcy Malarze- Ilja Riepin” , Arkady 1987 r. „Rosyjscy Malarze Pieriedwiżnicy „Richard Pipes, Magnum 2008 r. Utwór Promenada Modest Musorgski