USA

1. USA MIĘDZYSZKOLNY KONKURS WIEDZY O KRAJACH ANGLOJĘZYCZNYCH Szkoła Podstawowa nr 17 w Koszalinie

2. Mapa

3. Stany Zjednoczone Ameryki Północnej są największym krajem anglojęzycznym pod względem liczby ludności, jak również powierzchni. Obecnie mieszka tam około 315 milionów obywateli, czyli ponad pięć razy więcej niż w Wielkiej Brytanii. USA ( The United States of America ) są mocarstwem o globalnym zasięgu, przy czym termin „mocarstwo” należy rozumieć wielopłaszczyznowo: polityczne, militarne, gospodarcze, technologiczne oraz kulturalne. Zajmuje obszar ponad 9 milionów 300 tysięcy km kwadratowych, około 30 razy więcej niż Polska. Rozciąga się od Oceanu Atlantyckiego na wschodzie do Spokojnego na zachodzie, obejmuje Alaskę na dalekiej północy oraz wyspy Hawaje na Oceanie Spokojnym. Można tutaj zobaczyć chyba wszystkie rodzaje krajobrazu, od piaszczystych pustyń (np. Nowy Meksyk), poprzez tereny o klimacie tropikalnym (np. Floryda czy Kalifornia), umiarkowanym lub chłodnym i podbiegunowym (Alaska). Fauna też jest różnorodna: aligatory, niedźwiedzie, renifery oraz wiele innych gatunków. Obszar Stanów Zjednoczonych jest prawie taki jak Europy, a liczba ludności taka jak pięciu największych krajów Unii Europejskiej.

4. Jednak początki tego kraju były bardzo skromne. Na początku była przyroda i bezkresne obszary, które zamieszkiwali a raczej przemierzali w poszukiwaniu bizonów i innych zwierząt potrzebnych do przeżycia pierwsi mieszkańcy tych ziem, których nazwiemy Rdzennymi Amerykanami (NativeAmericans), czasem błędnie nazywani Indianami. Ziemia, według ich wierzeń, nie należała do nich, to oni należeli do niej i żyli zgodnie z jej rytmem. Pierwsi biali, byli nimi najpierw Anglicy, zaczęli osiedlać się tutaj na początku XVII wieku i stopniowo było ich coraz więcej, wabieni żyznością ziemi oraz zasobnością lasów i wód. W 1620 roku przybyli tak zwani Ojcowie Pielgrzymi poszukujący w Nowym Świecie wolności od absolutyzmu i prześladowań religijnych. Ich statek „Mayflower” został zrekonstruowany i obecnie można go zwiedzać.

5. Stopniowo na wschodnim wybrzeżu zaczęto tworzyć kolonie, takie jak Virginia (nazwa na cześć królowej Elżbiety I), Georgia ( na cześć króla Jerzego), Pennsylvania (założona przez kwakra Williama Penna) czy też założona przez wspomnianych wyżej Ojców Pielgrzymów Massachusetts. W XVIII wieku tych koloni było już 13. Na południu tworzono wielkie plantacje tytoniu bawełny i trzciny cukrowej. Pracowali na nich murzyńscy niewolnicy sprowadzani w nieludzkich warunkach z Afryki. Niewolnictwo oraz stosunek do Indian to ciemne karty w historii USA, o których należy pamiętać.

6. Na północy z kolei rozwijało się rzemiosło i handel w szybko rozbudowujących się miastach, takich jak Filadelfia, Boston i Nowy Jork (odebrany Holendrom). Taki obraz kraju miał przetrwać długo. Od połowy XVIII w. amerykańskie kolonie imperium brytyjskiego zaczęły dążyć do niepodległości, nie podobało im się to, że Londyn nakłada na nie coraz to nowe podatki i jednocześnie nie daje żadnej władzy, lekceważąc ich aspiracje. 4 lipca 1776 roku przedstawiciele 13 koloni podpisali Deklarację Niepodległości zrywając swoją zależność od króla Anglii i tworząc nowe państwo: Stany Zjednoczone Ameryki Północnej. Trwająca kilka lat wojna kolonistów z wojskami brytyjskimi zakończyła się uznaniem przez króla niepodległości nowego państwa. Przeważyła determinacja źle uzbrojonej i wyszkolonej armii dowodzonej przez Jerzego Waszyngtona, jednak walczącej w obronie najcenniejszej wartości jaką jest wolność, nad armią najpotężniejszego wtedy państwa. Amerykanom pomagali również wszyscy, którym droga była sprawa wolności, min. Polacy: Tadeusz Kościuszko i Kazimierz Pułaski.

7. Ustrój polityczny młodego państwa oparto na dorobku myśli europejskiego Oświecenia. W 1787 roku opracowano pierwszą na świecie konstytucję, która z poprawkami obowiązuje do dzisiaj. Wszyscy obywatele są równi wobec prawa. Władza wykonawcza spoczywa w rękach wybieranego przez wszystkich prezydenta, będącego głową państwa, który może nim być co najwyżej przez dwie czteroletnie kadencje. Jeżeli jego rządy nie odpowiadają obywatelom to po pierwszej kadencji wyborcy głosują na innego kandydata. Jest to motywacja, by dbać o sprawy kraju. Władzę ustawodawczą sprawuje Kongres składający się z dwóch izb; Senatu i Izby Reprezentantów. Senat składa się ze stu senatorów, po dwóch z każdego stanu. W Izbie Reprezentantów zasiadają kongresmeni, ich liczba jest proporcjonalna do liczby mieszkańców danego stanu. Władza sądownicza należy do niezawisłych sądów. Wzajemnie te trzy władze kontrolują się i równoważą i widocznie system ten się sprawdza skoro umożliwił rozwój państwa oraz przyciągnął dziesiątki milionów emigrantów z całego świata poszukujących dla siebie wolności i chleba.

8. Pierwszym prezydentem wybrano Jerzego Waszyngtona i na właśnie jego cześć nazwano stolicę państwa Waszyngtonem (położony jest na wydzielonym obszarze Dystryktu Kolumbii, który nie jest częścią żadnego stanu). George Washington

9. Obecnie USA składa się z 50 stanów, stąd 50 gwiazd na sztandarze narodowym ( The Star SpangledBanner – Gwiaździsty Sztandar), natomiast 13 poziomych biało-czerwonych pasów symbolizuje pierwszych 13 stanów. XIX wiek to okres ekspansji w kierunku zachodnim, opanowywanie coraz to nowych terenów takich jak: Luizjana kupiona od Francuzów, Nowy Meksyk, Kalifornia i Teksas uzyskane od Meksyku, Alaska kupiona od Rosji. Wielkie tereny zabrano Indianom, przepędzając ich stamtąd lub zamykając w rezerwatach. Granice niektórych stanów wyglądają tak jakby odrysowano je od linijki, świadczy to o tym jak szybko je tworzono i jak dynamicznie się rozwijały.

10. Najbardziej dramatycznym wydarzeniem w historii tego kraju była wojna secesyjna toczona w latach 1861-65. Południowe stany nie zgadzały się z poglądami nowego prezydenta Abrahama Lincolna, który chciał znieść niewolnictwo. Jak pamiętamy podstawą gospodarczą południa była praca niewolników na plantacjach. Południowe stany ogłosiły secesję czyli wystąpienie z Unii, północ z prezydentem na czele walczyła w obronie jedności całego kraju. Bardzo krwawa wojna zakończyła się zwycięstwem północy i utrzymaniem jedności Unii. Główny bohater tej wojny prezydent Lincoln został zamordowany w zamachu przez fanatyka południa, jednak wcześniej w 1863 roku Udało mu się znieść niewolnictwo na terenie całego kraju, o czym mówi 13 poprawka do konstytucji. Lincoln, obok Waszyngtona jest uważany za największego prezydenta.

11. Abraham Lincoln

12. Insert Title Text Teraz nastąpił okres rekonstrukcji i nieprzerwanego rozwoju, trwający aż do dzisiaj. Cały kraj się rozwija i bogaci, z Europy i Azji napływają nieprzerwaną falą emigranci, kuszeni amerykańskim marzeniem „od pucybuta do milionera”. I tak faktycznie w przypadku wielu się dzieje; np. ubogi Szkot Andrew Carnegie przybywając do USA cały swój majątek mieścił w starej walizce, po kilkudziesięciu latach staje się „królem stali” i jednym z najbogatszych ludzi świata. Podobne historie możemy opowiadać o innych: Rockefellerach, Morganach czy DuPontach. Bogacze część swoich majątków przeznaczają na cele charytatywne, tworzą fundacje, instytuty badawcze i uniwersytety. Nazwiska wielu z nich znane są i dzisiaj: Henry Ford – twórca pierwszego produkowanego masowo samochodu, Forda model T.

13. Z owoców dobrobytu korzysta większość społeczeństwa, przeciętnie zarabiający robotnik jest w stanie kupić sobie Forda T i pojechać nim z rodziną na wycieczkę za miasto. O potędze Ameryki świadczy to, że dwukrotnie przychodzi z pomocą demokratycznej Europie w czasie I oraz II wojny światowej i jej pomoc jest decydująca w pokonaniu sił agresorów. Okres po II wojnie światowej to dalszy rozwój. USA to główna siła świata demokratycznego sprzeciwiająca się komunizmowi i terroryzmowi. Pomaga zniszczonej po wojnie Europie w odbudowie, daje schronienie i pomoc prześladowanym i szukającym wolności. Spośród prezydentów wypada wymienić Ronalda Reagana, wcześniej aktora, przyjaciela Polski i Polaków. Dzisiaj stają przed tym krajem nowe wyzwania: kryzys gospodarczy, rywalizacja gospodarcza z Chinami czy walka z terroryzmem. Jednak na pewno Amerykanie sobie z tym poradzą, a inne narody uznające podobne wartości (w tym Polska) im pomogą.

14. Drapacze chmur

15. Ten kraj kojarzy się nam z drapaczami chmur wielkich miast, takich jak: Nowy Jork, Los Angeles, Chicago, San Francisco czy Detroit; pomnikami przyrody: wodospadem Niagara, Wielkim Kanionem, parkiem narodowym Yellowstone czy obszarem pustynnym Doliny Śmierci. W przyrodę czasem są wkomponowywane dzieła człowieka, tak jak w Mount Rushmore, gdzie w olbrzymiej skale wykuto głowy czterech prezydentów: Waszyngtona, Jeffersona, Roosevelta i Lincolna. Największa rzeka Mississipi płynie z północy na południe przez sam środek kraju, wpadając do Zatoki Meksykańskiej w rejonie Nowego Orleanu. Tych obrazów można by przytaczać wiele. Ameryka to kraj najbardziej rozwiniętej na świecie techniki, z technologią komputerową na czele. Wystarczy wspomnieć Microsoft i jej twórcę Billa Gatesa oraz Dolinę Krzemową, gdzie skupiono największy potencjał zakładów badawczych i fabryk przemysłu komputerowego. Wszyscy znają samoloty Boeinga, polska armia ma samoloty bojowe F 16. Przemysł samochodowy z markami takimi jak Ford i Chevrolet, to światowi potentaci.

16. Dziedzina kultury to również światowa czołówka. Przemysł filmowy, którego sercem jest Hollywood, jest najlepiej rozpoznawalna marką. Reżyserzy tacy jak Steven Spielberg (film Jurassic Park), John Carpenter (Titanic i Avatar) i George Lucas (saga o Gwiezdnych Wojnach) to klasyka kina. Aktorki i aktorzy marzą by zrobić tu karierę. Angelina Jolie, BradPitt, KateWinslet to zaledwie przykłady w całej armii tych, którym się udało. Wcześniejsze gwiazdy: Charlie Chaplin, Rudolf Valentino czy Polka Apolonia Chałupiec( filmowa Pola Negrii) były ikonami I poł. XX wieku. Muzyka to nie mniej znana dziedzina sztuki, z takimi nazwiskami jak król rocka Elvis Presley, Michael Jackson i Madonna. Ich przeboje słuchane są na całym świecie. Rodzaje muzyki, które dzisiaj są już klasyką to jazz, country, blues, gospel i wiele innych. Trudno zamknąć obraz tak wielkiego kraju w tak niewielkiej objętości, jednak powinniśmy pamiętać, że na samym początku byli Rdzenni Amerykanie, którzy należeli do tej pięknej ziemi i może to jest wskazówka dla nas, byśmy pamiętali i szanowali naszą ziemię oraz tych, którzy wcześniej tu mieszkali i jej służyli.